آخرت و قرآن
موضوعات
آخرت و قرآن: شفاعت قرآن- عذاب نکردن- شفاعت، بهشت، دوزخ- درجات بهشت- قیامت- دوزخ- آموزش قرآن در برزخ
شفاعت قرآن
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: یَجِیءُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی أَحْسَنِ مَنْظُورٍ إِلَیْهِ صُورَةً فَیَمُرُّ بِالْمُسْلِمِینَ فَیَقُولُونَ هَذَا الرَّجُلُ مِنَّا فَیُجَاوِزُهُمْ إِلَى النَّبِیِّینَ فَیَقُولُونَ هُوَ مِنَّا فَیُجَاوِزُهُمْ إِلَى الْمَلَائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ فَیَقُولُونَ هُوَ مِنَّا حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى رَبِّ الْعِزَّةِ عَزَّ وَ جَلَّ فَیَقُولُ یَا رَبِّ فُلَانُ بْنُ فُلَانٍ أَظْمَأْتُ هَوَاجِرَهُ وَ أَسْهَرْتُ لَیْلَهُ فِی دَارِ الدُّنْیَا وَ فُلَانُ بْنُ فُلَانٍ لَمْ أُظْمِئْ هَوَاجِرَهُ وَ لَمْ أُسْهِرْ لَیْلَهُ فَیَقُولُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَدْخِلْهُمُ الْجَنَّةَ عَلَى مَنَازِلِهِمْ فَیَقُومُ فَیَتَّبِعُونَهُ فَیَقُولُ لِلْمُؤْمِنِ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ قَالَ فَیَقْرَأُ وَ یَرْقَى حَتَّى یَبْلُغَ کُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ مَنْزِلَتَهُ الَّتِی هِیَ لَهُ فَیَنْزِلُهَا.
امام باقر علیه السلام فرمودند: روز قیامت قرآن به بهترین صورت بیاید و بر مسلمین گذر کند آنها گویند: این مرد از ما است؛ از آنان بگذرد و نزد پیمبران آید، آنها نیز گویند: از ما است؛ از آنها نیز بگذرد و نزد فرشتگان مقرب آید آنان هم گویند: از ما است؛ تا اینکه به درگاه پروردگار عزت رسد و بگوید: پروردگارا فلانی پسر فلان را من در دنیا روزهاى گرمش را به تشنگى کشانده و شبهایش را به بیدارى و فلانی پسر فلان را نه روزهایش را به تشنگى بردم و نه شبش را به بیدارى؛ پس خداى تبارک و تعالى فرماید: آنان را به بهشت ببر و در جایگاههاى خودشان جاى ده، پس قرآن برخیزد و آنان نیز دنبالش بروند و به هر مؤمنى بگوید: (قرآن) بخوان و بالا برو. حضرت فرمود: پس هر کدام قرآن می‌خوانند و بالا می‌روند تا هر مردى از آنها به منزلى که براى او مقرر شده برسد و در آن فرود آید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠١، ح ١١
عَنْ یُونُسَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع): إِنَّ الدَّوَاوِینَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ثَلَاثَةٌ دِیوَانٌ فِیهِ النِّعَمُ وَ دِیوَانٌ فِیهِ الْحَسَنَاتُ وَ دِیوَانٌ فِیهِ السَّیِّئَاتُ فَیُقَابَلُ بَیْنَ دِیوَانِ النِّعَمِ وَ دِیوَانِ الْحَسَنَاتِ فَتَسْتَغْرِقُ النِّعَمُ عَامَّةَ الْحَسَنَاتِ وَ یَبْقَى دِیوَانُ السَّیِّئَاتِ فَیُدْعَى بِابْنِ آدَمَ الْمُؤْمِنِ لِلْحِسَابِ فَیَتَقَدَّمُ الْقُرْآنُ أَمَامَهُ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ فَیَقُولُ یَا رَبِّ أَنَا الْقُرْآنُ وَ هَذَا عَبْدُکَ الْمُؤْمِنُ قَدْ کَانَ یُتْعِبُ نَفْسَهُ بِتِلَاوَتِی وَ یُطِیلُ لَیْلَهُ بِتَرْتِیلِی وَ تَفِیضُ عَیْنَاهُ إِذَا تَهَجَّدَ فَأَرْضِهِ کَمَا أَرْضَانِی قَالَ فَیَقُولُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ عَبْدِیَ ابْسُطْ یَمِینَکَ فَیَمْلَؤُهَا مِنْ رِضْوَانِ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ وَ یَمْلَأُ شِمَالَهُ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ثُمَّ یُقَالُ هَذِهِ الْجَنَّةُ مُبَاحَةٌ لَکَ فَاقْرَأْ وَ اصْعَدْ فَإِذَا قَرَأَ آیَةً صَعِدَ دَرَجَةً.
یونس بن عمار گوید که امام صادق علیه السلام فرمود: دفترها در روز قیامت سه دفتر است: دفترى که نعمتها در آن ثبت شده و دفترى که کارهاى نیک در آن است و دفترى که کارهاى بد درآن ثبت است؛ پس دفتر نعمتها را با دفتر کارهاى نیک برابر کنند و نعمتها همه کارهاى نیک را فراگیرد و در خود فرو برد و دفتر کارهاى بد به جا ماند پس آدمی‌زاده مؤمن را براى حساب بخوانند و قرآن در بهترین صورتى پیش رویش درآید و گوید: بار پروردگارا من قرآنم و این بنده مؤمن تو است که خود را براى خواندن من به رنج می‌انداخت و شب خود را با آهنگ خوش و هموار خواندن من دراز می‌کرد و دیدگانش در هنگام نماز شب اشک‌ریزان بود، چنانچه مرا خشنود ساختى او را هم خشنود کن. فرمود: پس خداى عزیز جبار فرماید: اى بنده من دست راستت را باز کن و خداوند آن را از رضوان خود و دست چپش را از رحمت خود پر کند، سپس به او گفته شود: این بهشت براى تو مباح است پس قرآن بخوان و بالا برو، پس هر گاه یک آیه بخواند یک درجه بالا رود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٢، ح ١٢
عذاب نکردن
عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ غَالِبٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع): إِذَا جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ إِذَا هُمْ بِشَخْصٍ قَدْ أَقْبَلَ لَمْ یُرَ قَطُّ أَحْسَنُ صُورَةً مِنْهُ فَإِذَا نَظَرَ إِلَیْهِ الْمُؤْمِنُونَ وَ هُوَ الْقُرْآنُ قَالُوا هَذَا مِنَّا هَذَا أَحْسَنُ شَیْءٍ رَأَیْنَا فَإِذَا انْتَهَى إِلَیْهِمْ جَازَهُمْ ثُمَّ یَنْظُرُ إِلَیْهِ الشُّهَدَاءُ حَتَّى إِذَا انْتَهَى إِلَى آخِرِهِمْ جَازَهُمْ فَیَقُولُونَ هَذَا الْقُرْآنُ فَیَجُوزُهُمْ کُلَّهُمْ حَتَّى إِذَا انْتَهَى إِلَى الْمُرْسَلِینَ فَیَقُولُونَ هَذَا الْقُرْآنُ فَیَجُوزُهُمْ حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى الْمَلَائِکَةِ فَیَقُولُونَ هَذَا الْقُرْآنُ فَیَجُوزُهُمْ ثُمَّ یَنْتَهِی حَتَّى یَقِفَ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ فَیَقُولُ الْجَبَّارُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی لَأُکْرِمَنَّ الْیَوْمَ مَنْ أَکْرَمَکَ وَ لَأُهِینَنَّ مَنْ أَهَانَکَ.
اسحاق بن غالب گوید حضرت صادق علیه السلام فرمود: آنگاه که خداوند خلق اولین و آخرین را در قیامت جمع کند ناگهان شخصى را که خوش صورت‌تر از او هرگز ندیدهاند دیدار کنند که به سوى آنان آید، پس چون مؤمنان نظرشان بر او که همان قرآن است بیافتد گویند: این از ماست و این بهترین کسى است که ما او را دیدهایم و چون به آنها رسد از آنان بگذرد و به شهیدان رسد آنها او را بنگرند تا از ایشان بگذرد و چون از هر یک از آنها بگذرد گویند این قرآن است، پس از آنها هم بگذرد تا به پیمبران مرسل رسد آنها نیز گویند این قرآن است، از آنها نیز بگذرد تا به فرشتگان رسد آنها گویند این قرآنست، پس از آنها نیز بگذرد تا به سمت راست عرش رسد و آنجا بایستد، پس خداى جبار فرماید: به عزت و جلال خودم و به بلندى مقامم سوگند که البته امروز بزرگ می‌دارم آنکه تو را اکرام کرده است و البته خوار کنم هر که تو را خوار کرده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٢، ح ١٤
قال علی علیه السلام: مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ شُفِّعَ فِیهِ وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ صُدِّقَ عَلَیْهِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: هر که قرآن مجید براى او شفاعت کند شفاعتش درباره او قبول شود و هر که از او شکایت کند از او قبول شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ١١١، ح ١٩٨٣
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ صَاحِبَهُ فِی صُورَةِ شَابٍّ جَمِیلٍ شَاحِبِ اللَّوْنِ فَیَقُولُ لَهُ الْقُرْآنُ أَنَا الَّذِی کُنْتُ أَسْهَرْتُ لَیْلَکَ وَ أَظْمَأْتُ هَوَاجِرَکَ وَ أَجْفَفْتُ رِیقَکَ وَ أَسَلْتُ دَمْعَتَکَ أَئُولُ مَعَکَ حَیْثُمَا أُلْتَ وَ کُلُّ تَاجِرٍ مِنْ وَرَاءِ تِجَارَتِهِ وَ أَنَا الْیَوْمَ لَکَ مِنْ وَرَاءِ تِجَارَةِ کُلِّ تَاجِرٍ وَ سَیَأْتِیکَ کَرَامَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَبْشِرْ فَیُؤْتَى بِتَاجٍ فَیُوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ وَ یُعْطَى الْأَمَانَ بِیَمِینِهِ وَ الْخُلْدَ فِی الْجِنَانِ بِیَسَارِهِ وَ یُکْسَى حُلَّتَیْنِ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ فَکُلَّمَا قَرَأَ آیَةً صَعِدَ دَرَجَةً وَ یُکْسَى أَبَوَاهُ حُلَّتَیْنِ إِنْ کَانَا مُؤْمِنَیْنِ ثُمَّ یُقَالُ لَهُمَا هَذَا لِمَا عَلَّمْتُمَاهُ الْقُرْآنَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن را بیاموزید زیرا در روز قیامت قرآن به صورت جوانى زیبا که رنگ صورتش گشته باشد نزد خواننده خود آید و به او گوید: منم که شب تو را به بیدارى به پایان بردم و روزهاى داغ تو را به تشنگى به سر آوردم و آب دهانت را خشک کردم و اشکت را روان ساختم؛ (اکنون) هر کجا بروى من هم با تو باشم و هر تاجرى (امروز) به دنبال تجارت خویش است و من امروز به سود تو در پس تجارت هر تاجرى باشم و بزودى کرامتى نیز از جانب خداى عز و جل به تو رسد، پس شادان باش. پس (در این حال) تاجى بیاورند و بر سرش نهند و امان نامه (از آتش دوزخ را) به دست راستش دهند و فرمان جاوید بودن در بهشت را به دست چپش دهند و دو جامه بهشتى به او بپوشانند؛ سپس به او گفته شود: بخوان و بالا برو، پس هر یک آیه که بخواند یک درجه بالا رود و بپدر و مادر او نیز دو جامه بپوشانند در صورتى که مؤمن باشند و به آن دو گویند: این پاداش آن قرآنى است که به فرزندتان آموختید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٣، ح ٣
وَ قَالَ الْحَسَنُ (ع): إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَجِیءُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ قَائِداً وَ سَائِقاً یَقُودُ قَوْماً إِلَى الْجَنَّةِ أَحَلُّوا حَلَالَهُ وَ حَرَّمُوا حَرَامَهُ وَ آمَنُوا بِمُتَشَابِهِهِ وَ یَسُوقُ قَوْماً إِلَى النَّارِ ضَیَّعُوا حُدُودَهُ وَ أَحْکَامَهُ وَ اسْتَحَلُّوا مَحَارِمَهُ.
امام حسن مجتبی علیه السّلام فرمودند: این قرآن در روز قیامت مىآید در حالتى که رهبرو سوق دهنده است. مردمى را به سوى بهشت رهبرى مىکند و آنها کسانى هستند که حلال آن را حلال و حرام آن را حرام دانستهاند و به متشابهات آن ایمان آوردند و کسانى را به سوى آتش سوق مىدهد که حدود آن را ضایع کردند و احکام آن را مراعات نکردند و حرامهاى آن را حلال دانستند.
إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج ١، ص ٧٩
عَنْ سَعْدٍ الْخَفَّافِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: یَا سَعْدُ تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّ الْقُرْآنَ یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ نَظَرَ إِلَیْهَا الْخَلْقُ وَ النَّاسُ صُفُوفٌ عِشْرُونَ وَ مِائَةُ أَلْفِ صَفٍّ ثَمَانُونَ أَلْفَ صَفٍّ أُمَّةُ مُحَمَّدٍ وَ أَرْبَعُونَ أَلْفَ صَفٍّ مِنْ سَائِرِ الْأُمَمِ فَیَأْتِی عَلَى صَفِّ الْمُسْلِمِینَ فِی صُورَةِ رَجُلٍ فَیُسَلِّمُ فَیَنْظُرُونَ إِلَیْهِ ثُمَّ یَقُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ إِنَّ هَذَا الرَّجُلَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ نَعْرِفُهُ بِنَعْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَیْرَ أَنَّهُ کَانَ أَشَدَّ اجْتِهَاداً مِنَّا فِی الْقُرْآنِ فَمِنْ هُنَاکَ أُعْطِیَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْجَمَالِ وَ النُّورِ مَا لَمْ نُعْطَهُ ثُمَّ یُجَاوِزُ حَتَّى یَأْتِیَ عَلَى صَفِّ الشُّهَدَاءِ فَیَنْظُرُونَ إِلَیْهِ الشُّهَدَاءُ ثُمَّ یَقُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الرَّبُّ الرَّحِیمُ إِنَّ هَذَا الرَّجُلَ مِنَ الشُّهَدَاءِ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَیْرَ أَنَّهُ مِنْ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ فَمِنْ هُنَاکَ أُعْطِیَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْفَضْلِ مَا لَمْ نُعْطَهُ قَالَ فَیَتَجَاوَزُ حَتَّى یَأْتِیَ عَلَى صَفِّ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ فِی صُورَةِ شَهِیدٍ فَیَنْظُرُ إِلَیْهِ شُهَدَاءُ الْبَحْرِ فَیَکْثُرُ تَعَجُّبُهُمْ وَ یَقُولُونَ إِنَّ هَذَا مِنْ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَیْرَ أَنَّ الْجَزِیرَةَ الَّتِی أُصِیبَ فِیهَا کَانَتْ أَعْظَمَ هَوْلًا مِنَ الْجَزِیرَةِ الَّتِی أُصِبْنَا فِیهَا فَمِنْ هُنَاکَ أُعْطِیَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْجَمَالِ وَ النُّورِ مَا لَمْ نُعْطَهُ ثُمَّ یُجَاوِزُ حَتَّى یَأْتِیَ صَفَّ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ فِی صُورَةِ نَبِیٍّ مُرْسَلٍ فَیَنْظُرُ النَّبِیُّونَ وَ الْمُرْسَلُونَ إِلَیْهِ فَیَشْتَدُّ لِذَلِکَ تَعَجُّبُهُمْ وَ یَقُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ إِنَّ هَذَا النَّبِیَّ مُرْسَلٌ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَیْرَ أَنَّهُ أُعْطِیَ فَضْلًا کَثِیراً قَالَ فَیَجْتَمِعُونَ فَیَأْتُونَ رَسُولَ اللَّهِ (ص) فَیَسْأَلُونَهُ وَ یَقُولُونَ یَا مُحَمَّدُ مَنْ هَذَا فَیَقُولُ لَهُمْ أَ وَ مَا تَعْرِفُونَهُ فَیَقُولُونَ مَا نَعْرِفُهُ هَذَا مِمَّنْ لَمْ یَغْضَبِ اللَّهُ عَلَیْهِ فَیَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ (ص) هَذَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ فَیُسَلِّمُ ثُمَّ یُجَاوِزُ حَتَّى یَأْتِیَ عَلَى صَفِّ الْمَلَائِکَةِ فِی سُورَةِ مَلَکٍ مُقَرَّبٍ فَتَنْظُرُ إِلَیْهِ الْمَلَائِکَةُ فَیَشْتَدُّ تَعَجُّبُهُمْ وَ یَکْبُرُ ذَلِکَ عَلَیْهِمْ لِمَا رَأَوْا مِنْ فَضْلِهِ وَ یَقُولُونَ تَعَالَى رَبُّنَا وَ تَقَدَّسَ إِنَّ هَذَا الْعَبْدَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَیْرَ أَنَّهُ کَانَ أَقْرَبَ الْمَلَائِکَةِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَقَاماً فَمِنْ هُنَاکَ أُلْبِسَ مِنَ النُّورِ وَ الْجَمَالِ مَا لَمْ نُلْبَسْ ثُمَّ یُجَاوِزُ حَتَّى یَنْتَهِیَ إِلَى رَبِّ الْعِزَّةِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَیَخِرُّ تَحْتَ الْعَرْشِ فَیُنَادِیهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یَا حُجَّتِی فِی الْأَرْضِ وَ کَلَامِیَ الصَّادِقَ النَّاطِقَ ارْفَعْ رَأْسَکَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَیَرْفَعُ رَأْسَهُ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَیْفَ رَأَیْتَ عِبَادِی فَیَقُولُ یَا رَبِّ مِنْهُمْ مَنْ صَانَنِی وَ حَافَظَ عَلَیَّ وَ لَمْ یُضَیِّعْ شَیْئاً وَ مِنْهُمْ مَنْ ضَیَّعَنِی وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّی وَ کَذَّبَ بِی وَ أَنَا حُجَّتُکَ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِکَ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی لَأُثِیبَنَّ عَلَیْکَ الْیَوْمَ أَحْسَنَ الثَّوَابِ وَ لَأُعَاقِبَنَّ عَلَیْکَ الْیَوْمَ أَلِیمَ الْعِقَابِ قَالَ فَیَرْجِعُ- الْقُرْآنُ رَأْسَهُ فِی صُورَةٍ أُخْرَى قَالَ فَقُلْتُ لَهُ یَا أَبَا جَعْفَرٍ فِی أَیِّ صُورَةٍ یَرْجِعُ قَالَ فِی صُورَةِ رَجُلٍ شَاحِبٍ مُتَغَیِّرٍ یُبْصِرُهُ أَهْلُ الْجَمْعِ فَیَأْتِی الرَّجُلَ مِنْ شِیعَتِنَا الَّذِی کَانَ یَعْرِفُهُ وَ یُجَادِلُ بِهِ أَهْلَ الْخِلَافِ فَیَقُومُ بَیْنَ یَدَیْهِ فَیَقُولُ مَا تَعْرِفُنِی فَیَنْظُرُ إِلَیْهِ الرَّجُلُ فَیَقُولُ مَا أَعْرِفُکَ یَا عَبْدَ اللَّهِ قَالَ فَیَرْجِعُ فِی صُورَتِهِ الَّتِی کَانَتْ فِی الْخَلْقِ الْأَوَّلِ وَ یَقُولُ مَا تَعْرِفُنِی فَیَقُولُ نَعَمْ فَیَقُولُ الْقُرْآنُ أَنَا الَّذِی أَسْهَرْتُ لَیْلَکَ وَ أَنْصَبْتُ عَیْشَکَ سَمِعْتَ الْأَذَى وَ رُجِمْتَ بِالْقَوْلِ فِیَّ أَلَا وَ إِنَّ کُلَّ تَاجِرٍ قَدِ اسْتَوْفَى تِجَارَتَهُ- وَ أَنَا وَرَاءَکَ الْیَوْمَ قَالَ فَیَنْطَلِقُ بِهِ إِلَى رَبِّ الْعِزَّةِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَیَقُولُ یَا رَبِّ یَا رَبِّ عَبْدُکَ وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ قَدْ کَانَ نَصِباً فِیَ مُوَاظِباً عَلَیَّ یُعَادَى بِسَبَبِی وَ یُحِبُّ فِیَّ وَ یُبْغِضُ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْخِلُوا عَبْدِی جَنَّتِی وَ اکْسُوهُ حُلَّةً مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةَ وَ تَوِّجُوهُ بِتَاجٍ فَإِذَا فُعِلَ بِهِ ذَلِکَ عُرِضَ عَلَى الْقُرْآنِ فَیُقَالُ لَهُ هَلْ رَضِیتَ بِمَا صُنِعَ بِوَلِیِّکَ فَیَقُولُ یَا رَبِّ إِنِّی أَسْتَقِلُّ هَذَا لَهُ فَزِدْهُ مَزِیدَ الْخَیْرِ کُلِّهِ فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ عُلُوِّی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی لَأَنْحَلَنَّ لَهُ الْیَوْمَ خَمْسَةَ أَشْیَاءَ مَعَ الْمَزِیدِ لَهُ وَ لِمَنْ کَانَ بِمَنْزِلَتِهِ أَلَا إِنَّهُمْ شَبَابٌ لَا یَهْرَمُونَ وَ أَصِحَّاءُ لَا یَسْقُمُونَ وَ أَغْنِیَاءُ لَا یَفْتَقِرُونَ وَ فَرِحُونَ لَا یَحْزَنُونَ وَ أَحْیَاءٌ لَا یَمُوتُونَ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ «لا یَذُوقُونَ فِیهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولى» قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا أَبَا جَعْفَرٍ وَ هَلْ یَتَکَلَّمُ الْقُرْآنُ فَتَبَسَّمَ ثُمَّ قَالَ رَحِمَ اللَّهُ الضُّعَفَاءَ مِنْ شِیعَتِنَا إِنَّهُمْ أَهْلُ تَسْلِیمٍ ثُمَّ قَالَ نَعَمْ یَا سَعْدُ وَ الصَّلَاةُ تَتَکَلَّمُ وَ لَهَا صُورَةٌ وَ خَلْقٌ تَأْمُرُ وَ تَنْهَى قَالَ سَعْدٌ فَتَغَیَّرَ لِذَلِکَ لَوْنِی وَ قُلْتُ هَذَا شَیْءٌ لَا أَسْتَطِیعُ أَنَا أَتَکَلَّمُ بِهِ فِی النَّاسِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ وَ هَلِ النَّاسُ إِلَّا شِیعَتُنَا فَمَنْ لَمْ یَعْرِفِ الصَّلَاةَ فَقَدْ أَنْکَرَ حَقَّنَا ثُمَّ قَالَ یَا سَعْدُ أُسْمِعُکَ کَلَامَ الْقُرْآنِ قَالَ سَعْدٌ فَقُلْتُ بَلَى صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ فَقَالَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ فَالنَّهْیُ کَلَامٌ وَ الْفَحْشَاءُ وَ الْمُنْکَرُ رِجَالٌ وَ نَحْنُ ذِکْرُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَکْبَرُ.
سعد خفاف گوید امام باقر علیه السّلام فرمودند: اى سعد قرآن را بیاموزید زیرا قرآن در بهترین صورتها که مردم دیدهاند روز قیامت بیاید و مردم در یک صد و بیست هزار صف هستند که هشتاد هزار آن صفها از امت محمد است و چهل هزار صف از امتهاى دیگر، پس بصورت مردى در برابر صف مسلمانان درآید و آنها به او نظر کنند و گویند: معبودى جز خداى بردبار و کریم نیست، همانا این مردى از مسلمانان است که به سیما و صفت او را بشناسیم جز اینکه او درباره قرآن کوشاتر از ما بوده و از این رو درخشندگى و زیبائى و روشنى بیشترى به او داده شده که به ما داده نشده؛ سپس از آنها بگذرد تا در برابر صف شهیدان قرار گیرد، شهداء بر او نظر کنند و گویند: معبودى جز خداى پروردگار مهربان نیست، این مرد از شهیدان است که ما او را به سیما و صفت بشناسیم جز اینکه او از شهیدان در دریا است و از اینجا به او زیبائى و برترى دادهاند و به ما ندادهاند؛ فرمود: پس بگذرد تا به صورت شهیدى در برابر صف شهیدان دریا رسد؛ پس آنان به او نگاه کنند و شگفتی آنها بسیار گردد و گویند: این از شهیدان دریاست که ما او را به علامت و صفت بشناسیم جز اینکه آن جزیره که این (مرد) در آن شهید شده هولناکتر از جزیرهاى که ما در آن گرفتار شدیم بوده و روى این جهت است که به او درخشندگى و زیبائى و روشنى بیشترى از ما دادهاند، پس از آنان نیز بگذرد تا به صف پیمبران و مرسلین رسد در صورت یک پیمبر مرسل، پس پیمبران و مرسلین به او نگاه کنند و تعجبشان از دیدن او بسیار گردد و گویند: معبودى جز خداى بردبار کریم نیست به راستى این پیمبر مرسلى است که ما او را به نشانى و وصفش بشناسیم جز اینکه به او برترى بسیارى داده شده. فرمود: پس همگى گرد آیند و خدمت رسول خدا آیند و از او بپرسند که اى محمد (ص) این کیست؟ به آنها فرماید: آیا او را نمىشناسید؟ گویند: ما او را نشناسیم (جز اینکه معلوم است که) او از آنهائیست که خدا بر او خشم نکرده. پس رسول خدا (ص) فرماید: این حجت خدا است بر خلقش پس سلام کند و بگذرد تا به صف فرشتگان رسد به صورت فرشتهاى، پس فرشتگان به او نظر افکنند و سخت در شگفت روند و چون برترى او را ببینند بر آنها گران آید و گویند: پروردگار ما متعالى و مقدس است این بندهایست از فرشتگان که او را به نشانى و وصفش بشناسیم جز اینکه او از نظر مقام و مرتبه نزدیک‌ترین فرشتگان است نزد خداى عز و جل و از این جهت نور و جمالى دارد که ما نداریم. پس بگذرد تا به درگاه رب العزة تبارک و تعالى رسد و پاى عرش به سجده در افتد، خداى تعالى او را ندا کند: اى حجت من در زمین و اى سخن راست و گویایم سربردار و بخواه تا به تو داده شود و شفاعت کن تا شفاعتت پذیرفته شود، پس سربردارد و خداى تبارک و تعالى به او فرماید: بندگان مرا (نسبت به خود) چگونه دیدى؟ عرض کند: بار پروردگارا برخى از ایشان مرا نگهدارى کردند و محفوظ داشتند و چیزى از مرا ضایع نکردند و برخى از ایشان مرا ضایع کردند و حق مرا (بر خود) سبک شمردند و مرا تکذیب کردند با اینکه من حجت تو بر تمامى بندگانت بودم؟ پس خداى تبارک و تعالى فرماید: بعزت و جلال خودم و مقام والایم سوگند امروز بهترین ثواب را به تو دهم و دردناکترین کیفر را بخاطر تو دهم. فرمود: پس قرآن در صورت دیگرى برگردد. (سعد خفاف) گوید من عرض کردم: در چه صورتى بازگردد اى ابا جعفر؟ فرمود: در صورت مردى رنگ پریده و متغیر که اهل محشر او را ببینند، پس بیاید نزد مردى از شیعیان ما که او را مىشناخته و بدان با مخالفین بحث می‌کرده و در برابرش بایستد و به او گوید: مرا نمىشناسى؟ آن مرد به او نگاه کند و گوید: اى بنده خدا من تو را نشناسم پس بدان صورت که در خلقت اولیه بوده است بازگردد و گوید: مرا نشناسى؟ گوید: چرا. پس قرآن گوید: منم که تو را به شب بیدارى کشیدم و در زندگیت تو را به رنج انداختم، درباره من ناهنجار شنیدى و رانده و گفتار شدى، آگاه باش که همانا هر تاجرى سود خود را دریافت کند و من امروز پشتیبان و پشت سرت هستم فرمود: پس او را به سوى پروردگار تبارک و تعالى برد و گوید: پروردگارا پروردگارا بنده تو است و تو به او داناترى که رنج‌کش درباره من بود و مواظب بر من بود، بخاطر من (با دشمنانم) دشمنى می‌کرد و دوستى و خشمش درباره من بود، پس خداى عز و جل فرماید: بندهام را وارد بهشتم کنید و از جامههاى بهشتى به او بپوشانید و تاج بر سرش نهید و چون با او چنین کنند او را به قرآن نشان دهند و گویند: آیا به آنچه درباره دوستت رفتار شد خشنود شدى؟ گوید: بار پروردگارا من این را کم شمرم خیر را درباره‌اش زیاد کن. خداوند فرماید: به عزت و جلال و ارتفاع مقامم سوگند امروز به او و هر که در پایه اوست پنج چیز افزون کنم، آگاه باش که ایشان جوانانى باشند که پیر نشوند و تندرستانى باشند که بیمار نگردند و توانگرانى باشند که نادار نشوند و خورسندانى باشند که غمگین نشوند و زندههائى باشند که نمیرند. سپس (امام باقر علیه السّلام) این آیه را خواند: «نچشند در آن مرگ را جز همان مرحله نخستین» (سوره دخان آیه ٥٦). (سعد) گوید: عرض کردم: فدایت گردم اى ابا جعفر آیا قرآن نیز سخن گوید؟ حضرت لبخندى زد و فرمود: خدا رحمت کند شیعیان ساده دل ما را که اهل تسلیم هستند (و به سخنان ما گردن نهند) سپس فرمود: آرى اى سعد نماز هم سخن گوید و صورتى و خلقنى دارد، فرمان می‌دهد قدغن کند. سعد گوید: از این سخن رنگ من گشت و گفتم: این (دیگر) چیزى است که من نمیتوانم میان مردم بگویم؟ حضرت باقر علیه السّلام فرمود: آیا مردم جز همان شیعیان ما هستند پس هر که نماز را نشناسد حق ما را منکر شده. سپس فرمود: اى سعد من کلام قرآن را (هم اکنون) بگوش تو برسانم؟ سعد گوید: عرض کردم: بلى رحمت خدا بر شما باد؛ فرمود: «همانا نماز باز می‌دارد از فحشاء (ناشایست) و منکر (ناپسند) و هر آینه ذکر (یاد) خدا بزرگتر است» (سوره عنکبوت آیه ٤٥) پس نهى (که همان باز داشتن می‌باشد) سخن است و فحشاء و منکر مردانى هستند و مائیم ذکر خدا و ما بزرگ‌تریم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٥٩٦، ح ١
وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمْ الْأُمُورُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ شَاهِدٌ مُصَدَّقٌ مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ وَ هُوَ أَوْضَحُ دَلِیلٍ إِلَى خَیْرِ سَبِیلٍ مَنْ قَالَ بِهِ صُدِّقَ وَ مَنْ عَمِلَ بِهِ وُفِّقَ وَ مَنْ حَکَمَ بِهِ عَدَلَ وَ مَنْ أَخَذَ بِهِ أُجِرَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: پس هر گاه آشوب‌ها مانند شب تار شما را فرا گرفت به قرآن رو آورید زیرا آن است شفیعى که شفاعتش پذیرفته است و شاهدی است که گفتارش مورد قبول است. هر که آن را پیشواى خود قرار دهد به بهشت رهبرى کند و هر که آن را پشت سر خود قرار دهد به آتش کشاند و قرآن واضح‌ترین راهنمائى است که به بهترین راهها راهنمائى کند، هر که به قرآن سخن گوید راست گوید و هر کس به آن عمل کند موافقت می‌شود و کسى که حکم کردن خود را مبنى بر آن قرار دهد به عدالت حکم کرده و کسی که آن را بگیرد به او پاداش داده می‌شود.
أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص ١٠٢
شفاعت- بهشت- دوزخ
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّکُمْ فِی دَارِ هُدْنَةٍ وَ أَنْتُمْ عَلَى ظَهْرِ سَفَرٍ وَ السَّیْرُ بِکُمْ سَرِیعٌ وَ قَدْ رَأَیْتُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ یُبْلِیَانِ کُلَّ جَدِیدٍ وَ یُقَرِّبَانِ کُلَّ بَعِیدٍ وَ یَأْتِیَانِ بِکُلِّ مَوْعُودٍ فَأَعِدُّوا الْجَهَازَ لِبُعْدِ الْمَجَازِ قَالَ فَقَامَ الْمِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا دَارُ الْهُدْنَةِ قَالَ دَارُ بَلَاغٍ وَ انْقِطَاعٍ فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمُ الْفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ مَاحِلٌ مُصَدَّقٌ وَ مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ وَ هُوَ الدَّلِیلُ یَدُلُّ عَلَى خَیْرِ سَبِیلٍ وَ هُوَ کِتَابٌ فِیهِ تَفْصِیلٌ وَ بَیَانٌ وَ تَحْصِیلٌ وَ هُوَ الْفَصْلُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: اى مردم شما اکنون در دنیا و خانه سازش و صلح هستید و شما در سر راه سفر هستید و بشتاب شما را خواهند برد و شما مىنگرید که شب و روز و خورشید و ماه، هر تازهاى را کهنه کنند و هر دورى را نزدیک سازند و هر وعدهاى را به سر رسانند، پس اسباب و وسائل زیادى فراهم کنید براى اینکه گذرگاه درازى در پیش است. فرمود: پس مقداد بن اسود برخاست و عرضکرد: اى رسول خدا خانه سازش یعنى چه؟ فرمود: خانهاى که رساننده است (کردار انسان را به او می‌رسانند) و جداکننده (یعنى انسان را از علائق دنیا جدا کند) پس هر گاه آشوب‌ها چون شب تار شما را فرا گرفت به قرآن رو آورید زیرا آن است شفیعى که شفاعتش پذیرفته است و گزارش دهنده از بدی‌هاست که گفتهاش تصدیق شود؛ هر که آن را پیشواى خود قرار دهد به بهشت رهبرى کند و هر که آن را پشت سر خود قرار دهد به آتش کشاند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٥٩٨، ح ٢- وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٧١، ح ٧٦٥٧
درجات بهشت
قَالَ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ (ع): إِنَّ دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ عَلَى قَدْرِ آیَاتِ الْقُرْآنِ یُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ فَیَقْرَأُ ثُمَّ یَرْقَى.
امام کاظم علیه السّلام فرمودند: مراتب و درجات بهشت به تعداد آیات قرآن است به او گفته می‌شود بخوان و بالا برو؛ پس می‌خواند و بالا می‌رود.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٨٧، ح ٧٦٨٩
عَنِ النَّبِیِّ (ص) قَالَ: یُقَالُ لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ وَ رَتِّلْ کَمَا کُنْتَ تُرَتِّلُ فِی الدُّنْیَا فَإِنَّ مَنْزِلَکَ عِنْدَ آخِرِ آیَةٍ تَقْرَؤُهَا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: به کسی که قرآن می‌داند گفته می‌شود: بخوان و بالا برو و با ترتیل بخوان هـمـچـنـان کـه در دنـیـا بـا تـرتیل می‌خواندی، زیرا منزلت و جایگاه تو در آخرین آیه‌ای است که می‌خوانده‌ای.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٩١، ح ٧٧٠٣
عَنِ الصَّادِقِ (ع) فِی حَدِیثٍ أَنَّهُ قَالَ: عَلَیْکُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ، فَإِنَّ دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ عَلَى عَدَدِ آیَاتِ الْقُرْآنِ، فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ یُقَالُ لِقَارِئِ الْقُرْآنِ اقْرَأْ وَ ارْقَ فَکُلَّمَا قَرَأَ آیَةً یَرْقَى دَرَجَةً.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بر شما باد تلاوت قرآن؛ پس همانا درجات بهشت به عدد آیات قرآن است پس در روز قیامت به قاری قرآن گفته می‌شود بخوان و بالا رو، پس می‌خواند و درجه‌اش بالا می‌رود.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٨٩، ح ٧٦٩٦
درجات بهشت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَنَّ الْقُرْآنَ یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِالرَّجُلِ الشَّاحِبِ یَقُولُ لِرَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَا رَبِّ هَذَا أَظْمَأْتُ نَهَارَهُ وَ أَسْهَرْتُ لَیْلَهُ وَ قَوَّیْتُ فِی رَحْمَتِکَ طَمَعَهُ وَ فَسَّحْتُ فِی مَغْفِرَتِکَ أَمَلَهُ فَکُنْ عِنْدَ ظَنِّی فِیکَ وَ ظَنِّهِ. یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَعْطُوهُ الْمُلْکَ بِیَمِینِهِ وَ الْخُلْدَ بِشِمَالِهِ وَ اقْرِنُوهُ بِأَزْوَاجِهِ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ وَ اکْسَوْا وَالِدَیْهِ حُلَّةً لَا یَقُومُ لَهَا الدُّنْیَا بِمَا فِیهَا فَیَنْظُرُ إِلَیْهِمَا الْخَلَائِقُ فَیُعَظِّمُونَهُمَا وَ یَنْظُرَانِ إِلَى أَنْفُسِهِمَا فَیَعْجَبَانِ مِنْهَا فَیَقُولَانِ یَا رَبَّنَا أَنَّى لَنَا هَذِهِ وَ لَمْ تَبْلُغْهَا أَعْمَالُنَا فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَعَ هَذَا تَاجُ الْکَرَامَةِ لَمْ یَرَ مِثْلَهُ الرَّاءُونَ وَ لَمْ یَسْمَعْ بِمِثْلِهِ السَّامِعُونَ وَ لَا یَتَفَکَّرُ فِی مِثْلِهِ الْمُتَفَکِّرُونَ فَیُقَالُ هَذَا بِتَعْلِیمِکُمَا وَلَدَکُمَا الْقُرْآنَ وَ بِتَصْیِیرِکُمَا إِیَّاهُ بِدِینِ الْإِسْلَامِ وَ بِرِیَاضَتِکُمَا إِیَّاهُ عَلَى حُبِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلِیٍّ وَلِیِّ اللَّهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمَا وَ تَفْقِیهِکُمَا إِیَّاهُ بِفِقْهِهِمَا لِأَنَّهُمَا اللَّذَانِ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ لِأَحَدٍ عَمَلًا إِلَّا بِوَلَایَتِهِمَا وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِهِمَا وَ إِنْ کَانَ مَا بَیْنَ الثَّرَى إِلَى الْعَرْشِ ذَهَباً یَتَصَدَّقُ بِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَتِلْکَ الْبِشَارَاتُ الَّتِی یُبَشِّرُونَ بِهَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ بُشْرى لِلْمُؤْمِنِینَ شِیعَةِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ مَنْ تَبِعَهُمَا مِنْ أَخْلَافِهِمْ وَ ذَرَارِیِّهِم
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن روز قیامت، مردی لاغر و رنگ پریده را می‌آورد و به پروردگار خویش عزوجل می‌گوید این شخص کسی است که من روزش را با تشنگی و شبش را به بیداری گرفته بودم و طمع او را به رحمت تو قوی کرده بودم و آرزویش را به مغفرت تو گسترده بودم، پس براساس گمان من و گمان او به تو، درباره‌اش عمل کن. خدا می‌فرماید: ملک را به دست راستش و جاودانگی را، به دست چپش قرار دهید و حورالعین را به ازدواج او درآورید و پدر و مادرش را زیوری دهید که تمام دنیا و آن چه در آن است به ارزش آن نباشد. پس همه به پدر و مادر این فرد می‌نگرند و منزلت آن دو را عظیم می‌شمرند. این پدر و مادر به خود نگریسته و از مقام خویش در شگفتی فرو رفته و می‌پرسند: پروردگارا، این عظمتی که ما به آن دست یافته‌ایم از کجاست در حالی که اینها در اعمال ما نرسیده؟ خدای عزوجل می‌فرماید و با این تاج کرامت نمی‌بیند مثل آن را بینندگان و نمی‌شنود مانند آن را شنوندگان و فکر نمی‌کند مثل آن را متفکران. پس گفته می‌شود: این عظمت به سبب آموختن قرآن به فرزندتان و تربیت او برای دین اسلام و به زحمت شما دو در راه محبت محمد رسول خدا و علی ولی خدا صلوات الله علیهما می‌باشد و آموختن علم آن دو برای اینکه خداوند قبول نمی‌کند از کسی عملی را مگر به ولایت آن دو و دشمنی با دشمنان آن دو هرچند آنچه بین خاک تا عرش است طلا صدقه دهد در راه خدا پس به آن بشارت داده در گفتار خدای عز و جل «و بشارت بده به مومنین شیعه محمد و علی و کسی که پیروی می‌کند آن دو را از پیشینیان و فرزندان آنها.»
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج٨٩، ص ٣١، ح ٣٤
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌّ مُؤْمِنٌ اخْتَلَطَ الْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَةِ وَ کَانَ الْقُرْآنُ حَجِیزاً عَنْهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَقُولُ یَا رَبِّ إِنَّ کُلَّ عَامِلٍ قَدْ أَصَابَ أَجْرَ عَمَلِهِ غَیْرَ عَامِلِی فَبَلِّغْ بِهِ أَکْرَمَ عَطَایَاکَ قَالَ فَیَکْسُوهُ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ حُلَّتَیْنِ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ وَ یُوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْکَرَامَةِ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ أَرْضَیْنَاکَ فِیهِ فَیَقُولُ الْقُرْآنُ یَا رَبِّ قَدْ کُنْتُ أَرْغَبُ لَهُ فِیمَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا فَیُعْطَى الْأَمْنَ بِیَمِینِهِ وَ الْخُلْدَ بِیَسَارِهِ ثُمَّ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ فَیُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ اصْعَدْ دَرَجَةً ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ بَلَّغْنَا بِهِ وَ أَرْضَیْنَاکَ فَیَقُولُ نَعَمْ قَالَ وَ مَنْ قَرَأَهُ کَثِیراً وَ تَعَاهَدَهُ بِمَشَقَّةٍ مِنْ شِدَّةِ حِفْظِهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ هَذَا مَرَّتَیْنِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که در حال جوانى قرآن بخواند و با ایمان هم باشد قرآن با گوشت و خونش بیامیزد و خداى عز و جل او را با فرشتگان پیغام برنده و نیک‌رفتارش رفیق کند و قرآن براى او در روز قیامت پرده و مانعى از آتش باشد و گوید: بار پروردگارا هر کارگرى به مزد کار خویشتن رسیده جز کارگر من، پس گرامىترین عطاهاى خود را به او برسان، فرمود: پس خداى عزیز و جبار دو جامه از جامههاى بهشتى به او بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود، سپس به قرآن گفته شود: آیا ما تو را درباره این شخص خشنود کردیم؟ قرآن گوید: بار پروردگارا من برتر از این درباره او میل داشتم، پس نامه امان (از دوزخ را) بدست راستش دهند و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش گذارند و وارد بهشت گردد، پس به او گفته شود: بخوان (قرآن را) و یکدرجه بالا برو. سپس به قرآن گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ گوید: آرى، حضرت فرمود: هر کس قرآن را بسیار بخواند و با اینکه حفظ آن (بر او) دشوار است آن را بذهن خویش بسپارد خداى عز و جل دو بار پاداش آن را به او بدهد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٣، ح ٤- وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٧٧، ح ٧٦٧٠
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): اقْرَءُوا الْقُرْآنَ وَ اسْتَظْهِرُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَا یُعَذِّبُ قَلْباً وَعَى الْقُرْآنَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن بخوانید و آن را پشتیبان خود سازید پس همانا خداى متعال قلبى را که قرآن را در خود داشته باشد عذاب نمىکند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٤، ص ٢٤٥، ح ٤٦٠٨
قیامت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): ما مِن عَینٍ فاضَت مِن قِراءةِ القرآنِ إلاّ قَرَّتْ یَومَ القِیامَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هیچ دیده ای نیست که از خواندن قرآن اشکش سرازیر شود مگر این که روز قیامت روشن شود.
میزان الحکمه جلد ١٠ حدیث ١٦٥٤٤
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَنَا أَوَّلُ وَافِدٍ عَلَى الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ کِتَابُهُ وَ أَهْلُ بَیْتِی ثُمَّ أُمَّتِی ثُمَّ أَسْأَلُهُمْ مَا فَعَلْتُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ وَ بِأَهْلِ بَیْتِی.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: من نخستین کسى هستم که روز قیامت بر خداى عزیز جبار وارد شوم با کتابش و اهل بیتم، سپس امتم. (وارد شوند) پس از ایشان بپرسم چه کردید با کتاب خدا و اهل بیت من؟
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٠، ح ٤-وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٧٠، ح ٧٦٥٣
دوزخ
قَالَ النَّبِیُّ (ص) فِی وَصِیَّتِهِ: یَا عَلِیُّ إِنَّ فِی جَهَنَّمَ رَحًى مِنْ حَدِیدٍ تُطْحَنُ بِهَا رُءُوسُ الْقُرَّاءِ وَ الْعُلَمَاءِ الْمُجْرِمِین.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: در دوزخ آسیابی آهنی است که با آن سرهای قاریان و علمای گناه‌کار آرد می‌شود.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٤، ص ٢٤٩، ح ٤٦١٦
عَنِ النَّبِیِّ (ص) قَالَ: إِنَّ فِی جَهَنَّمَ وَادِیاً یَسْتَغِیثُ أَهْلُ النَّارِ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعِینَ أَلْفَ مَرَّةٍ مِنْهُ - إِلَى أَنْ قَالَ- فَقِیلَ لَهُ لِمَنْ یَکُونُ هَذَا الْعَذَابُ قَالَ لِشَارِبِ الْخَمْرِ مِنْ أَهْلِ الْقُرْآنِ وَ تَارِکِ الصَّلَاةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: همانا در دوزخ وادی‌ای است که اهل آتش در آن هر روز هفتاد هزار بار از آن کمک می‌خواهند - تا آنکه فرمود- پس گفته شد به چه کسی این عذاب است؟ فرمود به شراب‌خوار از اهل قرآن و تارک نماز.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٨٤، ح ٧٦٨٤
آموزش قرآن در برزخ
عَنْ حَفْصٍ قَالَ سَمِعْتُ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ (ع) یَقُولُ: لِرَجُلٍ أَ تُحِبُّ الْبَقَاءَ فِی الدُّنْیَا فَقَالَ نَعَمْ فَقَالَ وَ لِمَ قَالَ لِقِرَاءَةِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ فَسَکَتَ عَنْهُ فَقَالَ لَهُ بَعْدَ سَاعَةٍ یَا حَفْصُ مَنْ مَاتَ مِنْ أَوْلِیَائِنَا وَ شِیعَتِنَا وَ لَمْ یُحْسِنِ الْقُرْآنَ عُلِّمَ فِی قَبْرِهِ لِیَرْفَعَ اللَّهُ بِهِ مِنْ دَرَجَتِهِ فَإِنَّ دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ عَلَى قَدْرِ آیَاتِ الْقُرْآنِ یُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَ فَیَقْرَأُ ثُمَّ یَرْقَى.
حفص گوید از حضرت موسى بن جعفر علیهما السلام شنیدم که به مردى می‌فرمود: آیا ماندن در دنیا را دوست دارى؟ عرضکرد: آرى، فرمود: براى چه؟ عرضکرد: براى خواندن قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، حضرت سکوت فرمود و پس از ساعتى به من فرمود: اى حفص هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن را خوب نداند در قبر به او یاد دهند تا خداوند بدان وسیله درجه‌اش را بالا برد زیرا درجات بهشت برابر با آیات قرآن است به او گفته شود: بخوان و بالا رو، پس می‌خواند و بالا می‌رود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٠٦، ح ١٠- وسائل الشیعة، ج ٦، ص ٢٢٤، ح ٧٧٩٠
