مقام محمود
موضوعات
مبانی: آیه قرآن- اهمیت مقام محمود
چیستی مقام محمود: حمد و مقام محمود- تجسم مقام محمود - جایگاه مقام محمود - شفاعت و مقام محمود
کسانی که دارای مقام محمودند: رسول خدا (ص) - امام علی (ع) - حضرت زهرا (س) - امام رضا (ع) - ائمه (ع) - دیگر انسانها
کسانی که مورد شفاعت قرار می گیرند: شفاعت کُبری- شیعیان - اهل توحید از مسلمانان- معصیت‌کاران گناه کبیره از مسلمانان- خانواده پیامبر (ص) که در جاهلیت از دنیا رفته اند- شفاعت برای رفع مشکل مردم
عبارتهای «المقام المحمود، مقاما محمودا، مقام محمود» در کتابهای الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، بحار الانوار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
مبانی
آیه قرآن
وَ مِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسىَ أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحمُوداً
و پاسی از شب را زنده بدار تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.
سوره اسراء، آیه ۷۹
اهمیت مقام محمود
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ وَ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا دَخَلْتَ الْمَدِینَةَ فَاغْتَسِلْ ... اللَّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسِیلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: در زیارت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله چنین بگو: ... خدایا به او درجه و وسیله از بهشت اعطا کن و او را به مقام محمودی برسان که اولین و آخرین به آن غبطه می خورند ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٤، ص ٥٥٠، ح ١
٥٥- التوحید، عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ فِی جَوَابِ مَنِ ادَّعَى التَّنَاقُضَ بَیْنَ آیَاتِ الْقُرْآنِ فَقَالَ ... ثُمَّ یَجْتَمِعُونَ فِی مَوْطِنٍ آخَرَ یَکُونُ فِیهِ مَقَامُ مُحَمَّدٍ ص وَ هُوَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ فَیُثْنِی عَلَى اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الْمَلَائِکَةِ کُلِّهِمْ فَلَا یَبْقَى مَلَکٌ إِلَّا أَثْنَى عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ ص ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الرُّسُلِ بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ مِثْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ یَبْدَأُ بِالصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ ثُمَّ بِالصَّالِحِینَ فَیَحْمَدُهُ أَهْلُ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً فَطُوبَى لِمَنْ کَانَ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ نَصِیبٌ وَ وَیْلٌ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ لَا نَصِیبٌ ...
امام علی علیه السلام در جواب کسی که ادّعای تناقض بین آیات قرآن می کرد فرمودند: ... پس در موقعیتی دیگر گرد هم می‌آیند که در آنجا مقام حضرت محمد (ص) است و آن همان «مقام محمود» است پس او خداوند تبارک و تعالی را چنان ثنا گوید که قبلش هیچکس آن گونه ثنا نگفته باشد سپس تمامی فرشتگان را ثنا گوید و هیچ فرشته‌ای نمیماند مگر اینکه حضرت محمد ص بر او ثنا گفته باشد، سپس پیامبران را ثنا گوید به گونه‌ای که هیچکس قبلا چنان ثنایی نگفته باشد، سپس هر مرد و زن مومنی را ثنا گوید و از صدیقین و شهدا شروع کند و سپس صالحان را، پس اهل آسمانها و زمین او را سپاس گویند و این همان است که خدا فرمود: «امید است که پروردگارت تو را در مقامی محمود برانگیزاند» (اسراء/۷۹)؛ خوشا به حال کسی که در آن مقام برایش بهره‌ای باشد و وای بر آن که در آن مقام هیچ بهره و نصیبی نباشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ١١٧، ح ٥٥
چیستی مقام محمود
٢١- فر، تفسیر فرات بن إبراهیم الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ مُعَنْعَناً عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِذَا جَمَعَ النَّاسَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَعَدَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ وَ هُوَ وَافٍ لِی بِهِ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نُصِبَ لِی مِنْبَرٌ لَهُ أَلْفُ دَرَجَةٍ فَأَصْعَدُ حَتَّى أَعْلُوَ فَوْقَهُ فَیَأْتِینِی جَبْرَئِیلُ ع بِلِوَاءِ الْحَمْدِ فَیَضَعُهُ فِی یَدِی وَ یَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَأَقُولُ لِعَلِیٍّ اصْعَدْ فَیَکُونُ أَسْفَلَ مِنِّی بِدَرَجَةٍ فَأَضَعُ لِوَاءَ الْحَمْدِ فِی یَدِهِ ثُمَّ یَأْتِی رِضْوَانُ بِمَفَاتِیحِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَیَضَعُهَا فِی یَدِی فَأَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ یَأْتِی مَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى هَذِهِ مَفَاتِیحُ النَّارِ أَدْخِلْ عَدُوَّکَ وَ عَدُوَّ أُمَّتِکَ النَّارَ فَآخُذُهَا وَ أَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ...
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: همانا خداوند هنگامی که در روز رستاخیز تمام مردم گرد هم آیند، وعده می‌دهد به من به مقام محمود و او وفای به عهد کرده در آن روز برای من منبری که هزار درجه و رتبه دارد نصب مینمایند و من از آن بالا رفته، در بالاترین درجه آن مینشینم. پس جبرئیل نزد من می‌آید و پرچم حمد الهی را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است پس من علی (ع) را فرا میخوانم و او از منبر بالا آمده یک پله پایینتر از من مینشیند و من پرچم حمد را به دست او میدهم. سپس فرشته رضوان (کلید دار بهشت) می‌آید و کلیدهای بهشت را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است. پس من آن را کنار علی (ع) قرار میدهم (و در اختیار او میگذارم). سپس فرشته‌ای که صاحب دوزخ است می‌آید (و کلیدهای دوزخ را به من داده) و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است و اینها کلیدهای آتش است، پس دشمنانت و دشمنان امتت را وارد آن کن. پس من آن کلیدها را گرفته در اختیار علی (ع) قرار میدهم ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ٣٣٥، ح ٢١
تجسم مقام محمود
٤٦- شی، تفسیر العیاشی عَنْ خَیْثَمَةَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع ... قَالَ ثُمَّ یُؤْتَى بِنَاقَةٍ مِنْ یَاقُوتٍ أَحْمَرَ وَ زِمَامُهَا زَبَرْجَدٌ أَخْضَرُ حَتَّى أَرْکَبَهَا ثُمَّ آتِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ حَتَّى أَقْضِیَ عَلَیْهِ وَ هُوَ تَلٌّ مِنْ مِسْکٍ أَذْفَرَ بِحِیَالِ الْعَرْشِ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: گوید سپس شتری آورده می شود از یاقوت سرخ و افسارش از زبرجد سبز تا اینکه سوار آن می شود سپس مقام محمود می آید و بر او داده می شود و آن تپه ای از مشک است که بوی آن به اطراف عرش می پیچد ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٤٥، ح ٤٦
جایگاه مقام محمود
٨٩- ختص، الإختصاص عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً (الإسراء: ٧٩) قَالَ یُجْلِسُهُ عَلَى الْعَرْشِ.
امام باقر علیه السّلام درباره گفتار خدای تعالی «امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹) فرمودند: او بر عرش نشانده می شود.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٦، ص ٣٧٧، ح ٨٩
٣٣ إِرْشَادُ الْقُلُوبِ، بِالْإِسْنَادِ یَرْفَعُهُ إِلَى الْإِمَامِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی جَعْفَرٌ عَنْ أَبِیهِ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَلِیٌّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: ... إِلَى أَنْ قَالَ الْیَهُودِیُّ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَاجَى مُوسَى عَلَى جَبَلِ طُورِ سَیْنَاءَ بِثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَ عَشْرَةَ کَلِمَةً یَقُولُ لَهُ فِیهَا یا مُوسى إِنِّی أَنَا اللَّهُ فَهَلْ فَعَلَ بِمُحَمَّدٍ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ قَالَ عَلِیٌّ ع لَقَدْ کَانَ کَذَلِکَ وَ مُحَمَّدٌ ص نَاجَاهُ اللَّهُ جَلَّ ثَنَاؤُهُ فَوْقَ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ رَفَعَهُ عَلَیْهِنَّ فَنَاجَاهُ فِی مَوْطِنَیْنِ أَحَدُهُمَا عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى وَ کَانَ لَهُ هُنَاکَ مَقَامٌ مَحْمُودٌ ثُمَّ عَرَجَ بِهِ حَتَّى انْتَهَى إِلَى سَاقِ الْعَرْشِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَ ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى وَ دَنَّى لَهُ رَفْرَفاً أَخْضَرَ أغشی [غُشِیَ] عَلَیْهِ نُورٌ عَظِیمٌ حَتَّى کَانَ فِی دُنُوِّهِ کَقَابِ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَى وَ هُوَ مِقْدَارُ مَا بَیْنَ الْحَاجِبِ إِلَى الْحَاجِبِ وَ نَاجَاهُ بِمَا ذَکَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِهِ قَالَ تَعَالَى لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشاءُ ...
مرد یهودی به امام علی (علیه السلام) گفت: خداوند عزّوجل در طور سینا با موسی (علیه السلام) با سیصدوسیزده کلام نجوا کرد که در هر یک به او میفرمود: ای موسی منم من خداوند. (قصص/۳۰) آیا با محمد (صلی الله علیه و آله) نیز چنین کاری کرده؟ علی (علیه السلام) فرمود: البته که چنین کرده، خداوند والامرتبه بر فراز هفت آسمان با محمّد (صلی الله علیه و آله) نجوا کرد، او را بر هفت آسمان فراز داشت و در دو جا با او نجوا کرد، یکی نزد سِدْرَةِ الْمُنْتَهی که در آنجا مقام محمود برای او بود، سپس او را بالاتر بُرد تا اینکه به ساق عرش رسید، خداوند عزّوجل فرموده: ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّی، آنگاه فرشی سبزرنگ برایش گسترده شد و نوری شگفت او را فرو پوشاند آنچنانکه در نزدیکی به حق تعالی همچون دو سرِ یک کمان یا کمتر شده بود یعنی اندازه‌ی میان یک ابرو تا ابروی دیگر، در آنجا خداوند با او نجوا کرد به آنچه که خداوند عزّوجل در کتابش فرمود: «آنچه در آسمانها و زمین است همه ملک خداست و اگر آنچه در دل دارید آشکار و یا مخفی کنید همه را خدا در محاسبه شما خواهد آورد، آن گاه هر که را خواهد ببخشد و هر که را خواهد عذاب کند» (سوره بقره آیه ٢٨٤) ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٦، ص ٣٤٤، ح ٣٣
شفاعت و مقام محمود
٤٩- شی، تفسیر العیاشی عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحَدِهِمَا قَالَ: فِی قَوْلِهِ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً قَالَ هِیَ الشَّفَاعَةُ.
یکی از دو امام باقر یا امام صادق (ع) درباره آیه «امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹) فرمودند: آن شفاعت است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٤٨، ح ٤٩
٥٥- التوحید الْقَطَّانُ عَنْ أَبِی مَعْمَرٍ السَّعْدَانِیِّ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع (روی عَنْ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّهُ ذَکَرَ فِی خَبَرٍ طَوِیلٍ مِنْ جُمْلَتِهِ قَالَ: إِنَّ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ قَبْلَ اَلْحِسَابِ مَقَاماً یَقُومُ فِیهِ) وَ هُوَ اَلْمَقَامُ اَلْمَحْمُودُ اَلَّذِی ذَکَرَهُ اَللَّهُ تَعَالَى یَقُومُ فَیُثْنِی عَلَى اَللَّهِ تَعَالَى بِمَا لَمْ یُثْنِ أَحَدٌ مِنْ قَبْلِهِ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى اَلْمَلاَئِکَةِ فَلاَ یَبْقَى مَلَکٌ إِلاَّ أَثْنَى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى اَلرُّسُلِ ثُمَّ یُثْنِی [عَلَى] کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ یَبْدَأُ بِالصِّدِّیقِینَ وَ اَلشُّهَدَاءِ اَلصَّالِحِینَ ثُمَّ یَحْمَدُهُ أَهْلُ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَسىٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقٰاماً مَحْمُوداً فَطُوبَى لِمَنْ کَانَ لَهُ فِی ذَلِکَ اَلْمَقَامِ حَظٌّ وَ نَصِیبٌ وَ وَیْلٌ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ فِیهِ حَظٌّ وَ لاَ نَصِیبٌ.
از امیر المؤمنین علیه السّلام در خبرى طولانى که از آن جمله است اینکه براى حضرت محمّد صلّى اللّٰه علیه و اله روز قیامت مقامى است در آن میایستد و آن جایگاه پسندیده‌اى است که خداى تعالى یاد آورى فرموده. در آنجا میایستد و ثناى خداى تعالى را میگوید بطورى که پیش از او کسى این چنین ثنایش را نگفته بعد درود بر فرشتگان میفرستد سپس بجا نمیماند فرشته‌اى مگر اینکه درود بر محمّد و آل محمّد میفرستد بعد درود بر پیامبران میفرستد بعد درود بر هر چه مؤمن و مؤمنه‌ایست میفرستد بعد آغاز میکند براستگویان، شهیدان، شایستگان بعد سپاسگزارى میکنند او را اهل آسمانها و زمین و بیان این مطلب است گفتۀ خداى تعالى: «باشد که خدایت تو را به مقام محمود (شفاعت کبری) مبعوث گرداند.» (سوره اسراء آیه ٧٩) خوشا بحال آن کس که براى او درین مقام بهره‌ایست و واى بر آن که براى او در این مقام بهره‌اى نیست.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ١١٩، ح ٥٥
٣٩٩- و فیها أیضا قال الله تعالى: «عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً» قال رسول الله صلى الله علیه و آله: المقام الذی اشفع فیه لامتى.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله درباره آیه «امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹) فرمودند: مقامی است که در آن مقام امتم را شفاعت می کنم.
تفسیر نور الثقلین، ج ٣، ص ٢٠٨، حدیث ٣٩٩
کسانی که دارای مقام محمودند
٤٤- زِیَارَةٌ أُخْرَى لَهُ ص إِذَا وَقَفْتَ عَلَیْهِ ص تَقُولُ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللَّهِ... السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا صَاحِبَ الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ وَ الْحَوْضِ الْمَوْرُودِ وَ اللِّوَاءِ الْمَشْهُود ...
در زیارت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله آمده: سلام بر تو ای رسول خدا، سلام بر تو ای حبیب خدا ... سلام بر تو ای صاحب مقام محمود و حوض وارد شده و پرچم مشاهده شده ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٩٧، ص ١٧٥، ح ٤٤
٥٥- التوحید، عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ فِی جَوَابِ مَنِ ادَّعَى التَّنَاقُضَ بَیْنَ آیَاتِ الْقُرْآنِ فَقَالَ ... ثُمَّ یَجْتَمِعُونَ فِی مَوْطِنٍ آخَرَ یَکُونُ فِیهِ مَقَامُ مُحَمَّدٍ ص وَ هُوَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ فَیُثْنِی عَلَى اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الْمَلَائِکَةِ کُلِّهِمْ فَلَا یَبْقَى مَلَکٌ إِلَّا أَثْنَى عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ ص ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الرُّسُلِ بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ مِثْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ یَبْدَأُ بِالصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ ثُمَّ بِالصَّالِحِینَ فَیَحْمَدُهُ أَهْلُ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً فَطُوبَى لِمَنْ کَانَ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ نَصِیبٌ وَ وَیْلٌ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ لَا نَصِیبٌ ...
امام علی علیه السلام در جواب کسی که ادّعای تناقض بین آیات قرآن می نمود فرمودند: ... پس در موقعیتی دیگر گرد هم می‌آیند که در آنجا مقام حضرت محمد (ص) است و آن همان «مقام محمود» است پس او خداوند تبارک و تعالی را چنان ثنا گوید که قبلش هیچکس آن گونه ثنا نگفته باشد سپس تمامی ملائکه را ثنا گوید و هیچ فرشته‌ای نمیماند مگر اینکه حضرت محمد (ص) بر او ثنا گفته باشد، سپس پیامبران را ثنا گوید به گونه‌ای که هیچکس قبلا چنان ثنایی نگفته باشد، سپس هر مرد و زن مومنی را ثنا گوید و از صدیقین و شهدا شروع کند و سپس صالحان را، پس اهل آسمانها و زمین او را سپاس گویند و این همان است که خدا فرمود: «امید است که پروردگارت تو را در مقامی محمود برانگیزاند» (اسراء/۷۹)؛ خوشا به حال کسی که در آن مقام برایش بهره‌ای باشد و وای بر آن که در آن مقام هیچ بهره و نصیبی نباشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ١١٧، ح ٥٥
٢١- فر، تفسیر فرات بن إبراهیم الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ مُعَنْعَناً عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِذَا جَمَعَ النَّاسَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَعَدَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ وَ هُوَ وَافٍ لِی بِهِ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نُصِبَ لِی مِنْبَرٌ لَهُ أَلْفُ دَرَجَةٍ فَأَصْعَدُ حَتَّى أَعْلُوَ فَوْقَهُ فَیَأْتِینِی جَبْرَئِیلُ ع بِلِوَاءِ الْحَمْدِ فَیَضَعُهُ فِی یَدِی وَ یَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَأَقُولُ لِعَلِیٍّ اصْعَدْ فَیَکُونُ أَسْفَلَ مِنِّی بِدَرَجَةٍ فَأَضَعُ لِوَاءَ الْحَمْدِ فِی یَدِهِ ثُمَّ یَأْتِی رِضْوَانُ بِمَفَاتِیحِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَیَضَعُهَا فِی یَدِی فَأَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ یَأْتِی مَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى هَذِهِ مَفَاتِیحُ النَّارِ أَدْخِلْ عَدُوَّکَ وَ عَدُوَّ أُمَّتِکَ النَّارَ فَآخُذُهَا وَ أَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ...
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: همانا خداوند هنگامی که در روز رستاخیز تمام مردم گرد هم آیند، وعده می‌دهد به من به مقام محمود و او وفای به عهد کرده در آن روز برای من منبری که هزار درجه و رتبه دارد نصب مینمایند و من از آن بالا رفته، در بالاترین درجه آن مینشینم. پس جبرئیل نزد من می‌آید و پرچم حمد الهی را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است پس من علی (ع) را فرا میخوانم و او از منبر بالا آمده یک پله پایینتر از من مینشیند و من پرچم حمد را به دست او میدهم. سپس فرشته رضوان (کلید دار بهشت) می‌آید و کلیدهای بهشت را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است. پس من آن را کنار علی (ع) قرار میدهم (و در اختیار او میگذارم). سپس فرشته‌ای که صاحب دوزخ است می‌آید (و کلیدهای دوزخ را به من داده) و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است و اینها کلیدهای آتش است، پس دشمنانت و دشمنان امتت را وارد آن کن. پس من آن کلیدها را گرفته در اختیار علی (ع) قرار میدهم ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ٣٣٥، ح ٢١
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ وَ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا دَخَلْتَ الْمَدِینَةَ فَاغْتَسِلْ ... اللَّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسِیلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: در زیارت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله چنین بگو: ... خدایا به او درجه و وسیله از بهشت عطا کن و او را به مقام محمودی برسان که اولین و آخرین به آن غبطه می خورند ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٤، ص ٥٥٠، ح ١
امام علی (ع)
١- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنِ الصَّادِقِ أَبِی الْحَسَنِ الثَّالِثِ ع قَالَ: ... یَا وَلِیَّ اللَّهِ إِنَّ لِی ذُنُوباً کَثِیرَةً فَاشْفَعْ لِی إِلَى رَبِّکَ فَإِنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَحْمُوداً مَعْلُوماً وَ إِنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ جَاهاً وَ شَفَاعَةً وَ قَدْ قَالَ تَعَالَى وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى. (الأنبیاء: ٢٨)
(بَابُ مَا یُقَالُ عِنْدَ قَبْرِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع)
امام هادی علیه السّلام فرمودند: در زیارت امام علی (ع) چنین بگو: ... ای ولی خدا من گناهان بسیاری دارم پس مرا نزد خدا شفاعت کن پس همانا برای تو نزد خدا مقام محمود معلوم است و همانا برای تو نزد خدا جایگاهی و شفاعت است و هرآینه خدای تعالی فرموده: و شفاعت نمی کنند مگر از کسانی که راضی شده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٤، ص ٥٦٩، ح ١
١٠١ شف، کشف الیقین عَنْ أَبِی جَعْفَرِ بْنِ بَابَوَیْهِ بِرِجَالِ الْمُخَالِفِینَ. عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص):... مَعَاشِرَ النَّاسِ عَلِیٌّ أَخِی فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ وَصِیِّی وَ أَمِینِی عَلَى سِرِّی وَ سِرِّ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ وَزِیرِی وَ خَلِیفَتِی عَلَیْکُمْ فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ وَفَاتِی لَا یَتَقَدَّمُهُ أَحَدٌ غَیْرِی وَ خَیْرُ مَنْ أُخَلِّفُ بَعْدِی وَ لَقَدْ أَعْلَمَنِی رَبِّی تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَنَّهُ سَیِّدُ الْمُسْلِمِینَ وَ إِمَامُ الْمُتَّقِینَ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِی وَ وَارِثُ النَّبِیِّینَ وَ وَصِیُّ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ مِنْ شِیعَتِهِ وَ أَهْلُ وَلَایَتِهِ إِلَى جَنَّاتِ النَّعِیمِ بِأَمْرِ رَبِّ الْعَالَمِینَ یَبْعَثُهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَقَاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ بِیَدِهِ لِوَائِی لِوَاءُ الْحَمْدِ یَسِیرُ بِهِ أَمَامِی وَ تَحْتَهُ آدَمُ وَ جَمِیعُ مَنْ وُلِدَ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ إِلَى جَنَّاتِ النَّعِیمِ حَتْماً مِنَ اللَّهِ مَحْتُوماً مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَعْدٌ وَعَدَنِیهِ رَبِّی فِیهِ وَ لَنْ یُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ أَنَا عَلَى ذَلِکَ مِنَ الشَّاهِدَیْنِ. (الیقین فی إمرة أمیر المؤمنین: ١٥٧- ١٦٠)
ابن عباس گوید رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله (در جریان ازدواج امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)) فرمودند: ... ای جماعت مردم علی (ع) در دنیا و آخرت برادر من است و وصی من و امین من بر سِرِّ من و سِرِّ پروردگار دو جهان و وزیر من و جانشین من بر شما در زندگانی و بعد از مرگم. کسی غیر از من بر او مقدم نمی شود و بهترین جانشین بعد از من است و هر آینه پروردگارم تبارک و تعالی مرا عالم نمود که او آقای مسلمانان و امام پرهیزکاران و امیر مومنان و وارث من و وارث پیامبران و جانشین فرستاده پروردگار جهانیان و رهبر سفید رویان از شیعه او و اهل ولایتش به سوی بهشت پر نعمت به امر پروردگار جهانیان است.
خداوند او را در روز قیامت به مقام محمودی برانگیزد که اولین و آخرین به او غبطه خورند. به دست او پرچم من و پرچم حمد است که با آن در مقابل من می رود و پشت او آدم (ع) و همه کسانی که متولد شده اند، از پیامبران و شهدا و صالحین به سوی بهشت پر نعمت حتمی است از خدا حتمی شده از پروردگار جهانیان وعده ای که پروردگارم در آن داده است و «تخلف نمی کند خدا وعده اش را» (سوره روم، آیه ٦) و من بر این از شهادت دهندگانم.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٨، ص ٣٩٧، ح ١٠١
٦٣- حَدَّثَنَا أَبِی رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ أَحْمَدَ الْمَالِکِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ أَبِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا عَلِیُّ أَنْتَ الْمَظْلُومُ مِنْ بَعْدِی فَوَیْلٌ لِمَنْ ظَلَمَکَ وَ اعْتَدَى عَلَیْکَ وَ طُوبَى لِمَنْ تَبِعَکَ وَ لَمْ یَخْتَرْ عَلَیْکَ یَا عَلِیُّ أَنْتَ الْمُقَاتِلُ بَعْدِی فَوَیْلٌ لِمَنْ قَاتَلَکَ وَ طُوبَى لِمَنْ قَاتَلَ مَعَکَ یَا عَلِیُّ أَنْتَ الَّذِی تَنْطِقُ بِکَلَامِی وَ تَتَکَلَّمُ بِلِسَانِی بَعْدِی فَوَیْلٌ لِمَنْ رَدَّ عَلَیْکَ وَ طُوبَى لِمَنْ قَبِلَ کَلَامَکَ یَا عَلِیُّ أَنْتَ سَیِّدُ هَذِهِ الْأُمَّةِ بَعْدِی وَ أَنْتَ إِمَامُهَا وَ خَلِیفَتِی عَلَیْهَا مَنْ فَارَقَکَ فَارَقَنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ کَانَ مَعَکَ کَانَ مَعِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَا عَلِیُّ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِی وَ صَدَّقَنِی وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ أَعَانَنِی عَلَى أَمْرِی وَ جَاهَدَ مَعِی عَدُوِّی وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ صَلَّى مَعِی وَ النَّاسُ یَوْمَئِذٍ فِی غَفْلَةِ الْجَهَالَةِ یَا عَلِیُّ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْهُ الْأَرْضُ مَعِی وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَجُوزُ الصِّرَاطَ مَعِی وَ إِنَّ رَبِّی عَزَّ وَ جَلَّ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنَّهُ لَا یَجُوزُ عَقَبَةَ الصِّرَاطِ إِلَّا مَنْ مَعَهُ بَرَاءَةٌ بِوَلَایَتِکَ وَ وَلَایَةِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِکَ وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَرِدُ حَوْضِی تَسْقِی مِنْهُ أَوْلِیَاءَکَ وَ تَذُودُ عَنْهُ أَعْدَاءَکَ وَ أَنْتَ صَاحِبِی إِذَا قُمْتُ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ تُشَفِّعُ لِمُحِبِّینَا فَتُشَفَّعُ فِیهِمْ وَ أَنْتَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَ بِیَدِکَ لِوَائِی وَ هُوَ لِوَاءُ الْحَمْدِ وَ هُوَ سَبْعُونَ شِقَّةً الشِّقَّةُ مِنْهُ أَوْسَعُ مِنَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ شَجَرَةِ طُوبَى فِی الْجَنَّةِ أَصْلُهَا فِی دَارِکَ وَ أَغْصَانُهَا فِی دُورِ شِیعَتِکَ وَ مُحِبِّیکَ قَالَ إِبْرَاهِیمُ بْنُ أَبِی مَحْمُودٍ فَقُلْتُ لِلرِّضَا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا أَخْبَاراً فِی فَضَائِلِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ فَضْلِکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ هِیَ مِنْ رِوَایَةِ مُخَالِفِیکُمْ وَ لَا نَعْرِفُ مِثْلَهَا عِنْدَکُمْ أَ فَنَدِینُ بِهَا فَقَالَ یَا ابْنَ أَبِی مَحْمُودٍ لَقَدْ أَخْبَرَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ فَإِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ وَ إِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنْ إِبْلِیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِیسَ ثُمَّ قَالَ الرِّضَا یَا ابْنَ أَبِی مَحْمُودٍ إِنَّ مُخَالِفِینَا وَضَعُوا أَخْبَاراً فِی فَضَائِلِنَا وَ جَعَلُوهَا عَلَى ثَلَاثَةِ أَقْسَامٍ أَحَدُهَا الْغُلُوُّ وَ ثَانِیهَا التَّقْصِیرُ فِی أَمْرِنَا وَ ثَالِثُهَا التَّصْرِیحُ بِمَثَالِبِ أَعْدَائِنَا فَإِذَا سَمِعَ النَّاسُ الْغُلُوَّ فِینَا کَفَّرُوا شِیعَتَنَا وَ نَسَبُوهُمْ إِلَى الْقَوْلِ بِرُبُوبِیَّتِنَا وَ إِذَا سَمِعُوا التَّقْصِیرَ اعْتَقَدُوهُ فِینَا وَ إِذَا سَمِعُوا مَثَالِبَ أَعْدَائِنَا بِأَسْمَائِهِمْ ثَلَبُونَا بِأَسْمَائِنَا وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ (الأنعام. الآیة ١٠٨) یَا ابْنَ أَبِی مَحْمُودٍ إِذَا أَخَذَ النَّاسُ یَمِیناً وَ شِمَالًا فَالْزَمْ طَرِیقَتَنَا فَإِنَّهُ مَنْ لَزِمَنَا لَزِمْنَاهُ وَ مَنْ فَارَقَنَا فَارَقْنَاهُ إِنَّ أَدْنَى مَا یَخْرُجُ بِهِ الرَّجُلُ مِنَ الْإِیمَانِ أَنْ یَقُولَ لِلْحَصَاةِ هَذِهِ نَوَاةٌ ثُمَّ یَدِینَ بِذَلِکَ وَ یَبْرَأَ مِمَّنْ خَالَفَهُ یَا ابْنَ أَبِی مَحْمُودٍ احْفَظْ مَا حَدَّثْتُکَ بِهِ فَقَدْ جَمَعْتُ لَکَ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
ابراهیم بن ابی محمود از امام رضا و آن حضرت از پدران بزرگوارشان از امام حسین علیهم السّلام روایت فرمودند که: رسول اکرم صلى اللّٰه علیه و آله فرمودند: اى علىّ! تویى مظلوم بعد از من، واى بر کسى که به تو ظلم و تعدّى کند و خوشا بحال کسى که از تو پیروى کند و کسى را به تو ترجیح ندهد، اى علىّ! تو کسى هستى که بعد از من دیگران با او مى‌جنگند، واى بر کسى که با تو بجنگد و خوشا بحال کسى که همراه تو جنگ کند، اى علىّ! تو کسى هستى که بعد از من با کلام من سخن میگویى و با زبان من تکلّم میکنى، واى بر کسى که سخنان تو را رد کند و خوشا بحال کسى که گفتارت را بپذیرد، اى علىّ! تو بعد از من سرور این امّت هستى! تو امام و خلیفۀ آنان هستى، هر کس از تو جدا شود، در قیامت از من جدا خواهد بود و هر کس با تو همراه باشد، در قیامت با من همراه خواهد بود، اى علىّ! تو اوّلین کسى هستى که به من ایمان آورد و مرا تصدیق کرد و تو اوّلین کسى هستى که در کارم مرا یارى کرد و به همراهم با دشمنانم جهاد نمود و تو اوّلین کسى هستى که با من نماز خواند در حالى که مردم در آن روزگار در غفلت جهالت بودند، یا علىّ! تو اوّلین کسى هستى که به همراه من در قیامت سر از خاک بر خواهى داشت و تو اوّلین کسى هستى که به همراه من از صراط عبور خواهى نمود، پروردگارم به عزّت خود قسم خورده است که هیچ کس از صراط نخواهد گذشت جز کسى که با ولایت تو و ولایت امامان از نسل تو، برات نجات از آتش در دست داشته باشد، تو اوّلین کسى هستى که بر حوض من وارد خواهى شد و دوستانت را از آن سیراب کرده، دشمنانت را از آن دور میکنى، تو همراه من خواهى بود، زمانى که در مقام محمود قرار گیرم و براى دوستان ما شفاعت میکنى و شفاعتت در مورد آنان مورد قبول واقع مى‌شود و تو اوّلین کسى هستى که به بهشت وارد میشوى در حالى که پرچم بدست دارى که آن، پرچم حمد است و هفتاد تکّه دارد و هر تکّۀ آن از ماه و خورشید وسیع‌تر است، تو صاحب درخت طوبى در بهشت هستى، ریشه آن در خانه تو و شاخه و برگهایش در خانه شیعیانت و دوستارانت است. ابراهیم بن ابی محمود (راوى حدیث) گوید: به امام رضا علیه السّلام عرض کردم: یا ابن رسول اللّٰه! نزد ما از روایات مخالفین شما در فضائل امیر مؤمنان و شما خاندان روایاتى هست که امثال آن را در بین روایات شما نمى‌بینم، آیا به آنان معتقد شویم؟ حضرت فرمودند: پدرم از پدرش و آن حضرت از جدّ خود برایم روایت کردند که حضرت رسول اکرم صلى اللّٰه علیه و آله فرمودند: هر کس به سخنگویى گوش فرا دهد او را عبادت کرده است. اگر آن سخنگو از جانب خدا سخن میگفت، او خدا را عبادت کرده است و اگر از جانب ابلیس سخن میگفت، ابلیس را عبادت کرده است، سپس فرمودند: اى ابن ابی محمود! مخالفین ما سه نوع خبر در فضائل ما جعل کرده‌اند: ١-غلوّ،٢-کوتاهى در حقّ ما،٣-تصریح به بدى‌هاى دشمنان ما و دشنام به آنان؛ و وقتى مردم اخبار غلوّ آن دسته را میشنوند، شیعیان ما را تکفیر مى‌کنند و میگویند: شیعه قائل به ربوبیّت ائمّۀ خود مى‌باشد؛ و وقتى کوتاهى در حقّ ما را مى‌شنوند، به آن معتقد میشوند و وقتى بدى‌هاى دشمنان ما و دشنام به آنان را میشنوند، ما را دشنام میدهند؛ و حال آنکه، خداوند میفرماید: «وَ لاٰ تَسُبُّوا اَلَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ فَیَسُبُّوا اَللّٰهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ»(و کسانى را که مشرکین، بعنوان عبادت میخوانند، دشنام ندهید، چه آنکه آنان نیز خدا را به ظلم و از روى نادانى دشنام خواهند داد-انعام:١٠٨) اى ابن ابی محمود! وقتى مردم به چپ و راست میروند تو ملازم طریقۀ ما باش، زیرا هر کس با ما همراه شود ما با او همراه خواهیم بود و هر کس از ما جدا شد ما نیز از او جدا خواهیم شد، کمترین چیزى که باعث مى‌شود انسان از ایمان بیرون رود این است که: در مورد سنگریزه بگوید این هسته است و سپس بدان معتقد شده و از مخالفین خود تبرّى جوید. اى ابن ابی محمود! آنچه را برایت گفتم حفظ کن و نگه‌دار، زیرا خیر دنیا و آخرت را برایت در این گفتار گردآورى کردم.
عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ١، ص ٣٠٣، ح ٦٣
٢١- فر، تفسیر فرات بن إبراهیم الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ مُعَنْعَناً عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِذَا جَمَعَ النَّاسَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَعَدَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ وَ هُوَ وَافٍ لِی بِهِ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نُصِبَ لِی مِنْبَرٌ لَهُ أَلْفُ دَرَجَةٍ فَأَصْعَدُ حَتَّى أَعْلُوَ فَوْقَهُ فَیَأْتِینِی جَبْرَئِیلُ ع بِلِوَاءِ الْحَمْدِ فَیَضَعُهُ فِی یَدِی وَ یَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَأَقُولُ لِعَلِیٍّ اصْعَدْ فَیَکُونُ أَسْفَلَ مِنِّی بِدَرَجَةٍ فَأَضَعُ لِوَاءَ الْحَمْدِ فِی یَدِهِ ثُمَّ یَأْتِی رِضْوَانُ بِمَفَاتِیحِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى فَیَضَعُهَا فِی یَدِی فَأَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ یَأْتِی مَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ هَذَا الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وَعَدَکَ اللَّهُ تَعَالَى هَذِهِ مَفَاتِیحُ النَّارِ أَدْخِلْ عَدُوَّکَ وَ عَدُوَّ أُمَّتِکَ النَّارَ فَآخُذُهَا وَ أَضَعُهَا فِی حَجْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ...
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: همانا خداوند هنگامی که در روز رستاخیز تمام مردم گرد هم آیند، وعده می‌دهد به من به مقام محمود و او وفای به عهد کرده در آن روز برای من منبری که هزار درجه و رتبه دارد نصب مینمایند و من از آن بالا رفته، در بالاترین درجه آن مینشینم. پس جبرئیل نزد من می‌آید و پرچم حمد الهی را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است پس من علی (ع) را فرا میخوانم و او از منبر بالا آمده یک پله پایینتر از من مینشیند و من پرچم حمد را به دست او میدهم. سپس فرشته رضوان (کلید دار بهشت) می‌آید و کلیدهای بهشت را به من می‌دهد و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است. پس من آن را کنار علی (ع) قرار میدهم (و در اختیار او میگذارم). سپس فرشته‌ای که صاحب دوزخ است می‌آید (و کلیدهای دوزخ را به من داده) و میگوید: ای محمد (ص)! این مقام محمود است که خداوند به تو وعده داده است و اینها کلیدهای آتش است، پس دشمنانت و دشمنان امتت را وارد آن کن. پس من آن کلیدها را گرفته در اختیار علی (ع) قرار میدهم ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ٣٣٥، ح ٢١
٣- الأمالی للصدوق عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا عَلِیُّ أَنْتَ أَخِی وَ أَنَا أَخُوکَ أَنَا الْمُصْطَفَى لِلنُّبُوَّةِ وَ أَنْتَ الْمُجْتَبَى لِلْإِمَامَةِ وَ أَنَا صَاحِبُ التَّنْزِیلِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ التَّأْوِیلِ وَ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی وَ وَزِیرِی وَ وَارِثِی وَ أَبُو وُلْدِی شِیعَتُکَ شِیعَتِی وَ أَنْصَارُکَ أَنْصَارِی وَ أَوْلِیَاؤُکَ أَوْلِیَائِی وَ أَعْدَاؤُکَ أَعْدَائِی یَا عَلِیُّ أَنْتَ صَاحِبِی عَلَى الْحَوْضِ غَداً وَ أَنْتَ صَاحِبِی فِی الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ لِوَائِی فِی الْآخِرَةِ کَمَا أَنْتَ صَاحِبُ لِوَائِی فِی الدُّنْیَا لَقَدْ سَعِدَ مَنْ تَوَلَّاکَ وَ شَقِیَ مَنْ عَادَاکَ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ تَقَدَّسَ ذِکْرُهُ بِمَحَبَّتِکَ وَ وَلَایَتِکَ وَ اللَّهِ إِنَّ أَهْلَ مَوَدَّتِکَ فِی السَّمَاءِ لَأَکْثَرُ مِنْهُمْ فِی الْأَرْضِ یَا عَلِیُّ أَنْتَ أَمِینُ أُمَّتِی وَ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْهَا بَعْدِی قَوْلُکَ قَوْلِی وَ أَمْرُکَ أَمْرِی وَ طَاعَتُکَ طَاعَتِی وَ زَجْرُکَ زَجْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی وَ مَعْصِیَتُکَ مَعْصِیَتِی وَ حِزْبُکَ حِزْبِی وَ حِزْبِی حِزْبُ اللَّهِ وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ. (سورة المائدة: ٥٦)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: یا علی (ع)! تو برادر منى و من برادر تو، من براى نبوت برگزیده شده ام و تو براى امامت. من صاحب تنزیل هستم و تو صاحب تاویل. من و تو دو پدر این امت هستیم. اى علی (ع)! تو وصى و خلیفه و وزیر و وارث من و پدر دو فرزندم هستى. پیروان تو پیروان من هستند و یاران تو یاران من هستند و دوستان تو دوستان من و دشمنان تو دشمنان من هستند. اى علی (ع)! در فرداى قیامت تو همراه من بر سر حوض هستی. تو همراه من در مقام محمود هستی. تو پرچمدار من در آخرت هستی همچنان که پرچمدار من در دنیا هستی. هر که تو را دوست گیرد خوشبخت است و هر که ترا دشمن دارد بدبخت است. همانا فرشتگان به واسطه محبت و ولایت تو به خدا که مقدس است ذکرش تقرب می جویند. قسم به خدا دوستداران تو در آسمان بیشتر از زمین هستند. اى علی (ع)! تو امین امت من و حجت خدا بر آنها بعد از من هستی. گفتار تو گفتار من است و امر تو امر من و اطاعت از تو اطاعت از من است. نکوهش تو نکوهش و سرزنش من است و نهی تو نهى من است و نافرمانی از تو نافرمانى از من است و حزب تو حزب من و حزب من حزب خدا است. «و کسانى که خدا و رسول و اهل ایمان (امیر المؤمنین علیه السّلام) را ولی خود بدانند پس به تحقیق حزب و لشکر خدا غالب و چیره خواهند بود.» (سوره مبارکه مائده، آیه ٥٦)
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٣٩، ص ٩٣، ح ٣
حضرت زهرا (س)
٢١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ قَالَ: قَالَ جَدِّی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ یَظْلِمُ بَعْدِی فَاطِمَةَ ابْنَتِی وَ یَغْصِبُهَا حَقَّهَا وَ یَقْتُلُهَا، ثُمَّ قَالَ: یَا فَاطِمَةُ! أَبْشِرِی فَلَکِ عِنْدَ اللَّهِ مَقَامٌ مَحْمُودٌ تَشْفَعِینَ فِیهِ لِمُحِبِّیکِ وَ شِیعَتِکِ فَتُشَفَّعِینَ، یَا فَاطِمَةُ! لَوْ أَنَّ کُلَّ نَبِیٍّ بَعَثَهُ اللَّهُ وَ کُلَّ مَلَکٍ قَرَّبَهُ شَفَعُوا فِی کُلِّ مُبْغِضٍ لَکِ غَاصِبٍ لَکِ مَا أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ أَبَداً.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ملعون است ملعون است کسی که بعد از من به دخترم فاطمه سلام الله علیها ظلم کند و حقش را غصب کند و او را بکشد؛ سپس فرمودند: ای فاطمه (س)! بشارت باد که برای تو نزد خدا مقام محمود است. شفاعت می کنی برای شیعیان و دوستدارانت و شفاعتت پذیرفته می شود. ای فاطمه (س)! اگر همه پیامبرانی که خدا مبعوث فرموده و همه فرشتگان مقربش در مورد هر که بغض تو را دارد که غصب کننده [حق] توست شفاعت کنند خداوند آنها را هرگز از آتش خارج نمی کند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٢٩، ص ٣٤٦، ح ٢١
امام رضا (ع)
١- ذَکَرَهَا شَیْخُنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ فِی جَامِعِهِ فَقَالَ: إِذَا أَرَدْتَ زِیَارَةَ الرِّضَا ع ... فَکُنْ لِی شَافِعاً إِلَى اللَّهِ تَعَالَى یَوْمَ حَاجَتِی وَ فَقْرِی وَ فَاقَتِی فَلَکَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَحْمُوداً وَ أَنْتَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِیهٌ ...
در زیارت امام رضا ع چنین بگو: ... پس مرا نزد خدای تعالی شفاعت کن روز نیازم و فقرم و فاقتم پس برای تو نزد خدا مقام محمود است و تو نزد خدا آبرومند هستی ...
عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ٢، ص ٢٧٠، ح ١
ائمه (ع)
١١٧- مل، کامل الزیارات ... عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَتَیْتَ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع وَ یُجْزِیکَ عِنْدَ قَبْرِ کُلِّ إِمَامٍ وَ سَاقَ إِلَى قَوْلِهِ اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَةِ قَبْرِ ابْنِ نَبِیِّکَ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَ تَقْتُلُ بِهِ عَدُوَّکَ فَإِنَّکَ وَعَدْتَهُ وَ أَنْتَ الرَّبُّ الَّذِی لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ وَ کَذَلِکَ تَقُولُ عِنْدَ قُبُورِ کُلِّ الْأَئِمَّةِ ع.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هنگامی که نزد قبر [امام] حسین (ع) آمدی - و پاداش داده می شود به تو نزد قبر هر امامی - و می گویی: خدایا قرار نده آخرین عهد از زیارت قبر فرزند پیامبرت و برانگیز او را به مقام محمودی که با آن یاری نماید دینت را و با آن بجنگد با دشمنت همانا تو وعده دادی به او و تو پروردگاری هستی که خلف وعده نمی کند.
و این چنین بگو نزد قبور همه امامان (ع).
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٥٣، ص ٩٨، ح ١١٧
٤- عیون أخبار الرضا علیه السلام الزِّیَارَةُ الثَّانِیَةُ (الزیارات الجامعة) الدَّقَّاقُ وَ السِّنَانِیُّ وَ الْوَرَّاقُ وَ الْمُکَتِّبُ جَمِیعاً عَنِ الْأَسَدِیِّ عَنِ الْبَرْمَکِیِّ عَنِ النَّخَعِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ سَلَامُهُ عَلَیْهِمْ عَلِّمْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ قَوْلًا أَقُولُهُ بَلِیغاً کَامِلًا إِذَا زُرْتُ وَاحِداً مِنْکُمْ فَقَال ... وَ لَکُمُ الْمَوَدَّةُ الْوَاجِبَةُ وَ الدَّرَجَاتُ الرَّفِیعَةُ وَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ وَ الْمَکَانُ الْمَعْلُومُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْجَاهُ الْعَظِیمُ وَ الشَّأْنُ الْکَبِیرُ وَ الشَّفَاعَةُ الْمَقْبُولَةُ ...
امام على علیه السّلام در زیارت جامعه در مورد ائمه (ع) فرمودند: ... و دوستی واجب برای شماست و درجات بالا و مقام محمود و مکان معلوم نزد خدای عزوجل و جایگاه عظیم و شأن بزرگ و شفاعت قبول شده [برای شماست] ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٩٩، ص ١٣٢، ح ٤
دیگر انسانها
٥٥- التوحید، عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ فِی جَوَابِ مَنِ ادَّعَى التَّنَاقُضَ بَیْنَ آیَاتِ الْقُرْآنِ فَقَالَ ... ثُمَّ یَجْتَمِعُونَ فِی مَوْطِنٍ آخَرَ یَکُونُ فِیهِ مَقَامُ مُحَمَّدٍ ص وَ هُوَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ فَیُثْنِی عَلَى اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الْمَلَائِکَةِ کُلِّهِمْ فَلَا یَبْقَى مَلَکٌ إِلَّا أَثْنَى عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ ص ثُمَّ یُثْنِی عَلَى الرُّسُلِ بِمَا لَمْ یُثْنِ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ مِثْلَهُ ثُمَّ یُثْنِی عَلَى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ یَبْدَأُ بِالصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ ثُمَّ بِالصَّالِحِینَ فَیَحْمَدُهُ أَهْلُ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً فَطُوبَى لِمَنْ کَانَ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ نَصِیبٌ وَ وَیْلٌ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَقَامِ حَظٌّ وَ لَا نَصِیبٌ ...
امام علی علیه السلام در جواب کسی که ادّعای تناقض بین آیات قرآن می نمود فرمودند: ... پس در موقعیتی دیگر گرد هم می‌آیند که در آنجا مقام حضرت محمد (ص) است و آن همان «مقام محمود» است پس او خداوند تبارک و تعالی را چنان ثنا گوید که قبلش هیچکس آن گونه ثنا نگفته باشد سپس تمامی ملائکه را ثنا گوید و هیچ فرشته‌ای نمیماند مگر اینکه حضرت محمد ص بر او ثنا گفته باشد، سپس پیامبران را ثنا گوید به گونه‌ای که هیچکس قبلا چنان ثنایی نگفته باشد، سپس هر مرد و زن مومنی را ثنا گوید و از صدیقین و شهدا شروع کند و سپس صالحان را، پس اهل آسمانها و زمین او را سپاس گویند و این همان است که خدا فرمود: «امید است که پروردگارت تو را در مقامی محمود برانگیزاند» (اسراء/۷۹)؛ خوشا به حال کسی که در آن مقام برایش بهره‌ای باشد و وای بر آن که در آن مقام هیچ بهره و نصیبی نباشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧، ص ١١٧، ح ٥٥
بلد الأمین الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ هِیَ مَرْوِیَّةٌ عَنِ النَّبِیِّ ص وَ لَهَا شَرْحٌ عَظِیمٌ وَ لَا تَقْرَؤُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ طَاهِرٌ وَ هِیَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ یَا اللَّه ... اللَّهُمَّ أَحْیِنِی عَلَى الْإِسْلَامِ وَ أَنْتَ عَنِّی رَاضٍ غَیْرُ غَضْبَانَ وَ اجْمَعِ اللَّهُمَّ بَیْنِی وَ بَیْنَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ص فِی الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ وَ الْحَوْضِ الْمَشْهُودِ وَ لَقِّنِّی حُجَّتِی یَوْمَ أَلْقَاکَ وَ ارْزُقْنِی مِنْ رَحْمَتِکَ مَا تُغْنِینِی بِهِ عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ لَا تُعَذِّبْنِی بَعْدَهَا أَبَدا ...
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله درباره اسماء حسنی فرمودند: به نام خداوند بخشنده مهربان، ای الله ... خدایا مرا بر اسلام زنده بدار در حالی که تو از من راضی هستی و غضبناک نیستی و خدایا جمع نما میان من و محمد (ص) و آل محمد (ص) در مقام محمود و حوض مشهود و روزى که تو را ملاقات مى کنم حجت و برهان قطعى به من القا کن و مرا روزی نما از رحمتت که مرا بی نیاز کنی با آن از رحمت غیر تو از مهربانترین مهربانان و بعد از آن مرا هیچگاه عذاب نکن ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٩٠، ص ٢٥٤
٤١ الْبَاقِرُ ع فِی قَوْلِهِ وَ تَرى کُلَّ أُمَّةٍ جاثِیَةً الْآیَةَ قَالَ ذَاکَ النَّبِیُّ ص وَ عَلِیٌّ یَقُومُ عَلَى کَوْمٍ قَدْ عَلَا عَلَى الْخَلَائِقِ فَیَشْفَعُ ثُمَّ یَقُولُ یَا عَلِیُّ اشْفَعْ فَیَشْفَعُ الرَّجُلُ فِی الْقَبِیلَةِ وَ یَشْفَعُ الرَّجُلُ لِأَهْلِ الْبَیْتِ وَ یَشْفَعُ الرَّجُلُ لِلرَّجُلَیْنِ عَلَى قَدْرِ عَمَلِهِ فَذَلِکَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ.
امام باقر علیه السلام در مورد آیه «و در آن روز هر گروهی را بنگری که به زانو در آمده ...» (سوره جاثیة آیه ٢٨) فرمودند: آن پیامبر (ص) و علی (ع) است. می ایستد (پیامبر (ص)) بر تپه ای که بالاتر از خلایق است پس شفاعت می کند سپس می فرماید ای علی (ع) شفاعت کن؛
پس شفاعت می کند شخصی برای قبیله ای و گاه برای اهل خانه ای و گاه برای دو نفر به اندازه عملش و این همان مقام محمود است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٤٣، ح ٤١
٢- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع فِی یَوْمِ عَاشُورَاءَ ... تَقُولُ: ... وَ أَنْ یُثَبِّتَ لِی عِنْدَکُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یُبَلِّغَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ أَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِی (ثَارکُمْ) مَعَ إِمَامٍ مَهْدِیٍّ ...
امام باقر علیه السّلام در زیارت عاشورا فرمودند: ... و اینکه ثابت فرماید برای من نزد شما قدم صدق در دنیا و آخرت و درخواست می کنم از او که برساند مرا به مقام محمودی که برای شما نزد خداست و اینکه روزیم نماید برای من طلب خون شما را با امام مهدی (ع) ...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٩٨، ص ٢٩٥، ح ٢
کسانی که مورد شفاعت قرار می گیرند
٧- فس، تفسیر القمی أَبِی عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ شَفَاعَةِ النَّبِیِّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ قَالَ یُلْجِمُ النَّاسَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ الْعَرَقُ فَیَقُولُونَ انْطَلِقُوا بِنَا إِلَى آدَمَ یَشْفَعُ لَنَا فَیَأْتُونَ آدَمَ فَیَقُولُونَ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ رَبِّکَ فَیَقُولُ إِنَّ لِی ذَنْباً وَ خَطِیئَةً فَعَلَیْکُمْ بِنُوحٍ فَیَأْتُونَ نُوحاً فَیَرُدُّهُمْ إِلَى مَنْ یَلِیهِ وَ یَرُدُّهُمْ کُلُّ نَبِیٍّ إِلَى مَنْ یَلِیهِ حَتَّى یَنْتَهُونَ إِلَى عِیسَى فَیَقُولُ عَلَیْکُمْ بِمُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَى جَمِیعِ الْأَنْبِیَاءِ فَیَعْرِضُونَ أَنْفُسَهُمْ عَلَیْهِ وَ یَسْأَلُونَهُ فَیَقُولُ انْطَلِقُوا فَیَنْطَلِقُ بِهِمْ إِلَى بَابِ الْجَنَّةِ وَ یَسْتَقْبِلُ بَابَ الرَّحْمَنِ وَ یَخِرُّ سَاجِداً فَیَمْکُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ارْفَعْ رَأْسَکَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ وَ سَلْ تُعْطَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً.
از امام صادق علیه السلام در مورد شفاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سؤال شد. در پاسخ فرمود: در روز قیامت لگامی از عرق (یا شبیه آن) به دهان مردم زده می شود (اشاره به این است که آنقدر عرق می ریزند که دهانشان پر از عرق می گردد و قدرت تکلم از آن ها گرفته می شود) پس می گویند: برویم پیش آدم علیه السلام تا ما را شفاعت کند. از آدم تقاضا می کنند تا نزد خدا شفیع شود. در پاسخ می گوید: من خطاکار بوده ام، پیش «نوح» بروید. از نوح که تقاضا می کنند، او هم به پیامبر بعد از خود ارجاع می دهد تا این که به حضرت عیسی می رسد؛ و عیسی علیه السلام نیز می فرماید: بر شما باد که به محمد صلی الله علیه و آله و سلم و به جمیع انبیاء مراجعه کنید. آن گاه مردم خود را بر آن حضرت عرضه می دارند و از ایشان تقاضای شفاعت می کنند. حضرت می فرماید: با من بیائیید. مردم به همراه ایشان به در بهشت می روند و در مقابل «در رحمن» به سجده می افتند و به مقداری که خدا می خواهد، مکث می کنند. آن گاه خداوند می فرماید: سر خود را بالا بیاور و شفاعت کن که شفاعت تو پذیرفته است و درخواست کن که به تو داده می شود و این است معنای آیه شریفه «عسی ان یبعثک ربک مقاما محمودا»
(این روایت اشاره به شفاعت کبرا دارد.)
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٣٥، ح ٧
٥٢- شی، تفسیر العیاشی عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً قَالَ یَقُومُ النَّاسُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِقْدَارَ أَرْبَعِینَ عَاماً وَ یُؤْمَرُ الشَّمْسُ فَیَرْکَبُ عَلَى رُءُوسِ الْعِبَادِ وَ یُلْجِمُهُمُ الْعَرَقُ وَ یُؤْمَرُ الْأَرْضُ لَا تَقْبَلْ مِنْ عَرَقِهِمْ شَیْئاً فَیَأْتُونَ آدَمَ فَیَتَشَفَّعُونَ مِنْهُ فَیَدُلُّهُمْ عَلَى نُوحٍ وَ یَدُلُّهُمْ نُوحٌ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَ یَدُلُّهُمْ إِبْرَاهِیمُ عَلَى مُوسَى وَ یَدُلُّهُمْ مُوسَى عَلَى عِیسَى وَ یَدُلُّهُمْ عِیسَى فَیَقُولُ عَلَیْکُمْ بِمُحَمَّدٍ خَاتَمِ الْبَشَرِ فَیَقُولُ مُحَمَّدٌ أَنَا لَهَا فَیَنْطَلِقُ حَتَّى یَأْتِیَ بَابَ الْجَنَّةِ فَیَدُقُّ فَیُقَالُ لَهُ مَنْ هَذَا وَ اللَّهُ أَعْلَمُ فَیَقُولُ مُحَمَّدٌ فَیُقَالُ افْتَحُوا لَهُ فَإِذَا فُتِحَ الْبَابُ اسْتَقْبَلَ رَبَّهُ فَیَخِرُّ سَاجِداً فَلَا یَرْفَعُ رَأْسَهُ حَتَّى یُقَالَ لَهُ تَکَلَّمْ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَیَرْفَعُ رَأْسَهُ فَیَسْتَقْبِلُ رَبَّهُ فَیَخِرُّ سَاجِداً فَیُقَالُ لَهُ مِثْلُهَا فَیَرْفَعُ رَأْسَهُ حَتَّى إِنَّهُ لَیَشْفَعُ مَنْ قَدْ أُحْرِقَ بِالنَّارِ فَمَا أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی جَمِیعِ الْأُمَمِ أَوْجَهَ مِنْ مُحَمَّدٍ ص وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَى عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً.
در روایت در مورد گفتار خدای عزوجل «امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹) آمده: مردم در روز قیامت چهل سال ایستاده می مانند به خورشید امر می شود که بر سرهای بندگان برو و لگامی از عرق (یا شبیه آن) به دهان مردم زده می شود و به زمین امر می شود که چیزی از عرق آنها را قبول نکن؛
پس می روند نزد آدم (ع) پس از آدم تقاضای شفاعت می کنند پس به نوح (ع) راهنمایی می کند و نوح (ع) به ابراهیم (ع) راهنمایی می کند و ابراهیم (ع) به موسی (ع) راهنمایی می کند و موسی (ع) به عیسی (ع) راهنمایی می کند و عیسی (ع) راهنمایی می کند و می گوید بر شما باد به محمد (ص) خاتم البشر محمد (ص) می گوید من برای او هستم و به راه می افتد تا به درهای بهشت می رسد پس در را می کوبد. به او گفته می شود این کیست و خدا داناتر است. جواب می‌دهد: محمّدم، صدا بلند می‌شود در را باز کنید، در باز می‌شود و آن حضرت داخل می‌شود و برای تعظیم خدایش به سجده می‌افتد و سرش را بلند نمی کند تا اینکه گفته می شود: حرف بزن و درخواست کن تا به تو عطا شود و شفاعت کن که تا شفاعت صورت پذیرد؛ پس سرش را بلند می کند تا اینکه همانا او حتما شفاعت می کند هر که را که با آتش سوخته می شود. پس در روز قیامت در میان همه امتها کسی آبرومندتر از محمّد (ص) نیست و این است گفتار خدای تعالی که «امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹)
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٤٨، ح ٥٢
٢٠- ما، الأمالی للشیخ الطوسی الْفَحَّامُ عَنِ الْمَنْصُورِیِّ عَنْ عَمِّ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع سَمِعْتُ النَّبِیَّ ص یَقُولُ إِذَا حُشِرَ النَّاسُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ نَادَانِی مُنَادٍ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ قَدْ أَمْکَنَکَ مِنْ مُجَازَاةِ مُحِبِّیکَ وَ مُحِبِّی أَهْلِ بَیْتِکَ الْمُوَالِینَ لَهُمْ فِیکَ وَ الْمُعَادِینَ لَهُمْ فِیکَ فَکَافِهِمْ بِمَا شِئْتَ فَأَقُولُ یَا رَبِّ الْجَنَّةَ فَأُبَوِّؤُهُمْ مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُ فَذَلِکَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِی وُعِدْتُ بِهِ.
امیر مؤمنان على بن ابى طالب علیه السّلام فرمود: شنیدم که پیامبر صلّى اللّه علیه و اله مى‌فرمود: هنگامى که مردم در روز قیامت برانگیخته شوند. منادى ندا دهد «اى فرستاده خدا! همانا خداوند -که نامش پرعظمت باد- به تو این توانایى را داده که دوستدارانت و دوستداران اهل بیتت را که به خاطر تو آنان را دوست مى‌دارند و به خاطرت با [دشمنان] آنان دشمنى مى‌کنند پاداش دهى. پس آن‌گونه که مى‌خواهى به آنان جزا ده». پس من مى‌گویم: اى پروردگار بهشت، آنگاه فراخوانده مى‌شوم که آنان را در هر جا از بهشت که خواستم جاى دهم؛ و این همان مقام ستوده شده‌اى است که به آن وعده داده شدم.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٣٩، ح ٢٠
٤٦- شی، تفسیر العیاشی عَنْ خَیْثَمَةَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَا وَ مُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ لَیْلًا لَیْسَ عِنْدَهُ أَحَدٌ غَیْرُنَا فَقَالَ لَهُ مُفَضَّلٌ الْجُعْفِیُّ جُعِلْتُ فِدَاکَ حَدِّثْنَا حَدِیثاً نُسَرُّ بِهِ قَالَ نَعَمْ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ حَشَرَ اللَّهُ الْخَلَائِقَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ حُفَاةً عُرَاةً غُرْلًا قَالَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا الْغُرْلُ قَالَ کَمَا خُلِقُوا أَوَّلَ مَرَّةٍ فَیَقِفُونَ حَتَّى یُلْجِمَهُمُ الْعَرَقُ فَیَقُولُونَ لَیْتَ اللَّهَ یَحْکُمُ بَیْنَنَا وَ لَوْ إِلَى النَّارِ یَرَوْنَ أَنَّ فِی النَّارِ رَاحَةً فِیمَا هُمْ فِیهِ ثُمَّ یَأْتُونَ آدَمَ فَیَقُولُونَ أَنْتَ أَبُونَا وَ أَنْتَ نَبِیٌّ فَاسْأَلْ رَبَّکَ یَحْکُمْ بَیْنَنَا وَ لَوْ إِلَى النَّارِ فَیَقُولُ آدَمُ لَسْتُ بِصَاحِبِکُمْ خَلَقَنِی رَبِّی بِیَدِهِ وَ حَمَلَنِی عَلَى عَرْشِهِ وَ أَسْجَدَ لِی مَلَائِکَتَهُ ثُمَّ أَمَرَنِی فَعَصَیْتُهُ وَ لَکِنِّی أَدُلُّکُمْ عَلَى ابْنِیَ الصِّدِّیقِ الَّذِی مَکَثَ فِی قَوْمِهِ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِینَ عَاماً یَدْعُوهُمْ کُلَّمَا کَذَّبُوا اشْتَدَّ تَصْدِیقُهُ (نوح) قَالَ فَیَأْتُونَ نُوحاً فَیَقُولُونَ سَلْ رَبَّکَ یَحْکُمْ بَیْنَنَا وَ لَوْ إِلَى النَّارِ قَالَ فَیَقُولُ لَسْتُ بِصَاحِبِکُمْ إِنِّی قُلْتُ إِنَّ ابْنِی مِنْ أَهْلِی وَ لَکِنِّی أَدُلُّکُمْ عَلَى مَنِ اتَّخَذَهُ اللَّهُ خَلِیلًا فِی دَارِ الدُّنْیَا ایتُوا إِبْرَاهِیمَ قَالَ فَیَأْتُونَ إِبْرَاهِیمَ فَیَقُولُ لَسْتُ بِصَاحِبِکُمْ إِنِّی قُلْتُ إِنِّی سَقِیمٌ وَ لَکِنِّی أَدُلُّکُمْ عَلَى مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ تَکْلِیماً (موسى) قَالَ فَیَأْتُونَ مُوسَى فَیَقُولُونَ لَهُ فَیَقُولُ لَسْتُ بِصَاحِبِکُمْ إِنِّی قَتَلْتُ نَفْساً وَ لَکِنِّی أَدُلُّکُمْ عَلَى مَنْ کَانَ یَخْلُقُ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ یُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنِ اللَّهِ (عیسى) فَیَأْتُونَهُ فَیَقُولُ لَسْتُ بِصَاحِبِکُمْ وَ لَکِنِّی أَدُلُّکُمْ عَلَى مَنْ بَشَّرْتُکُمْ بِهِ فِی دَارِ الدُّنْیَا (أحمد) ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا مِنْ نَبِیٍّ وُلِدَ مِنْ آدَمَ إِلَى مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ إِلَّا وَ هُمْ تَحْتَ لِوَاءِ مُحَمَّدٍ قَالَ فَیَأْتُونَهُ ثُمَّ قَالَ فَیَقُولُونَ یَا مُحَمَّدُ سَلْ رَبَّکَ یَحْکُمْ بَیْنَنَا وَ لَوْ إِلَى النَّارِ قَالَ فَیَقُولُ نَعَمْ أَنَا صَاحِبُکُمْ فَیَأْتِی دَارَ الرَّحْمَنِ وَ هِیَ عَدْنٌ وَ إِنَّ بَابَهَا سَعَتُهُ بُعْدُ مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ فَیُحَرِّکُ حَلْقَةً مِنَ الْحَلَقِ فَیُقَالُ مَنْ هَذَا وَ هُوَ أَعْلَمُ بِهِ فَیَقُولُ أَنَا مُحَمَّدٌ فَیُقَالُ افْتَحُوا لَهُ قَالَ فَیُفْتَحُ لِی قَالَ فَإِذَا نَظَرْتُ إِلَى رَبِّی مَجَّدْتُهُ تَمْجِیداً لَمْ یُمَجِّدْهُ أَحَدٌ کَانَ قَبْلِی وَ لَا یُمَجِّدُهُ أَحَدٌ کَانَ بَعْدِی ثُمَّ أَخِرُّ سَاجِداً فَیَقُولُ یَا مُحَمَّدُ ارْفَعْ رَأْسَکَ وَ قُلْ یُسْمَعْ قَوْلُکَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ وَ سَلْ تُعْطَ قَالَ فَإِذَا رَفَعْتُ رَأْسِی وَ نَظَرْتُ إِلَى رَبِّی مَجَّدْتُهُ تَمْجِیداً أَفْضَلَ مِنَ الْأَوَّلِ ثُمَّ أَخِرُّ سَاجِداً فَیَقُولُ ارْفَعْ رَأْسَکَ وَ قُلْ یُسْمَعْ قَوْلُکَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ وَ سَلْ تُعْطَ فَإِذَا رَفَعْتُ رَأْسِی وَ نَظَرْتُ إِلَى رَبِّی مَجَّدْتُهُ تَمْجِیداً أَفْضَلَ مِنَ الْأَوَّلِ وَ الثَّانِی ثُمَّ أَخِرُّ سَاجِداً فَیَقُولُ ارْفَعْ رَأْسَکَ وَ قُلْ یُسْمَعْ قَوْلُکَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ وَ سَلْ تُعْطَ فَإِذَا رَفَعْتُ رَأْسِی أَقُولُ رَبِّ احْکُمْ بَیْنَ عِبَادِکَ وَ لَوْ إِلَى النَّارِ فَیَقُولُ نَعَمْ یَا مُحَمَّدُ قَالَ ثُمَّ یُؤْتَى بِنَاقَةٍ مِنْ یَاقُوتٍ أَحْمَرَ وَ زِمَامُهَا زَبَرْجَدٌ أَخْضَرُ حَتَّى أَرْکَبَهَا ثُمَّ آتِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ حَتَّى أَقْضِیَ عَلَیْهِ وَ هُوَ تَلٌّ مِنْ مِسْکٍ أَذْفَرَ بِحِیَالِ الْعَرْشِ ثُمَّ یُدْعَى إِبْرَاهِیمُ فَیُحْمَلُ عَلَى مِثْلِهَا فَیَجِیءُ حَتَّى یَقِفَ عَنْ یَمِینِ رَسُولِ اللَّهِ ص ثُمَّ رَفَعَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَدَهُ فَضَرَبَ عَلَى کَتِفِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ قَالَ ثُمَّ تُؤْتَى وَ اللَّهِ بِمِثْلِهَا فَتُحْمَلُ عَلَیْهِ ثُمَّ تَجِیءُ حَتَّى تَقِفَ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَبِیکَ إِبْرَاهِیمَ ...
امام صادق خَیثَمه جُعفی گوید: من و مفضّل‌بن‌عُمَر شبی نزد امام صادق بودیم و جز ما کس دیگری آنجا نبود؛ مفضّل عرض کرد: «فدایتان شوم! حدیثی برایمان بگویید تا با شنیدن آن شاد و مسرور شویم». امام فرمود: «آری، وقتی روز قیامت برپا شود، خداوند همه‌ی خلایق را در زمین بلندی سراپا برهنه و غُرل محشور میکند»، پرسیدم: «فدایتان شوم! غُرل یعنی چه»؟ فرمود: یعنی همان‌گونه که روز اوّل متولّد شدند و آنقدر می‌ایستند تا عرق به دهان‌هایشان برسد، میگویند: «کاش خداوند میان ما حکم کند حتی اگر جهنّم باشد»؛ زیرا می‌بینند در آتش جهنّم بودن از آن حالتی که دارند راحت‌تر است، سپس نزد آدم می‌آیند و میگویند: «تو پدر ما و پیامبر خدا هستی، از پروردگارت بخواه میان ما حکم کند، حتّی اگر به‌سوی جهنّم برویم»؛ آدم میگوید: «من صاحب شما نیستم، پروردگارم مرا به دست خود آفرید و بر عرش خود حمل کرد و ملائکه را امر کرد بر من سجده کنند، سپس به من امر و دستوری داد و من معصیت و نافرمانی کردم، امّا شما را به‌سوی پیامبری راستگو راهنمایی می‌کنم که نهصدوپنجاه سال میان قوم خود ماند و آنها را به خدا دعوت کرد و هرچه بیشتر او را تکذیب کردند، راستی و حقیقت امرش بیشتر آشکار شد؛ او نوح، پیامبر خداست». مردم نزد نوح میروند و میگویند: «از پروردگارت بخواه برای ما حکم کند، حتّی اگر جهنّم باشد»؛ نوح میگوید: «من صاحب شما نیستم، من پسر کافرم را از اهل خود دانستم، امّا شما را به‌سوی کسی راهنمایی می‌کنم که خدا او را در دنیا دوست خود قرار داده بود؛ نزد ابراهیم بروید». سپس مردم نزد ابراهیم آمده و او میگوید: من صاحب شما نیستم، من به بت‌پرستان دروغ گفتم که من بیمار هستم، امّا شما را به سوی پیامبری راهنمایی می‌کنم که خدا با او سخن گفته است؛ منظورم موسی است، مردم نزد موسی می‌آیند و خواسته خود را به او میگویند، موسی نیز میگوید: من صاحب شما نیستم، من کسی را کشته‌ام، امّا شما را نزد کسی می‌فرستم که به اذن و اراده‌ی خدا خلق می‌کرد و بیماران کور مادرزاد و مبتلایان به پیسی را به امر خدا شفا می‌داد، به نزد عیسی بروید، مردم نزد عیسی می‌آیند و او میگوید: من صاحب شما نیستم، امّا شما را به‌سوی پیامبری راهنمایی می‌کنم که در دنیا وجود او را به شما بشارت دادم؛ نزد احمد بروید. هر پیامبری که از زمان آدم تا پیامبر خدا متولّد شده، تحت لوای محمد خواهد بود. مردم نزد پیامبر می‌آیند و میگویند: ای محمّد! از پروردگارت بخواه برای ما حکم کند حتّی اگر جهنّم باشد، پیامبر میفرماید: «آری، من صاحب شما هستم» و به دار الرّحمن که همان باغ عَدن است می‌رود که در آن، از شرق تا به غرب وسعت دارد و یکی از حلقه‌های در را می‌کوبد، گفته می‌شود: «کیستی»؟ درحالی‌که او را بهتر از همه می‌شناسد، پیامبر میفرماید: «من محمّد هستم». گفته می‌شود: «در را برای او باز کنید». پیامبر فرمود: «پس آن در برایم باز می‌شود، وقتی خدایم را بنگرم چنان او را تمجید و اکرام می‌گویم که پیش از من هیچ کس خدا را چنین حمد و ثنا نگفته است و بعد از من هم نخواهد گفت؛ سپس به سجده می‌افتم». خداوند میفرماید: «سرت را بلند کن و بگو، هر چه بگویی شنیده می‌شود و شفاعت کن که پذیرفته می‌شود و بخواه که عطا می‌شوی».
پس هنگامی که سرم را بلند می کنم و به پروردگارم با مجد و عظمت بهتر از بار اول و دوم نگاه می کنم سپس به سجده می افتم پس می گوید «سرت را بلند کن و بگو که گفتارت شنیده می شود و شفاعت کن که پذیرفته می‌شود و بخواه که عطا می‌شوی». پس هنگامی که سرم را بلند می کنم می گویم پروردگارا میان بندگانت حکم کن اگرچه به آتش. پس می گوید بله ای محمد.
گوید سپس شتری آورده می شود از یاقوت سرخ و افسارش از زبرجد سبز تا اینکه سوار آن می شود سپس مقام محمود می آید و بر او داده می شود و آن تپه ای از مشک است که بوی آن به اطراف عرش می پیچد سپس از ابراهیم (ع) دعوت می شود و مانند آن به او داده می شود پس می اید تا اینکه در سمت راست رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله می ایستد سپس رسول خدا (ص) دستش را بلند می کند و به کتف علی بن ابی طالب (ع) می زند سپس گوید: سپس آورده می شود به خدا قسم مانند آن سپس به او داده می شود سپس می آید تا اینکه میان من و پدرت ابراهیم می ایستد...
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٤٥، ح ٤٦
شیعیان
١- الأمالی للصدوق، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِعَلِیٍّ ع یَا عَلِیُّ شِیعَتُکَ هُمُ الْفَائِزُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَمَنْ أَهَانَ وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ أَهَانَکَ وَ مَنْ أَهَانَکَ فَقَدْ أَهَانَنِی وَ مَنْ أَهَانَنِی أَدْخَلَهُ اللَّهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فِیها وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ یَا عَلِیُّ أَنْتَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی وَ شِیعَتُکَ خُلِقُوا مِنْ فَضْلِ طِینَتِنَا فَمَنْ أَحَبَّهُمْ فَقَدْ أَحَبَّنَا وَ مَنْ أَبْغَضَهُمْ فَقَدْ أَبْغَضَنَا وَ مَنْ عَادَاهُمْ فَقَدْ عَادَانَا وَ مَنْ وَدَّهُمْ فَقَدْ وَدَّنَا یَا عَلِیُّ إِنَّ شِیعَتَکَ مَغْفُورٌ لَهُمْ عَلَى مَا کَانَ فِیهِمْ مِنْ ذُنُوبٍ وَ عُیُوبٍ یَا عَلِیُّ أَنَا الشَّفِیعُ لِشِیعَتِکَ غَداً إِذَا قُمْتُ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ فَبَشِّرْهُمْ بِذَلِکَ یَا عَلِیُّ شِیعَتُکَ شِیعَةُ اللَّهِ وَ أَنْصَارُکَ أَنْصَارُ اللَّهِ وَ أَوْلِیَاؤُکَ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ وَ حِزْبُکَ حِزْبُ اللَّهِ یَا عَلِیُّ سَعِدَ مَنْ تَوَلَّاکَ وَ شَقِیَ مَنْ عَادَاکَ یَا عَلِیُّ لَکَ کَنْزٌ فِی الْجَنَّةِ وَ أَنْتَ ذُو قَرْنَیْهَا.
رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله به امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: اى على شیعیان تو در روز قیامت رستگارند؛ و چنانچه هر که به یکى از آنان اهانتى کند به تو اهانت کرده است و کسى که تو را اهانت کند به من اهانت نموده و هر کس به من اهانت کند خداوند او را داخل آتش جهنم نماید سپس فرمود: چه عذاب دردناکى است؟ اى على تو از منى و من از تو، روح تو از روح من است و سرشت تو از سرشت من و شیعیان تو از زیادى سرشت ما خلق شده اند، هر کس آنان را دوست بدارد ما را دوست داشته و اگر کسى با آنان دشمنى کند با ما دشمنى نموده و هر کس نسبت به آنان کینه بورزد به ما کینه ورزیده و هر کس به آنها مهر بورزد به ما مهر ورزیده. اى على شیعیان تو از تمام گناهان و عیبها آمرزیده شده اند. اى على بشارت ده به شیعیانت که من هنگام قرار گرفتن در مقام محمود شفیع آنان خواهم بود. اى على (ع)! شیعیان تو شیعه خدا و یاران تو یاران خدا و دوستان تو دوستان خدا و حزب تو حزب خدا مى باشد، خوشبخت است آنکه ولایت تو را دارد و بدبخت کسى است که با تو دشمنى کند. اى على (ع)! براى تو در بهشت گنجى است و تو اسکندر آنى.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٦٥، ص ٧، ح ١
اهل توحید از مسلمانان
٣٩٧- و باسناده الى أنس بن مالک، قال: رأیت رسول الله صلى الله علیه و آله مقبلا على على بن أبی طالب صلوات الله علیه و هو یتلو هذه الایة: «فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً» فقال: یا على ان ربی عز و جل ملکنی بالشفاعة فی أهل التوحید من أمتی و حظر ذلک عمن ناصبک أو ناصب ولدک من بعدک.
انس بن مالک گوید دیدم رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله که رو به على على بن أبی طالب صلوات الله علیه کرد در حالی که او این آیه را تلاوت می فرمود: «و پاسی از شب را زنده بدار تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.» (سوره اسراء، آیه ۷۹) پس فرمودند: اى على (ع)! همانا پروردگارم عزوجل به من اجازه شفاعت اهل توحید از امتم را داده است و منع کرده آن را از کسی که دشمن تو یا دشمن فرزند تو بعد از تو باشد.
تفسیر نور الثقلین، ج ٣، ص ٢٠٧، حدیث ٣٩٧
معصیت‌کاران گناه کبیره از مسلمانان
١٢- لی، الأمالی للصدوق ابْنُ الْمُتَوَکِّلِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ ابْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنِ الْقَلَانِسِیِّ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا قُمْتُ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ تَشَفَّعْتُ فِی أَصْحَابِ الْکَبَائِرِ مِنْ أُمَّتِی فَیُشَفِّعُنِی اللَّهُ فِیهِمْ وَ اللَّهِ لَا تَشَفَّعْتُ فِیمَنْ آذَى ذُرِّیَّتِی.
رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) فرمودند: چون در مقام محمود برآیم براى معصیت‌کاران گناه کبیره از امتم شفاعت کنم و خدا بپذیرد و بخدا که درباره کسانى که ذریه مرا آزار کرده‌اند شفاعت نکنم.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٣٧، ح ١٢
خانواده پیامبر (ص) که در جاهلیت از دنیا رفته اند
٨- فس، تفسیر القمی أَبِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ وَ هِشَامٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ قَدْ قُمْتُ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَشَفَعْتُ فِی أَبِی وَ أُمِّی وَ عَمِّی وَ أَخٍ کَانَ لِی فِی الْجَاهِلِیَّةِ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: اگر بایستم در مقام محمود، شفاعت می‌کنم پدر و مادر و عمویم و برادرم را، آنها که در زمان جاهلیت از دنیا رفتهاند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٣٦، ح ٨
شفاعت برای رفع مشکل مردم
٢- تفسیر علیّ بن إبراهیم القمّیّ: أَبِی، عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ صَفِیَّةَ بِنْتَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ مَاتَ ابْنٌ لَهَا فَأَقْبَلَتْ، فَقَالَ لَهَا عُمَرُ: غَطِّی قُرْطَکِ، فَإِنَّ قَرَابَتَکِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَا تَنْفَعُکِ شَیْئاً، فَقَالَتْ لَهُ: هَلْ رَأَیْتَ لِی قُرْطاً یَا ابْنَ اللَّخْنَاءِ؟ ثُمَّ دَخَلَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَأَخْبَرَتْهُ بِذَلِکَ فَبَکَتْ، فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَنَادَى الصَّلَاةَ جَامِعَةً، فَاجْتَمَعَ النَّاسُ. فَقَالَ: مَا بَالُ أَقْوَامٍ یَزْعُمُونَ أَنَ قَرَابَتِی لَا تَنْفَعُ؟! لَوْ قَدْ قُمْتُ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَشَفَعْتُ فِی عُلُوجِکُمْ.
لَا یَسْأَلُنِی الْیَوْمَ أَحَدٌ مِنْ أَبَوَاهُ إِلَّا أَخْبَرْتُهُ، فَقَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَقَالَ: مَنْ أَبِی یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ فَقَالَ: أَبُوکَ غَیْرُ الَّذِی تُدْعَى لَهُ، أَبُوکَ فُلَانُ بْنُ فُلَانٍ، فَقَامَ آخَرُ فَقَالَ: مَنْ أَبِی یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: أَبُوکَ الَّذِی تُدْعَى لَهُ. ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَا بَالُ الَّذِی یَزْعُمُ أَنَّ قَرَابَتِی لَا تَنْفَعُ، لَا یَسْأَلُنِی عَنْ أَبِیهِ؟! فَقَامَ إِلَیْهِ عُمَرُ فَقَالَ: أَعُوذُ بِاللَّهِ یَا رَسُولَ اللَّهِ مِنْ غَضَبِ اللَّهِ وَ غَضَبِ رَسُولِهِ، اعْفُ عَنِّی عَفَا اللَّهُ عَنْکَ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تعالی: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ - إِلَى قَوْلِهِ- ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها کافِرِینَ. (المائدة: ١٠١- ١٠٢)
امام محمّدباقر علیه السلام فرمودند: همانا پسری از صفیه دختر عبدالمطّلب فوت شد پس رو کرد صفیّه به جانبی، پس گفت به او عمر: بپوشان گوشوار خود را، پس به تحقیق که قرابت و خویشی تو با رسول اللّه صلی الله علیه و آله نفع نمی دهد تو را چیزی، پس صفیّه به او گفت: آیا دیدی از من گوشواری ای پسر مادر ختنه نا کرده و گنده بو؟ سپس صفیه بر رسول اللّه صلی الله علیه و آله وارد شد و به آن حضرت خبر داد به آنچه عمر گفته بود و گریست.
پس بیرون آمد رسول اللّه صلی الله علیه و آله، پس ندا فرمود: که الصلاه جامعه، (این کلامی بود که چون ارادۀ جمعیت مردم می نمودند این کلام را می فرموند) مردم جمع شدند. فرمودند: چیست به خاطر جماعتی که گمان دارند که به تحقیق خویشی و قرابت من نفع نمی دهد، اگر به تحقیق نزدیک شود مقام محمود، البتّه شفاعت می نمایم در علاج شما.
سؤال نمی کند امروز از من احدی که کیست پدرش؟ مگر آن که خبر دهم او را از پدرش. پس بر خواست مردی نزد رسول اللّه صلی الله علیه و آله و گفت: کیست پدر من یا رسول اللّه؟ فرمود حضرت رسول صلی الله علیه و آله: پدر تو غیر آن کسی است که تو را منسوب به او می سازند، پدر تو فلان بن فلان است، پس برخواست دیگری و گفت: کیست پدر من یا رسول اللّه؟ حضرت فرمود: پدر تو آن کسی است که تو را به او منسوب می سازند. بعد از آن گفت رسول صلی الله علیه و آله: که چیست به خاطر آن که می گوید به دروغ قرابت من نفع نمی دهد، سؤال نمی کند که پدرش کیست؟
پس برخواست عمر به سوی رسول اللّه صلی الله علیه و آله و گفت: پناه می برم به خدا یا رسول اللّه از غضب خدا و از غضب رسول خدا، ببخش مرا که خدا ببخشد تو را، پس فرو فرستاد خدای تعالی این آیه را که «ای اهل ایمان، هرگز از چیزهایی مپرسید که اگر فاش گردد شما را زشت و بد می‌آید و غمناک میکند ...».
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٣٠، ص ١٤٥، ح ٢
