بهشت- ٧

اتفاقات بهشت: تزویج بهشتیان توسط امام علی (ع) - اتفاقات بهشت و نعمتهای آن برای مؤمنین خاص- ارتباط مراتب مختلف بهشتیان با هم- کسانی که در کودکی مرده اند- بالا رفتن درجات مؤمنین در بهشت- مشاهده مراتب مختلف بهشت- اتفاقات روز جمعه در بهشت

کلمه «جنۀ» در کتابهای الکافی و بخش مربوطه در جلد ٨ کتاب بحار الانوار (صفحه ٧١ تا ٢٢٢) بررسی شد.

 

اتفاقات بهشت

تزویج بهشتیان توسط امام علی (ع)

عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ: یَا جَابِرُ ... فَإِذَا دَخَلَ أَهْلُ الْجَنَّةِ الْجَنَّةَ وَ أَهْلُ النَّارِ النَّارَ بَعَثَ رَبُّ الْعِزَّةِ عَلِیّاً ع فَأَنْزَلَهُمْ مَنَازِلَهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ وَ زَوَّجَهُمْ- فَعَلِیٌّ وَ اللَّهِ الَّذِی یُزَوِّجُ أَهْلَ الْجَنَّةِ فِی الْجَنَّةِ وَ مَا ذَاکَ إِلَى أَحَدٍ غَیْرِهِ کَرَامَةً مِنَ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ وَ فَضْلًا فَضَّلَهُ اللَّهُ بِهِ وَ مَنَّ بِهِ عَلَیْهِ وَ هُوَ وَ اللَّهِ یُدْخِلُ أَهْلَ النَّارِ النَّارَ وَ هُوَ الَّذِی یُغْلِقُ عَلَى أَهْلِ الْجَنَّةِ إِذَا دَخَلُوا فِیهَا أَبْوَابَهَا لِأَنَّ أَبْوَابَ الْجَنَّةِ إِلَیْهِ وَ أَبْوَابَ النَّارِ إِلَیْهِ.

جابر گوید امام باقر علیه السّلام فرمودند: اى جابر! ... چون بهشتیان به بهشت و دوزخیان به دوزخ روند، ربّ العزّه على علیه السّلام را بفرستد تا بهشتیان را به منزل خود درآورد و همسرانشان را بر ایشان تزویج کند، و بخدا سوگند که على علیه السّلام همان است که بهشتیان را تزویج کند و این کار فرد دیگرى جز او نباشد. این کرامتى است که خداوند عزّ و جل به او ارزانى داشته و فضیلتى است که خداوند، به او ارمغان کرده و به او منّت نهاده است و بخدا هموست که دوزخیان را به دوزخ درآورد و اوست که درهاى بهشت را بر بهشتیان پس از ورود ایشان مى‏بندد، زیرا درهاى بهشت و دوزخ به او سپرده شده است.

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏ ٨، ص ١٥٩، ح ١٥٤

 

اتفاقات بهشت و نعمتهای آن برای مؤمنین خاص

٦٩- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ‏ إِلَى الرَّحْمنِ‏ وَفْداً (مریم: ٨٥) فَقَالَ:

یَا عَلِیُّ إِنَّ الْوَفْدَ لَا یَکُونُونَ إِلَّا رُکْبَاناً أُولَئِکَ رِجَالٌ اتَّقَوُا اللَّهَ فَأَحَبَّهُمُ اللَّهُ وَ اخْتَصَّهُمْ وَ رَضِیَ أَعْمَالَهُمْ فَسَمَّاهُمُ الْمُتَّقِینَ

ثُمَّ قَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ أَمَا وَ الَّذِی فَلَقَ‏ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ إِنَّهُمْ لَیَخْرُجُونَ مِنْ قُبُورِهِمْ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتَسْتَقْبِلُهُمْ بِنُوقٍ

مِنْ نُوقِ الْعِزِّ عَلَیْهَا رَحَائِلُ الذَّهَبِ مُکَلَّلَةً بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ‏ وَ جَلَائِلُهَا الْإِسْتَبْرَقُ وَ السُّنْدُسُ وَ خُطُمُهَا جُدُلُ الْأُرْجُوَانِ

تَطِیرُ بِهِمْ إِلَى الْمَحْشَرِ مَعَ کُلِّ رَجُلٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَکٍ مِنْ قُدَّامِهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ یَزُفُّونَهُمْ زَفّاً حَتَّى‏ یَنْتَهُوا بِهِمْ إِلَى بَابِ الْجَنَّةِ الْأَعْظَمِ

وَ عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ شَجَرَةٌ إِنَّ الْوَرَقَةَ مِنْهَا لَیَسْتَظِلُّ تَحْتَهَا أَلْفُ رَجُلٍ مِنَ النَّاسِ وَ عَنْ یَمِینِ الشَّجَرَةِ عَیْنٌ مُطَهِّرَةٌ مُزَکِّیَةٌ

قَالَ فَیُسْقَوْنَ مِنْهَا شَرْبَةً فَیُطَهِّرُ اللَّهُ بِهَا قُلُوبَهُمْ مِنَ الْحَسَدِ وَ یُسْقِطُ مِنْ أَبْشَارِهِمُ الشَّعْرَ

وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً (الإنسان: ٢١) مِنْ تِلْکَ الْعَیْنِ الْمُطَهِّرَةِ

قَالَ ثُمَّ یَنْصَرِفُونَ إِلَى عَیْنٍ أُخْرَى عَنْ یَسَارِ الشَّجَرَةِ فَیَغْتَسِلُونَ فِیهَا وَ هِیَ عَیْنُ الْحَیَاةِ فَلَا یَمُوتُونَ أَبَداً

قَالَ ثُمَّ یُوقَفُ بِهِمْ قُدَّامَ الْعَرْشِ‏ وَ قَدْ سَلِمُوا مِنَ الْآفَاتِ وَ الْأَسْقَامِ وَ الْحَرِّ وَ الْبَرْدِ أَبَداً

قَالَ فَیَقُولُ الْجَبَّارُ جَلَّ ذِکْرُهُ لِلْمَلَائِکَةِ الَّذِینَ مَعَهُمْ احْشُرُوا أَوْلِیَائِی إِلَى الْجَنَّةِ وَ لَا تُوقِفُوهُمْ مَعَ الْخَلَائِقِ فَقَدْ سَبَقَ رِضَایَ عَنْهُمْ وَ وَجَبَتْ رَحْمَتِی لَهُمْ وَ کَیْفَ أُرِیدُ أَنْ أُوقِفَهُمْ مَعَ أَصْحَابِ الْحَسَنَاتِ وَ السَّیِّئَاتِ

قَالَ فَتَسُوقُهُمُ الْمَلَائِکَةُ إِلَى الْجَنَّةِ فَإِذَا انْتَهَوْا بِهِمْ إِلَى بَابِ الْجَنَّةِ الْأَعْظَمِ ضَرَبَ الْمَلَائِکَةُ الْحَلْقَةَ ضَرْبَةً فَتَصِرُّ صَرِیراً یَبْلُغُ صَوْتُ صَرِیرِهَا کُلَّ حَوْرَاءَ أَعَدَّهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأَوْلِیَائِهِ فِی الْجِنَانِ

فَیَتَبَاشَرْنَ بِهِمْ إِذَا سَمِعْنَ صَرِیرَ الْحَلْقَةِ فَیَقُولُ بَعْضُهُنَّ لِبَعْضٍ قَدْ جَاءَنَا أَوْلِیَاءُ اللَّهِ

فَیُفْتَحُ لَهُمُ الْبَابُ فَیَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ

وَ تُشْرِفُ عَلَیْهِمْ أَزْوَاجُهُمْ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ وَ الْآدَمِیِّینَ فَیَقُلْنَ‏ مَرْحَباً بِکُمْ فَمَا کَانَ أَشَدَّ شَوْقَنَا إِلَیْکُمْ وَ یَقُولُ لَهُنَّ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ مِثْلَ ذَلِکَ

فَقَالَ عَلِیٌّ (ع) یَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنَا عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِها غُرَفٌ‏ مَبْنِیَّةٌ (الزمر: ٢٠) بِمَا ذَا بُنِیَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ

فَقَالَ یَا عَلِیُّ تِلْکَ غُرَفٌ بَنَاهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأَوْلِیَائِهِ بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ وَ الزَّبَرْجَدِ سُقُوفُهَا الذَّهَبُ مَحْبُوکَةٌ بِالْفِضَّةِ

لِکُلِّ غُرْفَةٍ مِنْهَا أَلْفُ بَابٍ مِنْ ذَهَبٍ عَلَى کُلِّ بَابٍ مِنْهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهِ فِیهَا فُرُشٌ مَرْفُوعَةٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ مِنَ الْحَرِیرِ وَ الدِّیبَاجِ بِأَلْوَانٍ مُخْتَلِفَةٍ

وَ حَشْوُهَا الْمِسْکُ وَ الْکَافُورُ وَ الْعَنْبَرُ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ فُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ (الواقعة: ٣٤)

إِذَا أُدْخِلَ الْمُؤْمِنُ إِلَى مَنَازِلِهِ فِی الْجَنَّةِ وَ وُضِعَ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْمُلْکِ وَ الْکَرَامَةِ أُلْبِسَ حُلَلَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْیَاقُوتِ وَ الدُّرِّ الْمَنْظُومِ فِی الْإِکْلِیلِ‏ تَحْتَ التَّاجِ

قَالَ وَ أُلْبِسَ سَبْعِینَ حُلَّةَ حَرِیرٍ بِأَلْوَانٍ مُخْتَلِفَةٍ وَ ضُرُوبٍ مُخْتَلِفَةٍ مَنْسُوجَةً بِالذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ اللُّؤْلُؤِ وَ الْیَاقُوتِ الْأَحْمَرِ فَذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ یُحَلَّوْنَ فِیها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ‏ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فِیها حَرِیرٌ (الحجّ: ٢٢)

فَإِذَا جَلَسَ الْمُؤْمِنُ عَلَى سَرِیرِهِ اهْتَزَّ سَرِیرُهُ فَرَحاً

فَإِذَا اسْتَقَرَّ لِوَلِیِّ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ مَنَازِلُهُ فِی الْجِنَانِ اسْتَأْذَنَ عَلَیْهِ الْمَلَکُ الْمُوَکَّلُ بِجِنَانِهِ لِیُهَنِّئَهُ بِکَرَامَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِیَّاهُ فَیَقُولُ لَهُ خُدَّامُ الْمُؤْمِنِ مِنَ الْوُصَفَاءِ وَ الْوَصَائِفِ‏ مَکَانَکَ فَإِنَّ وَلِیَّ اللَّهِ قَدِ اتَّکَأَ عَلَى أَرِیکَتِهِ‏ وَ زَوْجَتُهُ الْحَوْرَاءُ تَهَیَّأُ لَهُ فَاصْبِرْ لِوَلِیِّ اللَّهِ

قَالَ فَتَخْرُجُ عَلَیْهِ زَوْجَتُهُ الْحَوْرَاءُ مِنْ خَیْمَةٍ لَهَا تَمْشِی مُقْبِلَةً وَ حَوْلَهَا وَصَائِفُهَا وَ عَلَیْهَا سَبْعُونَ حُلَّةً مَنْسُوجَةً بِالْیَاقُوتِ وَ اللُّؤْلُؤِ وَ الزَّبَرْجَدِ وَ هِیَ مِنْ مِسْکٍ وَ عَنْبَرٍ وَ عَلَى رَأْسِهَا تَاجُ الْکَرَامَةِ وَ عَلَیْهَا نَعْلَانِ مِنْ ذَهَبٍ مُکَلَّلَتَانِ بِالْیَاقُوتِ وَ اللُّؤْلُؤِ شِرَاکُهُمَا یَاقُوتٌ أَحْمَرُ

فَإِذَا دَنَتْ مِنْ وَلِیِّ اللَّهِ فَهَمَّ أَنْ یَقُومَ إِلَیْهَا شَوْقاً فَتَقُولُ لَهُ یَا وَلِیَّ اللَّهِ لَیْسَ هَذَا یَوْمَ تَعَبٍ وَ لَا نَصَبٍ فَلَا تَقُمْ‏ أَنَا لَکَ وَ أَنْتَ لِی

قَالَ فَیَعْتَنِقَانِ مِقْدَارَ خَمْسِ مِائَةِ عَامٍ مِنْ أَعْوَامِ الدُّنْیَا لَا یُمِلُّهَا وَ لَا تُمِلُّهُ

قَالَ فَإِذَا فَتَرَ بَعْضَ الْفُتُورِ مِنْ غَیْرِ مَلَالَةٍ نَظَرَ إِلَى عُنُقِهَا فَإِذَا عَلَیْهَا قَلَائِدُ مِنْ قَصَبٍ مِنْ یَاقُوتٍ أَحْمَرَ وَسَطُهَا لَوْحٌ صَفْحَتُهُ دُرَّةٌ

مَکْتُوبٌ فِیهَا أَنْتَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ حَبِیبِی وَ أَنَا الْحَوْرَاءُ حَبِیبَتُکَ إِلَیْکَ تَنَاهَتْ نَفْسِی وَ إِلَیَّ تَنَاهَتْ نَفْسُکَ

ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ إِلَیْهِ أَلْفَ مَلَکٍ یُهَنِّئُونَهُ بِالْجَنَّةِ وَ یُزَوِّجُونَهُ بِالْحَوْرَاءِ

قَالَ فَیَنْتَهُونَ إِلَى أَوَّلِ بَابٍ مِنْ جِنَانِهِ فَیَقُولُونَ لِلْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِأَبْوَابِ جِنَانِهِ اسْتَأْذِنْ لَنَا عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ بَعَثَنَا إِلَیْهِ نُهَنِّئُهُ

فَیَقُولُ لَهُمُ الْمَلَکُ حَتَّى أَقُولَ لِلْحَاجِبِ فَیُعْلِمَهُ بِمَکَانِکُمْ

قَالَ فَیَدْخُلُ الْمَلَکُ إِلَى الْحَاجِبِ وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ ثَلَاثُ جِنَانٍ حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى أَوَّلِ بَابٍ

فَیَقُولُ لِلْحَاجِبِ إِنَّ عَلَى بَابِ الْعَرْصَةِ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعَالَمِینَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِیُهَنِّئُوا وَلِیَّ اللَّهِ وَ قَدْ سَأَلُونِی أَنْ آذَنَ لَهُمْ عَلَیْهِ فَیَقُولُ الْحَاجِبُ إِنَّهُ لَیَعْظُمُ عَلَیَّ أَنْ أَسْتَأْذِنَ لِأَحَدٍ عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ مَعَ زَوْجَتِهِ الْحَوْرَاءِ

قَالَ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ وَ بَیْنَ وَلِیِّ اللَّهِ جَنَّتَانِ

قَالَ فَیَدْخُلُ الْحَاجِبُ إِلَى الْقَیِّمِ فَیَقُولُ لَهُ إِنَّ عَلَى بَابِ الْعَرْصَةِ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعِزَّةِ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَاسْتَأْذِنْ لَهُمْ

فَیَتَقَدَّمُ الْقَیِّمُ إِلَى الْخُدَّامِ فَیَقُولُ لَهُمْ إِنَّ رُسُلَ الْجَبَّارِ عَلَى بَابِ الْعَرْصَةِ وَ هُمْ أَلْفُ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمُ اللَّهُ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَأَعْلِمُوهُ بِمَکَانِهِمْ

قَالَ فَیُعْلِمُونَهُ فَیُؤْذَنُ لِلْمَلَائِکَةِ فَیَدْخُلُونَ عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ فِی الْغُرْفَةِ

وَ لَهَا أَلْفُ بَابٍ وَ عَلَى کُلِّ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهِ- فَإِذَا أُذِنَ لِلْمَلَائِکَةِ بِالدُّخُولِ عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ فَتَحَ کُلُّ مَلَکٍ بَابَهُ الْمُوَکَّلَ بِهِ

قَالَ فَیُدْخِلُ الْقَیِّمُ کُلَّ مَلَکٍ مِنْ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَةِ قَالَ فَیُبَلِّغُونَهُ رِسَالَةَ الْجَبَّارِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَى- وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ‏ مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَةِ- سَلامٌ عَلَیْکُمْ‏ إِلَى آخِرِ الْآیَةِ (الرعد: ٢٣)

قَالَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ جَلَّ وَ عَزَّ- وَ إِذا رَأَیْتَ ثَمَ‏ رَأَیْتَ نَعِیماً وَ مُلْکاً کَبِیراً (الإنسان: ٢٠) یَعْنِی بِذَلِکَ وَلِیَّ اللَّهِ وَ مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْکَرَامَةِ وَ النَّعِیمِ وَ الْمُلْکِ الْعَظِیمِ الْکَبِیرِ

إِنَّ الْمَلَائِکَةَ مِنْ رُسُلِ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ یَسْتَأْذِنُونَ [فِی الدُّخُولِ‏] عَلَیْهِ فَلَا یَدْخُلُونَ عَلَیْهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَلِذَلِکَ الْمُلْکُ الْعَظِیمُ الْکَبِیرُ

قَالَ وَ الْأَنْهَارُ تَجْرِی مِنْ تَحْتِ مَسَاکِنِهِمْ وَ ذَلِکَ‏ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ

وَ الثِّمَارُ دَانِیَةٌ مِنْهُمْ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ دانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِیلًا (الإنسان: ١٤) مِنْ قُرْبِهَا مِنْهُمْ یَتَنَاوَلُ الْمُؤْمِنُ مِنَ النَّوْعِ الَّذِی یَشْتَهِیهِ مِنَ الثِّمَارِ بِفِیهِ وَ هُوَ مُتَّکِئٌ وَ إِنَّ الْأَنْوَاعَ مِنَ الْفَاکِهَةِ لَیَقُلْنَ لِوَلِیِّ اللَّهِ یَا وَلِیَّ اللَّهِ کُلْنِی قَبْلَ أَنْ تَأْکُلَ هَذَا قَبْلِی

قَالَ وَ لَیْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ فِی الْجَنَّةِ إِلَّا وَ لَهُ جِنَانٌ کَثِیرَةٌ مَعْرُوشَاتٌ وَ غَیْرُ مَعْرُوشَاتٍ‏ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ وَ أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ‏ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ‏

فَإِذَا دَعَا وَلِیُّ اللَّهِ بِغِذَائِهِ أُتِیَ بِمَا تَشْتَهِی نَفْسُهُ عِنْدَ طَلَبِهِ الْغِذَاءَ مِنْ غَیْرِ أَنْ یُسَمِّیَ شَهْوَتَهُ

قَالَ ثُمَّ یَتَخَلَّى مَعَ إِخْوَانِهِ وَ یَزُورُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً وَ یَتَنَعَّمُونَ فِی جَنَّاتِهِمْ فِی‏ ظِلٍّ مَمْدُودٍ فِی مِثْلِ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ

وَ أَطْیَبُ مِنْ ذَلِکَ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ سَبْعُونَ زَوْجَةً حَوْرَاءَ وَ أَرْبَعُ نِسْوَةٍ مِنَ الْآدَمِیِّینَ وَ الْمُؤْمِنُ سَاعَةً مَعَ الْحَوْرَاءِ وَ سَاعَةً مَعَ الْآدَمِیَّةِ وَ سَاعَةً یَخْلُو بِنَفْسِهِ عَلَى الْأَرَائِکِ مُتَّکِئاً

یَنْظُرُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَغْشَاهُ شُعَاعُ نُورٍ وَ هُوَ عَلَى أَرِیکَتِهِ وَ یَقُولُ لِخُدَّامِهِ مَا هَذَا الشُّعَاعُ اللَّامِعُ لَعَلَّ الْجَبَّارَ لَحَظَنِی

فَیَقُولُ لَهُ خُدَّامُهُ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ جَلَّ جَلَالُ اللَّهِ بَلْ هَذِهِ حَوْرَاءُ مِنْ نِسَائِکَ مِمَّنْ لَمْ تَدْخُلْ بِهَا بَعْدُ قَدْ أَشْرَفَتْ عَلَیْکَ مِنْ خَیْمَتِهَا شَوْقاً إِلَیْکَ وَ قَدْ تَعَرَّضَتْ لَکَ وَ أَحَبَّتْ لِقَاءَکَ

فَلَمَّا أَنْ رَأَتْکَ مُتَّکِئاً عَلَى سَرِیرِکَ تَبَسَّمَتْ نَحْوَکَ شَوْقاً إِلَیْکَ فَالشُّعَاعُ الَّذِی رَأَیْتَ وَ النُّورُ الَّذِی غَشِیَکَ هُوَ مِنْ بَیَاضِ ثَغْرِهَا وَ صَفَائِهِ وَ نَقَائِهِ وَ رِقَّتِهِ

قَالَ فَیَقُولُ وَلِیُّ اللَّهِ ائْذَنُوا لَهَا فَتَنْزِلَ إِلَیَّ فَیَبْتَدِرُ إِلَیْهَا أَلْفُ وَصِیفٍ وَ أَلْفُ وَصِیفَةٍ یُبَشِّرُونَهَا بِذَلِکَ

فَتَنْزِلُ إِلَیْهِ مِنْ خَیْمَتِهَا وَ عَلَیْهَا سَبْعُونَ حُلَّةً مَنْسُوجَةً بِالذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ مُکَلَّلَةً بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ وَ الزَّبَرْجَدِ صِبْغُهُنَّ الْمِسْکُ وَ الْعَنْبَرُ بِأَلْوَانٍ مُخْتَلِفَةٍ

یُرَى مُخُّ سَاقِهَا مِنْ وَرَاءِ سَبْعِینَ حُلَّةً

طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً وَ عَرْضُ مَا بَیْنَ مَنْکِبَیْهَا عَشَرَةُ أَذْرُعٍ

فَإِذَا دَنَتْ مِنْ وَلِیِّ اللَّهِ أَقْبَلَ الْخُدَّامُ بِصَحَائِفِ‏ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ فِیهَا الدُّرُّ وَ الْیَاقُوتُ وَ الزَّبَرْجَدُ فَیَنْثُرُونَهَا عَلَیْهَا ثُمَّ یُعَانِقُهَا وَ تُعَانِقُهُ فَلَا یَمَلُّ وَ لَا تَمَلُّ

قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) أَمَّا الْجِنَانُ الْمَذْکُورَةُ فِی الْکِتَابِ فَإِنَّهُنَّ جَنَّةُ عَدْنٍ وَ جَنَّةُ الْفِرْدَوْسِ وَ جَنَّةُ نَعِیمٍ وَ جَنَّةُ الْمَأْوَى

قَالَ وَ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ جِنَاناً مَحْفُوفَةً بِهَذِهِ الْجِنَانِ

وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَکُونُ لَهُ مِنَ الْجِنَانِ مَا أَحَبَّ وَ اشْتَهَى یَتَنَعَّمُ فِیهِنَّ کَیْفَ یَشَاءُ

وَ إِذَا أَرَادَ الْمُؤْمِنُ شَیْئاً أَوِ اشْتَهَى إِنَّمَا دَعْوَاهُ فِیهَا إِذَا أَرَادَ أَنْ یَقُولَ سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ فَإِذَا قَالَهَا تَبَادَرَتْ إِلَیْهِ الْخَدَمُ بِمَا اشْتَهَى مِنْ غَیْرِ أَنْ یَکُونَ طَلَبَهُ مِنْهُمْ أَوْ أَمَرَ بِهِ

وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- دَعْواهُمْ فِیها سُبْحانَکَ اللَّهُمَ‏ وَ تَحِیَّتُهُمْ فِیها سَلامٌ‏ (یونس: ١٠) یَعْنِی الْخُدَّامَ

قَالَ‏ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ‏ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ (یونس: ١١) یَعْنِی بِذَلِکَ عِنْدَ مَا یَقْضُونَ مِنْ لَذَّاتِهِمْ مِنَ الْجِمَاعِ وَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ یَحْمَدُونَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ فَرَاغَتِهِمْ

وَ أَمَّا قَوْلُهُ‏ أُولئِکَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ‏ (الصافّات: ٤١) قَالَ یَعْلَمُهُ الْخُدَّامُ فَیَأْتُونَ بِهِ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ قَبْلَ أَنْ یَسْأَلُوهُمْ إِیَّاهُ

وَ أَمَّا قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- فَواکِهُ‏ وَ هُمْ مُکْرَمُونَ‏ (الصافّات: ٤٢) قَالَ فَإِنَّهُمْ لَا یَشْتَهُونَ شَیْئاً فِی الْجَنَّةِ إِلَّا أُکْرِمُوا بِهِ.

امام باقر علیه السّلام در تفسیر آیه شریفه: «[یاد کن‏] روزى را که پرهیزکاران به سوى‏[خداى‏] رحمان گروه گروه محشور مى‏کنیم» (سوره مریم/ آیه ٨٥) به نقل از پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: اى على! همانا کلمه «وَفْد» در مورد کسانی به کار می‌رود که سواره باشند. آنان مردانى هستند که تقواى خدا را در پیش گرفتند خداوند عزّوجلّ نیز دوستدار آنان گشت و آنان را خاص گرداند و اعمال آنان را پسندید و پرهیزکارانشان نامید.

سپس فرمود: اى على! سوگند به آنکه دانه را شکافت و مردم را پدید آورد همانا آنها از گورشان برون آیند در حالى که فرشتگان با ناقه‏هاى سوارى به استقبالشان آیند؛

ناقه‏هاى عزّت که بر آنها جهازهاى طلایى است که بر آن درّ و یاقوت نشانده شده است و روپوش آنها استبرق و سندس است و مهار ارغوانى دارند،

و آنها را به سوى محشر به پرواز درآورند و همراه هر کدام‏ هزار فرشته باشد از جلو و سمت راست و چپ و با شادى آنها را ببرند تا ایشان را به در بزرگ بهشت رسانند.

بر در بهشت درختى قرار دارد که در زیر هر یک از برگ‏هاى آن هزار مرد سایه مى‏گزینند و در سمت راست این درخت چشمه‏اى پاک و مصفّى است.

فرمود: آنان از آن مى‏آشامند و خداوند با آن دلهایشان را از حسد پاک مى‏گرداند و موى سراسر تن آنها را بریزاند

و این است سخن پروردگار که مى‏فرماید: «و پروردگارشان باده‏اى پاک به آنان مى‏نوشاند» (سوره انسان/ آیه ٢١) که مقصود همین چشمه پاک است.

حضرت فرمودند: سپس رو کنند به چشمه دیگرى که در سمت چپ آن درخت است و در آن غسل کنند و آن چشمه حیات است که با نوشیدن از آن هرگز نمیرند.

امام علیه السّلام فرمود: سپس آنها را سالم از هر گونه آفت و بیمارى و گرما و سرما نگهدارد تا به همیشه در برابر عرش برپا دارند.

امام علیه السّلام فرمود: سپس خداوند جبّار به فرشته‏هایى که همراه ایشان هستند فرماید که: دوستان مرا به فردوس برید و آنها را با دیگر خلایق باز ندارید، زیرا من بیشتر از آنها خشنود شده‏ام و رحمتم بر ایشان واجب گشته است و من چگونه مى‏خواهم آنها را با صاحبان کار نیک و بد در یک صف بیاورم!

امام علیه السّلام سپس فرمود: پس فرشتگان آنها را به سوى بهشت برند و همین که آنها را به دروازه بزرگ بهشت رسانند فرشته‏ها حلقه‏اى بر آنان زنند و سوتى زنند که هر زیبا حورى که در بهشت خداوند براى دوستان خود آماده کرده آوازش را بشنوند، و چون سوت حلقه را بشنوند به هم بشارت دهند و به یکدیگر گویند: هرآینه دوستان خدا نزد ما آمدند.

پس در بر ایشان گشوده گردد و آنها به بهشت درآیند و همسران ایشان از حور العین و آدمیزاده به آنها توجّه کنند و بگویند: خوش آمدید چه بسیار است اشتیاق ما به دیدار شما و دوستان خدا نیز بدیشان چنین گویند.

على علیه السّلام فرمود: یا رسول اللَّه! به ما بگو مقصود از این سخن پروردگار: «غرفه‏هایى است که بالاى آنها غرفه‏هایى‏ [دیگر] بنا شده است» (سوره زمر/ آیه ٢٠) چیست؟ و این غرفه‏ها از چه ساخته شده‏اند؟

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: اى على! خداوند سبحان این غرفه‏ها را براى دوستانش از درّ و یاقوت و زبرجد ساخته است و سقف آنها طلاست که با نقره طرازبندى شده است. هر غرفه هزار در طلایى دارد و بر هر درى فرشته‏اى گماشته شده است و در میان آنها فرش‏ها گسترده شده و به روى یکدیگر افتاده که از رنگهاى گوناگون حریر و دیبا هستند.

و درون آنها مشک و کافور و عنبر است و این است مفهوم سخن پروردگار که: «و همخوابگانى بالا بلند» (سوره واقعه/ آیه ٣٤)

هنگامى که مؤمن به منازل خود در بهشت درآید تاج مُلک و کرامت بر سر او نهاده شود و حلّه‏هاى طلاباف و نقره‏باف و مزیّن به یاقوت و درّ به رشته کشیده شده و شرابه‏هاى زیر تاج به برکند.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: و هفتاد حلّه به رنگها و انواع گوناگون از بافته‏هاى طلا و نقره و لؤلؤ و یاقوت سرخ در برکند و این است مفهوم سخن پروردگار که‏ «در آنجا با دستبندهایى از طلا و مروارید آراسته مى‏شوند و لباسشان در آنجا از پرنیان است» (سوره حج/ آیه ٢٢)

پس هر گاه مؤمن بر تخت خود نشیند تخت از شادى به لرزش درآید؛ و هر گاه ولىّ خداوند سبحان در منازل خود در بهشت جاى گیرد فرشته موکّل از او اجازه خواهد تا به سبب کرامت الهى بر او خجسته باد گوید و خادمان مؤمن اعم از غلامان و کنیزان به این فرشته گویند: در جاى خود باش، زیرا دوست خدا بر تخت خود آرمیده است و همسرش از حور العین براى او آماده شده است، پس باید براى دیدار ولىّ خدا صبر کنى.

ایشان مى‏فرماید: همسر حور العین او از خیمه خود بیرون آید و به سوى او روى آورد در حالى که در پیرامونش کنیزکان بهشتى قرار دارند و بر تنش هفتاد حلّه بافته از یاقوت و درّ و زبرجد است که از مشک و عنبر مى‏باشد و تاج کرامت بر سر دارد و کفشى از طلا به پا دارد که یاقوت و لؤلؤ بر آن نشانده شده و بند آن یاقوت سرخ است

و چون به دوست خدا نزدیک شود و او از شوق بخواهد به سوى این حوریه برخیزد حوریه به او بگوید اى دوست خدا! امروز روز رنج و زحمت نیست، تو از جاى خود حرکت مکن که من از تویم و تو از من

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: آنها مدّت پانصد سال از روزهاى دنیا یکدیگر را در آغوش کشند و از هم دلتنگ و سیر نگردند.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: آن مرد پرهیزگار چون اندکى سستى یابد بى‏هیچ احساس خستگى به گردن آن حوریه بنگرد که بر آن گلوبندهایى است از شاخه یاقوت سرخ که در میان آن لوحى است از درّ، که بر آن چنین نقش بسته: اى ولىّ خدا تو دوست من هستى و من حوریه، دوست تو؛ جانم فداى تو مى‏شود و جان تو فداى من. سپس خداوند هزار فرشته به سوى او مى‏فرستد تا او را به بهشت تبریک گویند و آن حوریه را زوج او کنند.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: پس به نخستین در، به بستان‏هاى او رسند و به فرشته دربان این بستان‏ها گویند از ولىّ خدا براى ما اجازه بگیر، زیرا خدا ما را فرستاده تا به او تهنیت گوئیم

فرشته بدیشان مى‏گوید: تا اینکه بگویم به دربان و او وى را از محل شما آگاه گرداند.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: آن فرشته نزد دربان مى‏رود در حالى که میان آنها سه بستان فاصله است تا به در اول مى‏رسد

و به دربان مى‏گوید: بر در باغ هزار فرشته هستند که خداوند جهانیان ایشان را فرستاده تا به ولىّ خدا تبریک گویند و از من خواسته‏اند از او براى ایشان اجازه بگیرم و دربان مى‏گوید بر من گران است از ولىّ خدا که با همسر حوریّه خود است براى کسى اجازه گیرم.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: میان این دربان و دوست خدا دو بستان فاصله است.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: دربان نزد پیشکار او مى‏رود و به او مى‏گوید: بر در باغ هزار فرشته‏اند که خداوند آنها را براى تبریک به ولىّ خدا فرستاده پس براى ایشان اجازه شرفیابى بگیر.

پیشکار نزد خدمتکاران مخصوص مى‏رود و به آنها مى‏گوید هزار فرشته که فرستادگان خداوند جبّارند بر در باغ انتظار مى‏کشند تا به ولىّ خدا خجسته باد گویند، پس حضور آنها را به آگاهى او برسانید.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: حضور آنها را به آگاهى او مى‏رسانند و او به فرشتگان اذن ورود مى‏دهد و بدین ترتیب آنها بر ولىّ خدا وارد مى‏شوند در حالى که او در غرفه خود است

و این غرفه هزار در دارد که بر هر یک از این درها فرشته‏اى گمارده شده است و ناگاه به فرشته‏ها اجازه ورود داده مى‏شود که نزد ولىّ خدا روند و هر فرشته‏اى درى را که به آن گمارده شده بگشاید.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: پیشکار، هر فرشته را از یک در این غرفه وارد مى‏کند و آنها پیام خداوند جبّار را بدو مى‏رسانند و این است مفهوم سخن پروردگار که: «و فرشتگان از هر درى بر آنان درمى‏آیند. [و به آنان مى‏گویند:] درود بر شما به‏[پاداش‏] آنچه صبر کردید. راستى چه نیکوست فرجام آن سراى!» (سوره رعد/ آیه ٢٣ و ٢٤)

پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: نیز مفهوم این آیه شریفه: «و چون بدان جا نگرى‏[سرزمینى از] نعمت و کشورى پهناور مى‏بینى» (سوره انسان/ آیه ٢٠) همین است، یعنى ولىّ خدا و ارجمندى و نعمت‏ها و بزرگی و عظمت پادشاهی او چنین است.

همانا فرشتگان از فرستادگان خدای عزذکره اجازه می گیرند [برای داخل شدن] بر او پس داخل نمی شوند بر او مگر با اجازه او پس برای همین است که پادشاهی او با عظمت و بزرگ است.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: جویبارها از زیر اتاق‏هاى نشیمن آنها روانند و این است مفهوم سخن پروردگار که مى‏فرماید: «از زیر [پاى‏] آنان نهرها روان خواهد بود [در خواهند آمد]» (سوره یونس/ آیه ٩)

«و سایه‏ها [ى درختان‏] به آنان نزدیک است و میوه‏هایش‏ [براى چیدن‏] رام» (سوره انسان/ آیه ١٤) از فرط نزدیکى مؤمن هر میوه‏اى را که مى‏خواهد مى‏تواند همان طور که تکیه داده با دهانش بگیرد و هر نوع میوه به ولىّ خدا مى‏گوید: اى دوست خدا! مرا بخور پیش از آنکه آن یکى را بخورى.

پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: هیچ مؤمنى در بهشت نیست مگر آنکه بستانهاى فراوانى دارد که درختان افراشته و نیافراشته فراوان دارند و جوى‏ها از مى و آب و شیر و عسل در آنهاست،

و هر گاه دوست خدا خوراکى طلبد آنچه در دلش خواهد برایش آورده مى‏شود بى‏آنکه دلخواهش را بر زبان آورد.

پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: او سپس با برادرانش خلوت مى‏کند و از یکدیگر دیدار مى‏کنند و در بستان‏هاى خود در سایه‏اى بلند همانند سپیدى سپیده دم تا برآمدن خورشید با یکدیگر به سر مى‏برند،

و خوشتر از اینها آنکه براى هر مؤمنى هفتاد زن حوریه و چهار زن آدمیزاده است که مؤمن ساعتى با حوریه است و ساعتى با زن آدمیزاده و ساعتى هم تنها به سر مى‏برد در حالى که بر تختش تکیه زده و به یکدیگر نگاه مى‏کنند.

پرتو نورى بر روى تخت بر سراپاى مؤمن بدرخشد و او به‏خدمتکاران خود مى‏گوید: این پرتو درخشان چیست؟ شاید خداوند جبّار به من نگاهى انداخته است،

و خدمتکارانش مى‏گویند: خداوند جلّ جلاله قدّوس است قدّوس، این پرتو درخشان یکى از حوریان جفت توست که هنوز به ملاقات او نرفته‏اى و از میان خیمه خویش به شوق ملاقات تو سرکشیده و شیفته دیدار توست

و چون دید تو بر تخت خود تکیه زده‏اى لبخندى از روی شوق به تو زد و این روشنى و پرتوى که تو را فرا گرفت از سفیدى دندانهاى باصفا و پاکیزه و لطیف اوست.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: ولىّ خدا مى‏گوید: به او اجازه دهید تا نزد من بیاید، پس هزار غلام و هزار کنیز بر هم پیشى مى‏گیرند تا به آن حوریه این مژده را برسانند

و او از خیمه خود فرود مى‏آید در حالى که هفتاد پیراهن بافته از طلا و نقره و شرابه‏هاى درّ و یاقوت و زبرجد بر تن کرده است که با مشک و عنبر رنگ‏هاى گوناگونى پذیرفته است،

و مغز ساق پایش از آن سوى هفتاد پیراهن هویداست،

و هفتاد ذراع قامت دارد و میانه دو شانه‏اش ده ذراع است،

و هر گاه به نزدیک ولىّ خدا آید خدمتکاران با سینى‏هاى طلا و نقره که پر از درّ و یاقوت و زبرجد است به پیشواز او مى‏روند و آنها را بر سر او مى‏ریزند و سپس مؤمن او را در آغوش مى‏کشد حوریه هم مؤمن را در آغوش مى‏کشد و نه مؤمن خسته شود و نه حوریه.

راوى مى‏گوید: امام باقر علیه السّلام سپس فرمود: بهشت‏هایى که در قرآن آمده چنین است:

١- بهشت عدن ٢- بهشت فردوس ٣- بهشت نعیم ٤- بهشت جنّة المأوى.

امام باقر علیه السّلام در ادامه فرمود: براى خداوند عزّ و جلّ بهشت‏هایى است در درون این بهشت‏ها،

و همانا هر مؤمن تا جایى که دوست داشته باشد و بخواهد بهشت دارد و در آنها هر طور خواهد از نعمت برخوردار گردد و خوش گذراند،

و هر گاه مؤمن در بهشت اشتهایى یابد دعوتش همین است که بگوید: سبحانک اللّهمّ‏ و به محض اینکه این سخن را ادا کند خدمتکاران بشتابند و بدون آنکه از آنها بخواهد یا دستورى بدیشان دهد برایش‏فراهم مى‏آورند،

و آن است گفتار خدای عزوجل که «گفتار (و دعای) آنها در بهشت این است که: «خداوندا، منزهی تو!» و تحیّت آنها در آنجا سلام است» (سوره یونس، آیه ١٠) یعنی خدمت کنندگان

فرمود: «و آخرین سخنشان این است که: حمد، مخصوص پروردگار عالمیان است» یعنی به آن نزد آنچه اقتضاء کند از لذتهایشان از نزدیکی و خوراک و نوشیدنی، حمد می کنند خدای عزوجل را هنگام فراغت یافتشان

و اما سخن پروردگار که: «آنان روزى معیّن خواهند داشت» (سوره صافات/ آیه ٤١) فرمود می داند آن را خدمت کاران و می آورند برای دوستان خدا آن را قبل از آنکه آن را درخواست کنند

و اما سخن خدای عزوجل که: «[انواع‏] میوه‏ها! و آنان مورد احترام خواهند بود» (سوره صافات/ آیه ٤٢) فرمود یعنى پس همانا آنها چیزى را نخواهند و در بهشت بدان میل نیابند مگر آنکه با آن پذیرایى و اکرام شوند.

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏ ٨، ص ٩٥، ح ٦٩

(حدیث الجنان و النوق)

 

ارتباط مراتب مختلف بهشتیان با هم

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَا تَقُولَنَّ إِنَّ الْجَنَّةَ وَاحِدَةٌ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ‏ وَ لَا تَقُولَنَّ دَرَجَةً وَاحِدَةً إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ دَرَجَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِنَّمَا تَفَاضَلَ الْقَوْمُ بِالْأَعْمَالِ قَالَ وَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ یَدْخُلَانِ الْجَنَّةَ فَیَکُونُ أَحَدُهُمَا أَرْفَعَ مَکَاناً مِنَ الْآخَرِ فَیَشْتَهِی أَنْ یَلْقَى صَاحِبَهُ قَالَ مَنْ کَانَ فَوْقَهُ فَلَهُ أَنْ یَهْبِطَ وَ مَنْ کَانَ تَحْتَهُ لَمْ یَکُنْ لَهُ أَنْ یَصْعَدَ لِأَنَّهُ لَا یَبْلُغُ ذَلِکَ الْمَکَانَ وَ لَکِنَّهُمْ إِذَا أَحَبُّوا ذَلِکَ وَ اشْتَهَوْهُ الْتَقَوْا عَلَى الْأَسِرَّةِ.‏

امام صادق علیه السلام فرمود: هرگز نگویید: بهشت، یکى است. خدا مى فرماید: «و پایین تر از آن دو، دو بهشت دیگر است» و هرگز نگویید: یک درجه است. خدا مى فرماید که درجاتى دارد، یکى بالاى دیگرى. تفاوت بهشتیان، در واقع، به سبب اعمال آنهاست.

به ایشان گفتم: دو مؤمن، وارد بهشت مى شوند و یکى از آنها، جایگاهى بالاتر از دیگرى دارد و او مى خواهد این دیگرى را دیدار کند! (دیدارشان، چگونه انجام مى شود؟) فرمود: آنکه بالاتر است، مى تواند پایین بیاید؛ امّا آن که پایین تر است، نمى تواند بالا برود؛ زیرا به آن مکان نمى رسد. البتّه اگر دوست داشتند و خواستند همدیگر را ملاقات کنند، روى تخت ها دیدار مى کنند.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٨، ص ١٠٥

٤٧٣٢- عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَفَّلَ إِبْرَاهِیمَ وَ سَارَةَ أَطْفَالَ الْمُؤْمِنِینَ یَغْذُوَانِهِمْ بِشَجَرَةٍ فِی الْجَنَّةِ لَهَا أَخْلَافٌ کَأَخْلَافِ‏ الْبَقَرِ فِی قَصْرٍ مِنْ دُرَّةٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ أُلْبِسُوا وَ طُیِّبُوا وَ أُهْدُوا إِلَى آبَائِهِمْ فَهُمْ مُلُوکٌ فِی الْجَنَّةِ مَعَ آبَائِهِمْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِإِیمانٍ‏ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ‏.

امام صادق علیه السلام: خداوند بزرگ و والا، ابراهیم و ساره را سرپرست کودکان اهل ایمان، قرار داده است و آن دو، آنها را با درختى در بهشت که پستان هایى مانند پستان گاو دارد، در قصرى از دُر، تغذیه مى کنند و چون روز قیامت شود، بر آنان لباس مى پوشانند و خوش بویشان مى سازند و آنان را به پدرانشان هدیه مى کنند. اینان در بهشت با پدرانشان پادشاهى مى کنند. این، سخن خداى عز و جل است، آنجا که مى فرماید: «و کسانى که ایمان آورده اند و فرزندانشان آنان را در ایمانْ پیروى کرده اند، فرزندانشان را به ایشان ملحق خواهیم کرد». (الطور: ۲۱)

من لا یحضره الفقیه، ج‏ ٣، ص ٤٩٠، ح ٤٧٣٢

 

کسانی که در کودکی مرده اند

عَنِ النَّبِیِّ ص‏ أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ أَطْفَالِ الْمُشْرِکِینَ فَقَالَ هُمْ خَدَمُ أَهْلِ الْجَنَّةِ.

از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله درباره اطفال مشرکین سوال شد (که در آخرت چه وضعیتی دارند؟) فرمودند: آنها خادمان اهل بهشت هستند.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٨، ص ١٠٨

 

بالا رفتن درجات مؤمنین در بهشت

عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ الْمُتَوَاخِیَیْنِ فِی اللَّهِ لَیَکُونُ أَحَدُهُمَا فِی الْجَنَّةِ فَوْقَ الْآخَرِ بِدَرَجَةٍ فَیَقُولُ یَا رَبِّ إِنَّ صَاحِبِی قَدْ کَانَ یَأْمُرُنِی بِطَاعَتِکَ وَ یُثَبِّطُنِی عَنْ مَعْصِیَتِکَ وَ یُرَغِّبُنِی فِیمَا عِنْدَکَ فَاجْمَعْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ فِی هَذِهِ الدَّرَجَةِ فَیَجْمَعُ‏ اللَّهُ‏ بَیْنَهُمَا وَ إِنَ‏ الْمُنَافِقَیْنِ‏ لَیَکُونُ‏ أَحَدُهُمَا أَسْفَلَ مِنْ صَاحِبِهِ بِدَرْکٍ فِی النَّارِ فَیَقُولُ یَا رَبِّ إِنَّ فُلَاناً کَانَ یَأْمُرُنِی بِمَعْصِیَتِکَ وَ یُثَبِّطُنِی عَنْ طَاعَتِکَ وَ یُزَهِّدُنِی فِیمَا عِنْدَکَ وَ لَا یُحَذِّرُنِی لِقَاءَکَ فَاجْمَعْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ فِی هَذَا الدَّرْکِ فَیَجْمَعُ اللَّهُ بَیْنَهُمَا وَ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ‏.

جابر گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: دو مؤمنی که در راه خدا با یکدیگر برادر شدند، همین که یکی‌شان در بهشت درجه‌ای از دیگری بالاتر می‌رود، می‌گوید: «پروردگارا! او برادر و دوست من بود، مرا به طاعت تو فرمان می‌داد، مرا از معصیت تو باز می‌داشت و نسبت به پاداش‌هایت، ترغیب و تشویقم می‌نمود. (این سخنان را آن کسی که بالاتر قرار گرفته می‌گوید) [پروردگارا]! او را نیز در همین درجه در کنار من قرار بده». خداوند متعال تقاضایش را پذیرفته هر دو را در یکجا قرار می‌دهد. امّا دو منافق همین که یکی در درجه‌ی پایین‌تری از جهنّم قرار می‌گیرد، می‌گوید: «پروردگارا! فلانی مرا فرمان به معصیتت می‌داد و از اطاعت تو مرا باز می‌داشت، نسبت به اجرهایت مرا بی‌میل می‌کرد و هرگز مرا از دید تو نمی‌هراساند، [حال که چنین است] پس من و او را در این درجه پایین، یکجا قرار بده. خداوند متعال این دو را نیز در یک محل قرار می‌دهد. آنگاه حضرت، این آیه‌ی کریمه را تلاوت فرمود: «دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران.» (زخرف/ ۶٧)

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٧١، ص ٢٧٨، ح ١٤

 

مشاهده مراتب مختلف بهشت

١١- تفسیر القمی أَبِی عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ شَوِّقْنِی فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ الْجَنَّةَ تُوجَدُ رِیحُهَا مِنْ مَسِیرَةِ أَلْفِ عَامٍ‏ وَ إِنَّ أَدْنَى أَهْلِ الْجَنَّةِ مَنْزِلًا لَوْ نَزَلَ بِهِ الثَّقَلَانِ الْجِنُّ وَ الْإِنْسُ لَوَسِعَهُمْ طَعَاماً وَ شَرَاباً وَ لَا یَنْقُصُ مِمَّا عِنْدَهُ شَیْ‏ءٌ وَ إِنَّ أَیْسَرَ أَهْلِ الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ فَیُرْفَعُ لَهُ ثَلَاثُ حَدَائِقَ فَإِذَا دَخَلَ أَدْنَاهُنَّ رَأَى فِیهَا مِنَ الْأَزْوَاجِ وَ الْخَدَمِ وَ الْأَنْهَارِ وَ الثِّمَارِ مَا شَاءَ اللَّهُ‏ فَإِذَا شَکَرَ اللَّهَ وَ حَمِدَهُ قِیلَ لَهُ ارْفَعْ رَأْسَکَ إِلَى الْحَدِیقَةِ الثَّانِیَةِ فَفِیهَا مَا لَیْسَ فِی الْأُولَى فَیَقُولُ یَا رَبِّ أَعْطِنِی هَذِهِ فَیَقُولُ لَعَلِّی‏ إِنْ أَعْطَیْتُکَهَا سَأَلْتَنِی غَیْرَهَا فَیَقُولُ رَبِّ هَذِهِ هَذِهِ فَإِذَا هُوَ دَخَلَهَا وَ عَظُمَتْ‏ مَسَرَّتُهُ شَکَرَ اللَّهَ وَ حَمِدَهُ قَالَ فَیُقَالُ افْتَحُوا لَهُ بَابَ الْجَنَّةِ وَ یُقَالُ لَهُ ارْفَعْ رَأْسَکَ فَإِذَا قَدْ فُتِحَ لَهُ بَابٌ مِنَ الْخُلْدِ وَ یَرَى أَضْعَافَ مَا کَانَ فِیمَا قَبْلُ فَیَقُولُ عِنْدَ تَضَاعُفِ مَسَرَّاتِهِ رَبِّ لَکَ الْحَمْدُ الَّذِی لَا یُحْصَى إِذْ مَنَنْتَ عَلَیَّ بِالْجِنَانِ وَ أَنْجَیْتَنِی مِنَ النِّیرَانِ فَیَقُولُ رَبِّ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ وَ أَنْجِنِی مِنَ النَّارِ قَالَ أَبُو بَصِیرٍ فَبَکَیْتُ وَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ زِدْنِی قَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ فِی الْجَنَّةِ نَهَراً فِی حَافَتَیْهَا جَوَارٍ نَابِتَاتٌ إِذَا مَرَّ الْمُؤْمِنُ بِجَارِیَةٍ أَعْجَبَتْهُ قَلَعَهَا وَ أَنْبَتَ اللَّهُ مَکَانَهَا أُخْرَى قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ زِدْنِی قَالَ الْمُؤْمِنُ یُزَوَّجُ ثَمَانَ مِائَةِ عَذْرَاءَ وَ أَرْبَعَةَ آلَافِ ثَیِّبٍ وَ زَوْجَتَیْنِ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ ثَمَانَ مِائَةِ عَذْرَاءَ قَالَ نَعَمْ مَا یَفْتَرِشُ مِنْهُنَّ شَیْئاً إِلَّا وَجَدَهَا کَذَلِکَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مِنْ أَیِّ شَیْ‏ءٍ خُلِقْنَ الْحُورُ الْعِینُ قَالَ مِنَ الْجَنَّةِ وَ یُرَى مُخُّ سَاقَیْهَا مِنْ وَرَاءِ سَبْعِینَ حُلَّةً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَ لَهُنَّ کَلَامٌ یَتَکَلَّمْنَ بِهِ فِی الْجَنَّةِ قَالَ نَعَمْ کَلَامٌ یَتَکَلَّمْنَ بِهِ لَمْ یَسْمَعِ الْخَلَائِقُ بِمِثْلِهِ قُلْتُ مَا هُوَ قَالَ یَقُلْنَ نَحْنُ الْخَالِدَاتُ فَلَا نَمُوتُ وَ نَحْنُ النَّاعِمَاتُ فَلَا نَبْأَسُ وَ نَحْنُ الْمُقِیمَاتُ فَلَا نَظْعَنُ وَ نَحْنُ الرَّاضِیَاتُ فَلَا نَسْخَطُ طُوبَى لِمَنْ خُلِقَ لَنَا وَ طُوبَى لِمَنْ خُلِقْنَا لَهُ نَحْنُ اللَّوَاتِی لَوْ أَنَّ قَرْنَ إِحْدَانَا عُلِّقَ فِی جَوِّ السَّمَاءِ لَأَغْشَى نُورُهُ الْأَبْصَارَ.

ابوبصیر گوید به امام صادق ع عرض کردم: فدایتان شوم یَا ابْنَ رسولِ اللَّه! شوق مرا زیاد فرما! فرمود: ابومحمد! همانا از کمترین نعمتهای بهشتی آن است که بوی خوش آن از فاصله‌ای که در دنیا هزار سال طول می‌کشد، به مشام می‌رسد؛ و همانا پایین‌ترین جایگاه بهشتیان، جایگاه کسی است که اگر تمام جن و انس بر او وارد شوند خوردنی و نوشیدنی برای آنها دارد و از آنچه دارد کم نشود؛ و همانا ساده‌ترین منزل بهشتیان منزل کسی است که وارد بهشت می‌شود و برای او سه باغ مهیا شده؛ چون وارد پست‌ترین آنها می‌شود از همسران و خدمتگزاران و نهرها و میوه‌ها هرآنچه خدا بخواهد مشاهده می‌کند، پس چون شکر و حمد خدا را به جا آورد به او گفته می‌شود: سرت را بلند کن و باغ دوم را ببین. در آن چیزهایی هست که در این نیست. پس می‌گوید پروردگارا این را به من بده! خداوند متعال می‌فرماید اگر این را به تو بدهم غیر آن را خواهی خواست. می‌گوید پرودگارا همین! همین! پس چون در آن وارد می‌شود و شادیش زیاد می شود شکر و حمد خدا را بجا می‌آورد، آنگاه گفته می‌شود در بهشت را برایش بگشایید و به او گفته می‌شود سرت را بلند کن. پس چون درهایی از بهشت جاودان برایش باز شود و چندین برابر آنچه در قبل بود ببیند در حالی که خوشحالی و سرورش چندین برابر شده می‌گوید: پروردگارا! حمد سزاوار توست که بر من با این بهشتها منت گذاشتی و از آتش رهانیدی. پس می گوید پروردگارا مرا داخل در بهشت فرما و از آتش نجاتم بخش.

ابوبصیر می‌گوید: من به گریه افتادم و گفتم: فدایت شوم بیشتر بگو. فرمود: ای ابا محمد! در بهشت نهرى است که در دو طرف آن کنیزانی (حوریانى) رسته‏اند و چون مرد مؤمنى به کنیزی گذر کند و از آن خوشش آید آن را برکند و خداوند عزّ و جلّ به جاى آن، دیگرى را برویاند. گفتم: فدایت شوم بیشتر بگو.

فرمود: مؤمن با هشتصد باکره و چهار هزار غیر باکره و دو زن حورالعین ازدواج می کند. گفتم: فدایت شوم هشتصد باکره؟ فرمود: بله او هیچ یک از آنها را نمی گیرد، مگر اینکه آن را همانطور می یابد. (منظور این است که با هیچیک از آنها رابطه برقرار نمی کند ولی آنها مانند اول، باکره می مانند.) گفتم: فدایت شوم حورالعین از چه خلق شده است؟ فرمود: از بهشت و دیده می شود مغز ساقهایش از زیر هفتاد لباس.

گفتم: فدایت شوم؛ آیا آنان این گونه هستند که با بهشتیان سخن بگویند و هم‌کلام شوند؟ فرمود: بله؛ آنان چنان (زیبا و جذاب) سخن می‌گویند که در دنیا کسی مانند آن نشنیده است. گفتم: چه می‌گویند؟ فرمود: می گویند ما جاوادنه‌ایم و هرگز نمی‌میریم؛ ما در آسایشیم و هرگز رنگ سختی نخواهیم دید؛ ما همیشه اینجاییم و از اینجا رانده نمی‌شویم؛ ما همواره خشنودیم و هرگز خشمگین نمی شویم؛ خوشا به حال کسی که برای ما آفریده شده و خوشا به حال کسی که ما برای او آفریده شده‌ایم؛ ما چنانیم که اگر طره‌ای از گیسوی یکی از ما بر آسمان [دنیا] آویخته شود نورانیتش چشم همگان را خیره کند.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٨، ص ١٢٠، ح ١١

 

مشاهده مراتب مختلف بهشت

٩١- تفسیر فرات بن إبراهیم عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص‏ طُوبى‏ لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ‏ قَامَ مِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ الْکِنْدِیُّ إِلَى النَّبِیِّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا طُوبَى قَالَ یَا مِقْدَادُ شَجَرَةٌ فِی الْجَنَّةِ لَوْ یَسِیرُ الرَّاکِبُ الْجَوَادُ لَسَارَ فِی ظِلِّهَا مِائَةَ عَامٍ قَبْلَ أَنْ یَقْطَعَهَا وَرَقُهَا وَ قُشُورُهَا بُرُودٌ خُضْرٌ وَ زَهْرُهَا رِیَاضٌ وَ أَفْنَانُهَا سُنْدُسٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ ثَمَرُهَا حُلَلٌ خُضْرٌ وَ طَعْمُهَا زَنْجَبِیلٌ وَ عَسَلٌ وَ بَطْحَاؤُهَا یَاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ زُمُرُّدٌ أَخْضَرُ وَ تُرَابُهَا مِسْکٌ وَ عَنْبَرٌ وَ حَشِیشُهَا مَنِیعٌ‏ وَ أَلَنْجُوجٌ یَتَأَجَّجُ‏ مِنْ غَیْرِ وَقُودٍ یَتَفَجَّرُ مِنْ أَصْلِهَا السَّلْسَبِیلُ وَ الرَّحِیقُ وَ الْمَعِینُ وَ ظِلُّهَا مَجْلِسٌ مِنْ مَجَالِسِ شِیعَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع یَأْلَفُونَهُ وَ یَتَحَدَّثُونَ بِجَمْعِهِمْ وَ بَیْنَا هُمْ فِی ظِلِّهَا یَتَحَدَّثُونَ إِذْ جَاءَتْهُمُ الْمَلَائِکَةُ یَقُودُونَ نُجَبَاءَ جُبِلَتْ مِنَ الْیَاقُوتِ ثُمَّ نُفِخَ الرُّوحُ فِیهَا مَزْمُومَةً بِسَلَاسِلَ مِنْ ذَهَبٍ کَأَنَّ وُجُوهَهَا الْمَصَابِیحُ نَضَارَةً وَ حُسْناً وَبَرُهَا خَزٌّ أَحْمَرُ وَ مِرْعِزَّى أَبْیَضُ مُخْتَلِطَانِ لَمْ یَنْظُرِ النَّاظِرُونَ إِلَى مِثْلِهِ حُسْناً وَ بَهَاءً وَ ذُلُلٌ مِنْ غَیْرِ مُهْلَةٍ نُجَبَاءُ مِنْ غَیْرِ رِیَاضَةٍ عَلَیْهَا رِحَالٌ أَلْوَاحُهَا مِنَ الدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ الْمُفَضَّضَةِ بِاللُّؤْلُؤِ وَ الْمَرْجَانِ صَفَائِحُهَا مِنَ الذَّهَبِ الْأَحْمَرِ مُلَبَّسَةً بِالْعَبْقَرِیِّ وَ الْأُرْجُوَانِ‏ فَأَنَاخُوا تِلْکَ النَّجَائِبَ إِلَیْهِمْ ثُمَّ قَالُوا لَهُمْ رَبُّکُمْ یُقْرِئُکُمُ السَّلَامَ وَ یَرَاکُمْ وَ یَنْظُرُ إِلَیْکُمْ وَ یُحِبُّکُمْ وَ تُحِبُّونَهُ وَ یَزِیدُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ سَعَتِهِ فَإِنَّهُ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَ فَضْلٍ عَظِیمٍ قَالَ فَیُحْمَلُ کُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ عَلَى رَاحِلَتِهِ فَیَنْطَلِقُونَ صَفّاً وَاحِداً مُعْتَدِلًا وَ لَا یَمُرُّونَ‏ بِشَجَرَةٍ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّةِ إِلَّا أَتْحَفَتْهُمْ بِثِمَارِهَا وَ رَحَلَتْ لَهُمْ عَنْ طَرِیقِهِمْ کَرَاهِیَةَ أَنْ یُثْلَمَ طَرِیقَتُهُمْ وَ أَنْ یُفَرَّقَ بَیْنَ الرَّجُلِ وَ رَفِیقِهِ فَلَمَّا دُفِعُوا إِلَى الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ قَالُوا رَبَّنَا أَنْتَ السَّلَامُ وَ لَکَ یَحِقُّ الْجَلَالُ وَ الْإِکْرَامُ فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى مَرْحَباً بِعِبَادِیَ الَّذِینَ حَفِظُوا وَصِیَّتِی فِی أَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّی وَ رَعَوْا حَقِّی وَ خَافُونِی بِالْغَیْبِ وَ کَانُوا مِنِّی عَلَى کُلِّ حَالٍ مُشْفِقِینَ قَالُوا أَمَا وَ عِزَّتِکَ وَ جَلَالِکَ مَا قَدَرْنَاکَ حَقَّ قَدْرِکَ وَ مَا أَدَّیْنَا إِلَیْکَ کُلَّ حَقِّکَ فَأْذَنْ لَنَا فِی السُّجُودِ قَالَ‏ لَهُمْ‏ رَبُّهُمْ‏ إِنِّی‏ وَضَعْتُ‏ عَنْکُمْ‏ مَئُونَةَ الْعِبَادَةِ وَ أَرَحْتُ‏ عَلَیْکُمْ‏ أَبْدَانَکُمْ‏ وَ طَالَ مَا أَنْصَبْتُمْ لِیَ الْأَبْدَانَ وَ عَنِتُّمُ الْوُجُوهَ فَالْآنَ أَفْضَیْتُمْ إِلَى رُوحِی وَ رَحْمَتِی فَاسْأَلُونِی مَا شِئْتُمْ وَ تَمَنَّوْا عَلَیَّ أُعْطِکُمْ أَمَانِیَّکُمْ فَإِنِّی لَنْ أَجْزِیَکُمُ الْیَوْمَ بِأَعْمَالِکُمْ وَ لَکِنْ بِرَحْمَتِی وَ کَرَامَتِی وَ طَوْلِی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی وَ عِظَمِ شَأْنِی وَ لِحُبِّکُمْ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّی فَلَا یَزَالُ یَرْفَعُ أَقْدَارَ مُحِبِّی‏ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع فِی الْعَطَایَا وَ الْمَوَاهِبِ حَتَّى إِنَّ الْمُقَصِّرَ مِنْ شِیعَتِهِ لَیَتَمَنَّى فِی أُمْنِیَّتِهِ مِثْلَ جَمِیعِ الدُّنْیَا مُنْذُ یَوْمَ خَلَقَهَا اللَّهُ إِلَى یَوْمَ أَفْنَاهَا فَیَقُولُ لَهُمْ رَبُّهُمْ لَقَدْ قَصَّرْتُمْ فِی أَمَانِیِّکُمْ وَ رَضِیتُمْ بِدُونِ مَا یَحِقُّ لَکُمْ فَانْظُرُوا إِلَى مَوَاهِبِ رَبِّکُمْ فَإِذَا بِقُبَابٍ وَ قُصُورٍ فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَحْمَرِ وَ الْأَخْضَرِ وَ الْأَصْفَرِ وَ الْأَبْیَضِ فَلَوْ لَا أَنَّهَا مُسَخَّرَةٌ إِذاً لَلُمِعَتِ‏ الْأَبْصَارُ مِنْهَا فَمَا کَانَ مِنْ تِلْکَ الْقُصُورِ مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَحْمَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالْعَبْقَرِیِّ الْأَحْمَرِ یَزْهَرُ نُورُهَا وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَخْضَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالسُّنْدُسِ الْأَخْضَرِ وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَبْیَضِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالْحَرِیرِ الْأَبْیَضِ وَ مَا کَانَ مِنْهَا مِنَ الْیَاقُوتِ الْأَصْفَرِ فَهُوَ مَفْرُوشٌ بِالرِّیَاشِ الْأَصْفَرِ مَثْبُوتَةً بِالزُّمُرُّدِ الْأَخْضَرِ وَ الْفِضَّةِ الْبَیْضَاءِ وَ الذَّهَبِ الْأَحْمَرِ قَوَاعِدُهَا وَ أَرْکَانُهَا مِنَ الْجَوْهَرِ یَثُورُ مِنْ أَبْوَابِهَا وَ أَعْرَاصِهَا نُورٌ مِثْلُ شُعَاعِ الشَّمْسِ عِنْدَهُ مِثْلُ الْکَوَاکِبِ الدُّرِّیِّ فِی النَّهَارِ الْمُضِی‏ءِ وَ إِذَا عَلَى بَابِ کُلِّ قَصْرٍ مِنْ تِلْکَ الْقُصُورِ جَنَّتَانِ‏ مُدْهامَّتانِ‏ فِیهِما عَیْنانِ نَضَّاخَتانِ‏ وَ فِیهِما مِنْ کُلِّ فاکِهَةٍ زَوْجانِ‏ فَلَمَّا أَنْ أَرَادُوا أَنْ یَنْصَرِفُوا إِلَى مَنَازِلِهِمْ رَکِبُوا عَلَى بَرَاذِینَ مِنْ نُورٍ بِأَیْدِی وِلْدَانٍ مُخَلَّدِینَ بِیَدِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ حَکَمَةُ بِرْذَوْنٍ مِنْ تِلْکَ الْبَرَاذِینِ لُجُمُهَا وَ أَعِنَّتُهَا مِنَ الْفِضَّةِ الْبَیْضَاءِ وَ أَثْفَارُهَا مِنَ الْجَوْهَرِ فَلَمَّا دَخَلُوا مَنَازِلَهُمْ وَجَدُوا الْمَلَائِکَةَ یُهَنِّئُونَهُمْ بِکَرَامَةِ رَبِّهِمْ حَتَّى إِذَا اسْتَقَرُّوا قَرَارَهُمْ قِیلَ لَهُمْ‏ فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ‏ رَبَّنَا رَضِینَا فَارْضَ عَنَّا قَالَ بِرِضَایَ عَنْکُمْ وَ بِحُبِّکُمْ‏ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّی أَحْلَلْتُمْ دَارِی وَ صَافَحَتْکُمُ الْمَلَائِکَةُ فَهَنِیئاً هَنِیئاً غَیْرَ مَحْذُورٍ وَ لَیْسَ فِیهِ تَنْغِیصٌ فَعِنْدَهَا قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ.

امام على علیه السّلام فرمودند: هنگامی که آیه «زندگی خوش و بازگشت نیکو برای آنهاست» بر پیامبر نازل شد، مقداد بن اسود کندی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله، طوبی در این آیه شریفه به چه معناست؟ حضرت فرمود: ای مقداد! در بهشت درختی هست که اگر سوار تیزتک در سایه آن درخت صد سال راه بپیماید باز هم به زیر سایه آن درخت است. برگ و خرمای آن درخت، گوارا و سبز است و گل های آن بوستانی زرد و خوشه های آن ابریشمین و زربافت است و میوه آن زیورهای سبز و شیره آن زنجبیل و عسل است و دشت پیرامونش یاقوت سرخ و زمرد سبز و خاکش مشک و عنبر است و گیاهش زعفران است که بی هیچ افروختنی برافروزد و از ریشه اش چشمه سلسبیل و رحیق و مَعین می جوشد و سایه اش مجلسی از مجالس شیعیان علی بن ابی طالب علیه السلام است که وی در آنجا با ایشان سخن می گوید و هنگامی که ایشان در سایه آن درخت به گفت وگو نشسته اند ناگاه فرشتگان، سوار بر شترانی برگزیده که از یاقوت پدید آمده اند، نزد ایشان می رسند و آنگاه روح در آن شتران دمیده می شود؛ به زنجیرهایی زرین لگام شده اند و گویی چهره هاشان از سرزندگی و زیبایی چراغ هایی روشن است و پشمشان آمیزه ای است از خز سبز و موی مجعد سپید که هیچ کس در زیبایی و درخشندگی همانندشان را ندیده است. شترانی رام بی آنکه خوار شده باشند و شترانی پرورده بی آنکه به سختی درافتاده باشند و جهازهایی به رنگ درّ و یاقوت و نقره کوب با مروارید و مرجان بر آنها نهاده شده و پوستشان از طلای سرخ با پوشش رنگارنگ و ارغوان است. آنان را نزد ایشان بر زمین می نشانند و به ایشان گویند: پروردگارتان بر شما سلام می رساند، شما او را می نگرید و او سوی شما می نگرد و او دوستتان می دارد و شما دوستش میدارید و سپس او از فضل و بخشش بر شما می افزاید؛ چرا که او صاحب رحمت فراخ و فضل بزرگ است.

آنگاه هر یک از ایشان بر مرکب خود سوار می شوند و در صفی آراسته که هیچ یک جلو و عقب نباشند، به راه می افتند و حتی گوش و سینه های شتران نیز در کنار هم حرکت می کنند. به هر درخت از درختان بهشتی که می رسند از میوه هایش به آنها پیشکش می کند و از سر راه آنها دور می رود تا مبادا وجود آن درخت باعث شود تا راهشان پیچ و خمی پیدا کند و یا آنها یکدیگر را گم کنند و بین دوستان جدایی افتد.

چون به درگاه جبار بزرگ مرتبه رسند، گویند: پروردگارا تویی سلام و سلام از توست، جلال و بزرگواری شایسته توست. خداوند می فرماید: من سلامم و سلام با من است و جلال و بزرگواری شایسته من است. خوش آمدند بندگان من که سفارش مرا درباره خاندان پیامبر من حفظ کردند و حق مرا پاس داشتند و به غیب از من خوف کردند و در هر حال دلشان با من بود. آنان گویند: به عزت و جلالت سوگند ما چنان که باید، قدر تو را ندانستیم و آن گونه که باید حق تو را ادا نکردیم. به ما اجازه بده تا تو را سجده کنیم. پروردگارشان به آنها می فرماید: من زحمت عبادت را از شما برداشتم و بدن های شما را در آسایش قرار دادم و شما مدت طولانی بدن های خود را برای عبادت من رنج دادید و چهره هایتان را برایم به خاک نهادید و هم اکنون به لطف و رحمت من رسیدید. حال هرچه دوست دارید از من بخواهید و آرزوهایتان را از من درخواست کنید تا برآورده سازم؛ زیرا من امروز فقط پاداش اعمال شما را نمی دهم، بلکه با رحمت و کرامت و بخشش و مقام بزرگم و به اندازه دوستی شما با اهل بیت پیامبرم صلی الله علیه و آله به شما پاداش میدهم.

ای مقداد! از آن پس، دوستداران علی بن ابی طالب علیه السلام غرق در عطاها و بخشش های پروردگارند، تا آنجا که کمترین فرد شیعه مثل تمام دنیا را از اول خلقت تا انتهای آن آرزو می کند، ولی پروردگارشان به آنها می فرماید: در آرزوهایتان کوتاهی کردید و به کمتر از شایستگی خود راضی شدید، حال به بخشش های پروردگارتان بنگرید. ناگهان شیعیان گنبدها و قصر هایی بر فراز آسمان هفتم از یاقوت سرخ و سبز و زرد و سفید می بینند که نورشان چنان می درخشد که اگر آن نور در تسخیر نبود، چشم ها را سفید می کرد. آن قصرهایی که از یاقوت سرخ است با نقش و نگار سرخ فرش شده و آنهایی که از یاقوت سبز است با ابریشم سبز فرش شده و آنهایی که از یاقوت سفید است با حریر سفید فرش شده و آنهایی که از یاقوت زرد است با گل های زرد فرش شده است و در سراسرشان زمرد سبز و نقره سفید و طلای سرخ گسترده شده است. پایه ها و ستون های قصرها از جواهر است و از درها و دیوارهایشان نوری می درخشد که نور شعاع آفتاب در برابر آن همچون نور ستاره درخشانی در روز روشن است.

در مقابل هر قصری در بوستان است. «دو بهشت... از [شدت] سرسبزی به سیاهی زند... در آن [دو بهشت] دو چشمه جوشان اند» (سوره الرحمن آیات ٦٤ و ٦٦) «در آن دو از هر میوه ای دو نوع است.» (سوره الرحمن آیه ٥٢) هنگامی که شیعیان حضرت علی علیه السلام می خواهند به منزل های خود بازگردند، آنها را بر مرکب هایی از نور سوار می کنند که مهار آنها به دست پسرانی زیبا و جاویدان است که در دست هریک دهنه یکی از آن مرکب هاست که مهار و افسار آن از نقره سفید و زین آن از جواهر است. چون به منزل هایشان وارد شوند، فرشتگان با کرامت خداوند به ایشان تبریک و تهنیت می گویند و هنگامی که در محل خود قرار گیرند، به آنها خطاب میشود: «آیا شما [نیز] آن چه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید؟ می گویند: بله» (سوره اعراف آیه ٤٤) پروردگارا! ما خشنودیم تو نیز از ما خشنود باش. خطاب می شود: به خاطر رضایت و خشنودی ام از شما و دوستی شما با اهل بیت پیامبرم به خانه من در آمدید و فرشتگان دست در دستانتان نهادند؛ گوارایتان باد، گوارایتان باد! محذوری نیست (خداوند به آنها بخششی قطع ناشدنی اعطا می کند.) و در آن هیچ ناگواری نیست. در این هنگام می گویند: «سپاس و ستایش از آن خداوندی است که اندوه را از [دل] ما برد، به راستی پروردگار ما آمرزنده شکر گزار است.» (سوره فاطر آیه ٣٤)

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٨، ص ١٥١، ح ٩١

 

اتفاقات روز جمعه در بهشت

٢٧- تفسیر القمی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا مِنْ عَمَلٍ حَسَنٍ یَعْمَلُهُ الْعَبْدُ إِلَّا وَ لَهُ ثَوَابٌ فِی الْقُرْآنِ إِلَّا صَلَاةَ اللَّیْلِ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ یُبَیِّنْ ثَوَابَهَا لِعَظِیمِ خَطَرِهَا عِنْدَهُ فَقَالَ‏ تَتَجافى‏ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِلَى قَوْلِهِ‏ یَعْمَلُونَ‏ ثُمَّ قَالَ إِنَّ لِلَّهِ کَرَامَةً فِی عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ فِی کُلِّ یَوْمِ جُمُعَةٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ بَعَثَ اللَّهُ إِلَى الْمُؤْمِنِ مَلَکاً مَعَهُ حُلَّةٌ فَیَنْتَهِی إِلَى بَابِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ اسْتَأْذِنُوا لِی عَلَى فُلَانٍ فَیُقَالُ لَهُ هَذَا رَسُولُ رَبِّکَ عَلَى الْبَابِ فَیَقُولُ لِأَزْوَاجِهِ أَیَّ شَیْ‏ءٍ تَرَیْنَ عَلَیَّ أَحْسَنَ فَیَقُلْنَ یَا سَیِّدَنَا وَ الَّذِی أَبَاحَکَ الْجَنَّةَ مَا رَأَیْنَا عَلَیْکَ شَیْئاً أَحْسَنَ مِنْ هَذَا بَعَثَ إِلَیْکَ رَبُّکَ فَیَتَّزِرُ بِوَاحِدَةٍ وَ یَتَعَطَّفُ بِالْأُخْرَى فَلَا یَمُرُّ بِشَیْ‏ءٍ إِلَّا أَضَاءَ لَهُ حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى الْمَوْعِدِ فَإِذَا اجْتَمَعُوا تَجَلَّى لَهُمُ الرَّبُّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَإِذَا نَظَرُوا إِلَیْهِ خَرُّوا سُجَّداً فَیَقُولُ عِبَادِی ارْفَعُوا رُءُوسَکُمْ لَیْسَ هَذَا یَوْمَ سُجُودٍ وَ لَا یَوْمَ عِبَادَةٍ قَدْ رَفَعْتُ عَنْکُمُ الْمَئُونَةَ

فَیَقُولُونَ یَا رَبِّ وَ أَیُّ شَیْ‏ءٍ أَفْضَلُ مِمَّا أَعْطَیْتَنَا أَعْطَیْتَنَا الْجَنَّةَ فَیَقُولُ لَکُمْ مِثْلُ مَا فِی أَیْدِیکُمْ سَبْعِینَ ضِعْفاً فَیَرْجِعُ الْمُؤْمِنُ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ بِسَبْعِینَ ضِعْفاً مِثْلَ مَا فِی یَدَیْهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ‏ وَ لَدَیْنا مَزِیدٌ وَ هُوَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ إِنَّ لَیْلَهَا لَیْلَةٌ غَرَّاءُ وَ یَوْمُهَا یَوْمٌ أَزْهَرُ فَأَکْثِرُوا فِیهَا مِنَ التَّسْبِیحِ وَ التَّکْبِیرِ وَ التَّهْلِیلِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ وَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ‏

قَالَ فَیَمُرُّ الْمُؤْمِنُ فَلَا یَمُرُّ بِشَیْ‏ءٍ إِلَّا أَضَاءَ لَهُ حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى أَزْوَاجِهِ فَیَقُلْنَ وَ الَّذِی أَبَاحَنَا الْجَنَّةَ یَا سَیِّدَنَا مَا رَأَیْنَا قَطُّ أَحْسَنَ مِنْکَ السَّاعَةَ فَیَقُولُ إِنِّی قَدْ نَظَرْتُ بِنُورِ رَبِّی‏ ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَزْوَاجَهُ لَا یَغِرْنَ وَ لَا یَحِضْنَ وَ لَا یَصْلَفْنَ

قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَرَدْتُ أَنْ أَسْأَلَکَ عَنْ شَیْ‏ءٍ أَسْتَحْیِی مِنْهُ قَالَ سَلْ قُلْتُ هَلْ فِی الْجَنَّةِ غِنَاءٌ قَالَ إِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَراً یَأْمُرُ اللَّهُ رِیَاحَهَا فَتَهُبُّ فَتَضْرِبُ تِلْکَ الشَّجَرَةُ بِأَصْوَاتٍ لَمْ یَسْمَعِ الْخَلَائِقُ بِمِثْلِهَا حُسْناً ثُمَّ قَالَ هَذَا عِوَضٌ لِمَنْ تَرَکَ السَّمَاعَ فِی الدُّنْیَا مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ زِدْنِی فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ جَنَّةً بِیَدِهِ وَ لَمْ تَرَهَا عَیْنٌ وَ لَمْ یَطَّلِعْ مَخْلُوقٌ یَفْتَحُهَا الرَّبُّ کُلَّ صَبَاحٍ فَیَقُولُ ازْدَادِی رِیحاً ازْدَادِی طِیباً وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ‏ فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزاءً بِما کانُوا یَعْمَلُونَ‏.

امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر کـار نـیکى که بـنـده مى‏‌کند در قــرآن برایش ثوابى ذکر شده است مگر نماز شب که از بس نزد خدا پر اهمیت است ثواب آن را معلوم نکرده است و فرموده: «(شبها) پهلو از بستر خواب تهی کنند و با بیم و امید (و ناله اشتیاق در نماز شب) خدای خود را بخوانند و آنچه روزی آنها کرده‌ایم (به مسکینان) انفاق کنند. پس هیچ کس نمی‌داند که به پاداش نیکوکاریشان چه نعمت و لذّتهای بی‌نهایت که روشنی‌بخش (دل و) دیده است در عالم غیب برایشان ذخیره شده است.» (سوره سجده آیات ١٦ و ١٧) سپس فرمودند: همانا خداوند در مورد مومنان در هر روز جمعه اکرام ویژه‌ای به عمل می‌آورد؛ هنگامی که روز جمعه شود، خداوند نزد مومنان فرشته‌ای را می‌فرستد که همراهش دو حُلّه (= جامه بهشتی) هست؛ او به درب بهشت می‌رسد و می‌گوید: برای من از فلانی اذن ورود بگیرید. به او گفته می‌شود فرستاده پروردگارت دم درب است. [فرستاده وارد می‌شود و جامه‌های بهشتی را تقدیم می‌کند و او بر تن می‌گوید] سپس به همسرانش می‌گوید: آیا تاکنون چیزی بر من نیکوتر از این دیده بودید؟ می‌گویند: ای سرور ما! قسم به کسی که بهشت را بر تو حلال کرد، ما نیکوتر از این چیزی که خداوند برایت فرستاد بر تو ندیده بودیم. پس یکی را به تن می کند و دیگری را بر دوش می‌اندازد و برچیزی نمی‌گذرد مگر اینکه آن را نورانی و روشن می‌گرداند تا به وعده‌گاه می‌رسد. هنگامی که همگی جمع شدند پروردگار تبارک و تعالی بر آنان تجلی‌ای می‌کند؛ چون به سوی او، یعنی به رحمت او، نظر کنند همگی به سجده بیفتند. خداوند می فرماید: سر بردارید که امروز دیگر زمان سجده و عبادت نیست که من هرگونه سختی را از شما برداشته‌ام.

می‌گویند: پروردگارا! واقعا چه چیزی برتر از این بهشتی است که به ما عطا فرمودی؟! خطاب می‌آید: برای هر یک از شما هفتاد برابر آنچه در اختیارتان داده‌ام نیز گوارای‌تان! پس هر مومنی در هر جمعه هفتاد برابر آنچه تاکنون در اختیار داشته دریافت می کند و این همان است که فرمود «و نزد ما اضافه‌ای است» (ق/۳۵) و آن در روز جمعه است که همانا شبش دلربا و روزش زیباست؛ پس در آن بسیار تسبیح (= سبحان الله) و تهلیل (= لا اله الا الله) و تکبیر (= الله اکبر) و حمد و ثنای بر خداوند و صلوات بر پیامبر (ص) گویید.

فرمود: سپس مومن برمی‌گردد و باز از چیزی عبور نمی‌کند مگر اینکه آن را نورافشان می‌نماید تا به نزد همسرانش برمی‌گردد. آنان به او می‌گویند: به کسی که بهشت را بر تو حلال کرد سوگند که ما تاکنون تو را نیکوتر از این لحظه ندیده بودیم. می‌گوید: این بدان سبب است که من به نور پروردگارم نگریسته‌ام. سپس فرمود: همانا همسرانش نه هووگری می‌کنند و نه دچار حیض می‌شوند و نه خودستایی و فخرفروشی می‌کنند [یا: نه با او با خشکی برخورد می‌نمایند]

به امام صادق (علیه السلام) گفتم: فدایت شوم، همانا من می خواهم از چیزی که از آن شرم دارم، از شما بپرسم. حضرت فرمودند: بپرس. گفتم: آیا در بهشت غنا و موسیقی هم هست؟ حضرت فرمود: در بهشت درختی است که بر اثر وزش باد بهشت، صداهایی از آن شنیده می شود که هیچیک از خلائق به زیبایی آن صدایی نشنیده اند. سپس حضرت فرمودند: این، برای کسانی است که در دنیا از ترس خدا، شنیدن موسیقی (حرام) را ترک کرده اند. گوید گفتم: فدایت شوم بیشتر بفرمایید. حضرت فرمودند: خداوند یک‌ بهشت‌ را به‌ دست‌ خود آفریده‌ است‌ و هیچ‌ چشمی‌ آنرا ندیده‌ است‌ و هیچ‌ آفریده‌ای‌ از آن‌ آگاه‌ نگردیده‌ است‌؛ و خداوند آنرا هر صبحگاهی‌ باز میکند و به‌ آن‌ میگوید: بویَت‌ فراوان‌ باد، عطرت‌ فراوان‌ باد! (یعنی‌ پیوسته‌ و مدام‌ عطرت‌ و رائحۀ پاک‌ و طیّبت‌ را زیادتر کن‌) و اینست‌ گفتار خدای‌ تعالی‌ که‌: «هیچ‌ نفسی‌ نمیداند که‌ آنچه‌ برای‌ او مخفی‌ شده‌ است‌، در پاداش‌ کرداری‌ که‌ در دنیا انجام‌ میداده‌ است‌ چیست‌؛ پاداشی‌ که‌ موجب‌ روشنی چشمهاست‌.» (سوره سجده آیه ١٧)

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏٨، ص ١٢٦، ح ٢٧

 

آیات مربوط به بهشت

برگرفته شده از: https://hadithmozoii.blog.ir

آیات مربوط به بهشت

برگرفته شده از: https://hadithmozoii.blog.ir

آیات مربوط به بهشت

برگرفته شده از: https://hadithmozoii.blog.ir

آیات مربوط به بهشت

برگرفته شده از: https://hadithmozoii.blog.ir

بهشت- ١

بهشت- ٢

بهشت- ٣

بهشت- ٤

بهشت- ٥

بهشت- ٦

بهشت- ٧

بهشت- ٨

آیات مربوط به بهشت

برگرفته شده از: https://hadithmozoii.blog.ir