علیّین
موضوعات
مبانی: آفرینش ائمه (ع) از علیین - آفرینش پیامبران (ع) از علیین- آفرینش شیعیان از علیین- بازگشت شیعیان به علیین
مقام علیین: بالاترین جایگاه - آسمان هفتم زیر عرش- گنبدی از مروارید سفید
اهل علیین: رسول خدا (ص) - امام علی (ع) - ائمه (ع) - شیعیان- ابرار- محبین ائمه (ع) - عقل
نتیجه اهل علیین شدن: رفتن به بهشت- هیچگاه ناپاک نمی شوند
روش اهل علیین شدن: نماز و مستحبات میان آن - زیارت امام حسین (ع) - اهل ولایت ائمه (ع) و مؤمن واقعی شدن- استغفار حقیقی- خواندن نماز شب ٢٩ ماه رمضان- روزه و شب زنده داری- اعمال حسنه
متفرقات: سوره قدر نماز را به علیین می رساند
کلمات «عِلِّیِّین» و «عِلِّیُّون» در کتابهای الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، بحار الانوار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
مبانی
آفرینش ائمه (ع) از علیین
٤- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى وَ غَیْرُهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَلَفٍ عَنْ أَبِی نَهْشَلٍ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ خَلَقَنَا مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَنَا مِنْهُ وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ وَ قُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْنَا لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقْنَا مِنْهُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ کَلَّا إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ کِتابٌ مَرْقُومٌ یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِهِمْ مِمَّا خَلَقَهُمْ مِنْهُ وَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْهِمْ لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقُوا مِنْهُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ- کَلَّا إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ وَ ما أَدْراکَ ما سِجِّینٌ کِتابٌ مَرْقُومٌ وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ.
امام باقر علیه السلام فرمودند: به راستى خدا جلّ و عزّ ما را از اعلى علّیّین آفرید و دل شیعه ما را از آن آفرید که ما را آفرید و تن آنها را از درجه نازلتر آفرید، دل در هواى ما دارند زیرا دل آنها با ما هم‌سرشت است، سپس این آیه را خواند: «نه، هرگز، به راستى کتاب نیکان در علیّین است تو ندانى که علیّین چیست، کتابى نوشته شده که مقرّبان بر آن گواهند» (سوره مطففین، آیات ١٨ تا ٢١) فرمود: دشمن ما را از سجّین آفرید و دل شیعه آنها را از آن آفرید که خودشان را آفرید و تن آنها را از آنچه جز آن است و دلشان در هواى آنهاست، زیرا با آنها هم سرشت باشند، سپس این آیه را خواند: «نه، هرگز به راستى کتاب فاجران در سجّین باشد و تو ندانى که سجّین چیست، کتابى است نوشته، واى در این روز بر مکذّبان» (سوره مطففین، آیات ٧ تا ١٠)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٤، ح ٤
٨- الإختصاص مُحَمَّدُ بْنُ عُبَیْدٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: ... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ أَخَذَ مِیثَاقَ أَهْلِ الْبَیْتِ مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ وَ أَخَذَ طِینَةَ شِیعَتِنَا مِنْهُ وَ لَوْ جَهَدَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ أَنْ یُغَیِّرُوا مِنْ ذَلِکَ شَیْئاً مَا اسْتَطَاعُوهُ ...
امـام صـادق (علیه السلام) فرمودند: پدرم از پدرانش و ایشان از حضرت عـلی (علیه السلام) روایـت کرده اند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فـرمود: خـداوند متعال میثاق و طینت اهـل بیت رسـول الله را از اعلی علیین آفریده است و طینت و سرشت شیعیان و دوستان ما را از خمیر مایه و طینت ما خـلق نـمود و چنانچه تمام خلایق جمع شوند که تـغییری در آن به وجود آورنـد، هـرگز نـخواهند توانست.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٠، ص ٢٠٤، ح ٨
٤٢- بصائر الدرجات ... عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عِیسَى الْهَاشِمِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَا وَ أَبِی فَقَالَ لَهُ أَ مِنْ قَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ ص سَلْمَانُ رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ فَقَالَ نَعَمْ فَقَالَ أَیْ مِنْ وُلْدِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَقَالَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ فَقَالَ لَهُ أَیْ مِنْ وُلْدِ أَبِی طَالِبٍ فَقَالَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ فَقَالَ لَهُ إِنِّی لَا أَعْرِفُهُ فَقَالَ فَاعْرِفْهُ یَا عِیسَى فَإِنَّهُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ ثُمَّ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ ثُمَّ قَالَ لَیْسَ حَیْثُ تَذْهَبُ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ طِینَتَنَا مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ طِینَةَ شِیعَتِنَا مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَهُمْ مِنَّا وَ خَلَقَ طِینَةَ عَدُوِّنَا مِنْ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ طِینَةَ شِیعَتِهِمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ وَ هُمْ مِنْهُمْ وَ سَلْمَانُ خَیْرٌ مِنْ لُقْمَانَ.
فضل بن عیسى هاشمى گفت خدمت امام صادق علیه السّلام رسیدم من و پدرم. پدرم پرسید آیا این فرمایش رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است که فرمود سلمان از ما اهل بیت (ع) است؟ فرمود: آرى. گفت: کدام فرزند ابی طالب است؟ فرمود: از ما اهل بیت (ع) است. گفت: کدام فرزند ابی طالب است؟ فرمود: از ما اهل بیت (ع) است. پدرم گفت: من او را نمیشناسم. فرمود: او را بشناس از ما اهل بیت (ع) است. در این موقع اشاره به سینه خود نموده فرمود: آن طور که تو گمان کردهاى نیست خداوند طینت ما را از علیین آفرید و شیعیانمان را از پائین‌تر آن، پس آنها از ما هستند؛ و طینت دشمنان ما را از سجین آفرید و پیروان آنها را از پستتر از آن، آنها از ایشان بشمار میروند؛ و سلمان بهتر از لقمان است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٢٢، ص ٣٣١، ح ٤٢
عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَنَا وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْنَا لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقْنَا ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ کَلَّا إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ کِتابٌ مَرْقُومٌ یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِهِمْ مِمَّا خَلَقَهُمْ مِنْهُ وَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْهِمْ لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقُوا مِنْهُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ- کَلَّا إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ. وَ ما أَدْراکَ ما سِجِّینٌ. کِتابٌ مَرْقُومٌ.
امام باقر علیه السلام فرمودند: همانا خدا ما را از أعلى علیین آفرید و دلهاى شیعیان ما را از آنچه ما را آفریده، آفرید؛ و پیکرهایشان را از درجه پائینش آفرید، از این رو دلهاى شیعیان بما متوجه است، زیرا از آنچه ما آفریده‌شده‌ایم آفریده شدهاند. سپس این آیه را قرائت فرمود: «اصلا نامه نیکان در علیین است، تو چه دانى علیین چیست؟ کتابى است نوشته که مقربان شاهد آنند.» (سوره مطففین، آیات ١٨ تا ٢١) دشمن ما را از سجّین آفرید و دل شیعه آنها را از آن آفرید که خودشان را آفرید و تن آنها را از آنچه جز آن است و دلشان در هواى آنهاست، زیرا با آنها هم سرشت باشند، سپس این آیه را خواند: «نه، هرگز به راستى کتاب فاجران در سجّین باشد و تو ندانى که سجّین چیست، کتابى است نوشته، واى در این روز بر مکذّبان» (سوره مطففین، آیات ٧ تا ١٠)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٣٩٠، ح ٤
آفرینش پیامبران (ع) از علیین
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ رِبْعِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ النَّبِیِّینَ مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ قُلُوبَهُمْ وَ أَبْدَانَهُمْ وَ خَلَقَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ تِلْکَ الطِّینَةِ وَ جَعَلَ خَلْقَ أَبْدَانِ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ دُونِ ذَلِکَ وَ خَلَقَ الْکُفَّارَ مِنْ طِینَةِ سِجِّینٍ قُلُوبَهُمْ وَ أَبْدَانَهُمْ فَخَلَطَ بَیْنَ الطِّینَتَیْنِ- فَمِنْ هَذَا یَلِدُ الْمُؤْمِنُ الْکَافِرَ وَ یَلِدُ الْکَافِرُ الْمُؤْمِنَ وَ مِنْ هَاهُنَا یُصِیبُ الْمُؤْمِنُ السَّیِّئَةَ وَ مِنْ هَاهُنَا یُصِیبُ الْکَافِرُ الْحَسَنَةَ فَقُلُوبُ الْمُؤْمِنِینَ تَحِنُّ إِلَى مَا خُلِقُوا مِنْهُ وَ قُلُوبُ الْکَافِرِینَ تَحِنُّ إِلَى مَا خُلِقُوا مِنْهُ.
على بن الحسین علیهما السلام فرمود: خداى عز و جل دلها و پیکرهاى پیغمبران را از طینت (گل و سرشت) علیین آفرید، [اندازهگیرى کرد] و دلهاى مؤمنین را هم از آن طینت آفرید و پیکرهاى مؤمنین را از پائین‌تر از آن قرار داد [آفرید] و کافران را از طینت سجین آفرید، هم دلها و هم پیکرهایشان را، آنگاه این دو طینت را (هنگام خلقت آدم) ممزوج ساخت، بهمین جهت از مؤمن کافر متولد شود و کافر مؤمن زاید (زیرا فرزندان آدم استعداد این دو مرتبه را پیدا کردند) و نیز بهمین سبب بمؤمن گناه و بدى رسد و به کافر ثواب و نیکى (زیرا طینت هر یک از آنها بطینت دیگرى ممزوج است)، پس دلهاى مؤمنان بدان چه از آن آفریده شده گرایند و دلهاى کافران بدان چه از آن آفریده شده تمایل کنند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢، ح ١
آفرینش شیعیان از علیین
١- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی یَحْیَى الْوَاسِطِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَنَا مِنْ فَوْقِ ذَلِکَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَ شِیعَتِنَا مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ أَجْسَادَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ الْقَرَابَةُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ تَحِنُّ إِلَیْنَا.
امام صادق علیه السلام فرمودند: خدا ما را از علیین آفرید و ارواح ما را از بالاتر آن آفرید و ارواح شیعیان ما را از علیین آفرید و پیکرشان را از پائین آن آفرید، پس قرابت میان ما و آنها از این جهت است و دلهاى ایشان مشتاق ماست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٣٨٩، ح ١
٣- الأمالی للشیخ الطوسی الْمُفِیدُ عَنِ ابْنِ قُولَوَیْهِ ... عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّا وَ شِیعَتَنَا خُلِقْنَا مِنْ طِینَةٍ مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خُلِقَ عَدُوُّنَا مِنْ طِینَةِ خَبَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ.
امام باقر علیه السلام فرمودند: ما و شیعیانمان از سرشت علّیّین آفریده شده‌ایم و دشمنانمان از سرشت تباهی از گل بدبو (تیره رنگ).
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥، ص ٢٢٥، ح ٣
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَنَا مِنْ فَوْقِ ذَلِکَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَ شِیعَتِنَا مِنْ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ أَجْسَادَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ الْقَرَابَةُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ تَحِنُّ إِلَیْنَا.
امام صادق علیه السلام فرمود: خدا ما را از علیین آفرید و ارواح ما را از بالاتر آن آفرید و ارواح شیعیان ما را از علیین آفرید و پیکرشان را از پائین آن آفرید، پس قرابت میان ما و آنها از این جهت است و دلهاى ایشان مشتاق ماست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٣٨٩، ح ١
بازگشت شیعیان به علیین
٤٠- بصائر الدرجات أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ رَوَاهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَمْرٍو الْجَبَلِیِّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عِمْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُوقَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَنَا مِنْ طِینَةِ فَوْقِ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ شِیعَتِنَا مِنْ طِینَةِ أَسْفَلَ مِنْ ذَلِکَ وَ خَلَقَ قُلُوبَهُمْ مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ فَصَارَتْ قُلُوبُهُمْ تَحِنُّ إِلَیْنَا لِأَنَّهَا مِنَّا وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ طِینَةِ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ قُلُوبَهُمْ مِنْ طِینَةِ أَسْفَلَ مِنْ سِجِّینٍ وَ إِنَّ اللَّهَ رَادٌّ کُلَّ طِینَةٍ إِلَى مَعْدِنِهَا فَرَادُّهُمْ إِلَى عِلِّیِّینَ وَ رَادُّهُمْ إِلَى سِجِّینٍ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: همانا خدا ما را از طینت (گل و سرشت) علیین آفرید و قلبهای ما را از طینت بالاتر از علیین آفرید و شیعیان ما را از طینت پایین تر از آن آفرید و قلبهای آنها را از طینت علیین آفرید پس قلبهای آنها به سوی ما مشتاق است برای اینکه آنها از ما هستند؛ و دشمنان ما را از طینت سجین آفرید و قلبهای آنها را از طینت پایین تر از سجین آفرید و همانا خداوند هر سرشتی را به اصلش بر می گرداند پس اینها را به علیین و آنها را به سجین بر می گرداند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥، ص ٢٤٩، ح ٤٠
مقام علیین
١٢١- تفسیر فرات بن إبراهیم عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ رَفَعَهُ عَنْ سَلْمَانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: وَ اللَّهِ یَا عَلِیُّ إِنَّ شِیعَتَکَ لَیُؤْذَنُ لَهُمْ فِی الدُّخُولِ عَلَیْکُمْ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ وَ إِنَّهُمْ لَیَنْظُرُونَ إِلَیْکُمْ مِنْ مَنَازِلِهِمْ یَوْمَ الْجُمُعَةِ کَمَا یَنْظُرُ أَهْلُ الدُّنْیَا إِلَى النَّجْمِ فِی السَّمَاءِ وَ إِنَّکُمْ لَفِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ فِی غُرْفَةٍ لَیْسَ فَوْقَهَا دَرَجَةُ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ الْخَبَرَ.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: ای علی (ع)! به خدا قسم به شیعیانت در هر جمعه اجازه وارد شدن بر شما (ائمه ع) داده میشود و آنان از منزل‌هایشان در روز جمعه به سوی شما می‌نگرند همچنان که اهل دنیا به ستاره [ها] در آسمان می‌نگرند و شما (اهل بیت رسول خدا) در اعلی علیین (بالاترینِ بالاترین‌ها) در غرفه‌ای هستید که درجه هیچ‌یک از آفریدگان خداوند متعال بالاتر از آن نیست.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ١٧٤، ح ١٢١
آسمان هفتم زیر عرش
عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: فِی عِلِّیِّینَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَةِ تَحْتَ الْعَرْشِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: علیّین در آسمان هفتم زیر عرش است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥٥، ص ٥١
٤- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: السِّجِّینُ الْأَرْضُ السَّابِعَةُ وَ عِلِّیُّونَ السَّمَاءُ السَّابِعَة.
امام باقر علیه السّلام فرمودند: سجین زمین هفتم و علیین آسمان هفتم است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥٥، ص ٥١، ح ٤
گنبدی از مروارید سفید
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَبْشِرْ یَا عَلِیُّ! فَإِنَّ مَنْزِلَکَ فِی الْجَنَّةِ مُوَاجِهَ مَنْزِلِی، وَ أَنْتَ مَعِی فِی الرَّفِیقِ الْأَعْلَى فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ. قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ مَا أَعْلَى عِلِّیُّونَ؟ فَقَالَ: قُبَّةٌ مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءَ لَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مِصْرَاعٍ مَسْکَنٌ لِی وَ لَکَ یَا عَلِیُّ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ای على (ع)! بشارت باد تو را که خانه تو در بهشت روبروى خانه من است و تو در آسایشگاه برین و با من در اعلی علیین خواهى بود. عرض کردم یا رسول اللَّه اعلی علیین چیست؟ فرمود گنبدى است از دُر سفید که هفتاد هزار دَر دارد و جایگاه مخصوص من و تو یا على میباشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٣١، ص ٤٤١، ح ٢
اهل علیین
١٣- شَرْحُ النَّهْجِ، نهج البلاغة لِلْکَیْدُرِیِّ عَنِ النَّبِیِّ ص فِی حَدِیثِ الْمِعْرَاجِ قَالَ: فَخَرَجْتُ مِنْ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى حَتَّى وَصَلْتُ إِلَى حِجَابٍ مِنْ حُجُبِ الْعِزَّةِ ثُمَّ إِلَى حِجَابٍ آخَرَ حَتَّى قَطَعْتُ سَبْعِینَ حِجَاباً وَ أَنَا عَلَى الْبُرَاقِ وَ بَیْنَ کُلِّ حِجَابٍ وَ حِجَابٍ مَسِیرَةُ خَمْسِمِائَةِ سَنَةٍ إِلَى أَنْ قَالَ وَ رَأَیْتُ فِی عِلِّیِّینَ بِحَاراً وَ أَنْوَاراً وَ حُجُباً وَ غَیْرَهَا لَوْ لَا تِلْکَ لَاحْتَرَقَ کُلُّ مَا تَحْتَ الْعَرْشِ مِنْ نُورِ الْعَرْشِ قَالَ وَ فِی الْحَدِیثِ أَنَّ جَبْرَئِیلَ ع قَالَ لِلَّهِ دُونَ الْعَرْشِ سَبْعُونَ حِجَاباً لَوْ دَنَوْنَا مِنْ أَحَدِهَا لَأَحْرَقَتْنَا سُبُحَاتُ وَجْهِ رَبِّنَا.
در شرح نهج البلاغه کیدرى، از پیامبر صلّى اللّٰه علیه و آله در حدیث معراج فرمود: از سدرة المنتهى بیرون شدم تا به یکى از حجب عزّت رسیدم و آنگه به حجاب دیگر و با براق هفتاد حجاب را در نور دیدم که میان هر دو حجابى پانصد سال راه بود -تا فرمود- و در علیین، دریاها، نورها و حجابها دیدم و جز آنکه اگر آنها نباشند هر آنچه زیر عرش است از نور عرش میسوزد، گفته: در ضمن حدیث است که جبرئیل علیه السّلام گفته: براى خدا در فرود عرش ٧٠ حجابست که اگر بیکى از آنها نزدیک شوم جلوه‌هاى وجه پروردگارمان ما را بسوزانند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥٥، ص ٤٤، ح ١٣
رسول خدا (ص) و امام علی (ع)
٥٧٦٢- رَوَى حَمَّادُ بْنُ عَمْرٍو وَ أَنَسُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ- عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع- عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ أُوصِیکَ بِوَصِیَّةٍ فَاحْفَظْهَا ... یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَعْطَانِی فِیکَ سَبْعَ خِصَالٍ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَنْشَقُ عَنْهُ الْقَبْرُ مَعِی وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَقِفُ عَلَى الصِّرَاطِ مَعِی وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یُکْسَى إِذَا کُسِیتُ وَ یَحْیَا إِذَا حُیِیتُ وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَسْکُنُ مَعِی فِی عِلِّیِّینَ وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَشْرَبُ مَعِی مِنَ الرَّحِیقِ الْمَخْتُومِ الَّذِی خِتامُهُ مِسْک ...
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله در ضمن وصیتش به امام على علیه السّلام فرمودند: ای علی (ع)! خدای تبارک و تعالی به من درباره تو هفت خصلت عطا فرموده است؛ تو نخستین کسی هستی که قبرش شکافته می شود و همزمان با من سر از گور برآوری؛ تو نخستین کسی هستی که به همراه من سر پل صراط بایستی و پس از آنکه من جامه بهشتی بپوشم؛ تو نخستین کسی باشی که جامه بر تن کنی؛ و پس از زنده شدن من نخستین فردی باشی که زنده گردی؛ و نخستین کسی باشی که با من در علیین ساکن شوی؛ و نخستین کسی باشی که با من از باده بی درد بهشتی که با مشک سر به مهر است بنوشی.
(شرح: هفت خصلت تمام نیست شاید سقط از راوی و یا از نسخه باشد.)
من لا یحضره الفقیه، ج ٤، ص ٣٧٤، ح ٥٧٦٢
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَبْشِرْ یَا عَلِیُّ! فَإِنَّ مَنْزِلَکَ فِی الْجَنَّةِ مُوَاجِهَ مَنْزِلِی، وَ أَنْتَ مَعِی فِی الرَّفِیقِ الْأَعْلَى فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ. قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ مَا أَعْلَى عِلِّیُّونَ؟ فَقَالَ: قُبَّةٌ مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءَ لَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مِصْرَاعٍ مَسْکَنٌ لِی وَ لَکَ یَا عَلِیُّ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ای على (ع)! بشارت باد تو را که خانه تو در بهشت روبروى خانه من است و تو در آسایشگاه برین و با من در اعلی علیین خواهى بود. عرض کردم یا رسول اللَّه اعلی علیین چیست؟ فرمود گنبدى است از دُر سفید که هفتاد هزار دَر دارد و جایگاه مخصوص من و تو یا على میباشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٣١، ص ٤٤١، ح ٢
ائمه (ع)
١٢١- تفسیر فرات بن إبراهیم عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ رَفَعَهُ عَنْ سَلْمَانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: وَ اللَّهِ یَا عَلِیُّ إِنَّ شِیعَتَکَ لَیُؤْذَنُ لَهُمْ فِی الدُّخُولِ عَلَیْکُمْ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ وَ إِنَّهُمْ لَیَنْظُرُونَ إِلَیْکُمْ مِنْ مَنَازِلِهِمْ یَوْمَ الْجُمُعَةِ کَمَا یَنْظُرُ أَهْلُ الدُّنْیَا إِلَى النَّجْمِ فِی السَّمَاءِ وَ إِنَّکُمْ لَفِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ فِی غُرْفَةٍ لَیْسَ فَوْقَهَا دَرَجَةُ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ الْخَبَرَ.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: ای علی (ع)! به خدا قسم به شیعیانت در هر جمعه اجازه وارد شدن بر شما (ائمه ع) داده میشود و آنان از منزل‌هایشان در روز جمعه به سوی شما می‌نگرند همچنان که اهل دنیا به ستاره [ها] در آسمان می‌نگرند و شما (اهل بیت رسول خدا) در اعلی علیین (بالاترینِ بالاترین‌ها) در غرفه‌ای هستید که درجه هیچ‌یک از آفریدگان خداوند متعال بالاتر از آن نیست.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ١٧٤، ح ١٢١
شیعیان
٤٠- بصائر الدرجات أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ رَوَاهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَمْرٍو الْجَبَلِیِّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عِمْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُوقَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَنَا مِنْ طِینَةِ فَوْقِ عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ شِیعَتِنَا مِنْ طِینَةِ أَسْفَلَ مِنْ ذَلِکَ وَ خَلَقَ قُلُوبَهُمْ مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ فَصَارَتْ قُلُوبُهُمْ تَحِنُّ إِلَیْنَا لِأَنَّهَا مِنَّا وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ طِینَةِ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ قُلُوبَهُمْ مِنْ طِینَةِ أَسْفَلَ مِنْ سِجِّینٍ وَ إِنَّ اللَّهَ رَادٌّ کُلَّ طِینَةٍ إِلَى مَعْدِنِهَا فَرَادُّهُمْ إِلَى عِلِّیِّینَ وَ رَادُّهُمْ إِلَى سِجِّینٍ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: همانا خدا ما را از طینت (گل و سرشت) علیین آفرید و قلبهای ما را از طینت بالاتر از علیین آفرید و شیعیان ما را از طینت پایین تر از آن آفرید و قلبهای آنها را از طینت علیین آفرید پس قلبهای آنها به سوی ما مشتاق است برای اینکه آنها از ما هستند؛ و دشمنان ما را از طینت سجین آفرید و قلبهای آنها را از طینت پایین تر از سجین آفرید و همانا خداوند هر سرشتی را به اصلش بر می گرداند پس اینها را به علیین و آنها را به سجین بر می گرداند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥، ص ٢٤٩، ح ٤٠
ابرار
کَلَّا إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ کِتابٌ مَرْقُومٌ یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ
نه هرگز، به راستى کتاب نیکان در علیّین است تو ندانى که علیّین چیست، کتابى نوشته شده که مقرّبان بر آن گواهند.
سوره مطففین، آیات ١٨ تا ٢١
١٦- تفسیر القمی أَبُو الْقَاسِمِ الْحُسَیْنِیُّ عَنْ فُرَاتِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ عُلْوَانَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنِ السُّدِّیِّ عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فِی قَوْلِهِ کَلَّا إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ قَالَ هُوَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ ما أَدْراکَ ما سِجِّینٌ إِلَى قَوْلِهِ الَّذِینَ یُکَذِّبُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ الْأَوَّلُ وَ الثَّانِی وَ ما یُکَذِّبُ بِهِ إِلَّا کُلُّ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ إِذا تُتْلى عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ وَ هُوَ الْأَوَّلُ وَ الثَّانِی کَانَا یُکَذِّبَانِ رَسُولَ اللَّهِ إِلَى قَوْلِهِ ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصالُوا الْجَحِیمِ هُمَا ثُمَّ یُقالُ هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ رَسُولَ اللَّهِ ص یَعْنِی هُمَا وَ مَنْ تَبِعَهُمَا کَلَّا إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ کِتابٌ مَرْقُومٌ یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ إِلَى قَوْلِهِ عَیْناً یَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ وَ هُوَ رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ع إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا الْأَوَّلُ وَ الثَّانِی وَ مَنْ تَابَعَهُمَا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ بِرَسُولِ اللَّهِ إِلَى آخِرِ السُّورَةِ فِیهِمْ.
(آیات سوره مطففین چنین است: کَلَّا إِنَّ کِتَابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ ﴿٧﴾ وَمَا أَدْرَاکَ مَا سِجِّینٌ ﴿٨﴾ کِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿٩﴾ وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِّلْمُکَذِّبِینَ ﴿١٠﴾ الَّذِینَ یُکَذِّبُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ ﴿١١﴾ وَمَا یُکَذِّبُ بِهِ إِلَّا کُلُّ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ ﴿١٢﴾ إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا قَالَ أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ ﴿١٣﴾ کَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿١٤﴾ کَلَّا إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ ﴿١٥﴾ ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُوا الْجَحِیمِ ﴿١٦﴾ ثُمَّ یُقَالُ هَذَا الَّذِی کُنتُم بِهِ تُکَذِّبُونَ ﴿١٧﴾ کَلَّا إِنَّ کِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِی عِلِّیِّینَ ﴿١٨﴾ وَمَا أَدْرَاکَ مَا عِلِّیُّونَ ﴿١٩﴾ کِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿٢٠﴾ یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ ﴿٢١﴾ إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِی نَعِیمٍ ﴿٢٢﴾ عَلَى الْأَرَائِکِ یَنظُرُونَ ﴿٢٣﴾ تَعْرِفُ فِی وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِیمِ ﴿٢٤﴾ یُسْقَوْنَ مِن رَّحِیقٍ مَّخْتُومٍ ﴿٢٥﴾ خِتَامُهُ مِسْکٌ وَ فِی ذَلِکَ فَلْیَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ ﴿٢٦﴾ وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِیمٍ ﴿٢٧﴾ عَیْنًا یَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ ﴿٢٨﴾ إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کَانُواْ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ ﴿٢٩﴾ وَإِذَا مَرُّواْ بِهِمْ یَتَغَامَزُونَ ﴿٣٠﴾ وَإِذَا انقَلَبُواْ إِلَى أَهْلِهِمُ انقَلَبُواْ فَکِهِینَ ﴿٣١﴾ وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاء لَضَالُّونَ ﴿٣٢﴾ وَمَا أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حَافِظِینَ ﴿٣٣﴾ فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُواْ مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ ﴿٣٤﴾ عَلَى الْأَرَائِکِ یَنظُرُونَ ﴿٣٥﴾ هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ ﴿٣٦﴾)
امام صادق علیه السّلام فرمودند: «چنین نیست که آنها در باره قیامت می‌پندارند بلکه نامه اعمال فاجران در سجّین است.» (سوره مطففین، آیه ٧) آن فاجران فُلانی و فُلانی هستند. «و تو چه می‌دانی که سجّین چیست؟ کتابی است (که به قلم حق) نوشته شده. وای آن روز به حال منکران و تکذیب کنندگان. همانا که روز قیامت را انکار می‌کنند» (سوره مطففین، آیات ٨ تا ١١) منظور اولی و دومی هستند. «در صورتی که آن روز را کسی تکذیب نمی‌کند مگر هر ظالم و بد کاری در عالم؛ که بر او چون آیات ما تلاوت شود گوید: این سخنان افسانه پیشینیان است.» (سوره مطففین، آیات ١٢ و ١٣) منظور اولی و دومی هستند که پیامبر اکرم (ص) را تکذیب می‌کردند. تا این آیه شریفه: «آنها یقیناً وارد جهنّم می‌شوند» (سوره مطففین، آیه ١٦) منظور آن دو نفر هستند. «بعد به آنها گفته میشود که این همان چیزی است که آن را تکذیب می‌کردید» رسول خدا (ص) را (سوره مطففین، آیه ١٧) منظور آن دو نفر و کسانی هستند که از آن دو نفر پیروی می‌کردند. «[چنان نیست که آنها درباره معاد خیال می‌کنند] بلکه نامه عمل نیکان در علیّین است و توچه می‌دانی علیّین چیست؟ کتابى نوشته شده که مقرّبان بر آن گواهند. محققا نیکوکاران در بهشت ابد متنعّمند. آنجا بر تختها تکیه زنند (و رحمت و نعمتهای خدا را) بنگرند. در رخسارشان نشاط و شادمانی نعیم بهشتی خواهی دید. به آنها شراب ناب سر به مهر بنوشانند؛ که به مشک مهر کرده‌اند و راغبان (عاقل) بر این نعمت و شادمانی ابدی باید به شوق و رغبت بکوشند؛ و ترکیب طبع آن شراب ناب از (چشمه‌ای از) عالم بالاست. همان چشمه‌ای که مقرّبان از آن می‌نوشند» (سوره مطففین، آیات ١٨ تا ٢٨) و آنها پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه (س) و حسن (ع) و حسین (ع) و پیشوایان (ع) هستند. «کسانی که مجرم و گناهکار هستند» (سوره مطففین، آیه ٢٩) اولی و دومی و پیروانشان هستند. «پیوسته به مؤمنان می‌خندیدند و هنگام عبور مؤمنان از کنار آنها، ایشان را با اشارات مورد تمسخر قرار می‌دادند.» (سوره مطففین، آیات ٢٩ و ٣٠) به رسولخدا (ص) می‌خندیدند و حضرت (ص) را مسخره می‌کردند؛ و تا پایان این سوره، سخن در مورد این دو نفر است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٢٤، ص ٥، ح ١٦
محبین ائمه (ع)
٨٦- رِیَاضُ الْجِنَانِ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ: کُنْتُ مَعَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ یَا جَابِرُ خُلِقْنَا نَحْنُ وَ مُحِبُّونَا مِنْ طِینَةٍ وَاحِدَةٍ بَیْضَاءَ نَقِیَّةٍ مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ فَخُلِقْنَا نَحْنُ مِنْ أَعْلَاهَا وَ خُلِقَ مُحِبُّونَا مِنْ دُونِهَا فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ الْتَحَقَتِ الْعُلْیَا بِالسُّفْلَى فَضَرَبْنَا بِأَیْدِینَا إِلَى حُجْزَةِ نَبِیِّنَا وَ ضَرَبَتْ شِیعَتُنَا بِأَیْدِیهِمْ إِلَى حُجْزَتِنَا فَأَیْنَ تَرَى یُصَیِّرُ اللَّهُ نَبِیَّهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ وَ أَیْنَ تَرَى یُصَیِّرُ ذُرِّیَّتَهُ مُحِبِّینَا فَضَرَبَ جَابِرُ بْنُ یَزِیدَ عَلَى یَدِهِ وَ قَالَ دَخَلْنَاهَا وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ.
جابر جعفى گوید: در خدمت امام باقر علیه السّلام بودم فرمود: جابر ما و دوستانمان از یک طینت آفریده‌شده‌ایم سفید و پاک از اعلى علیین ما از قسمت برتر این طینت دوستانمان از قسمت پائین‌تر. روز قیامت پست و بلند بهم مى‌پیوندد در قیامت ما چنگ به دامن پیامبر (ص) میزنیم و پیروان ما نیز چنگ بدامن ما میزنند اینک خیال میکنى خداوند پیامبر (ص) و ذریه او را کجا خواهد برد و کجا ذریه پیامبر (ص) دوستان خود را میبرند جابر دست خود را بر هم زده سه مرتبه گفت: به پروردگار کعبه داخل بهشت شدیم.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٦٥، ص ٤٢، ح ٨٦
عقل
قَالَ أَمِیر الْمُؤْمِنِینَ عَلِیّ (ع): الْعَقْلُ رقِیٌّ إِلَى عِلِّیِّینَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: عقل، به سوى علّیین بالا مى رود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٥٠، ح ٣٠٢
نتیجه اهل علیین شدن
١٦٠- عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: إِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَرَةً یَخْرُجُ مِنْ أَصْلِهَا خَیْلٌ بُلْقٌ لَا تَرُوثُ وَ لَا تَبُولُ مُسْرَجَةٌ مُلْجَمَةٌ لُجُمُهَا الذَّهَبُ وَ مَرْکَبُهَا الذَّهَبُ وَ سُرُوجُهَا الدُّرُّ وَ الْیَاقُوتُ فَیَسْتَوِی عَلَیْهَا أَهْلُ عِلِّیِّینَ فَیَمُرُّونَ عَلَى مَنْ أَسْفَلَ عَنْهُمْ فَیَقُولُونَ یَا أَهْلَ الْجَنَّةِ أَنْصِفُونَا أَیْ رَبِّ بِمَا بَلَّغْتَ عِبَادَکَ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ قَالَ فَیَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ کَانُوا یَصُومُونَ وَ کُنْتُمْ تَأْکُلُونَ وَ کَانُوا یَقُومُونَ اللَّیْلَ وَ کُنْتُمْ تَنَامُونَ وَ کَانُوا یَتَصَدَّقُونَ وَ کُنْتُمْ تَبْخَلُونَ وَ کَانُوا یُجَاهِدُونَ وَ کُنْتُمْ تَجْبُنُونَ فَبِذَلِکَ بَلَّغْتُهُمْ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: همانا در بهشت درختی است که از ریشه آن اسبهایی سفید و سیاه که هرگز بول و مدفوع نمی کنند خارج می گردند اسبهایی زین شده با لجامی از طلا که محل نشستن آنها از جنس طلا و مزین به مروارید و یاقوت است و بر روی آن اهل علیین سوار می شوند که هرگاه گذارشان به افراد مرتبه پایین تر می افتد آنها به ایشان می گویند: «ای اهل بهشت! با ما به انصاف رفتار کنید.» و بعد می گویند: ای پروردگار! به خاطر کدام اعمال این بندگانت را به این مرتبه از کرامت رساندی؟ خداوند عز و جل در پاسخ آنها می فرماید: آنها روزه می گرفتند و شما می خوردید؛ آنها به شب زنده داری می پرداختند و شما می خوابیدید؛ ایشان صدقه می دادند و شما بخل می ورزیدید؛ آنها به جهاد می رفتند و شما ترس پیشه ساخته بودید؛ به همین دلیل ایشان را به این مرتبه از کرامت رساندم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١، ص ١٢٣، ح ١٦٠
٨٦- رِیَاضُ الْجِنَانِ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ: کُنْتُ مَعَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ یَا جَابِرُ خُلِقْنَا نَحْنُ وَ مُحِبُّونَا مِنْ طِینَةٍ وَاحِدَةٍ بَیْضَاءَ نَقِیَّةٍ مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ فَخُلِقْنَا نَحْنُ مِنْ أَعْلَاهَا وَ خُلِقَ مُحِبُّونَا مِنْ دُونِهَا فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ الْتَحَقَتِ الْعُلْیَا بِالسُّفْلَى فَضَرَبْنَا بِأَیْدِینَا إِلَى حُجْزَةِ نَبِیِّنَا وَ ضَرَبَتْ شِیعَتُنَا بِأَیْدِیهِمْ إِلَى حُجْزَتِنَا فَأَیْنَ تَرَى یُصَیِّرُ اللَّهُ نَبِیَّهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ وَ أَیْنَ تَرَى یُصَیِّرُ ذُرِّیَّتَهُ مُحِبِّینَا فَضَرَبَ جَابِرُ بْنُ یَزِیدَ عَلَى یَدِهِ وَ قَالَ دَخَلْنَاهَا وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ.
جابر جعفى گوید: در خدمت امام باقر علیه السّلام بودم فرمود: جابر ما و دوستانمان از یک طینت آفریده‌شده‌ایم سفید و پاک از اعلى علیین ما از قسمت برتر این طینت دوستانمان از قسمت پائین‌تر. روز قیامت پست و بلند بهم مى‌پیوندد در قیامت ما چنگ به دامن پیامبر (ص) میزنیم و پیروان ما نیز چنگ بدامن ما میزنند اینک خیال میکنى خداوند پیامبر (ص) و ذریه او را کجا خواهد برد و کجا ذریه پیامبر (ص) دوستان خود را میبرند جابر دست خود را بر هم زده سه مرتبه گفت: به پروردگار کعبه داخل بهشت شدیم.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٦٥، ص ٤٢، ح ٨٦
هیچگاه ناپاک نمی شوند
٦- ختص، الإختصاص عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ ع مِنْ أَیِّ شَیْءٍ خَلَقَ اللَّهُ طِینَةَ الْمُؤْمِنِ قَالَ مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ قَالَ قُلْتُ فَمِنْ أَیِّ شَیْءٍ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ قَالَ مِنْ طِینَةِ الْأَنْبِیَاءِ فَلَنْ یُنَجِّسَهُ شَیْء.
محمدبن حمران گوید: از امام صادق عَلَیهِ السَّلام پرسیدم: خداوند طینت و گل مؤمن را از چه چیزی آفریده است؟ فرمودند: از گِل علیین (بلند مرتبه گان) گفتم جسم مؤمن را از چه چیزی آفریده است؟ فرمود: از گل انبیاء، پس هیچ چیز آن را نجس و ناپاک نمی کند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٦٤، ص ٧٨، ح ٦
روش اهل علیین شدن
٦٤٢- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ حَبَسَ نَفْسَهُ عَلَى صَلَاةٍ فَرِیضَةٍ یَنْتَظِرُ وَقْتَهَا فَصَلَّاهَا فِی أَوَّلِ وَقْتِهَا فَأَتَمَّ رُکُوعَهَا وَ سُجُودَهَا وَ خُشُوعَهَا ثُمَّ مَجَّدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَظَّمَهُ وَ حَمَّدَهُ حَتَّى یَدْخُلَ وَقْتُ صَلَاةٍ أُخْرَى لَمْ یَلْغُ بَیْنَهُمَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ کَأَجْرِ الْحَاجِّ وَ الْمُعْتَمِرِ وَ کَانَ مِنْ أَهْلِ عِلِّیِّینَ.
رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله میفرمود: هر که نفس خود را براى نماز فریضه آماده کند و وقت نماز را انتظار کشد و آن را در اوّل وقت مقرّرش بجا آورد و با رکوع و سجود درست و خشوع نماز را تمام بجا آورد و بعد ادامه دهد نماز را بتعقیب با تمجید خداى عزّ و جلّ بصفاتى که دلالت بر عظمت خداوند تعالى کند و تعظیم الهى و حمد الهى کند تا آنکه وقت نماز دیگر رسد و در فاصلۀ میان آن دو نماز کلامى که فایدۀ مشروعى در آن نباشد نگوید خداوند متعال براى او ثواب کسى که حج و عمره بجا آورد نویسد و او از اهل علیین باشد (یعنى اعلى مراتب بهشت.)
من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ٢١١، ح ٦٤٢
٦٦٥- قَالَ الصَّادِقُ ع: مَنْ صَلَّى الْمَغْرِبَ ثُمَّ عَقَّبَ وَ لَمْ یَتَکَلَّمْ حَتَّى یُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ کُتِبَتَا لَهُ فِی عِلِّیِّینَ فَإِنْ صَلَّى أَرْبَعاً کُتِبَتْ لَهُ حَجَّةٌ مَبْرُورَةٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر که نماز مغرب را بجا آورد و بعد مشغول تعقیبات شود و با هیچکس سخن نگوید تا دو رکعت نماز بجا آورد این نماز را در علّیّین مینویسند و اگر چهار رکعت بجاى آورد یا دو رکعت دیگر بر آن بیافزاید، ثواب حجّ مقبولى براى او مینویسند.
من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ٢٢١، ح ٦٦٥
زیارت امام حسین (ع)
٣١٧٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَال مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع عَارِفاً بِحَقِّهِ کَتَبَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت در حالى که عارف به حقّش باشد، خداوند نام او را در اعلى علیین ثبت مىکند.
من لا یحضره الفقیه، ج ٢، ص ٥٨١، ح ٣١٧٤
١٥٩- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ زِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ أَخْبَرَنِی أَبِی ع أَنَّ مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع عَارِفاً بِحَقِّهِ کَتَبَهُ اللَّهُ فِی عِلِّیِّینَ ثُمَّ قَالَ إِنَّ حَوْلَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ شَعْثَاءَ غَبْرَاءَ یَبْکُونَ عَلَیْهِ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ.
از امام صادق علیه السّلام درباره زیات قبر حسین بن علی علیه السلام سوال شد فرمودند پدرم به من فرمود: به تحقیق هر که قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت در حالى که عارف به حقّش باشد، خداوند نام او را در علیین ثبت کند. سپس فرمود: همانا اطراف قبر امام حسین علیه السّلام هفتاد هزار فرشته گَرد آلوده و غبار آلود بر او تا روز قیامت گریه می کنند.
عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ٢، ص ٤٤، ح ١٥٩
اهل ولایت ائمه (ع) و مؤمن واقعی شدن
١٦- إکمال الدین عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْوَرَّاقُ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ع وَ أَنَا أُرِیدُ أَنْ أَسْأَلَهُ عَنِ الْخَلَفِ بَعْدَهُ فَقَالَ لِی مُبْتَدِئاً یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمْ یُخْلِ الْأَرْضَ مُنْذُ خَلَقَ آدَمَ وَ لَا تَخْلُو إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ مِنْ حُجَّةِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ بِهِ یَدْفَعُ الْبَلَاءَ عَنْ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ بِهِ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ بِهِ یُخْرِجُ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ قَالَ فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَنِ الْإِمَامُ وَ الْخَلِیفَةُ بَعْدَکَ فَنَهَضَ ع فَدَخَلَ الْبَیْتَ ثُمَّ خَرَجَ وَ عَلَى عَاتِقِهِ غُلَامٌ کَأَنَّ وَجْهَهُ الْقَمَرُ لَیْلَةَ الْبَدْرِ مِنْ أَبْنَاءِ ثَلَاثِ سِنِینَ فَقَالَ یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ لَوْ لَا کَرَامَتُکَ عَلَى اللَّهِ وَ عَلَى حُجَجِهِ مَا عَرَضْتُ عَلَیْکَ ابْنِی هَذَا إِنَّهُ سَمِیُّ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ کَنِیُّهُ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ مَثَلُهُ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ مَثَلُ الْخَضِرِ ع وَ مَثَلُهُ کَمَثَلِ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ غَیْبَةً لَا یَنْجُو فِیهَا مِنَ التَّهْلُکَةِ إِلَّا مَنْ یُثْبِتُهُ اللَّهُ عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِیلِ فَرَجِهِ قَالَ أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ فَقُلْتُ لَهُ یَا مَوْلَایَ هَلْ مِنْ عَلَامَةٍ یَطْمَئِنُّ إِلَیْهَا قَلْبِی فَنَطَقَ الْغُلَامُ ع بِلِسَانٍ عَرَبِیٍّ فَصِیحٍ فَقَالَ أَنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَیْنٍ یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ قَالَ أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ فَخَرَجْتُ مَسْرُوراً فَرِحاً فَلَمَّا کَانَ مِنَ الْغَدِ عُدْتُ إِلَیْهِ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَ سُرُورِی بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَمَا السُّنَّةُ الْجَارِیَةُ فِیهِ مِنَ الْخَضِرِ وَ ذِی الْقَرْنَیْنِ فَقَالَ طُولُ الْغَیْبَةِ یَا أَحْمَدُ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ إِنَّ غَیْبَتَهُ لَتَطُولُ قَالَ إِی وَ رَبِّی حَتَّى یَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ أَکْثَرُ الْقَائِلِینَ بِهِ فَلَا یَبْقَى إِلَّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ عَهْدَهُ بِوَلَایَتِنَا وَ کَتَبَ فِی قَلْبِهِ الْإِیمَانَ وَ أَیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ هَذَا أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ غَیْبٌ مِنْ غَیْبِ اللَّهِ فَخُذْ ما آتَیْتُکَ وَ اکْتُمْهُ وَ کُنْ مِنَ الشَّاکِرِینَ تَکُنْ غَداً فِی عِلِّیِّینَ.
احمد بن اسحاق گوید: بر امام عسکرىّ علیه السّلام وارد شدم و مىخواستم از جانشین پس از وى پرسش کنم او آغاز سخن کرد و فرمود: اى احمد بن اسحاق خداى تعالى از زمان آدم علیه السّلام زمین را خالى از حجّت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز خالى از حجّت نخواهد گذاشت، به واسطه اوست که بلا را از اهل زمین دفع مىکند و به خاطر اوست که باران مىفرستد و برکات زمین را بیرون مىآورد. گوید گفتم: اى فرزند رسول خدا امام و جانشین پس از شما کیست؟ حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت در حالى که بر شانهاش کودکى سه ساله بود که صورتش مانند ماه شب چهارده مىدرخشید، فرمود: اى احمد بن اسحاق اگر نزد خداى تعالى و حجّتهاى او گرامى نبودى این فرزندم را به تو نشان نمىدادم، او همنام و همکنیه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله است، کسى است که زمین را پر از عدل و داد مىکند همچنان که پر از ظلم و جور شده باشد. اى احمد بن اسحاق! مثل او در این امّت مثل خضر و ذو القرنین است، او غیبتى طولانى خواهد داشت که هیچکس در آن نجات نمىیابد مگر کسى که خداى تعالى او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعاء به تعجیل فرج موفّق سازد. احمد بن اسحاق گوید: گفتم: اى مولاى من آیا نشانهاى هست که قلبم بدان مطمئن شود؟ آن کودک به زبان عربى فصیح به سخن درآمد و فرمود: أنا بقیّة اللَّه فی أرضه و المنتقم من أعدائه، اى احمد بن اسحاق! پس از مشاهده، جستجوى نشانه مکن! احمد بن اسحاق گوید: من شاد و خرّم بیرون آمدم و فرداى آن روز به نزد امام عسکرىّ علیه السّلام بازگشتم و گفتم: اى فرزند رسول خدا! شادى من به واسطه منّتى که بر من نهادید بسیار است، بفرمائید آن سنّتى که از خضر و ذو القرنین دارد چیست؟ فرمود: اى احمد! غیبت طولانى، گفتم: اى فرزند رسول خدا! آیا غیبت او به طول خواهد انجامید؟ فرمود: به خدا سوگند چنین است تا به غایتى که اکثر معتقدین به او بازگردند و باقى نماند مگر کسى که خداى تعالى عهد و پیمان ولایت ما را از او گرفته و ایمان را در دلش نگاشته و با روحى از جانب خود مؤیّد کرده باشد. اى احمد بن اسحاق! این امرى از امر الهى و سرّى از سرّ ربوبى و غیبى از غیب پروردگار است، آنچه به تو عطا کردم بگیر و پنهان کن و از شاکرین باش تا فردا با ما در علّیّین باشى.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥٢، ص ٢٣، ح ١٦
استغفار حقیقی
قَالَ أَمِیر الْمُؤْمِنِینَ عَلِیّ (ع): لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَ تَدْرِی مَا الِاسْتِغْفَارُ- [إِنَّ لِلِاسْتِغْفَارِ دَرَجَةَ الْعِلِّیِّینَ] الِاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّیِّینَ وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى وَ الثَّانِی الْعَزْمُ عَلَى تَرْکِ الْعَوْدِ إِلَیْهِ أَبَداً وَ الثَّالِثُ أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَى الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللَّهَ [عَزَّ وَ جَلَ] أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَةٌ وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى کُلِّ فَرِیضَةٍ عَلَیْکَ ضَیَّعْتَهَا فَتُؤَدِّیَ حَقَّهَا وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِیبَهُ بِالْأَحْزَانِ حَتَّى تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ یَنْشَأَ بَیْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ کَمَا أَذَقْتَهُ حَلَاوَةَ الْمَعْصِیَةِ فَعِنْدَ ذَلِکَ تَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّه.
امام على علیه السّلام فرمودند: به مردى که در حضور او استغفر الله گفته بود، فرمود: مادرت در عزایت بگرید، آیا مى دانى استغفار چیست؟ استغفار درجه علیین (بلند مرتبگان) است و آن را شش شرط است، نخست پشیمانى برگذشته. دوم، عزم بر ترک بازگشت به طور همیشه. سوم، این که حقوق مردم را ادا کنى تا با خداى عارى از هر گناهى دیدار نمایى. چهارم، هر واجبى را که بر عهده تو بوده و انجامش نداده اى، به جاى آورى. پنجم، آنکه گوشتى را که در گناه بر پیکرت روییده، در غمها و اندوهان آب کنى تا پوستت به استخوانت بچسبد و میان پوست و استخوان گوشت تازه بروید. ششم، جسم خود را رنج طاعت بچشانى، همچنان، که بر او حلاوت معصیت چشانده بودى. در این هنگام بگوى: استغفر الله.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ٥٤٩، سخنان حکمت ٤١٧
خواندن نماز شب ٢٩ ماه رمضان
١٠٠٥٥- عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنِ الْحَارِثِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ فَضْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عَنْ فَضْلِ الصَّلَاةِ فِیهِ فَقَالَ: ... وَ مَنْ صَلَّى لَیْلَةَ تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ رَکْعَتَیْنِ بِفَاتِحَةِ الْکِتَابِ وَ عِشْرِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مَاتَ مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ رُفِعَ کِتَابُهُ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ ...
امام على علیه السّلام در فضیلت ماه رمضان و نماز در آن ماه فرمودند: هر که شب بیست و نهم ماه رمضان دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت بعد از حمد ٢٠ مرتبه توحید بخواند، در زمره رحمت‌شدگان خواهد مرد و نامه عملش به اعلی علیین (بالاترین مرتبه) بالا رود.
وسائل الشیعة، ج ٨، ص ٤١، ح ١٠٠٥٥
روزه و شب زنده داری
١٣٧١١- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا قَامَ لَیْلَهُ ثُمَّ أَصْبَحَ صَائِماً نَهَارَهُ لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ ذَنْبٌ وَ لَمْ یَخْطُ خُطْوَةً إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِهَا حَسَنَةً (وَ لَمْ یَتَکَلَّمْ بِکَلِمَةِ خَیْرٍ إِلَّا کَتَبَ لَهُ بِهَا حَسَنَةً) وَ إِنْ مَاتَ فِی نَهَارِهِ صُعِدَ بِرُوحِهِ إِلَى عِلِّیِّینَ وَ إِنْ عَاشَ حَتَّى یُفْطِرَ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْأَوَّابِینَ.
امام باقر علیه السّلام فرمودند: به درستی که مُومن وقتی شب را بیدار باشد و صبح کند در حالی که آن روز را روزه بدارد برای او گناهی نوشته نمی شود و قدمی و گامی بر نمی دارد مگر اینکه برای او حَسَنَه ای نوشته می شود (و کلمه خیری نمی گوید مگر اینکه برای او حَسَنَه ای نوشته می شود) و اگر در آن روز بمیرد روح او به عِلّیّین بالا برده میشود و اگر زنده بماند تا اینکه افطار نماید خداوند او را از اَوّابین و توبه کنندگان می نویسد.
(اَوّابین یعنی کسانی که با ترک گناهان پیوسته به سمت خدا بر می گردند.)
وسائل الشیعة، ج ١٠، ص ٤٠٦، ح ١٣٧١١
اعمال حسنه
١٦٠- عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: إِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَرَةً یَخْرُجُ مِنْ أَصْلِهَا خَیْلٌ بُلْقٌ لَا تَرُوثُ وَ لَا تَبُولُ مُسْرَجَةٌ مُلْجَمَةٌ لُجُمُهَا الذَّهَبُ وَ مَرْکَبُهَا الذَّهَبُ وَ سُرُوجُهَا الدُّرُّ وَ الْیَاقُوتُ فَیَسْتَوِی عَلَیْهَا أَهْلُ عِلِّیِّینَ فَیَمُرُّونَ عَلَى مَنْ أَسْفَلَ عَنْهُمْ فَیَقُولُونَ یَا أَهْلَ الْجَنَّةِ أَنْصِفُونَا أَیْ رَبِّ بِمَا بَلَّغْتَ عِبَادَکَ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ قَالَ فَیَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ کَانُوا یَصُومُونَ وَ کُنْتُمْ تَأْکُلُونَ وَ کَانُوا یَقُومُونَ اللَّیْلَ وَ کُنْتُمْ تَنَامُونَ وَ کَانُوا یَتَصَدَّقُونَ وَ کُنْتُمْ تَبْخَلُونَ وَ کَانُوا یُجَاهِدُونَ وَ کُنْتُمْ تَجْبُنُونَ فَبِذَلِکَ بَلَّغْتُهُمْ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: همانا در بهشت درختی است که از ریشه آن اسبهایی سفید و سیاه که هرگز بول و مدفوع نمی کنند خارج می گردند اسبهایی زین شده با لجامی از طلا که محل نشستن آنها از جنس طلا و مزین به مروارید و یاقوت است و بر روی آن اهل علیین سوار می شوند که هرگاه گذارشان به افراد مرتبه پایین تر می افتد آنها به ایشان می گویند: «ای اهل بهشت! با ما به انصاف رفتار کنید.» و بعد می گویند: ای پروردگار! به خاطر کدام اعمال این بندگانت را به این مرتبه از کرامت رساندی؟ خداوند عز و جل در پاسخ آنها می فرماید: آنها روزه می گرفتند و شما می خوردید؛ آنها به شب زنده داری می پرداختند و شما می خوابیدید؛ ایشان صدقه می دادند و شما بخل می ورزیدید؛ آنها به جهاد می رفتند و شما ترس پیشه ساخته بودید؛ به همین دلیل ایشان را به این مرتبه از کرامت رساندم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١، ص ١٢٣، ح ١٦٠
١٤٣٦٣- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَسْکَنَهُ اللَّهُ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ فِی غُرَفٍ فَوْقَ الْغُرَفِ فِی مَحَلِّ الشَّرَفِ کُلَّ الشَّرَفِ مَنْ آوَى الْیَتِیمَ وَ نَظَرَ لَهُ وَ کَانَ لَهُ أَباً رَحِیماً وَ مَنْ رَحِمَ الضَّعِیفَ وَ أَعَانَهُ وَ کَفَاهُ وَ مَنْ أَنْفَقَ عَلَى وَالِدَیْهِ وَ رَفَقَ بِهِمَا وَ بَرَّهُمَا وَ لَمْ یَحْزُنْهُمَا وَ لَمْ یَخْرَقْ بِمَمْلُوکِهِ وَ أَعَانَهُ عَلَى مَا یُکَلِّفُهُ وَ لَمْ یَسْتَسْعِهِ فِیمَا لَا یُطِیقُ.
امام باقر علیه السّلام فرمودند: هر که از مؤمنین که دارای این چهار خصوصیّت باشد خدایش در اعلى علیین در غرفه‌هاى روى هم و شرف اندر شرف جا دهد: هر که یتیمى را پناه دهد و نظارت داشته باشد بر آن و برایش پدری مهربان باشد؛ و هر که ناتوانى را ترحم کند و کمکش دهد و او را کفایت کند؛ و هر که خرج پدر و مادر را بدهد و با آنها نرمش و نیکى کند و اندوهشان ندهد؛ و کسى که به زیردستش ترشروئى نکند و در آنچه باو تکلیف کرده کمکش دهد و او را بکارى که توانش را ندارد وادار نکند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ٣٨٦، ح ١٤٣٦٣
متفرقات
سوره قدر نماز را به علیین می رساند
٤٤٥٩- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْجَوَادِ ع قَالَ: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْقَدْرِ فِی صَلَاةٍ رُفِعَتْ فِی عِلِّیِّینَ مَقْبُولَةً مُضَاعَفَةً وَ مَنْ قَرَأَهَا ثُمَّ دَعَا رُفِعَ دُعَاؤُهُ إِلَى اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ مُسْتَجَاباً.
امام جواد علیه السّلام فرمودند: هر که در نمازی سوره قدر را بخواند، نمازش در علیّین بالا می رود در حالتی که قبول شده و اجر آن مضاعف گردیده است و هر که ابتدا سوره قدر را بخواند و بعد از آن دعا کند، دعایش در حالی که مستجاب شده است تا لوح محفوظ بالا می رود.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٤، ص ١٩١، ح ٤٤٥٩
عَنِ الصَّادِقِ ع: مَنْ قَرَأَهَا فِی صَلَاةٍ رُفِعَتْ فِی عِلِّیِّینَ مَقْبُولَةً مُضَاعَفَةً وَ مَنْ قَرَأَهَا ثُمَّ دَعَا رُفِعَ دُعَاؤُهُ إِلَى اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ مُسْتَجَاباً وَ مَنْ قَرَأَهَا حُبِّبَ إِلَى النَّاسِ فَلَوْ طَلَبَ مِنْ رَجُلٍ أَنْ یَخْرُجَ مِنْ مَالِهِ بَعْدَ قِرَاءَتِهَا حِینَ یُقَابِلُهُ لَفَعَلَ وَ مَنْ خَافَ سُلْطَاناً فَقَرَأَهَا حِینَ یَنْظُرُ إِلَى وَجْهِهِ غُلِبَ لَهُ وَ مَنْ قَرَأَهَا حِینَ یُرِیدُ الْخُصُومَةَ أُعْطِیَ الظَّفَرَ وَ مَنْ یَشْفَعُ بِهَا إِلَى اللَّهِ تَعَالَى شَفَّعَهُ وَ أَعْطَاهُ سُؤْلَهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که در نمازی سوره قدر را بخواند، نمازش در علیّین بالا می رود در حالتی که قبول شده و اجر آن مضاعف گردیده است و هر که سوره قدر را بخواند سپس دعا کند، دعایش در حالی که مستجاب شده است تا لوح محفوظ بالا می رود. هر کس آن را بخواند باعث می شود مردم آن را دوست داشته باشند. اگر از مردی بخواهد که پس از خواندن آن، هنگام ملاقات با او مقداری از پولش را خارج کند، این کار را می کند؛ و هر کس از سلطانی بترسد و آن را به هنگام نگاه کردن به او بخواند، بر او چیره می شود؛ و هر کس آن را هنگام خصومت بخواند، پیروز شود؛ و هر کس با آن نزد خدا شفاعت کند، او را شفاعت می کند و خواسته اش را برآورده می کند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨٩، ص ٣٣٠
