برآوردن حاجت مؤمن- بخش ١
به نام خدا
عبارت «حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ» در کتابهای الکافی، وسائل الشیعة و مستدرک الوسائل بررسی شد.
این موضوع در دو بخش ارائه می گردد.
موضوعات بخش 1
مبانی: دلیل اهمیت رفع حاجت مردم- آمادگی برای رفع حاجت مردم- اقدام برای برآوردن حاجت مؤمن-
اهمیت و پاداش: برترین اجر و نیکی- بهشت- حکومت در بهشت- پاداش فراوان - کسی که به دنبال حاجت برادرش رود حتی اگر برآورده نگردد پاداش دارد-
مبانی
دلیل اهمیت رفع حاجت مردم
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْخَلْقُ عِیَالِی فَأَحَبُّهُمْ إِلَیَّ أَلْطَفُهُمْ بِهِمْ وَ أَسْعَاهُمْ فِی حَوَائِجِهِمْ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: خداى عز و جل فرماید: مخلوق، عیال منند (زیرا ضامن روزى ایشانم) و محبوبترینشان نزد من کسى است که نسبت بآنها مهربانتر و در راه حوائجشان کوشاتر باشد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 199، ح 10
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: وَ مِنْ خَالِصِ الْإِیمَانِ الْبِرُّ بِالْإِخْوَانِ وَ السَّعْیُ فِی حَوَائِجِهِمْ فِی الْعُسْرِ وَ الْیُسْرِ.
امام صادق علیه السّلام مى‌فرماید: از (نشانه های) ایمان خالص نیکی به برادران و تلاش در حاجتهای آنها در سختی و راحتی است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 408، ح 14447
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ أَنَّهُ قَالَ لِعُثْمَانَ بْنِ عِمْرَانَ یَا عُثْمَانُ إِنَّکَ لَوْ عَلِمْتَ مَا مَنْزِلَةُ الْمُؤْمِنِ مِنْ رَبِّهِ مَا تَوَانَیْتَ فِی حَاجَتِهِ وَ مَنْ أَدْخَلَ عَلَى مُؤْمِنٍ سُرُوراً فَقَدْ أَدْخَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص- وَ قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ تَدْفَعُ الْجُنُونَ وَ الْجُذَامَ وَ الْبَرَصَ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: اى عثمان! اگر مى‌دانستى مقام مؤمن در پیشگاه پروردگارش چقدر است در حاجت او سستى نمى‌کردى و هرکه مؤمن را خوشحالى کند، در واقع رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله خوشحال نموده است و به جا آوردن حاجت مؤمن، دیوانگى، جذام و بیمارى پوستى پیسى را برطرف مى‌نماید.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 359، ح 21759
عَنِ الصَّادِقِ ع عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ یَقْضِی بَعْضُهُمْ حَوَائِجَ بَعْضٍ فَبَقْضَاءِ بَعْضِهِمْ حَوَائِجَ بَعْضٍ یَقْضِی اللَّهُ حَوَائِجَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله: مؤمنان برادرند و برخی از آنان نیازهای برخی دیگر را برمی آورند. بر اثر برآوردن نیازهای یکدیگر است که خداوند در روز قیامت، نیازهایشان را برمی آورد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 403، ح 14425
عَنِ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ: احْرِصُوا عَلَى قَضَاءِ حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَیْهِمْ وَ دَفْعِ الْمَکْرُوهِ عَنْهُمْ فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ مِنَ الْأَعْمَالِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بَعْدَ الْإِیمَانِ أَفْضَلَ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: حریص و شتابان باشید برای «برآوردن نیازهای مومنان» و «شاد کردن آنان» و «رفع هرگونه بدى از آنان»، زیرا هیچ کاری نزد خدای بزرگ، پس از واجبات، برتر از شاد کردن مؤمنان نیست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 403، ح 14427
آمادگی برای رفع حاجت مردم
عَنْ أَبِی عُمَارَةَ قَالَ: کَانَ حَمَّادُ بْنُ أَبِی حَنِیفَةَ إِذَا لَقِیَنِی قَالَ کَرِّرْ عَلَیَّ حَدِیثَکَ فَأُحَدِّثَهُ قُلْتُ رُوِّینَا أَنَّ عَابِدَ بَنِی إِسْرَائِیلَ کَانَ إِذَا بَلَغَ الْغَایَةَ فِی الْعِبَادَةِ صَارَ مَشَّاءً فِی حَوَائِجِ النَّاسِ عَانِیاً بِمَا یُصْلِحُهُمْ.
ابى عماره گوید: هر گاه حماد بن ابى حنیفه مرا ملاقات میکرد، میگفت حدیث را برایم تکرار کن، من هم بازگو میکردم و میگفتم: براى ما روایت شده که: هر گاه عابدى در بنى اسرائیل بنهایت درجه عبادت میرسید، براى حوائج مردم گام برمیداشت و در راه صلاح آنها خود را به رنج میانداخت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 199، ح 11
عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ قَالَ: دَخَلَ سَدِیرٌ الصَّیْرَفِیُّ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ یَا سَدِیرُ مَا کَثُرَ مَالُ رَجُلٍ قَطُّ إِلَّا عَظُمَتِ الْحُجَّةُ لِلَّهِ عَلَیْهِ فَإِنْ قَدَرْتُمْ أَنْ تَدْفَعُوهَا عَنْ أَنْفُسِکُمْ فَافْعَلُوا فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ بِمَا ذَا قَالَ بِقَضَاءِ حَوَائِجِ إِخْوَانِکُمْ مِنْ أَمْوَالِکُمْ.
امام صادق (علیه السلام) به سدیر صیرفى فرمود: اى سدیر! دارائى کسى زیاد نشود جز این که حجت خدا بر او سنگین تر گردد و اگر بتوانید آن را از خود دور کنید بکنید؛ گفت یا ابن رسول الله به چه وسیله؟ فرمود: با برآوردن حوائج برادرتان با اموالتان.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 402، ح 14420
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: إِنَّ اللَّهَ انْتَجَبَ قَوْماً مِنْ خَلْقِهِ لِقَضَاءِ حَوَائِجِ فُقَرَاءَ مِنْ شَیعَةِ عَلِیٍّ ع لِیُثِیبَهُمْ بِذَلِکَ الْجَنَّةَ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: همانا خداوند گروهی از خلقش را برای برآوردن حاجتهای شیعیان فقیر علی (ع) برگزیده برای اینکه بهشت را به خاطر آن برای آنها تثبیت کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 402، ح 14421
اقدام برای برآوردن حاجت مؤمن
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الْمُسْلِمَ إِذَا جَاءَهُ أَخُوهُ الْمُسْلِمُ فَقَامَ مَعَهُ فِی حَاجَةٍ کَانَ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتى برادر مسلمانى پیش انسان بیاید (و نیاز خود را مطرح کند) اگر انسان به کمک او برخیزد مثل کسى است که در راه خدای عزوجل جهاد نماید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 408، ح 14446
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ: مَشْیُ الْمُسْلِمِ فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ خَیْرٌ مِنْ سَبْعِینَ طَوَافاً بِالْبَیْتِ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: حرکت مسلمان در مسیر برآوردن حاجت مسلمان دیگر از هفتاد طواف خانه خدا بهتر است.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 365، ح 21774
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَتَرِدُ عَلَیْهِ الْحَاجَةُ لِأَخِیهِ فَلَا تَکُونُ عِنْدَهُ فَیَهْتَمُّ بِهَا قَلْبُهُ فَیُدْخِلُهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِهَمِّهِ الْجَنَّةَ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: همانا مؤمن حاجتى از برادرش به او مراجعه مىشود که نمیتواند انجام دهد، ولى بدان همت میگمارد و دل میبندد، خداى تبارک و تعالى او را بسبب همتش به بهشت وارد میکند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 196، ح 14
قَالَ رَسُولُ اللَّه (6): وَ مَنْ مَشَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ لِیُثَبِّتَهَا لَهُ ثَبَّتَ اللَّهُ قَدَمَیْهِ یَوْمَ تَزِلُّ الْأَقْدَامُ.
رسول خدا (6) فرمودند: کسی که برای انجام حاجت برادر مومنش برود تا آن را تثبیت کند خداوند در روزی که قدمها می لغزد او را تثبیت می نماید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 410، ح 14453
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: وَ مَنْ عَمِلَ فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِهَا عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ حَطَّ بِهَا عَشْرَ سَیِّئَاتٍ وَ کَانَ لَهُ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَ صَوْمُ شَهْرَیْنِ وَ اعْتِکَافُهُ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ أَظَلَّهُ اللَّهُ یَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس برای برآوردن حاجت مسلمان عمل کند خداوند براى او ده پاداش بنویسد و ده گناه از وى محو کند و می باشد برای او آزادی بنده ای و روزه دو ماه و اعتکاف او در مسجد الحرام و در روزى که سایه جز سایه خداوند نیست وى را در زیر سایه خود پناه دهد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 412، ح 14461
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: فَأَنْ أَمْشِیَ فِی حَاجَةِ مُؤْمِنٍ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَعْتَکِفَ فِی مَسْجِدِی شَهْراً کَامِلًا.
رسول خدا (6) فرمودند: رفتن برای انجام حاجت مومن نزد من دوست داشتنی تر است از اعتکاف در مسجد من یک ماه کامل.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 413، ح 14463
قَالَ الصَّادِقُ ع: الْمَاشِی فِی حَاجَةِ أَخِیهِ کَالسَّاعِی بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ قَاضِی حَاجَتِهِ کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یَوْمَ بَدْرٍ وَ أُحُدٍ وَ مَا عَذَّبَ اللَّهُ أُمَّةً إِلَّا عِنْدَ اسْتَهَانَتِهِمْ بِحُقُوقِ فُقَرَاءِ إِخْوَانِهِمْ الْخَبَرَ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: رونده برای انجام حاجت برادش مانند سعی کننده میان صفا و مروه است و برآورنده حاجت برادرش مانند کسی است که در خون خودش در راه خدا در روز جنگ بدر و احد غلطیده است و خداوند امتى را عذاب نمی کند، مگر در وقتى که نسبت به حقوق برادران نیازمند خود سستى نمایند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 413، ح 14464
اهمیت و پاداش
برترین اجر و نیکی
عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ: مَا حَصَلَ الْأَجْرُ بِمِثْلِ إِغَاثَةِ الْمَلْهُوفِ:.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: اجری مانند از بین بردن اندوه به دست نمی آید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 416، ح 14475
عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ: أَفْضَلُ الْمَعْرُوفِ إِغَاثَةُ الْمَلْهُوفِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: برترین نیکی از بین بردن اندوه است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 416، ح 14475
بهشت
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ خَلْقاً مِنْ خَلْقِهِ انْتَجَبَهُمْ لِقَضَاءِ حَوَائِجِ فُقَرَاءِ شِیعَتِنَا لِیُثِیبَهُمْ عَلَى ذَلِکَ الْجَنَّةَ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ مِنْهُمْ فَکُنْ ثُمَّ قَالَ لَنَا وَ اللَّهِ رَبٌّ نَعْبُدُهُ لَا نُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً.
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا خداى عز و جل دستهئى از مخلوقش را آفریده و ایشان را براى قضاء حوائج شیعیان فقیر ما انتخاب فرموده تا در برابر آن بهشت را بایشان پاداش دهد، پس اگر توانى از آنها باش. سپس فرمود: بخدا ما را پروردگاریست که او را پرستش کنیم و چیزى را شریک او نسازیم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 193، ح 2
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا قَضَى مُسْلِمٌ لِمُسْلِمٍ حَاجَةً إِلَّا نَادَاهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَلَیَّ ثَوَابُکَ وَ لَا أَرْضَى لَکَ بِدُونِ الْجَنَّةِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر مسلمانى که حاجت مسلمانى را روا کند، خداى تبارک و تعالى باو خطاب کند که: ثواب تو بعهده من است و بغیر بهشت برایت راضى نباشم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 194، ح 7
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع تَنَافَسُوا فِی الْمَعْرُوفِ لِإِخْوَانِکُمْ وَ کُونُوا مِنْ أَهْلِهِ فَإِنَّ لِلْجَنَّةِ بَاباً یُقَالُ لَهُ- الْمَعْرُوفُ لَا یَدْخُلُهُ إِلَّا مَنِ اصْطَنَعَ الْمَعْرُوفَ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فَإِنَّ الْعَبْدَ لَیَمْشِی فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فَیُوَکِّلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مَلَکَیْنِ وَاحِداً عَنْ یَمِینِهِ وَ آخَرَ عَنْ شِمَالِهِ یَسْتَغْفِرَانِ لَهُ رَبَّهُ وَ یَدْعُوَانِ بِقَضَاءِ حَاجَتِهِ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ لَرَسُولُ اللَّهِ ص أَسَرُّ بِقَضَاءِ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ إِذَا وَصَلَتْ إِلَیْهِ مِنْ صَاحِبِ الْحَاجَةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: در نیکى رساندن ببرادران خود با یک دیگر مسابقه گذارید و اهل نیکى باشید زیرا بهشت را دریست بنام معروف «نیکى و احسان» که جز کسى که در زندگى دنیا نیکى کرده داخل آن نشود؛ همانا بنده در راه برآوردن حاجت برادر مؤمن خود گام بردارد و خداى عز و جل دو فرشته بر او گمارد یکى در طرف راست و دیگرى در جانب چپ او که برایش از پروردگار آمرزش خواهند و براى روا شدن حاجت او دعا کنند. سپس فرمود: بخدا که چون مؤمن بحاجتش رسد پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله از خود او مسرورتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 195، ح 10
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ کُرْبَةً نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ کُرَبَ الْآخِرَةِ وَ خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ وَ هُوَ ثَلِجُ الْفُؤَادِ وَ مَنْ أَطْعَمَهُ مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقَاهُ شَرْبَةً سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِیقِ الْمَخْتُومِ.
امام صادق علیه السّلام میفرمود: کسى که مؤمنى را از گرفتارى نجات دهد، خدا او را از گرفتاریهاى آخرت نجات بخشد و از گورش با دل خنک شده و مسرور درآید و هر که مؤمن گرسنهاى را سیر کند، خدا او را از میوههاى بهشت خوراند و هر که شربتى باو آشاماند، خدایش از شربت بهشتى مهر شده آشاماند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 199، ح 3
عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: أَوْحَى اللَّهُ إِلَى دَاوُدَ ع إِنَّ الْعَبْدَ مِنْ عِبَادِی لَیَأْتِینِی بِالْحَسَنَةِ فَأُدْخِلُهُ الْجَنَّةَ- قَالَ یَا رَبِّ وَ مَا تِلْکَ الْحَسَنَةُ قَالَ یُفَرِّجُ عَنِ الْمُؤْمِنِ کَرْبَهُ وَ لَوْ بِتَمْرَةٍ فَقَالَ دَاوُدُ ع یَا رَبِّ حَقٌّ لِمَنْ عَرَفَکَ أَنْ لَا یَقْطَعَ رَجَاءَهُ مِنْکَ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: خداوند بر داود علیه السلام وحی نمود که به راستی، بنده ای از بندگانم نیکی می آورد و من او را داخل بهشت می گردانم. داود علیه السلام پرسید: پروردگارا آن نیکی چیست؟ فرمود: گشایش گرفتاری از مومن هر چند با یک دانه خرما. داود علیه السلام عرضه داشت پروردگارا بر آن که تو را شناخت حق است که امیدش را از تو قطع نکند.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 373، ح 21797
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: إِنَّ اللَّهَ انْتَجَبَ قَوْماً مِنْ خَلْقِهِ لِقَضَاءِ حَوَائِجِ فُقَرَاءَ مِنْ شَیعَةِ عَلِیٍّ ع لِیُثِیبَهُمْ بِذَلِکَ الْجَنَّةَ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: همانا خداوند گروهی از خلقش را برای برآوردن حاجتهای شیعیان فقیر علی (ع) برگزیده برای اینکه بهشت را به خاطر آن برای آنها تثبیت کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 402، ح 14421
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع: مَنْ قَضَى مُسْلِماً حَاجَةً قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ثَوَابُکَ عَلَیَّ وَ لَا أَرْضَى لَکَ ثَوَاباً دُونَ الْجَنَّةِ.
امام باقر علیه السلام فرمود: هر که حاجت مسلمانى را روا کند، خداوند گوید: ثواب تو بعهده من است و بغیر بهشت برایت راضى نمی شوم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 402، ح 14422
حکومت در بهشت
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مُوسَى ع- أَنَّ مِنْ عِبَادِی مَنْ یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالْحَسَنَةِ فَأُحَکِّمُهُ فِی الْجَنَّةِ فَقَالَ مُوسَى یَا رَبِّ وَ مَا تِلْکَ الْحَسَنَةُ قَالَ یَمْشِی مَعَ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فِی قَضَاءِ حَاجَتِهِ قُضِیَتْ أَوْ لَمْ تُقْضَ.
امام باقر علیه السلام فرمود. خداى عز و جل بموسى علیه السّلام وحى فرمود: همانا از جمله بندگانم کسى است که بوسیله حسنه بمن تقرب جوید و من او را در بهشت حاکم سازم (بهشت را در اختیار او گذارم) موسى عرضکرد، پروردگارا آن حسنه چیست؟ فرمود: اینکه همراه برادر مؤمنش در راه برآوردن حاجت او گام بردارد، چه آنکه برآورده شود یا نشود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 195، ح 12
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: أَوْحَى اللَّهُ إِلَى دَاوُدَ ع إِنَّ الْعَبْدَ مِنْ عِبَادِی لَیَأْتِینِی بِالْحَسَنَةِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَأُحَکِّمُهُ فِی الْجَنَّةِ- قَالَ دَاوُدُ یَا رَبِّ وَ مَا هَذَا الْعَبْدُ الَّذِی یَأْتِیکَ بِالْحَسَنَةِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ- فَتُحَکِّمُهُ بِهَا فِی الْجَنَّةِ- قَالَ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ أَحَبَّ قَضَاءَهَا قُضِیَتْ لَهُ أَمْ لَمْ تُقْضَ.
رسول خدا (6) فرمودند: خداى عز و جل به داوود علیه السّلام وحى فرمود: همانا بنده ای از بندگانم در روز قیامت نیکی می آورد که من او را در بهشت حاکم سازم (بهشت را در اختیار او گذارم) داوود علیه السّلام عرضکرد، پروردگارا آن بنده کیست که نیکی می آورد که او را در بهشت حاکم می سازی؟ فرمود: بنده مومنی که سعی در راه برآوردن حاجت برادر مسلمانش می نماید که دوست دارد حاجتش رفع شود، چه آنکه برآورده شود یا نشود.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 368، ح 21784
پاداش فراوان
عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ لِی یَا مُفَضَّلُ اسْمَعْ مَا أَقُولُ لَکَ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ الْحَقُّ وَ افْعَلْهُ وَ أَخْبِرْ بِهِ عِلْیَةَ إِخْوَانِکَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا عِلْیَةُ إِخْوَانِی قَالَ الرَّاغِبُونَ فِی قَضَاءِ حَوَائِجِ إِخْوَانِهِمْ قَالَ ثُمَّ قَالَ وَ مَنْ قَضَى لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً قَضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ- یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِائَةَ أَلْفِ حَاجَةٍ مِنْ ذَلِکَ أَوَّلُهَا الْجَنَّةُ وَ مِنْ ذَلِکَ أَنْ یُدْخِلَ قَرَابَتَهُ وَ مَعَارِفَهُ وَ إِخْوَانَهُ الْجَنَّةَ بَعْدَ أَنْ لَا یَکُونُوا نُصَّاباً وَ کَانَ الْمُفَضَّلُ إِذَا سَأَلَ الْحَاجَةَ أَخاً مِنْ إِخْوَانِهِ قَالَ لَهُ أَ مَا تَشْتَهِی أَنْ تَکُونَ مِنْ عِلْیَةِ الْإِخْوَانِ.
مفضل گوید: امام صادق علیه السلام بمن فرمود: اى مفضل! آنچه بتو میگویم بشنو و بدان که حق است و انجام ده و به برادران بزرگوارت خبر ده، عرضکردم: برادران بزرگوارم کیانند؟ فرمود: کسانى که در روا ساختن حوائج برادران خود رغبت دارند، سپس فرمود: هر کس یک حاجت برادر مؤمن خود را روا کند خداى عز و جل روز قیامت صد هزار حاجت او را روا کند که نخستین آنها بهشت باشد و دیگرش اینکه خویشان و آشنایان و برادرانش را اگر ناصبى نباشند ببهشت برد. رسم مفضل این بود که چون از یکى از برادرانش درخواست حاجتى میکرد باو میگفت: آیا نمیخواهى که از برادران بزرگوار باشى؟
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 192، ح 1
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ خَیْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ خَیْرٌ مِنْ حُمْلَانِ أَلْفِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: روا ساختن حاجت مؤمن از آزاد کردن هزار بنده و بار کردن هزار اسب در راه خدا (فرستادن بجهاد) بهتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 193، ح 3
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَقَضَاءُ حَاجَةِ امْرِئٍ مُؤْمِنٍ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنْ عِشْرِینَ حَجَّةً کُلُّ حَجَّةٍ یُنْفِقُ فِیهَا صَاحِبُهَا مِائَةَ أَلْفٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود: برآوردن حاجت یک مرد مؤمن نزد خدا از بیست حجى که، در هر یک از آنها صدهزار (دینار یا درهم) خرج شود بهتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 193، ح 4
عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ طَافَ بِهَذَا الْبَیْتِ طَوَافاً وَاحِداً کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ سِتَّةَ آلَافِ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ اللَّهُ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ دَرَجَةٍ حَتَّى إِذَا کَانَ عِنْدَ الْمُلْتَزَمِ فَتَحَ اللَّهُ لَهُ سَبْعَةَ أَبْوَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ هَذَا الْفَضْلُ کُلُّهُ فِی الطَّوَافِ قَالَ نَعَمْ وَ أُخْبِرُکَ بِأَفْضَلَ مِنْ ذَلِکَ قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُسْلِمِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى بَلَغَ عَشْراً.
اسحاق بن عمار گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس گرد این خانه (کعبه) یک طواف کند خداى عز و جل برایش شش هزار حسنه نویسد و شش هزار گناه از او بزداید و شش هزار درجه برایش بالا برد و چون نزد ملتزم رسد. خدا هفت در از درهاى بهشت برایش گشاید، عرضکردم: قربانت، این همه فضیلت براى طوافست؟ فرمود: آرى: اکنون ترا به بهتر از طواف هم خبر میدهم، روا ساختن حاجت مسلمان بهتر است از طوافى و طوافى و طوافى تا به ده طواف رسد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 194، ح 8
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَنْ مَشَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ یَطْلُبُ بِذَلِکَ مَا عِنْدَ اللَّهِ حَتَّى تُقْضَى لَهُ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِذَلِکَ مِثْلَ أَجْرِ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَتَیْنِ وَ صَوْمِ شَهْرَیْنِ مِنْ أَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ اعْتِکَافِهِمَا فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ مَنْ مَشَى فِیهَا بِنِیَّةٍ وَ لَمْ تُقْضَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِذَلِکَ مِثْلَ حَجَّةٍ مَبْرُورَةٍ فَارْغَبُوا فِی الْخَیْرِ.
امام صادق علیه السلام میفرمود: هر کس در راه حاجت برادر مؤمنش گام بردارد تا آن را روا کند و مقصودش ثواب خدا باشد خداى عز و جل برایش مانند پاداش یک حج و یک عمره پذیرفته و روزه دو ماه حرام با اعتکاف آنها را در مسجد الحرام بنویسد؛ و هر کس به نیت روا ساختن گام بردارد، ولى برآورده نگردد، خدا برایش مانند یک حج پذیرفته نویسد، پس در کار خیر رغبت کنید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 194، ح 9
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَنْ مَشَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ أَظَلَّهُ اللَّهُ بِخَمْسَةٍ وَ سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ لَمْ یَرْفَعْ قَدَماً إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ بِهَا سَیِّئَةً وَ یَرْفَعُ لَهُ بِهَا دَرَجَةً فَإِذَا فَرَغَ مِنْ حَاجَتِهِ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِهَا أَجْرَ حَاجٍّ وَ مُعْتَمِرٍ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: هر کس در راه حاجت برادر مسلمانش گام بردارد، خدا او را در زیر سایه 75 هزار فرشته قرار دهد و هر گامى بردارد، خدا برایش یک حسنه نویسد و گناهى از او بزداید و درجهئى بالا برد و چون او از برآوردن حاجت برادرش فارغ شود، خداى عز و جل بدان جهت برایش پاداش حج و عمرهگزار نویسد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 197، ح 3
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: وَ اللَّهِ لَأَنْ أَحُجَّ حَجَّةً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ رَقَبَةً وَ رَقَبَةً وَ رَقَبَةً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ عَشْراً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ السَّبْعِینَ وَ لَأَنْ أَعُولَ أَهْلَ بَیْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَسُدَّ جَوْعَتَهُمْ وَ أَکْسُوَ عَوْرَتَهُمْ فَأَکُفَّ وُجُوهَهُمْ عَنِ النَّاسِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَحُجَّ حَجَّةً وَ حَجَّةً وَ حَجَّةً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ عَشْراً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ السَّبْعِینَ.
امام باقر علیه السلام فرمود: بخدا سوگند که گزاردن یک حج نزد من از اینکه یک بنده آزاد کنم تا برسد به ده بنده و هفتاد بنده محبوبتر است و اگر یک خانواده از مسلمین را کفالت کنم که آنها را از گرسنگى برهانم و پیکرشان را بپوشانم تا آبروى آنها را نزد مردم حفظ کنم، نزد من از گزاردن حجى و حجى تا برسد به ده حج و هفتاد حج محبوبتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 195، ح 11
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَشْیُ الرَّجُلِ فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ یُکْتَبُ لَهُ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحَى عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ وَ یُرْفَعُ لَهُ عَشْرُ دَرَجَاتٍ قَالَ وَ لَا أَعْلَمُهُ إِلَّا قَالَ وَ یَعْدِلُ عَشْرَ رِقَابٍ وَ أَفْضَلُ مِنِ اعْتِکَافِ شَهْرٍ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: براى گام برداشت مرد در راه حاجت برادر مؤمنش، ده حسنه برایش نوشته شود و ده گناه از او محو شود و ده درجه برایش بالا رود و جز این نمیدانم که فرمود: و آن برابر آزاد کردن ده بنده و بهتر از اعتکاف یک ماه در مسجد الحرام است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 196، ح 1
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَأَنْ أَمْشِیَ فِی حَاجَةِ أَخٍ لِی مُسْلِمٍ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ أَلْفَ نَسَمَةٍ وَ أَحْمِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَلَى أَلْفِ فَرَسٍ مُسْرَجَةٍ مُلْجَمَةٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: گام برداشتنم براى بر آوردن حاجت برادر مسلمانم، نزد من محبوبتر است از اینکه هزار بنده آزاد کنم و هزار اسب زین و لجام کرده و در راه خدا برم (یعنى بجهاد بفرستم).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 197، ح 4
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَمْشِی لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فِی حَاجَةٍ إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ بِهَا سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ بِهَا دَرَجَةً وَ زِیدَ بَعْدَ ذَلِکَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ شُفِّعَ فِی عَشْرِ حَاجَاتٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مؤمنى نیست که در راه حاجت برادر مؤمنش گام بردارد، جز آنکه خداى عز و جل برایش در هر قدمى حسنهئى نویسد و گناهى فرو ریزد و درجهئى بالا برد و سپس ده حسنه بیفزاید و در ده حاجت او را شفیع گرداند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 197، ح 5
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ طَلَبَ وَجْهِ اللَّهِ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ أَلْفَ أَلْفِ حَسَنَةٍ یَغْفِرُ فِیهَا لِأَقَارِبِهِ وَ جِیرَانِهِ وَ إِخْوَانِهِ وَ مَعَارِفِهِ وَ مَنْ صَنَعَ إِلَیْهِ مَعْرُوفاً فِی الدُّنْیَا فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ قِیلَ لَهُ ادْخُلِ النَّارَ فَمَنْ وَجَدْتَهُ فِیهَا صَنَعَ إِلَیْکَ مَعْرُوفاً فِی الدُّنْیَا فَأَخْرِجْهُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا أَنْ یَکُونَ نَاصِباً.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر که براى خدا در راه حاجت برادر مسلمانش کوشش کند خداى عز و جل برایش هزار هزار حسنه نویسد که بدان سبب خویشان و همسایگان و برادران و آشنایانش آمرزیده شوند و اگر کسى در دنیا به او احسانى کرده باشد روز قیامت باو گویند: به آتش درآى و هر کس را بیابى که در دنیا بتو احسانى کرده، باذن خدا خارجش کن، مگر اینکه ناصبى (دشمن ائمه علیه السّلام) باشد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 197، ح 6
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ فَاجْتَهَدَ فِیهَا فَأَجْرَى اللَّهُ عَلَى یَدَیْهِ قَضَاءَهَا کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَجَّةً وَ عُمْرَةً وَ اعْتِکَافَ شَهْرَیْنِ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ صِیَامَهُمَا وَ إِنِ اجْتَهَدَ فِیهَا وَ لَمْ یُجْرِ اللَّهُ قَضَاءَهَا عَلَى یَدَیْهِ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَجَّةً وَ عُمْرَةً.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر که براى حاجت برادر مسلمانش سعى و کوشش کند تا خدا آن را بدست او روا سازد، خداى عز و جل یک حج و یک عمره و اعتکاف دو ماه در مسجد الحرام را با روزه آنها برایش نویسد و اگر او کوشش کند، ولى خدا برآوردنش را بدست او جارى نسازد، خداى عز و جل برایش یکحج و یک عمره نویسد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 198، ح 7
عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ قَالَ: کُنْتُ جَالِساً مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ مَکَّةَ یُقَالُ لَهُ مَیْمُونٌ فَشَکَا إِلَیْهِ تَعَذُّرَ الْکِرَاءِ عَلَیْهِ فَقَالَ لِی قُمْ فَأَعِنْ أَخَاکَ فَقُمْتُ مَعَهُ فَیَسَّرَ اللَّهُ کِرَاهُ فَرَجَعْتُ إِلَى مَجْلِسِی فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا صَنَعْتَ فِی حَاجَةِ أَخِیکَ فَقُلْتُ قَضَاهَا اللَّهُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَقَالَ أَمَا إِنَّکَ أَنْ تُعِینَ أَخَاکَ الْمُسْلِمَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ طَوَافِ أُسْبُوعٍ بِالْبَیْتِ مُبْتَدِئاً ثُمَّ قَالَ إِنَّ رَجُلًا أَتَى الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ ع فَقَالَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَعِنِّی عَلَى قَضَاءِ حَاجَةٍ فَانْتَعَلَ وَ قَامَ مَعَهُ فَمَرَّ عَلَى الْحُسَیْنِ ص وَ هُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فَقَالَ لَهُ أَیْنَ کُنْتَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ تَسْتَعِینُهُ عَلَى حَاجَتِکَ قَالَ قَدْ فَعَلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَذُکِرَ أَنَّهُ مُعْتَکِفٌ فَقَالَ لَهُ أَمَا إِنَّهُ لَوْ أَعَانَکَ کَانَ خَیْراً لَهُ مِنِ اعْتِکَافِهِ شَهْراً.
صفوان جمال گوید: خدمت امام صادق علیه السّلام نشسته بودم که مردى از اهل مکه بنام میمون در آمد و از نداشتن کرایه شکایت کرد، حضرت بمن فرمود: برخیز و برادرت را یارى کن، من برخاستم و همراه او شدم تا خدا کرایه او را فراهم ساخت، سپس بمکان خود برگشتم. امام صادق علیه السّلام فرمود: براى حاجت برادرت چه کردى؟ عرضکردم: پدر و مادرم بقربانت، خدا آن را روا کرد، حضرت ابتداء فرمود: همانا اگر برادر مسلمانت را یارى کنى، نزد من از طواف یک هفته هفت شوط بهتر است، سپس فرمود: مردى نزد حسن بن على علیهما السّلام آمد و عرضکرد: پدر و مادرم بقربانت، مرا بقضاء حاجتى یارى کن، حضرت نعلین پوشید و همراه او شد، در بیان راه حسین صلوات اللَّه علیه را دید که بنماز ایستاده است، امام حسن علیه السّلام بآن مرد فرمود: چرا از ابى عبد اللَّه (حسین بن على علیه السّلام) براى قضاء حاجتت کمک نخواستى؟ عرضکرد: پدر و مادرم بقربانت این کار را کردم، اعتکافش را یادآور شد، امام حسن علیه السّلام فرمود: همانا اگر او ترا یارى میکرد از اعتکاف یک ماهش بهتر بود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 198، ح 9
قَالَ رَسُولُ اللَّه (6): مَنْ قَضَى لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً کَانَ کَمَنْ عَبَدَ اللَّهَ دَهْرَهُ.
رسول خدا (6) فرمودند: هر کس یک نیاز برادر مؤمن خود را برآورد، مانند کسی است که عمر خویش را به عبادت خدا سپری کرده باشد.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 361، ح 21763
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ ذَهَبَ مَعَ أَخِیهِ فِی حَاجَةٍ قَضَاهَا أَوْ لَمْ یَقْضِهَا کَانَ کَمَنْ عَبَدَ اللَّهَ عُمُرَهُ.
رسول خدا (6) فرمودند: هر که همراه برادر خویش برای حاجتش برود خواه کارش را انجام دهد و خواه ندهد همچون کسى است که تمام عمرش خدا را عبادت کرده باشد.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 361، ح 21763
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَغَاثَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ حَتَّى یُخْرِجَهُ مِنْ هَمٍّ وَ کُرْبَةٍ وَ وَرْطَةٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجَاتٍ وَ أَعْطَاهُ ثَوَابَ عِتْقِ عَشْرِ نَسَمَاتٍ وَ دَفَعَ عَنْهُ عَشْرَ نَقِمَاتٍ وَ أَعَدَّ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَشْرَ شَفَاعَاتٍ.
رسول خدا (6) فرمودند: هر کس در ناگواریها بفریاد برادر مسلمانش برسد تا او را از اندوه و نگرانى و گرفتارى برهاند، خداوند ده حسنه براى وى بنویسد و ده درجه مقامش را بالا برد و ثواب آزاد کردن ده بنده بدو بدهد و ده سختى و رنج از او بر طرف سازد و ده شفاعت مقبول براى روز قیامت او ذخیره نماید.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 372، ح 21796
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ: لَقَضَاءُ حَاجَةِ رَجُلٍ مُسْلِمٍ أَفْضَلُ مِنْ عِتْقِ عَشْرِ نَسَمَاتٍ وَ اعْتِکَافِ شَهْرٍ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: برآوردن حاجت فرد مسلمان برتر است از آزاد کردن ده نفر مملوک و اعتکاف یک ماهه در مسجد الحرام.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 406، ح 14436
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ قَضَى لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً کَتَبَ اللَّهُ بِهَا عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مَحَا عَنْهُ عَشْرَ سَیِّئَاتٍ وَ یَرْفَعُ لَهُ بِهَا عَشْرَ دَرَجَاتٍ وَ کَانَ عِدْلَ عَشْرِ رِقَابٍ وَ صَوْمِ شَهْرٍ وَ اعْتِکَافِهِ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: کسى که برآورده کند حاجت و خواسته برادر مومنش را خداوند ده حسنه برایش ثبت و ده خطا از لغزشهایش را نابود مى‌نماید و ده درجه بر مقاماتش مى‌افزاید و ثواب و پاداش آن مساوى است با آزاد کردن ده بنده و روزه گرفتن یک ماه و اعتکاف در مسجد الحرام.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 406، ح 14437
عَنْ إِبْرَاهِیمَ التَّیْمِیِّ قَالَ: کُنْتُ فِی الطَّوَافِ إِذْ أَخَذَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بِعَضُدِی فَسَلَّمَ عَلَیَّ ثُمَّ قَالَ أَ لَا أُخْبِرُکَ بِفَضْلِ الطَّوَافِ حَوْلَ هَذَا الْبَیْتِ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَیُّمَا مُسْلِمٍ طَافَ حَوْلَ هَذَا الْبَیْتِ أُسْبُوعاً ثُمَّ أَتَى الْمَقَامَ فَصَلَّى خَلْفَهُ رَکْعَتَیْنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ أَلْفَ دَرَجَةٍ وَ أَثْبَتَ لَهُ أَلْفَ شَفَاعَةٍ ثُمَّ قَالَ أَ لَا أُخْبِرُکَ بِأَفْضَلَ مِنْ ذَلِکَ قُلْتُ بَلَى قَالَ قَضَاءُ حَاجَةِ امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافِ أُسْبُوعٍ وَ أُسْبُوعٍ حَتَّى بَلَغَ عَشَرَةً.
ابراهیم تَیمى گفت: در طواف (خانه خدا) بودم که ناگهان امام صادق علیه السّلام بازوى مرا گرفت و بر من سلام نمود و فرمود: آیا مى‌خواهى تا فضیلت طواف اطراف این خانه را برایت مطرح کنم؟ گفتم: بلى، فرمود: هر مسلمانى که هفت دور طواف کند، سپس بیاید کنار مقام (حضرت ابراهیم علیه السّلام) و دو رکعت نماز بخواند، خداوند عزّ و جلّ هزار حسنه برایش ثبت مى‌نماید و هزار سیّئه از خطاهایش و لغزشهایش را پاک و نابود مى‌گرداند و هزار درجه بر مقاماتش مى‌افزاید؛ و تعداد هزار شفاعت برایش تثبیت مى‌نماید. سپس فرمود: آیا مایلى که بالاتر و افضل از آن را برایت بگویم؟ گفتم: بلى، فرمود: برآوردن حاجت یک مسلمان، از طواف هفت دور و طواف هفت دور -تا دَه مرتبه بیان فرمودند- برتر خواهد بود.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 407، ح 14439
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَیُّ الْأَعْمَالِ هُوَ أَفْضَلُ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ قَالَ مَا مِنْ شَیْءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ یَعْدِلُ هَذِهِ الصَّلَاةَ ثُمَّ ذَکَرَ ع الزَّکَاةَ وَ الْحَجَّ وَ غَیْرَهَا إِلَى أَنْ قَالَ وَ الْحَجَّةُ عِنْدَهُ خَیْرٌ مِنْ بَیْتٍ مَمْلُوءٍ ذَهَباً لَا بَلْ خَیْرٌ مِنْ مِلْءِ الدُّنْیَا ذَهَباً وَ فِضَّةً یُنْفِقُهُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الَّذِی بَعَثَ بِالْحَقِّ مُحَمَّداً بَشِیراً وَ نَذِیراً لَقَضَاءُ حَاجَةِ امْرِئٍ مُسْلِمٍ وَ تَنْفِیسُ کُرْبَتِهِ أَفْضَلُ مِنْ حَجَّةٍ وَ طَوَافٍ وَ حَجَّةٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشَرَةً ثُمَّ خَلَّى یَدَهُ وَ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لَا تَمَلُّوا مِنَ الْخَیْرِ وَ لَا تَکْسَلُوا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ رَسُولَهُ ص غَنِیَّانِ عَنْکُمْ وَ عَنْ أَعْمَالِکُمْ وَ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّمَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِلُطْفِهِ سَبَباً یُدْخِلُکُمْ بِهِ الْجَنَّةَ.
زرعه گوید به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: پس از شناخت (خدا) بهترین اعمال چیست؟ فرمود: پس از شناخت، چیزى برابر این نماز نیست، پس از شناخت و نماز چیزى معادل زکات نیست و پس از آن چیزى برابر با حج و غیر آن نیست تا آنکه فرمود و یک حج کردن در درگاه او از خانه‌اى پر از طلا بهتر است، نه بلکه به پُرى دنیا از طلا و نقره که در راه خداوند (گرامى و بزرگ) بخشش کنى نیکوتر است. سوگند به آن که محمد را به شایستگى به عنوان مژده‌آور و بیم‌دهنده برانگیخت، برآوردن نیاز مرد مسلمان و زدودن اندوه او بهتر است از یک حج و طواف و یک حج و طواف-تا به ده رساند-آنگاه شمارش را رها کرد و فرمود: از خدا پروا کنید و از نیکى خسته نشوید و سستى نورزید زیرا خداوند و فرستاده‌اش از شما و کارهایتان بى‌نیازند ولى شما فقیران به سوی خداوند (عزتمند و شکوهمند) هستید و همانا خداوند (گرامى و بزرگ) به مهربانى خود سببی (بهانه‌اى) خواست تا شما را وارد بهشت نماید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 407، ح 14440
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فَکَأَنَّمَا عَبَدَ اللَّهَ تِسْعَةَ آلَافِ سَنَةٍ صَائِماً نَهَارُهُ قَائِماً لَیْلُهُ.
رسول خدا (6) فرمودند: کسی که برای نیاز برادر مومنش تلاش کند مانند کسی است که خدا را نه هزار سال عباد کرده باشد در حالی که در روز روزه داشته و در شب [به نماز] ایستاده باشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 409، ح 14448
کسی که به دنبال حاجت برادرش رود حتی اگر برآورده نگردد پاداش دارد
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَنْ مَشَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ یَطْلُبُ بِذَلِکَ مَا عِنْدَ اللَّهِ حَتَّى تُقْضَى لَهُ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِذَلِکَ مِثْلَ أَجْرِ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَتَیْنِ وَ صَوْمِ شَهْرَیْنِ مِنْ أَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ اعْتِکَافِهِمَا فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ مَنْ مَشَى فِیهَا بِنِیَّةٍ وَ لَمْ تُقْضَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِذَلِکَ مِثْلَ حَجَّةٍ مَبْرُورَةٍ فَارْغَبُوا فِی الْخَیْرِ.
امام صادق علیه السلام میفرمود: هر کس در راه حاجت برادر مؤمنش گام بردارد تا آن را روا کند و مقصودش ثواب خدا باشد خداى عز و جل برایش مانند پاداش یک حج و یک عمره پذیرفته و روزه دو ماه حرام با اعتکاف آنها را در مسجد الحرام بنویسد؛ و هر کس به نیت روا ساختن گام بردارد، ولى برآورده نگردد، خدا برایش مانند یک حج پذیرفته نویسد، پس در کار خیر رغبت کنید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 194، ح 9
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مُوسَى ع- أَنَّ مِنْ عِبَادِی مَنْ یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالْحَسَنَةِ فَأُحَکِّمُهُ فِی الْجَنَّةِ فَقَالَ مُوسَى یَا رَبِّ وَ مَا تِلْکَ الْحَسَنَةُ قَالَ یَمْشِی مَعَ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فِی قَضَاءِ حَاجَتِهِ قُضِیَتْ أَوْ لَمْ تُقْضَ.
امام باقر علیه السلام فرمود. خداى عز و جل بموسى علیه السّلام وحى فرمود: همانا از جمله بندگانم کسى است که بوسیله حسنه بمن تقرب جوید و من او را در بهشت حاکم سازم (بهشت را در اختیار او گذارم) موسى عرضکرد، پروردگارا آن حسنه چیست؟ فرمود: اینکه همراه برادر مؤمنش در راه برآوردن حاجت او گام بردارد، چه آنکه برآورده شود یا نشود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2، ص 195، ح 12
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ ذَهَبَ مَعَ أَخِیهِ فِی حَاجَةٍ قَضَاهَا أَوْ لَمْ یَقْضِهَا کَانَ کَمَنْ عَبَدَ اللَّهَ عُمُرَهُ.
رسول خدا (6) فرمودند: هر که همراه برادر خویش برای حاجتش برود خواه کارش را انجام دهد و خواه ندهد همچون کسى است که تمام عمرش خدا را عبادت کرده باشد.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 361، ح 21763
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: أَوْحَى اللَّهُ إِلَى دَاوُدَ ع إِنَّ الْعَبْدَ مِنْ عِبَادِی لَیَأْتِینِی بِالْحَسَنَةِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَأُحَکِّمُهُ فِی الْجَنَّةِ- قَالَ دَاوُدُ یَا رَبِّ وَ مَا هَذَا الْعَبْدُ الَّذِی یَأْتِیکَ بِالْحَسَنَةِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ- فَتُحَکِّمُهُ بِهَا فِی الْجَنَّةِ- قَالَ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ أَحَبَّ قَضَاءَهَا قُضِیَتْ لَهُ أَمْ لَمْ تُقْضَ.
رسول خدا (6) فرمودند: خداى عز و جل به داوود علیه السّلام وحى فرمود: همانا بنده ای از بندگانم در روز قیامت نیکی می آورد که من او را در بهشت حاکم سازم (بهشت را در اختیار او گذارم) داوود علیه السّلام عرضکرد، پروردگارا آن بنده کیست که نیکی می آورد که او را در بهشت حاکم می سازی؟ فرمود: بنده مومنی که سعی در راه برآوردن حاجت برادر مسلمانش می نماید که دوست دارد حاجتش رفع شود، چه آنکه برآورده شود یا نشود.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 368، ح 21784
عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: مَنْ قَضَى حَاجَةً لِأَخِیهِ کُنْتُ وَاقِفاً عِنْدَ مِیزَانِهِ فَإِنْ رَجَحَ وَ إِلَّا شَفَعْتُ لَهُ.
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که نیاز برادر دینى خود را بر طرف نماید من در موقع سنجش اعمال او حاضر خواهم شد، اگر موفق بود که هیچ، وگرنه او را شفاعت مى کنم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 405، ح 14433
السلام علی من التبع الهدی
