امت حضرت محمد (ص)
موضوعات
مبانی: راه سعادت امت محمد (ص) با شناخت حق امام- امت وسط بودن امت محمد (ص)
اهمیت امت محمد (ص): ستایش خدا به خاطر امت محمد (ص) بودن- اهمیت و عظمت امت محمد (ص)- اهمیت شیعه از امت محمد (ص)- دلایل برتری امت محمد (ص)- هدایت امت محمد (ص)- استغفار فرشتگان برای امت محمد (ص)
اهمیت امت محمد (ص) در روز قیامت: خوشا به حال امت محمد (ص) در قیامت- گواه بودن حضرت محمد (ص) بر امتش- سنگینی اعمال نیک امت محمد (ص) در قیامت- بی حساب وارد بهشت شدن برخی از امت محمد (ص)- بهشت برای امت محمد (ص)- پدران و مادران فرزند مرده در روز قیامت- فقراء امت محمد (ص) در روز قیامت
بدی های امت رسول خدا (ص): عدم امانت و خشوع
متفرقات: ایمان و کفر امت محمد (ص) پس از رسول خدا (ص)- شیفتگی امت محمد (ص) به خانه خدا
کلمه « أُمَّةِ مُحَمَّدٍ » در کتابهای الکافی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
مبانی
راه سعادت امت محمد (ص) با شناخت حق امام
٢- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ غَالِبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی خُطْبَةٍ لَهُ یَذْکُرُ فِیهَا حَالَ الْأَئِمَّةِ ع وَ صِفَاتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْضَحَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ أَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّنَا عَنْ دِینِهِ وَ أَبْلَجَ بِهِمْ عَنْ سَبِیلِ مِنْهَاجِهِ وَ فَتَحَ بِهِمْ عَنْ بَاطِنِ یَنَابِیعِ عِلْمِهِ فَمَنْ عَرَفَ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص وَاجِبَ حَقِّ إِمَامِهِ وَجَدَ طَعْمَ حَلَاوَةِ إِیمَانِهِ وَ عَلِمَ فَضْلَ طُلَاوَةِ إِسْلَامِهِ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى نَصَبَ الْإِمَامَ عَلَماً لِخَلْقِهِ وَ جَعَلَهُ حُجَّةً عَلَى أَهْلِ مَوَادِّهِ وَ عَالَمِهِ وَ أَلْبَسَهُ اللَّهُ تَاجَ الْوَقَارِ وَ غَشَّاهُ مِنْ نُورِ الْجَبَّارِ یُمَدُّ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ لَا یَنْقَطِعُ عَنْهُ مَوَادُّهُ وَ لَا یُنَالُ مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِجِهَةِ أَسْبَابِهِ وَ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ أَعْمَالَ الْعِبَادِ إِلَّا بِمَعْرِفَتِهِ فَهُوَ عَالِمٌ بِمَا یَرِدُ عَلَیْهِ مِنْ مُلْتَبِسَاتِ الدُّجَى وَ مُعَمَّیَاتِ السُّنَنِ وَ مُشَبِّهَاتِ الْفِتَنِ ...
امام صادق علیه السلام در خطبهاى که حال و صفات امامان علیهم السلام را بیان میکند میفرماید: همانا خداىعز و جل بوسیله ائمه هدى از اهل بیت پیغمبر ما دینش را آشکار ساخت و علمش را روشن نمود و براى آنان باطن چشمههاى علمش را گشود، هر که از امت محمد (ص) حق واجب امامش را شناسد طعم و شیرینى ایمانش را بیابد و فضل خرمى اسلامش را بداند (خدایا در اینجا این عاصى هم بدرگاه رحمتت چشم امید دوزد) زیرا خداى تبارک و تعالى امام را به پیشوائى خلقش منصوب کرده و بر روزیخواران اهل جهانش حجت قرار داده و تاج وقارش بر سر نهاده و از نور جباریتش بدو افکنده با رشتهاى الهى تا آسمان کشیده که فیوضات خدا از او منقطع نشود و آنچه نزد خداست جز از طریق وسائل او بدست نیاید و خدا اعمال بندگان را جز با معرفت او نپذیرد آنچه از امور مشتبه تاریک و سنتهاى مشکل و فتنههاى ناآشکار بر او وارد شود، حکمش را میداند ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٢٠٣، ح ٢
١٧٨- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ فِی الْمَجَالِسِ وَ الْأَخْبَارِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُوسَى عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یُوسُفَ عَنِ الْحُصَیْنِ بْنِ مُخَارِقٍ عَنِ الصَّادِقِ ع (عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّ رَجُلًا وَفَدَ إِلَیْهِ) مِنْ أَشْرَافِ الْعَرَبِ- فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ ع هَلْ فِی بِلَادِکَ قَوْمٌ قَدْ شَهَرُوا أَنْفُسَهُمْ بِالْخَیْرِ لَا یُعْرَفُونَ إِلَّا بِهِ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَهَلْ فِی بِلَادِکَ قَوْمٌ قَدْ شَهَرُوا أَنْفُسَهُمْ بِالشَّرِّ لَا یُعْرَفُونَ إِلَّا بِهِ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَهَلْ فِی بِلَادِکَ قَوْمٌ یَجْتَرِحُونَ السَّیِّئَاتِ وَ یَکْتَسِبُونَ الْحَسَنَاتِ قَالَ نَعَمْ قَالَ تِلْکَ خِیَارُ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ (ص) النُّمْرُقَةُ الْوُسْطَى یَرْجِعُ إِلَیْهِمُ الْغَالِی وَ یَنْتَهِی إِلَیْهِمُ الْمُقَصِّرُ.
در روایت بیان شده است که مردی از أشراف عرب نزد علی علیه السلام می آیند و حضرت می پرسند آیا در شهر شما گروهی هستند که خودشان را خوشنام کرده اند و فقط به خوشنامی معروف اند؟ آن مرد جواب داد بله. حضرت سؤال کردند که آیا در شهر شما کسانی هستند که خودشان را بدنام کرده اند و فقط به بدنامی معروف اند؟ آن مرد جواب داد بله. بعد حضرت سؤال کردند آیا در بلاد شما گروهی هستند که انسان های خوبی هستند و ممکن است گاهی هم دچار لغزش شوند؟ آن مرد جواب داد بله. حضرت فرموند این أفراد نیکان امّت محمدند (ص) گروه وسط اند و تندروها باید به این ها برگردند و کندروها باید به این ها ملحق شوند.
وسائل الشیعة، ج ١، ص ٧٨، ح ١٧٨
ستایش خدا به خاطر امت محمد (ص) بودن
٦١٦٧- الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی دَعَوَاتِهِ، عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ أَصْبَحَ وَ لَمْ یَذْکُرْ أَرْبَعَةً أَخَافُ عَلَیْهِ زَوَالَ النِّعْمَةِ
أَوَّلُهَا «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَرَّفَنِی نَفْسَهُ وَ لَمْ یَتْرُکْنِی عُمْیَانَ الْقَلْبِ»
وَ الثَّانِی یَقُولُ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنِی مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص»
وَ الثَّالِثُ یَقُولُ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ رِزْقِی فِی یَدَیْهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ فِی أَیْدِی النَّاسِ»
وَ الرَّابِعُ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَتَرَ ذَنْبِی وَ لَمْ یَفْضَحْنِی بَیْنَ الْخَلَائِقِ.»
امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه فرمود رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند: کسی که صبح کند و چهار چیز را یاد نکند می ترسم که نعمت از او از بین برود:
اولین آنها این است که بگوید: همه حمدها مخصوص خدایی است که خودش را به من شناساند (معرفت خود را به من داد) و مرا کوردل رها نکرد.
دوم اینکه بگوید: همه حمدها برای آن خدایی است که مرا از امت محمد صلی اللَّه علیه و آله قرار داد.
سوم اینکه بگوید: همه حمدها برای آن خدایی است که روزی مرا در دستان خود قرار داد و روزی مرا در دستان مردم قرار نداد.
و چهارم اینکه بگوید: همه حمدها برای خدایی است که گناهان و عیبهای مرا پوشاند و مرا در بین مردم رسوا نکرد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٨، ص ٣٩٢، ح ٦١٦٧
٣٠- عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ ع قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى الرِّضَا ع فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ مَا تَفْسِیرُهُ
فَقَالَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنِ الْبَاقِرِ عَنْ زَیْنِ الْعَابِدِینَ عَنْ أَبِیهِ ع أَنَّ رَجُلًا جَاءَ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ مَا تَفْسِیرُهُ فَقَالَ
الْحَمْدُ لِلَّهِ هُوَ أَنْ عَرَّفَ عِبَادَهُ بَعْضَ نِعَمِهِ عَلَیْهِمْ جُمَلًا إِذْ لَا یَقْدِرُونَ عَلَى مَعْرِفَةِ جَمِیعِهَا بِالتَّفْصِیلِ لِأَنَّهَا أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى أَوْ تُعْرَفَ
فَقَالَ لَهُمْ قُولُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیْنَا رَبُّ الْعَالَمِینَ وَ هُمُ الْجَمَاعَاتُ مِنْ کُلِّ مَخْلُوقٍ مِنَ الْجَمَادَاتِ وَ الْحَیَوَانَاتِ
وَ أَمَّا الْحَیَوَانَاتُ فَهُوَ یَقْلِبُهَا فِی قُدْرَتِهِ وَ یَغْذُوهَا مِنْ رِزْقِهِ وَ یُحَوِّطُهَا بِکَنَفِهِ وَ یُدَبِّرُ کُلًّا مِنْهَا بِمَصْلَحَتِهِ وَ أَمَّا الْجَمَادَاتُ فَهُوَ یُمْسِکُهَا بِقُدْرَتِهِ وَ یُمْسِکُ الْمُتَّصِلَ مِنْهَا أَنْ یَتَهَافَتَ وَ یُمْسِکُ الْمُتَهَافِتَ مِنْهَا أَنْ یَتَلَاصَقَ وَ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ یُمْسِکُ الْأَرْضَ أَنْ تَنْخَسِفَ إِلَّا بِأَمْرِهِ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ (سورة حج: ٦٥)
وَ قَالَ ع رَبُّ الْعَالَمِینَ مَالِکُهُمْ وَ خَالِقُهُمْ وَ سَائِقُ أَرْزَاقِهِمْ إِلَیْهِمْ مِنْ حَیْثُ یَعْلَمُونَ وَ مِنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُونَ فَالرِّزْقُ مَقْسُومٌ وَ هُوَ یَأْتِی ابْنَ آدَمَ عَلَى أَیِّ سِیرَةٍ سَارَهَا مِنَ الدُّنْیَا لَیْسَ تَقْوَى مُتَّقٍ بِزَائِدِهِ وَ لَا فُجُورُ فَاجِرٍ بِنَاقِصِهِ وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ سِتْرٌ وَ هُوَ طَالِبُهُ فَلَوْ أَنَّ أَحَدَکُمْ یَفِرُّ مِنْ رِزْقِهِ لَطَلَبَهُ رِزْقُهُ کَمَا یَطْلُبُهُ الْمَوْتُ
فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ قُولُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیْنَا وَ ذَکَّرَنَا بِهِ مِنْ خَیْرٍ فِی کُتُبِ الْأَوَّلِینَ قَبْلَ أَنْ نَکُونَ فَفِی هَذَا إِیجَابٌ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ص وَ عَلَى شِیعَتِهِمْ أَنْ یَشْکُرُوهُ بِمَا فَضَّلَهُمْ
وَ ذَلِکَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ لَمَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ ع وَ اصْطَفَاهُ نَجِیّاً وَ فَلَقَ لَهُ الْبَحْرَ وَ نَجَّى بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَعْطَاهُ التَّوْرَاةَ وَ الْأَلْوَاحَ رَأَى مَکَانَهُ مِنْ رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ یَا رَبِّ لَقَدْ أَکْرَمْتَنِی بِکَرَامَةٍ لَمْ تُکْرِمْ بِهَا أَحَداً قَبْلِی
فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مُحَمَّداً عِنْدِی أَفْضَلُ مِنْ جَمِیعِ مَلَائِکَتِی وَ جَمِیعِ خَلْقِی قَالَ مُوسَى ع یَا رَبِّ فَإِنْ کَانَ مُحَمَّدٌ ص أَکْرَمَ عِنْدَکَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِکَ فَهَلْ فِی آلِ الْأَنْبِیَاءِ أَکْرَمُ مِنْ آلِی
قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ آلِ النَّبِیِّینَ کَفَضْلِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ الْمُرْسَلِینَ
فَقَالَ مُوسَى یَا رَبِّ فَإِنْ کَانَ آلُ مُحَمَّدٍ کَذَلِکَ فَهَلْ فِی أُمَمِ الْأَنْبِیَاءِ أَفْضَلُ عِنْدَکَ مِنْ أُمَّتِی ظَلَّلْتَ عَلَیْهِمُ الْغَمامَ وَ أَنْزَلْتَ عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى وَ فَلَقْتَ لَهُمُ الْبَحْرَ
فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ الْأُمَمِ کَفَضْلِهِ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِی
فَقَالَ مُوسَى ع یَا رَبِّ لَیْتَنِی کُنْتُ أَرَاهُمْ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَا مُوسَى إِنَّکَ لَنْ تَرَاهُمْ وَ لَیْسَ هَذَا أَوَانَ ظُهُورِهِمْ وَ لَکِنْ سَوْفَ تَرَاهُمْ فِی الْجَنَّاتِ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ الْفِرْدَوْسِ بِحَضْرَةِ مُحَمَّدٍ فِی نَعِیمِهَا یَتَقَلَّبُونَ وَ فِی خَیْرَاتِهَا یَتَبَحْبَحُونَ
أَ فَتُحِبُّ أَنْ أُسْمِعَکَ کَلَامَهُمْ فَقَالَ نَعَمْ إِلَهِی قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ قُمْ بَیْنَ یَدَیَّ وَ اشْدُدْ مِئْزَرَکَ قِیَامَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ بَیْنَ یَدَیِ الْمَلِکِ الْجَلِیلِ فَفَعَلَ ذَلِکَ مُوسَى ع فَنَادَى رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَّ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ فَأَجَابُوهُ کُلُّهُمْ وَ هُمْ فِی أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ وَ الْمُلْکَ لَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ قَالَ فَجَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ تِلْکَ الْإِجَابَةَ شِعَارَ الْحَاجِّ
ثُمَ نَادَى رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ إِنَّ قَضَائِی عَلَیْکُمْ أَنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبَى وَ عَفْوِی قَبْلَ عِقَابِی فَقَدِ اسْتَجَبْتُ لَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَدْعُوَنِی وَ أَعْطَیْتُکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَسْأَلُونِی
مَنْ لَقِیَنِی مِنْکُمْ بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ صَادِقٌ فِی أَقْوَالِهِ مُحِقٌّ فِی أَفْعَالِهِ وَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَخُوهُ وَ وَصِیُّهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ وَلِیُّهُ وَ یُلْتَزَمُ طَاعَتُهُ کَمَا یُلْتَزَمُ طَاعَةُ مُحَمَّدٍ وَ أَنَّ أَوْلِیَاءَهُ الْمُصْطَفَیْنَ الطَّاهِرِینَ الْمُطَهَّرِینَ الْمُنْبِئِینَ بِعَجَائِبِ آیَاتِ اللَّهِ وَ دَلَائِلِ حُجَجِ اللَّهِ مِنْ بَعْدِهِمَا أَوْلِیَاؤُهُ أَدْخَلْتُهُ جَنَّتِی وَ إِنْ کَانَتْ ذُنُوبُهُ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ
قَالَ ع فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیَّنَا مُحَمَّداً ص قَالَ یَا مُحَمَّدُ وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَیْنا (القصص: ٤٦) أُمَّتَکَ بِهَذِهِ الْکَرَامَةِ
ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ لِمُحَمَّدٍ ص قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ عَلَى مَا اخْتَصَّنِی بِهِ مِنْ هَذِهِ الْفَضِیلَةِ وَ قَالَ لِأُمَّتِهِ قُولُوا أَنْتُمْ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ عَلَى مَا اخْتَصَّنَا بِهِ مِنْ هَذِهِ الْفَضَائِلِ.
مردی محضر علی بن موسی الرضا علیه‌السلام مشرف شد و عرض کرد: یابن رسول الله! «الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ» را برای من تفسیر کن.
حضرت فرمودند: پدرم از جدم از حضرت باقر علیه‌السلام از حضرت زین العابدین علیه‌السلام نقل کرده است که مردی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرسیده است «الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ» را برایم تفسیر کن. حضرت فرمودند:
«الحمدلله» به این معنی است که خداوند بعضی از نعمت‌های خود را اجمالا به بندگانش شناسانده است. زیرا بندگان توانایی شناخت تمام نعمات به طور تفصیلی را ندارد؛ زیرا نعمات بیشتر از آن است که شمرده یا شناخته شوند.
سپس فرمودند: خدای رب العالمین را سپاس بگوئید به جهت نعمت‌هایی که در اختیار شما گذاشته است [عبارت «العالمین» به معنای جماعتی] از مخلوقات از جمادات و حیوانات.
امّا حیوانات؛ خداوند آنها را در ید قدرت خود گردانندگی میکند و از روزی خود آنان را غذا می‌دهد و همگی را در پناه حمایت خویش گرفته است و هریک را بنا بر مصلحت خود اداره میکند و امّا جمادات، خداوند آنها را به قدرت خویش نگاه می‌دارد و آنهایی را که به هم پیوسته‌اند نمی‌گذارد از یکدیگر پراکنده شوند و آنها را که از هم جدایند نمی‌گذارد به هم بپیوندند و آسمان را از اینکه بر زمین فروافتد نگاه می‌دارد، مگر اینکه خود رخصت دهد. و زمین را از اینکه فرو رود نگاه می‌دارد مگر اینکه خود فرمان دهد. به‌درستی که او بر بندگان خویش بسیار بخشنده و بخشایشگر است. (سورة حج: ٦٥)
حضرت فرمودند: «رب العالمین» به معنی مالک موجودات و خالق آنها و رساننده روزی به آنهاست از جایی که می‌دانند و از جایی که نمی‌دانند. رزق و روزى قسمت شده است و به سراغ انسان خواهد آمد و فرقى نمى‌کند که انسان در زندگى چه روشى داشته باشد. نه تقواى افراد متّقى روزی‌شان را زیاد مىکند و نه فسق و فجور افراد نابکار موجب نقصان در رزق‌شان می‌گردد. بین انسان و رزقش پردهاى است و او طالب و در پى روزى خود است. اگر کسى از رزقش فرار کند، رزق و روزى به دنبالش خواهد آمد همان طور که مرگ به دنبالش خواهد آمد.
حضرت فرمودند: « پس خداوند عزوجل فرمود: الحمدلله بگویید به جهت همه نعمت‌هایی که خدای سبحان به ما عطا کرده است و نیز به جهت آن که در کتب گذشتگان پیش از آن که ما به دنیا بیاییم؛ از ما به نیکی یاد کرده است. پس بر محمد صلی الله علیه و آله و آل ایشان و بر شیعیان‌شان واجب است که به خاطر فضیلت‌هایی که خداوند به آنها داده خدا را شکر کنند.
«این فضیلت به جهت آن است که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: زمانی که خدا موسی بن عمران را به پیامبری برگزید و او را برای مناجات با خود انتخاب کرد و دریا را برای او شکافت و بنى اسرائیل را نجات داد و به او تورات و الواح را عطا فرمود، منزلت خود را در نزد پروردگارش دریافت و گفت: «پروردگارا! مرا به گونهاى گرامى داشتى که هیچ کس قبل از من را بدان گونه تکریم نکرده بودى!»
خداوند جلّ جلاله فرمود:«اى موسى! آیا نمی‌دانى که محمّد صلی‌الله علیه‌وآله نزد من از تمام ملائکه و تمام مخلوقاتم برتر است؟»
موسى علیه السّلام گفت: «پروردگارا! حال که محمّد در نزد تو از تمام مخلوقات گرامىتر و محترمتر است، آیا در بین آل انبیاء، از آل من گرامىتر هست؟»
خداوند جلّ جلاله فرمود: «آیا نمىدانى فضیلت و برترى آل محمّد بر تمام آل انبیاء مانند فضیلت و برترى محمّد بر تمامى مرسلین است؟»
موسى گفت: «پروردگارا! حال که آل محمّد این چنیناند آیا در امم انبیاء در نزد تو امّتى برتر از امّت من هست؟ (که از جمله فضائل امّت من این است که): ابر را سایهبان آنان قرار دادى، منّ و سلوى برایشان فرستادى، دریا را برایشان شکافتى!»
خداوند فرمود: «اى موسى! آیا نمی‌دانى که فضیلت و برترى امّت محمّد بر تمامى امّتهاى سایر انبیاء مانند برترى خود او است بر تمام مخلوقاتم؟»
موسى گفت: پروردگارا! اى کاش آنان را مىدیدم. خداوند به او وحى فرمود: آنان را نخواهى دید و الآن وقت ظهور آنان نیست، لکن آنان را در بهشت، بهشت جاودانه، در حضور محمّد، خواهى دید که در نعیم آن غوطهور و در خوبی‌هاى آن ثابت و دائم هستند.
آیا مىخواهى کلام آنان را به گوش تو برسانم؟ عرض کرد: «بله اى پروردگار من» خداوند جلّ جلاله فرمود: در مقابل من همچون بندهاى ذلیل در مقابل پادشاهى جلیل بایست و کمرت را محکم کن. و موسى علیه السّلام چنین کرد؛ آنگاه پروردگار ما ندا کرد: «اى امّت محمّد!» پس همگى در اصلاب پدران و ارحام مادران جواب دادند: «لبّیک اللّهمّ لبّیک، لبّیک لا شریک لک لبّیک، إنّ الحمد و النّعمة لک و الملک، لا شریک لک لبّیک» حضرت فرمودند: و خداوند این پاسخ را شعار حجّاج قرار داد.
سپس پروردگار ما ندا کرد: اى امّت محمّد! حکم من بر شما چنین است: رحمتم از غضبم پیشى گرفته است و عفو من پیش از عقابم است. قبل از اینکه مرا بخوانید دعاى شما را اجابت کرده‌ام و پیش از اینکه از من چیزى بخواهید به شما عطا کرده‌ام،
هر که مرا ملاقات کند (بمیرد) در حالى که شهادت مىدهد: معبودى جز اللَّه نیست و شریکى ندارد و محمّد عبد و پیامبر اوست و در گفتارش صادق و در کردارش محقّ است و اینکه علی بن ابی طالب برادر و وصی رسول خدا، ولی و سرپرست (امّت) او است . و همان طور که اطاعت محمّد صلى اللَّه علیه و آله لازم است، اطاعت او نیز لازم است و اولیاى برگزیده پاک و مطهّر او که بعد از آن دو عجائب آیات خدا را خبر مىدهند و دلائل حجّتهاى خدا را بیان مى‌کنند، اولیاء و سرپرستان او هستند، چنین کسى را به بهشت خویش داخل می‌کنم هر چند گناهانش به اندازه کف روى آب دریاها باشد.
حضرت فرمودند: و زمانى که خداوند- عزّ و جلّ- پیامبر ما محمّد صلى اللَّه علیه و آله را به پیامبرى مبعوث کرد فرمود: اى محمّد! آن زمان که در کنار [کوه] طور ندا کردیم، آنجا نبودی، (القصص: ٤٦) که امّت تو را به این کرامت ندا کردیم.
سپس خداوند- عزّ و جلّ- به محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: بگو: «الحمد للَّه ربّ العالمین به خاطر این فضیلت که به من اختصاص داده شده است» و فرمود: برای امتش بگویید شما « الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ » که این فضیلت‌ها را به ما اختصاص داد.
عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ١، ص ٢٨٢، ح ٣٠
٢- عیون أخبار الرضا علیه السلام ع ... أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ: لَمَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ ع وَ اصْطَفَاهُ نَجِیّاً وَ فَلَقَ لَهُ الْبَحْرَ وَ نَجَّى بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَعْطَاهُ التَّوْرَاةَ وَ الْأَلْوَاحَ رَأَى مَکَانَهُ مِنْ رَبِّهِ فَقَالَ یَا رَبِّ لَقَدْ أَکْرَمْتَنِی بِکَرَامَةٍ لَمْ تُکْرِمْ بِهَا أَحَداً قَبْلِی فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مُحَمَّداً أَفْضَلُ عِنْدِی مِنْ جَمِیعِ مَلَائِکَتِی وَ جَمِیعِ خَلْقِی قَالَ مُوسَى یَا رَبِّ إِنْ کَانَ مُحَمَّدٌ أَکْرَمَ عِنْدَکَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِکَ فَهَلْ فِی آلِ الْأَنْبِیَاءِ أَکْرَمُ مِنْ آلِی قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ آلِ النَّبِیِّینَ کَفَضْلِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ الْمُرْسَلِینَ فَقَالَ مُوسَى یَا رَبِّ فَإِنْ کَانَ آلُ مُحَمَّدٍ کَذَلِکَ فَهَلْ فِی أُمَمِ الْأَنْبِیَاءِ أَفْضَلُ عِنْدَکَ مِنْ أُمَّتِی ظَلَّلْتَ عَلَیْهِمُ الْغَمَامَ وَ أَنْزَلْتَ عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَى وَ فَلَقْتَ لَهُمُ الْبَحْرَ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ یَا مُوسَى أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ عَلَى جَمِیعِ الْأُمَمِ کَفَضْلِی عَلَى جَمِیعِ خَلْقِی فَقَالَ مُوسَى یَا رَبِّ لَیْتَنِی کُنْتُ أَرَاهُمْ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَا مُوسَى إِنَّکَ لَنْ تَرَاهُمْ وَ لَیْسَ هَذَا أَوَانَ ظُهُورِهِمْ وَ لَکِنْ سَوْفَ تَرَاهُمْ فِی الْجِنَانِ جَنَّةِ عَدْنٍ وَ الْفِرْدَوْسِ بِحَضْرَةِ مُحَمَّدٍ فِی نَعِیمِهَا یَتَقَلَّبُونَ وَ فِی خَیْرَاتِهَا یَتَبَجَّحُونَ أَ فَتُحِبُّ أَنْ أُسْمِعَکَ کَلَامَهُمْ قَالَ نَعَمْ یَا إِلَهِی قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ قُمْ بَیْنَ یَدَیَّ وَ اشْدُدْ مِئْزَرَکَ قِیَامَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ بَیْنَ یَدَیِ الْمَلِکِ الْجَلِیلِ فَفَعَلَ ذَلِکَ مُوسَى ع فَنَادَى رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَّ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ فَأَجَابُوهُ کُلُّهُمْ فِی أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ وَ الْمُلْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ- قَالَ فَجَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ تِلْکَ الْإِجَابَةَ شِعَارَ الْحَجِّ ثُمَّ نَادَى رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَّ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ إِنَّ قَضَائِی عَلَیْکُمْ إِنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی وَ عَفْوِی قَبْلَ عِقَابِی فَقَدِ اسْتَجَبْتُ لَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَدْعُونِی وَ أَعْطَیْتُکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَسْأَلُونِی مَنْ لَقِیَنِی مِنْکُمْ بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ صَادِقٌ فِی أَقْوَالِهِ مُحِقٌّ فِی أَفْعَالِهِ وَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ع أَخُوهُ وَ وَصِیُّهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ وَلِیُّهُ یُلْتَزَمُ طَاعَتُهُ کَمَا یُلْتَزَمُ طَاعَةُ مُحَمَّدٍ فَإِنَّ أَوْلِیَاءَهُ الْمُصْطَفَیْنَ الْمُطَهَّرِینَ الْمُبَانِینَ بِعَجَائِبِ آیَاتِ اللَّهِ وَ دَلَائِلِ حُجَجِ اللَّهِ مِنْ بَعْدِهِ أَوْلِیَاؤُهُ أُدْخِلْهُ جَنَّتِی وَ إِنْ کَانَتْ ذُنُوبُهُ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ قَالَ فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیَّنَا مُحَمَّداً ص- قَالَ یَا مُحَمَّدُ وَ مَا کُنْتُ بِجَانِبِ الطُّورِ إِذْ نَادَیْنَا أُمَّتَکَ بِهَذِهِ الْکَرَامَة.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: وقتی خداوند موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) را مبعوث کرد و او را برگزید و دریا را برایش شکافت و بنی‌اسرائیل را نجات بخشید و به او تورات و الواح را داد، خود را دارای قرب و منزلت نزد خدا دید. عرض کرد: «پروردگارا! مرا چنان گرامی داشته‌ای که احدی را قبل از من این قدر گرامی نداشته‌ای». خداوند فرمود: «ای موسی! مگر نمی‌دانی که محمّد (صلی الله علیه و آله) در نزد من از تمام ملائکه و همه‌ی خلق بهتر است»؟ موسی (علیه السلام) گفت: «خدایا اگر محمّد (صلی الله علیه و آله) نزد تو از تمام جهانیان گرامی‌تر است آیا در میان خاندان پیامبران گرامی‌تر از خاندان من وجود دارد». خدا فرمود: «موسی! مگر نمی‌دانی که برتری خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) بر تمام خاندان پیامبران مانند فضیلت محمّد (صلی الله علیه و آله) بر پیامبران است»؟ موسی (علیه السلام) گفت: «خدایا اگر خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) چنین هستند پس آیا میان امّت‌های انبیاء برتر از امّت من هستند؟ درحالی که بر سر آنها سایه افکندی و بلدرچین و مرغ بریان بر آنها نازل کردی و دریا را بر آنها شکافتی» خداوند فرمود: «موسی (علیه السلام) نمی‌دانی که فضل امّت محمّد (صلی الله علیه و آله) بر تمام امّت‌ها مانند برتری من بر تمام مخلوقات است»؟ موسی (علیه السلام) گفت: «کاش آنها را می‌دیدم». خداوند به او وحی کرد که: «تو آنها را نخواهی‌دید حالا موقع ظهور آنها نیست ولی در آینده در بهشت در جنات عدن و فردوس در حضور محمّد (صلی الله علیه و آله) که غرق در نعمت‌ها و بر جایگاههای لذّت‌بخش آن تکیه زده‌اند آنها را خواهی دید. آیا دوست داری صدای سخن آنها را بشنوی»؟ عرض‌کرد: «آری پروردگارا»!. فرمود: «بایست و کمربند خود را محکم ببند مانند ایستادن یک بنده ذلیل در مقابل فرمانروای جلیل». موسی (علیه السلام) این کارها را انجام داد خداوند ندا داد: «ای امّت محمّد (صلی الله علیه و آله)»! همه جواب او را دادند در حالی که در اصلاب پدران و ارحام مادران خود بودند و گفتند لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ وَ الْمُلْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ خداوند همین جواب را شعار حجّ قرار داد. سپس خداوند خطاب کرد: «ای امّت محمّد! (صلی الله علیه و آله) رحمت من بر غضبم سبقت‌گرفته و بخششم قبل از عقاب و کیفر من است پیش از آنکه مرا بخوانید دعای شما را مستجاب کرده‌ام و قبل از اینکه بخواهید به شما عطا کرده‌ام هرکه مرا با گواهی أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ با اینکه در ادّعای خود صادق باشد و عملش مطابق گفتارش می‌باشد و گواهی دهد به اینکه علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) برادر و وصی او پس از درگذشت پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و ولی اوست و اطاعت او را مانند اطاعت پیامبر (صلی الله علیه و آله) لازم شمارد و گواهی‌دهد که اولیای برگزیده پاک سرشت که آراسته با آیات شگفت‌انگیز خدایند و دارای دلیل‌های حجّت خدایند پس از محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) جانشینان و اولیاء اویند؛ کسی که چنین گواهی بدهد داخل بهشت می‌کنم گرچه گناهش به اندازه‌ی کف روی دریا باشد». فرمود: «وقتی خداوند پیامبر ما محمّد مصطفی (صلی الله علیه و آله) را مبعوث کرد فرمود: «محمّد (صلی الله علیه و آله) تو در کنار کوه طور نبودی وقتی که امت تو را، این کرامت بخشیدیم».
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨٩، ص ٢٢٥، ح ٢
حَدَّثَنِی أَبُو مُحَمَّدٍ الْحُسَیْنُ الْفَارِسِیُّ البیع رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ قَالَ حَدَّثَنِی وَکِیعٌ عَنْ سُفْیَانَ عَنْ أَشْعَبَ عَنْ عِکْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع کَلِمَةً [لَوْ قَالَهَا لِی] کَانَتْ أَحَبَّ إِلَیَّ مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ قَالُوا وَ مَا قَالَ النَّبِیُّ ص فِی عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص یَا عَلِیُّ أَنْتَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ وَ ذُرِّیَّتُکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ وَ شِیعَتُکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ قَبْلَ الْأُمَمِ بِخَمْسِمِائَةِ عَام.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به علی بن ابی طالب (ع) فرمودند:
کلمه ای است که [اگر به من بگوید] نزد من از شتران سرخ مو (این تعبیر در میان عرب براى اشاره به گرانبهاترین اموال به کار برده مى شد) دوست داشتنی تر است. گفتند آن چیست؟ پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود.
گفت پیامبر (ص) به او فرمودند: ای علی تو از منی و من از تو هستم و فرزندان تو از من و من از آنها هستم و شیعه ی تو از ما و ما از شما هستیم، آنها پانصد سال قبل از امت های دیگر وارد بهشت می شوند.
مائة منقبة من مناقب أمیر المؤمنین و الأئمة ؛ ص١٦٥
١٢٠٨٥- الشَّیْخُ فَخْرُ الدِّینِ الطُّرَیْحِیُّ فِی مَجْمَعِ الْبَحْرَیْنِ، وَ فِی حَدِیثِ مُنَاجَاةِ مُوسَى ع وَ قَدْ قَالَ یَا رَبِّ لِمَ فَضَّلْتَ أُمَّةَ مُحَمَّدٍ ص عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى فَضَّلْتُهُمْ لِعَشْرِ خِصَالٍ قَالَ مُوسَى وَ مَا تِلْکَ الْخِصَالُ الَّتِی یَعْمَلُونَهَا حَتَّى آمُرَ بَنِی إِسْرَائِیلَ یَعْمَلُونَهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى الصَّلَاةُ وَ الزَّکَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الْجِهَادُ وَ الْجُمُعَةُ وَ الْجَمَاعَةُ وَ الْقُرْآنُ وَ الْعِلْمُ وَ الْعَاشُورَاءُ قَالَ مُوسَى ع یَا رَبِّ وَ مَا الْعَاشُورَاءُ قَالَ الْبُکَاءُ وَ التَّبَاکِی عَلَى سِبْطِ مُحَمَّدٍ ص وَ الْمَرْثِیَةُ وَ الْعَزَاءُ عَلَى مُصِیبَةِ وُلْدِ الْمُصْطَفَى یَا مُوسَى مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِی فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بَکَى أَوْ تَبَاکَى وَ تَعَزَّى عَلَى وُلْدِ الْمُصْطَفَى ص إِلَّا وَ کَانَتْ لَهُ الْجَنَّةُ ثَابِتاً فِیهَا وَ مَا مِنْ عَبْدٍ أَنْفَقَ مِنْ مَالِهِ فِی مَحَبَّةِ ابْنِ بِنْتِ نَبِیِّهِ طَعَاماً وَ غَیْرَ ذَلِکَ دِرْهَماً إِلَّا وَ بَارَکْتُ لَهُ فِی الدَّارِ الدُّنْیَا الدِّرْهَمَ بِسَبْعِینَ دِرْهَماً وَ کَانَ مُعَافاً فِی الْجَنَّةِ وَ غَفَرْتُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا مِنْ رَجُلٍ أَوِ امْرَأَةٍ سَالَ دَمْعُ عَیْنَیْهِ فِی یَوْمِ عَاشُورَاءَ وَ غَیْرِهِ قَطْرَةً وَاحِدَةً إِلَّا وَ کُتِبَ لَهُ أَجْرُ مِائَةِ شَهِیدٍ.
در حدیث مناجات موسی(ع) آمده است که گفت: پروردگارا! چرا امّت محمّد(ص) را بر دیگر امّت ها برتری داده ای؟ خداوند متعال فرمود: به خاطر ده چیز آنها را برتری داده ام.
موسی(ع) گفت: آن ده چیز که آنان بدانها عمل می کنند چیست تا به بنی اسرائیل دستور بدهم آنها نیز به کار ببندند؟
خداوند متعال فرمود: نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، جمعه، نماز جماعت، قرآن، علم، و عاشورا.
موسی(ع) گفت: پروردگارا! عاشورا چیست؟ فرمود: گریستن و گریه نمایی بر نواده محمّد، و سوگواری و عزاداری برای مصیبت فرزند مصطفی.
ای موسی! هیچ بنده ای از بندگان من در آن زمان نیست که بر فرزند مصطفی بِگرید یا تظاهر به گریستن کند و عزاداری نماید، مگر آن که بهشت برای او باشد و در آن، پایدار می مانَد. هیچ بنده ای نیست که در راه محبّت به پسر دختر پیامبرش از مال خود، غذایی دهد یا درهم و دیناری خرج کند، مگر آن که در همان دنیا به او برکت می دهم. یک درهم [او] را به هفتاد درهم افزون می سازم و در بهشت به سلامت زندگی می کند و گناهانش را می آمرزم. به عزّت و جلالم سوگند، هیچ مرد یا زنی نیست که در روز عاشورا و غیر عاشورا، یک قطره اشک از چشمش فرو چکد، مگر آن که اجر صد شهید را برایش می نویسم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٠، ص ٣١٨، ح ١٢٠٨٥
٢٣- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ غَالِبٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعِیدِ بْنِ الْمُسَیَّبِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً قَالَ عَنَى بِذَلِکَ أُمَّةَ مُحَمَّدٍ ص أَنْ یَکُونُوا عَلَى دِینٍ وَاحِدٍ- کُفَّاراً کُلَّهُمْ لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ لَوْ فَعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ بِأُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص لَحَزِنَ الْمُؤْمِنُونَ وَ غَمَّهُمْ ذَلِکَ وَ لَمْ یُنَاکِحُوهُمْ وَ لَمْ یُوَارِثُوهُمْ.
سعید بن مسیب گوید: از على بن الحسین علیهما السّلام از تفسیر قول خداى عز و جل: «اگر نبود که مردم یک امت میشدند» (سوره زخرف، آیه ٣٣) پرسیدم، فرمود: مقصود از این آیه امت محمد صلى اللَّه علیه و آله است که (اگر نبود که) همه کافر میشدند « براى آنهائى که بخداى رحمان کافر میشدند. سقفى از نقره براى خانههایشان قرار میدادیم » (سوره زخرف، آیه ٣٣) و اگر خدا این کار را با امت محمد صلى اللَّه علیه و آله مینمود، مؤمنین اندوهگین شده و این عمل آنها را غمناک میساخت و دیگران با آنها زناشوئى نمیکردند و از یکدیگر ارث نمیبردند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٦٥، ح ٢٣
استغفار فرشتگان برای امت محمد (ص)
٣١- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ طُولُ حَائِطِ مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ ص قَامَةً فَکَانَ یَقُولُ ص لِبِلَالٍ إِذَا دَخَلَ الْوَقْتُ یَا بِلَالُ اعْلُ فَوْقَ الْجِدَارِ وَ ارْفَعْ صَوْتَکَ بِالْأَذَانِ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ وَکَّلَ بِالْأَذَانِ رِیحاً تَرْفَعُهُ إِلَى السَّمَاءِ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ إِذَا سَمِعُوا الْأَذَانَ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ قَالُوا هَذِهِ أَصْوَاتُ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص بِتَوْحِیدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِأُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص حَتَّى یَفْرُغُوا مِنْ تِلْکَ الصَّلَاةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بلندى دیوار مسجد رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله به اندازه یک قامت انسان بود. هنگامى که وقت نماز مى‌رسید، آن حضرت به بلال مى‌فرمود: اى بلال! بر بالاى دیوار رو و صداى خود را به اذان بلند کن؛ که خداوند بر اذان بادى گمارده است که آن را به سوى آسمان بالا برد.
و آنگاه که فرشتگان صداى اذان را از اهل زمین مى‌شنوند، مى‌گویند: این آواز امّت محمّد صلّى اللّه علیه و اله است که به توحید و یگانگى خداوند عزّ و جلّ دست برداشته‌اند. پس براى امّت محمّد صلّى اللّه علیه و اله طلب آمرزش مى‌کنند تا از آن نماز فارغ شوند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٣، ص ٣٠٧، ح ٣١
اهمیت امت محمد (ص) در روز قیامت
خوشا به حال امت محمد (ص) در قیامت
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْهُمْ (ع) قَالَ فِیمَا وَعَظَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عِیسَى (ع) ... قَالَ عِیسَى (ع) إِلَهِی مَنْ هُوَ حَتَّى أُرْضِیَهُ فَلَکَ الرِّضَا قَالَ هُوَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ إِلَى النَّاسِ کَافَّةً أَقْرَبُهُمْ مِنِّی مَنْزِلَةً وَ أَحْضَرُهُمْ شَفَاعَةً طُوبَى لَهُ مِنْ نَبِیٍّ وَ طُوبَى لِأُمَّتِهِ إِنْ هُمْ لَقُونِی عَلَى سَبِیلِهِ ... لَهُ الشَّفَاعَةُ وَ عَلَى أُمَّتِهِ تَقُومُ السَّاعَةُ وَ یَدِی فَوْقَ أَیْدِیهِمْ
على بن اسباط از ائمه علیهم السّلام نقل مىکند که فرمودهاند: از جمله پندهاى خداوند به عیسى علیه السّلام است که: ... عیسى عرض کرد: بار الها! نامش چیست تا من او را خشنود سازم که خشنودى از آن توست؟ خداوند فرمود: او محمّد رسول خداست بر همه مردم، و شفاعتش از همه پذیرفتهتر خواهد بود، خوشا به حال چنین پیامبرى و خوشا به حال امتش اگر مرا در حالى دیدار کنند که در راه او قرار دارند ... شفاعت از آن اوست و قیامت براى امّت او برپا شود و دستمن بالای دست آنهاست.
الکافی، جلد ٨ (روضة الکافی)، حدیث ١٠٣
گواه بودن حضرت محمد (ص) بر امتش
١- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ زِیَادٍ الْقَنْدِیِّ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلى هؤُلاءِ شَهِیداً قَالَ نَزَلَتْ فِی أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص خَاصَّةً فِی کُلِّ قَرْنٍ مِنْهُمْ إِمَامٌ مِنَّا شَاهِدٌ عَلَیْهِمْ وَ مُحَمَّدٌ ص شَاهِدٌ عَلَیْنَا.
سماعه گوید امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: « پس چگونه است (حال آنان) آنگاه که از هر طایفه‌ای گواهی آریم و تو را بر این امّت به گواه گیریم؟ » (سوره نساء آیه ٤١) فرمود: این آیه به طور خاص در حقّ امّت محمّد (صلی الله علیه و آله) نازل شده است. در هر دوره، امامی از ما شاهد بر [اعمال] مردم است و محمّد (صلی الله علیه و آله) در همه‌ی دوران‌ها بر ما گواه است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ١٩٠، ح ١
سنگینی اعمال نیک امت محمد (ص) در قیامت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أُمَّتِی یَأْتُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ هُمْ یَقُولُونَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَتَثْقُلُ حَسَنَاتُهُمْ فِی الْمِیزَانِ فَیُقَالُ أَلَا مَا أراجح [أَرْجَحَ] مَوَازِینَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص فَتَقُولُ الْأَنْبِیَاءُ ع إِنَّ ابْتِدَاءَ کَلَامِهِمْ ثَلَاثَةُ أَسْمَاءٍ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ لَوْ وُضِعَتْ فِی کِفَّةِ الْمِیزَانِ وَ وُضِعَتْ سَیِّئَاتُ الْخَلْقِ فِی کِفَّةٍ أُخْرَى لَرَجَحَتْ حَسَنَاتُهُم
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: امت من در روز قیامت مى آیند در حالى که «بسم اللّه الرحمن الرحیم» مى گویند. آنگاه اعمال نیک آنها در ترازوى اعمال، سنگین مى شود. گفته مى شود: چه چیزى باعث شده که ترازوى اعمال امّت محمد سنگین شود. پیامبران جواب مى دهند: چون سخن ایشان به سه نام از نام هاى پروردگار شروع مى شود که اگر در یک کفه ترازو قرار گیرد و گناهان مردم در کفه دیگر گزارده شود، حسنات آنها برترى مى یابد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ٣٢
بی حساب وارد بهشت شدن برخی از امت محمد (ص)
قَالَ النَّبِیُّ صلّى اللَّه علیه و آله : إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ أَنْبَتَ اللَّهُ لِطَائِفَةٍ مِنْ أُمَّتِی أَجْنِحَةً فَیَطِیرُونَ مِنْ قُبُورِهِمْ إِلَى الْجِنَانِ یَسْرَحُونَ فِیهَا وَ یَتَنَعَّمُونَ کَیْفَ شَاءُوا فَتَقُولُ لَهُمُ الْمَلَائِکَةُ هَلْ رَأَیْتُمْ حِسَاباً فَیَقُولُونَ مَا رَأَیْنَا حِسَاباً فَیَقُولُونَ هَلْ جُزْتُمْ عَلَى الصِّرَاطِ فَیَقُولُونَ مَا رَأَیْنَا صِرَاطاً فَیَقُولُونَ لَهُمْ هَلْ رَأَیْتُمْ جَهَنَّمَ فَیَقُولُونَ مَا رَأَیْنَا شَیْئاً فَتَقُولُ الْمَلَائِکَةُ مِنْ أُمَّةِ مَنْ أَنْتُمْ فَیَقُولُونَ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص فَیَقُولُونَ نَشَدْنَاکُمُ اللَّهَ حَدِّثُونَا مَا کَانَتْ أَعْمَالُکُمْ فِی الدُّنْیَا فَیَقُولُونَ خَصْلَتَانِ کَانَتَا فِینَا فَبَلَّغَنَا اللَّهُ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ فَیَقُولُونَ وَ مَا هُمَا فَیَقُولُونَ کُنَّا إِذَا خَلَوْنَا نَسْتَحِی أَنْ نَعْصِیَهُ وَ نَرْضَى بِالْیَسِیرِ مِمَّا قَسَمَ لَنَا فَتَقُولُ الْمَلَائِکَةُ یَحِقُّ لَکُمْ هَذَا.
پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: چون روز قیامت شود خداوند متعال به طایفهاى از امتم بالهایى عطا مىکند که از قبرهایشان با سرعت به سوى بهشت پرواز مى‌کنند و آنچه دلشان بخواهد از نعمتهاى الهى بهرهمند مىشوند.
فرشتگان به آنها مى‌گویند: آیا موقف حساب و بازجویى را دیدید؟ مى گویند: حسابى ندیدیم.
فرشتگان به آنها مى‌گویند: آیا از صراط گذشتید؟ مى گویند: ما صراطی ندیدیم.
فرشتگان به آنها مى‌گویند: آیا جهنم را دیدید؟ مى گویند: ما چیزی ندیدیم.
فرشتگان مى‌گویند: شما چه طایفه‌ای هستید؟ گویند: ما از امت محمد صلّى اللَّه علیه و آله هستیم.
فرشتگان مىپرسند: از شما درخواست می کنیم که به ما بگویید که اعمال شما در دنیا چه بود؟
گویند: در ما دو خصلت بود که خدا به فضل و رحمت خود ما را به این مرتبه رسانید: یکى آن که چون در خلوت بودیم از خدا شرم داشتیم که معصیت او را مرتکب شویم و دیگر آن که به هر چه از براى ما قسمت کرده بود راضى بودیم.
ملائکه گویند: پس سزاوار این مرتبه هستید.
بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج١٠٠ ؛ ص٢٥، ح ٣١
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ٢٣٠
أَبِی ره قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَیْفٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی حَازِمٍ الْمُزَنِیِّ عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَیْنا قَالَ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ کِتَاباً قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ بِأَلْفَیْ عَامٍ فِی وَرَقِ آسٍ أَنْبَتَهُ ثُمَّ وَضَعَهَا عَلَى الْعَرْشِ ثُمَّ نَادَى یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ إِنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی أَعْطَیْتُکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْأَلُونِی وَ غَفَرْتُ لَکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْتَغْفِرُونِی فَمَنْ لَقِیَنِی مِنْکُمْ یَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدِی وَ رَسُولِی أَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- سهل‌بن‌سعد انصاری گوید: «از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) درباره این سخن خداوند پرسیدم: وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَیْنا»؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند دوهزار سال پیش از آفرینش آفریدگان بر روی برگ درخت آس (مورد) که آن را رویانیده بود نوشته‌ای را نوشت. و آن را بر روی عرش نهاد و ندا داد: «ای امّت محمّد! (صلی الله علیه و آله) مهر و رحمت من بر خشمم پیشی گرفت؛ پیش از آنکه از من درخواستی کنید بر شما ببخشایم و پیش از آنکه آمرزش جویید از شما درگذرم؛ پس هرکه مرا دیدار کند، درحالی‌که گواهی دهد که معبودی جز من نیست و محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده من است او را با مهر و رحمت خویش به بهشت در آورم».
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ١٠
پدران و مادران فرزند مرده در روز قیامت
٢٣٠٤- وَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَجْمَعُ اللَّهُ أَطْفَالَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی حِیَاضٍ تَحْتَ الْعَرْشِ قَالَ فَیَطَّلِعُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ اطِّلَاعَةً فَیَقُولُ مَا لِی أَرَاکُمْ رَافِعِی رُءُوسِکُمْ إِلَیَّ فَیَقُولُونَ یَا رَبَّنَا الْآبَاءُ وَ الْأُمَّهَاتُ فِی عَطَشِ الْقِیَامَةِ وَ نَحْنُ فِی هَذِهِ الْحِیَاضِ قَالَ فَیُوحِی اللَّهُ إِلَیْهِمْ أَنِ اغْرِفُوا فِی هَذِهِ الْآنِیَةِ مِنَ الْحِیَاضِ ثُمَّ تَخَلَّلُوا صُفُوفَ الْقِیَامَةِ فَاسْقُوا الْآبَاءَ وَ الْأُمَّهَاتِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند کودکان امت محمد (ص) را در روز قیامت در زیر عرش در کنار حوض های بهشتی جمع می کند. خداوند از حال آنان مطلع می شود؛ پس می فرماید: چه شده است که می بینم سرهایتان را به سوی من بلند کرده اید؟ می گویند: ای پروردگار ما! پدران و مادران ما در عطش قیامت گرفتارند و ما در کنار حوض ها هستیم. پس به آنان وحی می شود که از این ظروف در این حوضها آب بردارید سپس وارد صفوف قیامت شوید و پدران و مادران خود را سیراب کنید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٢، ص ٤٠١، ح ٢٣٠٤
فقراء امت محمد (ص) در روز قیامت
١٢٠٨٣- جَامِعُ الْأَخْبَارِ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: یَقُومُ فُقَرَاءُ أُمَّتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ ثِیَابُهُمْ خُضْرٌ وَ شُعُورُهُمْ مَنْسُوجَةٌ بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ وَ بِأَیْدِیهِمْ قُضْبَانٌ مِنْ نُورٍ یَخْطِبُونَ عَلَى الْمَنَابِرِ فَیَمُرُّ عَلَیْهِمُ الْأَنْبِیَاءُ فَیَقُولُونَ هَؤُلَاءِ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ تَقُولُ الْمَلَائِکَةُ هَؤُلَاءِ الْأَنْبِیَاءُ فَیَقُولُونَ نَحْنُ لَا مَلَائِکَةٌ وَ لَا أَنْبِیَاءُ بَلْ نَفَرٌ مِنْ فُقَرَاءِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص فَیَقُولُونَ بِمَا نِلْتُمْ هَذِهِ الْکَرَامَةَ فَیَقُولُونَ لَمْ تَکُنْ أَعْمَالُنَا شَدِیدَةً وَ لَمْ نَصُمِ الدَّهْرَ وَ لَمْ نَقُمِ اللَّیْلَ وَ لَکِنْ أَقَمْنَا عَلَى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ إِذَا سَمِعْنَا ذِکْرَ مُحَمَّدٍ ص فَاضَتْ دُمُوعُنَا عَلَى خُدُودِنَا.
انس بن مالک گوید: رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله فرمود: فقراء امت من روز قیامت با لباسهاى سبز در محشر حاضر مىگردند، در حالى که موهاى آنها با در و یاقوت به هم بافته شده است، در دست آنها چوبهایى از نور قرار دارد، در بالاى منابر براى مردم خطبه مىخوانند.
پیامبران از مقابل آنها عبور مى‌کنند و مى‌گویند: اینها فرشتگان مىباشند و فرشتگان مى‌گویند: اینها از پیامبران هستند آنها مى‌گویند ما نه فرشتهایم و نه پیامبر بلکه ما از فقراء امت محمد صلى اللَّه علیه و آله هستیم.
از آنها سؤال مى‌کنند شما از کجا به این مقام رسیدید؟ مى‌گویند: ما کارهاى سختى انجام ندادهایم، و روزههاى زیادى هم نگرفتهایم، و شبها نماز شب نخواندهایم ما فقط نمازهاى پنجگانه را ادا کردیم، و هر گاه از محمد صلى اللَّه علیه و آله یادى مىشد اشک ما جارى مىگردید و بر گونه ها مىریخت. (ظاهرا منظور در شهات ائمه و امام حسین (ع) است.)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٠، ص ٣١٨، ح ١٢٠٨٣
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): یَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَوَّلُ شَیْءٍ یَرْفَعُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ الْأَمَانَةُ وَ الْخُشُوعُ حَتَّى لَا تَکَادُ تَرَى خَاشِعاً
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ای اباذر! اول چیزی که از میان امت من برداشته می شود امانت و خشوع است تا جایی که یک اهل خشوع پیدا نمی کنی.
مجموعه ورام، جلد ٢، صفحه ٥١
ایمان و کفر امت محمد (ص) پس از رسول خدا (ص)
٣٩٨- ابْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِی الْمِقْدَامِ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (ع) إِنَّ الْعَامَّةَ یَزْعُمُونَ أَنَّ بَیْعَةَ أَبِی بَکْرٍ حَیْثُ اجْتَمَعَ النَّاسُ کَانَتْ رِضًا لِلَّهِ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیَفْتِنَ أُمَّةَ مُحَمَّدٍ (ص) مِنْ بَعْدِهِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) أَ وَ مَا یَقْرَءُونَ کِتَابَ اللَّهِ أَ وَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ- وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِکُمْ وَ مَنْ یَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَضُرَّ اللَّهَ شَیْئاً وَ سَیَجْزِی اللَّهُ الشَّاکِرِینَ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّهُمْ یُفَسِّرُونَ عَلَى وَجْهٍ آخَرَ فَقَالَ أَ وَ لَیْسَ قَدْ أَخْبَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْأُمَمِ أَنَّهُمْ قَدِ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ حَیْثُ قَالَ وَ آتَیْنا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَیِّناتُ وَ لکِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَ مِنْهُمْ مَنْ کَفَرَ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلُوا وَ لکِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ ما یُرِیدُ وَ فِی هَذَا مَا یُسْتَدَلُّ بِهِ عَلَى أَنَّ أَصْحَابَ مُحَمَّدٍ (ص) قَدِ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَ مِنْهُمْ مَنْ کَفَرَ.
عمرو بن ابو المقدام از پدرش نقل مىکند که گفته: به امام باقر علیه السّلام عرض کردم: اهل سنّت چنین گمان مىبرند که چون همه مردم در بیعت با ابوبکر همداستان شدند پس این امر مورد خشنودى پروردگار بوده است و چنین نیست که خداوند امّت محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم را پس از او به فتنه افکند. امام باقر علیه السّلام فرمود: آیا ایشان کتاب خدا را نخواندهاند و پروردگار نمىفرماید که: « و محمّد جز فرستادهاى نیست که پیش از او فرستادگانى درگذشتهاند، آیا اگر او بمیرد یا کشته شود شما به عقب بازگردید؟! و هر که به عقب بازگردد زیانى بخدا نرساند و خداوند پاداش دهد سپاسگزاران را» (سوره آل عمران، آیه ١٤٤) او مىگوید: به حضرت عرض کردم: آنها این آیه را به گونهاى دیگر تفسیر مى‌کنند. امام علیه السّلام فرمود: آیا این گونه نیست که خداوند عزّ و جلّ، پیرامون امّتهاى پیش از ایشان خبر داده که پس از آمدن دلایل دندانشکن و روشن، با هم اختلاف یافتند و مىفرماید: « و به عیسى بن مریم حجّتها دادیم و او را با روح القدس یارى رساندیم، و اگر خدا مىخواست آنها که پس از پیامبران آمدند با وجود دلیلهایى که برایشان آمده بود با یک دیگر کارزار نمىکردند، ولى باز هم اختلاف کردند، از آنها کسانى بودند که ایمان داشتند و کسانى بودند که کفر ورزیدند، و اگر خدا مىخواست با هم کارزار نمىکردند، ولى خدا هر چه خواهد مىکند» (سوره بقره، آیه ٢٥٣) و همین آیه، خود دلیلى است بر آنکه یاران محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم نیز پس از او با هم اختلاف یافتند و برخى از ایشان ایمان آوردند و پارهاى دیگر کفر ورزیدند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ٢٧٠، ح ٣٩٨
شیفتگی امت محمد (ص) به خانه خدا
١٤١٤٣- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ رُوِیَ أَنَّ الْکَعْبَةَ شَکَتْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الْفَتْرَةِ بَیْنَ عِیسَى وَ مُحَمَّدٍ ص- فَقَالَتْ یَا رَبِّ مَا لِی قَلَّ زُوَّارِی مَا لِی قَلَّ عُوَّادِی فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَیْهَا أَنِّی مُنْزِلٌ نُوراً جَدِیداً عَلَى قَوْمٍ یَحِنُّونَ إِلَیْکِ کَمَا تَحِنُّ الْأَنْعَامُ إِلَى أَوْلَادِهَا وَ یُزَفُّونَ إِلَیْکِ کَمَا تُزَفُّ النِّسْوَانُ إِلَى أَزْوَاجِهَا یَعْنِی أُمَّةَ مُحَمَّدٍ ص.
و روایت شده است که کعبه در دوران فترت، و فاصله میان عیسى و محمد صلوات اللّٰه علیهما بسوى خدا شکایت کرد و گفت: پروردگارا چه رخ داده است که زائرین من کم شده‌اند؟ چه رخ داده است که عیادت‌کنندگان من کاهش یافته‌اند؟ پس خداى - جلّ جلاله - بسوى او وحى فرستاد که: من نازل‌کننده نورى جدید بر قومى هستم که مشتاق تو میشوند، همان طور که جانداران مشتاق اولاد خود میشوند و واله و شیداى تو میگردند همان گونه که زنان واله و شیداى همسران خود میگردند. و مقصود از این قوم امّت محمد صلّى اللّٰه علیه و آله هستند.
من لا یحضره الفقیه، ج ٢، ص ٢٤٤، ح ٢٣١٠- وسائل الشیعة، ج ١١، ص ٢٢، ح ١٤١٤٣
