همسر- ١
مبانی: اهمیت- انواع زنان- بهترین زنان- خصوصیات شخصیتی زن- کمی زنان صالح
اثرات همسر: رزق و روزی- شادی و سرور- رفع بلغم در بدن- انس و آرامش- پاکیزگی- پاداش فراوان- همسر بد
متفرقات: سجده به شوهر- مرگ همسر- عبادت
عبارت «زوجة» در کتابهای الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، بحار الانوار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
٢- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ التَّیْمِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَکْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی سَهْلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الْکَرِیمِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ثَلَاثَةٌ مِنَ السَّعَادَةِ الزَّوْجَةُ الْمُؤَاتِیَةُ وَ الْأَوْلَادُ الْبَارُّونَ وَ الرَّجُلُ یُرْزَقُ مَعِیشَتَهُ بِبَلَدِهِ یَغْدُو إِلَى أَهْلِهِ وَ یَرُوحُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: سه چیز از سعادت و خوشبختى‌اند: زن موافق و فرمان‌بردار، فرزندان نیکوکار و این که کسب و کارش مرد در سرزمین خودش باشد که صبح و شام نزد خانواده‌اش رفت و آمد کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٢٥٨، ح ٢
٣- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ: مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ أَنْ یَکُونَ مَتْجَرُهُ فِی بَلَدِهِ وَ یَکُونَ خُلَطَاؤُهُ صَالِحِینَ وَ یَکُونَ لَهُ وُلْدٌ یَسْتَعِینُ بِهِمْ وَ مِنْ شَقَاءِ الْمَرْءِ أَنْ تَکُونَ عِنْدَهُ امْرَأَةٌ مُعْجَبٌ بِهَا وَ هِیَ تَخُونُهُ.
على بن الحسین علیهما السّلام مى‌فرماید: از خوشبختى انسان آن است که کسب و کارش در شهر خودش باشد و هم‌نشینان او صالح و شایسته باشند و فرزندانى داشته باشد که یارى‌اش کنند و از بدبختى شخص آن است که زنى داشته باشد که از او خوشش بیاید و از زیبایى برایش شگفت‌انگیز باشد، ولى آن زن به او خیانت کند!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٢٥٨، ح ٣
٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: از سعادت و خوشبختى مرد، زن صالح و شایسته است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٧، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ مِنَ الْقِسْمِ الْمُصْلِحِ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ یَکُونَ لَهُ الْمَرْأَةُ إِذَا نَظَرَ إِلَیْهَا سَرَّتْهُ وَ إِذَا غَابَ عَنْهَا حَفِظَتْهُ وَ إِذَا أَمَرَهَا أَطَاعَتْهُ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: به راستى از روزى‌هاى شایسته مرد مسلمان زنى است که هرگاه به او بنگرد مسرور و شادش گرداند و در هنگام عدم حضور او، از خود و اموال شوهرش مراقبت کند و آنگاه که به او امر کند اطاعت نماید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٧، ح ٥
٦- جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ هَلْ لَکَ مِنْ زَوْجَةٍ فَقَالَ لَا فَقَالَ أَبِی وَ مَا أُحِبُّ أَنَّ لِیَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا وَ أَنِّی بِتُّ لَیْلَةً وَ لَیْسَتْ لِی زَوْجَةٌ ثُمَّ قَالَ الرَّکْعَتَانِ یُصَلِّیهِمَا رَجُلٌ مُتَزَوِّجٌ أَفْضَلُ مِنْ رَجُلٍ أَعْزَبَ یَقُومُ لَیْلَهُ وَ یَصُومُ نَهَارَهُ ثُمَّ أَعْطَاهُ أَبِی سَبْعَةَ دَنَانِیرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَزَوَّجْ بِهَذِهِ ثُمَّ قَالَ أَبِی قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اتَّخِذُوا الْأَهْلَ فَإِنَّهُ أَرْزَقُ لَکُمْ.
امام کاظم علیه السّلام مى‌فرماید: مردى نزد پدر بزرگوارم امام صادق علیه السّلام آمد و آن حضرت به او فرمود: آیا زن دارى؟ عرض کرد: نه. پدرم فرمود: دوست ندارم دنیا و آنچه در آن است مال من باشد ولى شبى را در حالى بگذرانم که همسرى نداشته باشم. آنگاه فرمود: دو رکعت نمازى که مرد همسردار به‌جاى آورد بهتر از مرد بى‌همسرى است که شب تا صبح نماز بخواند و روزش را روزه بگیرد. سپس پدرم هفتاد دینار به او پرداخت و فرمود: با این پول ازدواج کن. آنگاه پدرم فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: همسر اختیار کنید؛ چون براى جلب روزى شما بهتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٩، ح ٦
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ثَلَاثَةُ أَشْیَاءَ لَا یُحَاسَبُ عَلَیْهِنَّ الْمُؤْمِنُ طَعَامٌ یَأْکُلُهُ وَ ثَوْبٌ یَلْبَسُهُ وَ زَوْجَةٌ صَالِحَةٌ تُعَاوِنُهُ وَ یُحْصِنُ بِهَا فَرْجَهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: براى مؤمن سه چیز بازخواست نمى‌شود: غذایى که مى‌خورد، لباسى که مى‌پوشد و همسر شایسته‌اى که با او همکارى مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٦، ص ٢٨٠، ح ٢
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیَاءِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِمْ حُبُّ النِّسَاءِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: از خلق و خوى پیامبران علیهم السّلام، دوست داشتن و مهرورزى به زنان است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٠، ح ١
٢- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى الْعَطَّارُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا أَظُنُّ رَجُلًا یَزْدَادُ فِی الْإِیمَانِ خَیْراً إِلَّا ازْدَادَ حُبّاً لِلنِّسَاءِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: گمان نمى‌کنم ایمان مردى افزون شود، مگر آن‌که مهرورزى او به زنان فزونى یابد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٠، ح ٢
٥- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا أَظُنُّ رَجُلًا یَزْدَادُ فِی هَذَا الْأَمْرِ خَیْراً إِلَّا ازْدَادَ حُبّاً لِلنِّسَاءِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: گمان نمى‌کنم مردى در تشیّع و معرفت اهل بیت علیهم السّلام پیشرفت کند و خیرش افزون شود مگر آن‌که مهرورزى او به زنان افزونى یابد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢١، ح ٥
٤- عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ سُکَیْنٍ النَّخَعِیِ وَ کَانَ تَعَبَّدَ وَ تَرَکَ النِّسَاءَ وَ الطِّیبَ وَ الطَّعَامَ فَکَتَبَ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع یَسْأَلُهُ عَنْ ذَلِکَ فَکَتَبَ إِلَیْهِ أَمَّا قَوْلُکَ فِی النِّسَاءِ فَقَدْ عَلِمْتَ مَا کَانَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص مِنَ النِّسَاءِ وَ أَمَّا قَوْلُکَ فِی الطَّعَامِ فَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَأْکُلُ اللَّحْمَ وَ الْعَسَلَ.
ابراهیم بن عبد الحمید گوید: سکین نخعى به عبادت پرداخته بود و زنان را ترک گفته و از بوى خوش و غذاى خوب کناره گرفته بود؛ در این مورد به امام صادق علیه السّلام نامه‌اى نوشت تا نظر آن حضرت را بپرسد. امام علیه السّلام در پاسخ او مرقوم فرمود: امّا اینکه در مورد زنان مى‌گویى، به راستى که از تعداد زنان رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آگاه هستى. در مورد غذا، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله گوشت و عسل میل مى‌فرمود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٠، ح ٤
٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا أُحِبُّ مِنْ دُنْیَاکُمْ إِلَّا النِّسَاءَ وَ الطِّیبَ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: از دنیاى شما جز زنان و بوى خوش را دوست نمى‌دارم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢١، ح ٦
٩- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص جُعِلَ قُرَّةُ عَیْنِی فِی الصَّلَاةِ وَ لَذَّتِی فِی الدُّنْیَا النِّسَاءُ وَ رَیْحَانَتَیَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: نور چشم من در نماز و لذّت من در دنیا زنان قرار داده شده؛ و دو گل خوشبوى من حسن و حسین علیهما السّلام هستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢١، ح ٩
١٠- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَلَذَّذَ النَّاسُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ بِلَذَّةٍ أَکْثَرَ لَهُمْ مِنْ لَذَّةِ النِّسَاءِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِینَ إِلَى آخِرِ الْآیَةِ (آل عمران، ١٣) ثُمَّ قَالَ وَ إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّةِ مَا یَتَلَذَّذُونَ بِشَیْءٍ مِنَ الْجَنَّةِ أَشْهَى عِنْدَهُمْ مِنَ النِّکَاحِ لَا طَعَامٍ وَ لَا شَرَابٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردم در دنیا و جهان آخرت، لذّتى بیش از لذّت زنان نمى‌برند. این همان فرمایش خداى عز و جلّ است که مى‌فرماید: «براى مردم، دوستى شهوت‌ها یعنى زنان و فرزندان و... آراسته شده است.» آنگاه فرمود: در واقع، بهشتیان با هیچ‌یک از چیزهایى که در بهشت است (اعم از خوردنى و آشامیدنى) خواستنى‌تر از نزدیکى کردن، لذّت نمى‌برند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢١، ح ١٠
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا رَأَیْتُ مِنْ ضَعِیفَاتِ الدِّینِ وَ نَاقِصَاتِ الْعُقُولِ أَسْلَبَ لِذِی لُبٍّ مِنْکُنَّ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: براى سلب (اختیار) خردمند کسى را توانمندتر از ناتوانان در دین و ناقصان در عقل ندیدم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٢، ح ١
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: اتَّقُوا اللَّهَ فِی الضَّعِیفَیْنِ یَعْنِی بِذَلِکَ الْیَتِیمَ وَ النِّسَاءَ وَ إِنَّمَا هُنَّ عَوْرَةٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: در مورد دو ضعیف - یعنى یتیم و زنان - از خداوند بترسید! و به راستى که زنان عورت (و قابل پوشش) اند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٣
٤- عَنْ یُونُسَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: زَوَّجَنِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع جَارِیَةً کَانَتْ لِإِسْمَاعِیلَ ابْنِهِ فَقَالَ أَحْسِنْ إِلَیْهَا فَقُلْتُ وَ مَا الْإِحْسَانُ إِلَیْهَا فَقَالَ أَشْبِعْ بَطْنَهَا وَ اکْسُ جُثَّتَهَا وَ اغْفِرْ ذَنْبَهَا ثُمَّ قَالَ اذْهَبِی وَسَّطَکِ اللَّهُ مَا لَهُ.
یونس بن عمّار گوید: امام صادق علیه السّلام مرا به ازدواج کنیزى که از آن پسرش اسماعیل علیه السّلام بود درآورد؛ و فرمود: به او خوبى کن. گفتم: نیکى به همسر چیست؟ فرمود: شکمش را سیر کن، بدنش را بپوشان و از گناهانش درگذر. سپس (به همسرم) فرمود: برو، خداوند تو را در میان آنچه او دارد قرار داد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٤
٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوْصَانِی جَبْرَئِیلُ ع بِالْمَرْأَةِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ لَا یَنْبَغِی طَلَاقُهَا إِلَّا مِنْ فَاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: جبرئیل امین، همواره مرا به رعایت همسر سفارش مى‌نمود تا آن حد که تصوّر کردم که هرگز طلاق زن روا نخواهد بود، مگر آن‌که فحشاى آشکار مرتکب شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٢، ح ٦
٢- بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ ص النِّسَاءَ فَقَالَ یَا مَعَاشِرَ النِّسَاءِ تَصَدَّقْنَ وَ لَوْ مِنْ حُلِیِّکُنَّ وَ لَوْ بِتَمْرَةٍ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ فَإِنَّ أَکْثَرَکُنَّ حَطَبُ جَهَنَّمَ إِنَّکُنَّ تُکْثِرْنَ اللَّعْنَ وَ تَکْفُرْنَ الْعَشِیرَةَ فَقَالَتِ امْرَأَةٌ مِنْ بَنِی سُلَیْمٍ لَهَا عَقْلٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ لَیْسَ نَحْنُ الْأُمَّهَاتُ الْحَامِلَاتُ الْمُرْضِعَاتُ أَ لَیْسَ مِنَّا الْبَنَاتُ الْمُقِیمَاتُ وَ الْأَخَوَاتُ الْمُشْفِقَاتُ فَرَقَّ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ حَامِلَاتٌ وَالِدَاتٌ مُرْضِعَاتٌ رَحِیمَاتٌ لَوْ لَا مَا یَأْتِینَ إِلَى بُعُولَتِهِنَّ مَا دَخَلَتْ مُصَلِّیَةٌ مِنْهُنَّ النَّارَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله براى زنان خطبه‌اى خواند و فرمود: اى گروه زنان! صدقه دهید! گرچه از زیورآلاتتان باشد، گرچه با یک خرما یا قسمتى از یک خرما باشد، چرا که بیشتر شما هیزم‌هاى دوزخ هستید؛ که شما فراوان لعن مى‌کنید (و عادت به لعن و نفرین) و از خاندان خود بدگویى مى‌نمایید. در این هنگام زنى از بنى سلیم که زن خردمندى بود گفت: اى پیامبر خدا! مگر ما، مادران باردار و شیرده نیستیم؟! آیا دختران باوفا و خواهران دلسوز از ما نیستند؟! رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به حال آن زن ترحّم نمود و فرمود: بارداران، شیردهان، دلسوزان. اگر نبود آن آزارهایى که به شوهرانشان وارد مى‌کنند، هیچ نمازگزارى از آنان وارد دوزخ نمى‌شد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٣، ح ٢
١٩- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: ثَلَاثَةٌ هِیَ مِنَ السَّعَادَةِ الزَّوْجَةُ الْمُوَاتِیَةُ وَ الْوَلَدُ الْبَارُّ وَ الرِّزْقُ یُرْزَقُ مَعِیشَة یَغْدُو عَلَى صَلَاحِهَا وَ یَرُوحُ عَلَى عِیَالِهِ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: سه چیز از خوشبختى است: همسر سازگار، فرزند نیکوکار؛ و کار و کسبى که روز در پى اصلاح آن رود و شب نزد خانواده اش برگردد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٠٠، ص ٦، ح ١٩
١٥٣٨٧- دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: خَمْسَةٌ مِنَ السَّعَادَةِ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْبَنُونَ الْأَبْرَارُ وَ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُونَ وَ رِزْقُ الْمَرْءِ فِی بَلَدِهِ وَ الْحُبُّ لآِلِ مُحَمَّدٍ ع.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: پنج چیز از خوشبختى است: همسر صالح، فرزند نیکوکار، دوستان صالح، روزی مرد در شهرش و محبت آل محمد (ع).
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٣، ص ٢٩٢، ح ١٥٣٨٧
٢- رِسَالَةُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع الْمَعْرُوفَةُ بِرِسَالَةِ الْحُقُوق: وَ أَمَّا حَقُّ رَعِیَّتِکَ بِمِلْکِ النِّکَاحِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَهَا سَکَناً وَ مُسْتَرَاحاً وَ أُنْساً وَ وَاقِیَةً وَ کَذَلِکَ کُلُّ أَحَدٍ مِنْکُمَا یَجِبُ أَنْ یَحْمَدَ اللَّهَ عَلَى صَاحِبِهِ وَ یَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنْهُ عَلَیْهِ وَ وَجَبَ أَنْ یُحْسِنَ صُحْبَةَ نِعْمَةِ اللَّهِ وَ یُکْرِمَهَا وَ یَرْفُقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَیْهَا أَغْلَظَ وَ طَاعَتُکَ لَهَا أَلْزَمَ فِیمَا أَحْبَبْتَ وَ کَرِهْتَ مَا لَمْ تَکُنْ مَعْصِیَةً فَإِنَّ لَهَا حَقَّ الرَّحْمَةِ وَ الْمُؤَانَسَةِ وَ مَوْضِعُ السُّکُونِ إِلَیْهَا قَضَاءُ اللَّذَّةِ الَّتِی لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ ذَلِکَ عَظِیمٌ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: و أما حق زیر دست زناشوئى تو که همسر تو است اینست که بدانى خدا او را آرامش جان و راحت باش توان و انیس و نگهدار تو ساخته و نیز هر کدام از شما زن و شوهر باید به نعمت وجود همسرش حمد کند و بداند که این نعمت خدا است که به او داده و لازم است که با نعمت خدا خوش‌رفتارى کند و آن را گرامى دارد و با او بسازد و گر چه حق تو بر زنت سختتر و طاعت تو بر او لازم‌تر است ــ نسبت به هر خواه و نخواه تو ــ تا آنجا که گناه نباشد ولى آن زن هم حق دلنوازى و اُنس و حفظ مقام آسایش در دامن او را دارد براى کامیابى و لذتجوئى که باید انجام شود و این خود حق بزرگى است؛ و لا قوة الا باللَّه
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧١، ص ١٠، ح ٢
قَالَ عَلِیٌّ علیه السّلام: الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ أَحَدُ الْکَسْبَیْنِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: همسر شایسته، یکى از دو به دست آورده شده ها است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٠٥، ح ٩٢٨١
٤٣٣٦- رُوِیَ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ أَنَّهُ قَالَ: سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ خَلْقِ حَوَّاءَ وَ قِیلَ لَهُ إِنَّ أُنَاساً عِنْدَنَا یَقُولُونَ- إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ حَوَّاءَ مِنْ ضِلْعِ آدَمَ الْأَیْسَرِ الْأَقْصَى فَقَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ تَعَالَى عَنْ ذَلِکَ عُلُوّاً کَبِیراً أَ یَقُولُ مَنْ یَقُولُ هَذَا إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمْ یَکُنْ لَهُ مِنَ الْقُدْرَةِ مَا یَخْلُقُ لآِدَمَ زَوْجَةً مِنْ غَیْرِ ضِلْعِهِ وَ یَجْعَلُ لِلْمُتَکَلِّمِ مِنْ أَهْلِ التَّشْنِیعِ سَبِیلًا إِلَى الْکَلَامِ أَنْ یَقُولَ إِنَّ آدَمَ کَانَ یَنْکِحُ بَعْضُهُ بَعْضاً إِذَا کَانَتْ مِنْ ضِلْعِهِ مَا لِهَؤُلَاءِ حَکَمَ اللَّهُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ قَالَ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمَّا خَلَقَ آدَمَ ع مِنْ طِینٍ وَ أَمَرَ الْمَلَائِکَةَ فَسَجَدُوا لَهُ أَلْقَى عَلَیْهِ السُّبَاتَ ثُمَّ ابْتَدَعَ لَهُ حَوَّاءَ فَجَعَلَهَا فِی مَوْضِعِ النُّقْرَةِ الَّتِی بَیْنَ وَرِکَیْهِ وَ ذَلِکَ لِکَیْ تَکُونَ الْمَرْأَةُ تَبَعاً لِلرَّجُلِ فَأَقْبَلَتْ تَتَحَرَّکُ فَانْتَبَهَ لِتَحَرُّکِهَا فَلَمَّا انْتَبَهَ نُودِیَتْ أَنْ تَنَحَّیْ عَنْهُ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهَا نَظَرَ إِلَى خَلْقٍ حَسَنٍ یُشْبِهُ صُورَتَهُ غَیْرَ أَنَّهَا أُنْثَى فَکَلَّمَهَا فَکَلَّمَتْهُ بِلُغَتِهِ فَقَالَ لَهَا مَنْ أَنْتِ قَالَتْ خَلْقٌ خَلَقَنِی اللَّهُ کَمَا تَرَى فَقَالَ آدَمُ ع عِنْدَ ذَلِکَ یَا رَبِّ مَا هَذَا الْخَلْقُ الْحَسَنُ الَّذِی قَدْ آنَسَنِی قُرْبُهُ وَ النَّظَرُ إِلَیْهِ فَقَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یَا آدَمُ هَذِهِ أَمَتِی حَوَّاءُ أَ فَتُحِبُّ أَنْ تَکُونَ مَعَکَ تُؤْنِسُکَ وَ تُحَدِّثُکَ وَ تَکُونَ تَبَعاً لِأَمْرِکَ فَقَالَ نَعَمْ یَا رَبِّ وَ لَکَ عَلَیَّ بِذَلِکَ الْحَمْدُ وَ الشُّکْرُ مَا بَقِیتُ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَاخْطُبْهَا إِلَیَ فَإِنَّهَا أَمَتِی وَ قَدْ تَصْلُحُ لَکَ أَیْضاً زَوْجَةً لِلشَّهْوَةِ وَ أَلْقَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِ الشَّهْوَةَ وَ قَدْ عَلَّمَهُ قَبْلَ ذَلِکَ الْمَعْرِفَةَ بِکُلِّ شَیْءٍ فَقَالَ یَا رَبِّ فَإِنِّی أَخْطُبُهَا إِلَیْکَ فَمَا رِضَاکَ لِذَلِکَ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ رِضَایَ أَنْ تُعَلِّمَهَا مَعَالِمَ دِینِی فَقَالَ ذَلِکَ لَکَ یَا رَبِّ عَلَیَّ إِنْ شِئْتَ ذَلِکَ لِی فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَدْ شِئْتُ ذَلِکَ وَ قَدْ زَوَّجْتُکَهَا فَضُمَّهَا إِلَیْکَ فَقَالَ لَهَا آدَمُ ع إِلَیَّ فَأَقْبِلِی فَقَالَتْ لَهُ بَلْ أَنْتَ فَأَقْبِلْ إِلَیَّ فَأَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ ع أَنْ یَقُومَ إِلَیْهَا وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَکَانَ النِّسَاءُ هُنَّ یَذْهَبْنَ إِلَى الرِّجَالِ حَتَّى یَخْطُبْنَ عَلَى أَنْفُسِهِنَّ فَهَذِهِ قِصَّةُ حَوَّاءَ ص.
امام صادق (علیه السلام)- زراره گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آفرینش حوّا پرسیدند و به او گفتند: «مردمی داریم که می‌گویند: خداوند تعالی، حوّا را از دنده‌ی چپ و پایین آدم (علیه السلام) آفرید». فرمود: «خداوند از آنچه که می‌گویند، بزرگ‌تر و والاتر است و معنی آنچه که اینان می‌گویند این است که خداوند تعالی توانایی آفرینش همسر آدم (علیه السلام) از چیزی غیر از دنده‌ی او را نداشته است و این سخن، راه را برای زشت‌گویی زشت‌گویان باز نموده و می‌گویند: اگر حوّا (سلام الله علیها) از دنده‌ی آدم (علیه السلام) آفریده شده، پس آدم (علیه السلام) با خودش ازدواج نموده است. این‌ها را چه می‌شود [که چنین حکم می‌کنند]؟ خداوند بین ما و آنها حکم نماید». سپس فرمود: «خداوند، وقتی حضرت آدم (علیه السلام) را از گل آفرید، به فرشتگان دستور سجده داد و آنها نیز در مقابل آدم (علیه السلام) سجده کردند. آنگاه خداوند، آدم (علیه السلام) را به خوابی سنگین فرو برد و سپس برای او مخلوقی آفرید و او را در سوراخ مفصل ران که بین دو سُرینش بود، قرار داد و آن به این دلیل است که زن، تابع مرد باشد. سپس آن مخلوق، شروع به حرکت کرد و آدم (علیه السلام) متوجّه‌ی حرکت او شد؛ و زمانی‌که آدم (علیه السلام) متوجّه شد، به آن مخلوق ندا رسید که از او (آدم (علیه السلام)) دور شو و آنگاه که آدم (علیه السلام) به آن مخلوق نگریست، دید که آن، مخلوقی است زیبا، شبیه خودش، امّا از جنس مؤنث. پس با او سخن گفت و او نیز با زبان خودش با او (آدم (علیه السلام))، سخن گفت. آدم (علیه السلام) از او پرسید: «تو کیستی»؟ گفت: «همان‌طور که می‌بینی من مخلوقی هستم آفریده‌ی پروردگار». آنگاه آدم (علیه السلام) گفت: «پروردگارا! این مخلوق زیبا که همجواری و نگریستن به او به من آرامش می‌بخشد، کیست»؟ خداوند فرمود: «این کنیز من، حوّا است. آیا دوست داری که با تو باشد و به تو آرامش ببخشد و با تو به گفتگو بنشیند و از دستورات تو فرمان برداری کند»؟ گفت: «آری پروردگارا و به شکرانه‌ی این نعمت تا زنده هستم، تو را حمد و ثنا گویم». خداوند تعالی فرمود: «پس او را از من خواستگاری کن؛ چرا که او کنیز من است و گاهی برای شهوت جنسی نیز مناسب است». آنگاه، خداوند، غریزه‌ی شهوت را در او نهاد و قبل از آن، شناخت کافی را به او داد. آدم (علیه السلام) گفت: «پروردگارا! او را از تو خواستگاری می‌کنم، رضای تو برای آن در چیست»؟ خداوند سبحان فرمود: «رضای من در این است که آموزه‌های دینم را به او بیاموزی». آدم (علیه السلام) گفت: «پروردگارا! اگر تو خواستار آن باشی، پذیرفتم». خداوند تعالی فرمود: «اراده‌ی من چنین است و او را به همسری تو در آوردم، پس او را نزد خود بیاور و در آغوشش بگیر». آدم (علیه السلام) نیز گفت: «بیا». امّا حوّا (علیه السلام) گفت: «نه، تو نزد من بیا». آنگاه، خداوند سبحان به آدم (علیه السلام) وحی کرد تا به‌سوی حوّا (سلام الله علیها) برخیزد. آدم (علیه السلام) نیز برخاست و اگر چنین نبود، این زنان بودند که به خواستگاری مردان می‌رفتند. داستان حوّا (سلام الله علیها)، این چنین است»
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٣٧٩، ح ٤٣٣٦
١٠٦- الأمالی للشیخ الطوسی عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أُعْطِیَ أَرْبَعَ خِصَالٍ فِی الدُّنْیَا فَقَدْ أُعْطِیَ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ فَازَ بِحَظِّهِ مِنْهُمَا وَرَعٌ یَعْصِمُهُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ حُسْنُ خُلُقٍ یَعِیشُ بِهِ فِی النَّاسِ وَ حِلْمٌ یَدْفَعُ بِهِ جَهْلَ الْجَاهِلِ وَ زَوْجَةٌ صَالِحَةٌ تُعِینُهُ عَلَى أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: به کسی که چهار خصلت داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است و به بهره آن دو رستگار شده است: ورعی که او را از محارم الهی نگهدارد؛ و اخلاق نیکو که با آن در میان مردم زندگی کند؛ و صبری که با آن جهل جاهل را دفع کند؛ و همسر صالحی که او را در امر دنیا و آخرت یاری کند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٦٦، ص ٤٠٤، ح ١٠٦
٣- مصباح الشریعة قَالَ الصَّادِقُ ع: ثَلَاثَةُ أَشْیَاءَ فِی کُلِّ زَمَانٍ عَزِیزَةٌ الْأَخُ فِی اللَّهِ وَ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ الْأَلِیفَةُ فِی دِینِ اللَّهِ وَ الْوَلَدُ الرَّشِیدُ وَ مَنْ أَصَابَ أَحَدَ الثَّلَاثَةِ فَقَدْ أَصَابَ خَیْرَ الدَّارَیْنِ وَ الْحَظَّ الْأَوْفَرَ مِنَ الدُّنْیَا.
امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز در دنیا وجود دارد که در هر زمان گرانبهاست: ١- برادری و اخوّتی که در راه خدا باشد. ٢- همسر شایسته ای که دارای الفت و محبّت بوده و کمک حال دینداری شوهرش می باشد. ٣- فرزند برومند. شخصی که این سه چیز را داشته باشد. خیر دنیا و آخرت را خواهد داشت؛ و بهترین بهره را در دنیا و آخرت برده است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧١، ص ٢٨٢، ح ٣
٦٤- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْمَسْکَنُ الْوَاسِعُ وَ الْمَرْکَبُ الْهَنِیءُ وَ الْوَلَدُ الصَّالِحُ وَ مِنْ یُمْنِ الْمَرْأَةِ أَنْ یَکُونَ بِکْرُهَا جَارِیَةً یَعْنِی أَوَّلَ وَلَدِهَا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شایسته، خانه اى بزرگ، وسیله ای راحت براى سوارى و فرزند خوب است؛ و از مبارکىِ زن این است که فرزند نخست او دختر باشد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٠١، ص ٩٨، ح ٦٤
١٦- قَالَ عَلِیّ بْنِ موسی الرِّضَا (ع): أَنَّ کِبَرَ الدَّارِ مِنَ السَّعَادَةِ وَ کَثْرَةَ الْمُحِبِّینَ مِنَ السَّعَادَةِ وَ مُوَافَقَةَ الزَّوْجَةِ کَمَالُ السُّرُورِ.
امام رضا علیه السّلام فرمودند: همانا بزرگی خانه از سعادت است و بسیاری دوستداران از سعادت است و همسر موافق کمال شادمانی است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٦، ص ٣٠٣، ح ١٦
٤- الْخِصَالُ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَمْسُ خِصَالٍ مَنْ فَقَدَ مِنْهُنَّ وَاحِدَةً لَمْ یَزَلْ نَاقِصَ الْعَیْشِ زَائِلَ الْعَقْلِ مَشْغُولَ الْقَلْبِ فَأُولَاهَا صِحَّةُ الْبَدَنِ وَ الثَّانِیَةُ الْأَمْنُ وَ الثَّالِثَةُ السَّعَةُ فِی الرِّزْقِ وَ الرَّابِعَةُ الْأَنِیسُ الْمُوَافِقُ قُلْتُ وَ مَا الْأَنِیسُ الْمُوَافِقُ قَالَ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْوَلَدُ الصَّالِحُ وَ الْخَلِیطُ الصَّالِحُ وَ الْخَامِسَةُ وَ هِیَ تَجْمَعُ هَذِهِ الْخِصَالَ الدَّعَةُ.
امام صادق علیه السلام فرمود: پنچ چیز است که هر کس یکى از آنها را نداشته باشد، پیوسته زندگیش لنگ، خردش سرگشته و فکرش مشغول است: اول تندرستى. دوم امنیّت. سوم فراخى در روزى. چهارم همدم سازگار. راوى مى گوید: عرض کردم: منظور از همدم سازگار چیست؟ فرمود: زن نیک و فرزند نیک و همنشین نیک. [امام علیه السلام در ادامه فرمود:] و پنجم که جامع همه اینهاست، آسایش.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٨، ص ١٧١، ح ٤
٣٠- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَا مِنْ عَبْدٍ أُعْطِیَ قَلْباً شَاکِراً وَ لِسَاناً ذَاکِراً وَ جَسَداً فِی الْبَلَاءِ صَابِراً وَ زَوْجَةً صَالِحَةً إِلَّا وَ قَدْ أُعْطِیَ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: به هیچ بنده‌اى دل شکرگزار و زبان ذکرکننده و بدن صبرکننده در مقابل سختیها و زن پارسا داده نشد، مگر اینکه خیر دنیا و آخرت به او داده شد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٩، ص ١٤٥، ح ٣٠
٣٧- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: الدُّنْیَا مَتَاعٌ وَ خَیْرُ مَتَاعِهَا الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: دنیا متاع است و بهترین متاع آن زن شایسته است
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٠٠، ص ٢٢٢، ح ٣٧
١٦٣٨٤- عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: مَا اسْتَفَادَ رَجُلٌ بَعْدَ الْإِیمَانِ بِاللَّهِ أَفْضَلَ مِنْ زَوْجَةٍ مُوَافِقَةٍ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بهره نبرده مردی بعد از ایمان برتر از همسر موافق.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٦٢، ح ١٦٣٨٤
١٦٤٠٩- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ یَعْنِی قَوْلَهُ تَعَالَى وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ الْآیَةَ قَالُوا فَأَیَّ الْمَالِ نَتَّخِذُ قَالَ لِسَاناً ذَاکِراً وَ قَلْباً شَاکِراً وَ زَوْجَةً تُعِینُکَ عَلَى دِینِکَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هنگامی‌که این آیه یعنی این کلام خدای تعالی: «و کسانى که طلا و نقره را گنجینه [و ذخیره و پنهان] مى‌سازند» (سوره توبه آیه ۳۴) نازل شد مردم گفتند: پس کدام مال را برگزینیم؟ فرمود: زبانی که ذکر خدا را می‌گوید و قلبی که شکرگزار است و همسری که تو را در مسیر دینداری یاری کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٧٠، ح ١٦٤٠٩
١٦٦٠٧- دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص: أَنَّهُ قَالَ لِامْرَأَةٍ سَأَلَتْهُ عَنْ حَقِّ الزَّوْجِ عَلَى الزَّوْجَةِ وَ لَوْ کُنْتُ أَمَرْتُ أَحَداً أَنْ یَسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله به زنی که از او درباره حق مرد بر همسرش پرسیده بود فرمودند: اگر قرار بود به کسی دستور دهم که بر دیگری سجده کند، به زن می‌گفتم که بر شوهرش سجده کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٢٤٦، ح ١٦٦٠٧
٤٩- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- أَعْطى کُلَّ شَیْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى (طه: ٥٢) قَالَ لَیْسَ شَیْءٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ إِلَّا وَ هُوَ یُعْرَفُ مِنْ شَکْلِهِ الذَّکَرُ مِنَ الْأُنْثَى قُلْتُ مَا یَعْنِی ثُمَّ هَدى قَالَ هَدَاهُ لِلنِّکَاحِ وَ السِّفَاحِ مِنْ شَکْلِهِ.
محمّد بن مسلم گوید: از امام صادق علیه السّلام درباره این آیه سؤال کردم. فرمود: هیچ چیزى از آفریده‌هاى خداوند نیست مگر اینکه از مذکر و مؤنث بودنش را شناخته مى‌شود. گفتم: معناى چیست؟ فرمود: خداوند آن آفریده را توسط جنس خود به ازدواج و زنا هدایت و آگاه نمود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٧، ح ٤٩
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوْ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص النِّسَاءُ أَرْبَعٌ جَامِعٌ مُجْمِعٌ وَ رَبِیعٌ مُرْبِعٌ وَ کَرْبٌ مُقْمِعٌ وَ غُلٌّ قَمِلٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله - یا امیر مؤمنان على علیه السّلام - فرمود: زنان چهار دسته‌اند: زنى که پرخیر است؛ زنى که یک بچه در دامان مى‌پروراند و یک بچه در شکم دارد؛ زنى که با شوهرش بداخلاق است؛ زنى که بد خلق است و مهریه‌اش نیز زیاد است (و شوهرش نمى‌تواند از او خلاصى یابد).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٢، ح ١
٢- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُصْعَبٍ الزُّبَیْرِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع وَ جَلَسْنَا إِلَیْهِ فِی مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَتَذَاکَرْنَا أَمْرَ النِّسَاءِ فَأَکْثَرْنَا الْخَوْضَ وَ هُوَ سَاکِتٌ لَا یَدْخُلُ فِی حَدِیثِنَا بِحَرْفٍ فَلَمَّا سَکَتْنَا قَالَ أَمَّا الْحَرَائِرُ فَلَا تَذْکُرُوهُنَّ وَ لَکِنْ خَیْرُ الْجَوَارِی مَا کَانَ لَکَ فِیهَا هَوًى وَ کَانَ لَهَا عَقْلٌ وَ أَدَبٌ فَلَسْتَ تَحْتَاجُ إِلَى أَنْ تَأْمُرَ وَ لَا تَنْهَى وَ دُونَ ذَلِکَ مَا کَانَ لَکَ فِیهَا هَوًى وَ لَیْسَ لَهَا أَدَبٌ فَأَنْتَ تَحْتَاجُ إِلَى الْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ دُونَهَا مَا کَانَ لَکَ فِیهَا هَوًى وَ لَیْسَ لَهَا عَقْلٌ وَ لَا أَدَبٌ فَتَصْبِرُ عَلَیْهَا لِمَکَانِ هَوَاکَ فِیهَا وَ جَارِیَةٌ لَیْسَ لَکَ فِیهَا هَوًى وَ لَیْسَ لَهَا عَقْلٌ وَ لَا أَدَبٌ فَتَجْعَلُ فِیمَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَهَا الْبَحْرَ الْأَخْضَرَ قَالَ فَأَخَذْتُ بِلِحْیَتِی أُرِیدُ أَنْ أُضْرِطَ فِیهَا لِکَثْرَةِ خَوْضِنَا لِمَا لَمْ نَقُمْ فِیهِ عَلَى شَیْءٍ وَ لِجَمْعِهِ الْکَلَامَ فَقَالَ لِی مَهْ إِنْ فَعَلْتَ لَمْ أُجَالِسْکَ.
عبد اللّه بن مصعب زبیرى گوید: در مسجد رسول صلّى اللّه علیه و آله در مدینه در کنار امام کاظم علیه السّلام نشسته بودیم و در مورد زنان گفت وگو مى‌کردیم و بسیار در موردشان سخن گفتیم، ولى آن حضرت ساکت بود تا ما سخن مى‌گفتیم حتّى یک کلمه چیزى نفرمود. آنگاه که ما سکوت کردیم، فرمود: درباره زنان آزاد چیزى نگویید؛ ولى درباره کنیزان بهترین آنها کنیزى است که تو به او اشتیاق داشته باشى و او نیز عقل و ادب داشته باشد و نیاز نداشته باشد که امر و نهى کنى (و خودش وظیفه‌هایش را تشخیص بدهد). در درجه پایین‌تر از این کنیز، کنیزى است که تو او را مى‌خواهى ولى ادب دارد و تو محتاج به دستور دادن و بازداشتن او هستى. از این پایین‌تر نیز آن کنیزى است که تو او را مى‌خواهى، ولى او عقل و ادب ندارد، ولى به خاطر اشتیاقى که به او دارى او را تحمّل مى‌کنى و کنیزى که نه تو او را مى‌خواهى (یعنى زیبا نیست) و نه عقل و ادب دارد، که آرزو مى‌کنى دریایى سبز بین تو و او باشد. راوى گوید: من ریش خود را به‌دست گرفتم و مى‌خواستم با دهانم صدایى درآورم؛ چرا که ما این‌همه در این مورد بحث کردیم، ولى به جایى نرسیدیم، ولى آن حضرت تمام مطلب را با سخنى جامع و کامل بیان فرمود. حضرتش به من فرمود: این‌کار را مکن. اگر چنین کنى برمى‌خیزم و با تو در یک مجلس نمى‌نشینم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٢، ح ٢
٣- عَنْ إِبْرَاهِیمَ الْکَرْخِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ صَاحِبَتِی هَلَکَتْ وَ کَانَتْ لِی مُوَافِقَةً وَ قَدْ هَمَمْتُ أَنْ أَتَزَوَّجَ فَقَالَ لِیَ انْظُرْ أَیْنَ تَضَعُ نَفْسَکَ وَ مَنْ تُشْرِکُهُ فِی مَالِکَ وَ تُطْلِعُهُ عَلَى دِینِکَ وَ سِرِّکَ فَإِنْ کُنْتَ لَا بُدَّ فَاعِلًا فَبِکْراً تُنْسَبُ إِلَى الْخَیْرِ وَ إِلَى حُسْنِ الْخُلُقِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُنَّ کَمَا قَالَ
أَلَا إِنَّ النِّسَاءَ خُلِقْنَ شَتَّى - فَمِنْهُنَّ الْغَنِیمَةُ وَ الْغَرَامُ
وَ مِنْهُنَّ الْهِلَالُ إِذَا تَجَلَّى - لِصَاحِبِهِ وَ مِنْهُنَّ الظَّلَامُ
فَمَنْ یَظْفَرْ بِصَالِحِهِنَّ یَسْعَدْ - وَ مَنْ یُغْبَنْ فَلَیْسَ لَهُ انْتِقَامُ
وَ هُنَّ ثَلَاثٌ فَامْرَأَةٌ وَلُودٌ وَدُودٌ تُعِینُ زَوْجَهَا عَلَى دَهْرِهِ لِدُنْیَاهُ وَ آخِرَتِهِ وَ لَا تُعِینُ الدَّهْرَ عَلَیْهِ وَ امْرَأَةٌ عَقِیمَةٌ لَا ذَاتُ جَمَالٍ وَ لَا خُلُقٍ وَ لَا تُعِینُ زَوْجَهَا عَلَى خَیْرٍ وَ امْرَأَةٌ صَخَّابَةٌ وَلَّاجَةٌ هَمَّازَةٌ تَسْتَقِلُّ الْکَثِیرَ وَ لَا تَقْبَلُ الْیَسِیرَ.
ابراهیم کرخى گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: همسرم از دنیا رفت و او با من خوشرفتار بود و تصمیم گرفته‌ام که ازدواج کنم. فرمود: بنگر که خود را کجا قرار مى‌دهى، چه‌کسى را در ثروتت شریک مى‌گردانى و از دین خود آگاه مى‌کنى و راز خود را به او مى‌نمایانى. اگر ناگزیرى که این‌کار را انجام دهى، پس همسرى بگیر که باکره باشد و از او به خوبى یاد کنند (یا شیعه باشد) و خوش اخلاقى او معروف باشد و بدان‌که زنان آن گونه‌اند که (شاعر) گفته است: همان‌که زنان با ویژگى‌هاى متفاوتى آفریده شده‌اند: برخى از آنها باید سودمند و زیان بارند و برخى از آنها هنگام نورافشانى براى شوهرش مانند ماهند و بعضى چون تاریکى‌اند. پس هرکسى به زن شایسته‌اى دست یابد، خوشبخت است؛ و کسى که ضرر کند و فریب بخورد، زندگى او گسیخته و دیگر نمى‌تواند جبران کند. زنان سه دسته‌اند: زنى که بسیار بچه‌زا، مهربان که شوهرش را در کارهاى دنیایى و آخرتى‌اش یارى مى‌دهد و روزگار را بر او نمى‌شوراند. زنى که نازاست نه زیبایى دارد نه خوش اخلاق است و شوهرش را در انجام کارهاى شایسته یارى نمى‌دهد. زنى که صدایش بلند است و بسیار از خانه بیرون مى‌رود و برمى‌گردد، بسیار عیب جوست، فراوان را اندک مى‌شمارد و اندک را نمى‌پذیرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٣، ح ٣
٤- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ سَمَاعَةَ عَنِ الْحَذَّاءِ عَنْ عَمِّهِ عَاصِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص النِّسَاءُ أَرْبَعٌ جَامِعٌ مُجْمِعٌ وَ رَبِیعٌ مُرْبِعٌ وَ خَرْقَاءُ مُقْمِعٌ وَ غُلٌّ قَمِلٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: زنان چهار دسته‌اند: زن پرخیر و برکت، زنى که بسیار بچه‌زا است که بچه‌اى در رحم دارد و بچه‌اى را در دامان مى‌پروراند و زنى که با شوهرش بد اخلاق است و زنى که انسان نه مى‌تواند از او بهره‌ور شود و نه مى‌تواند از او خلاصى یابد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٤
١- عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ یَقُولُ کُنَّا عِنْدَ النَّبِیِّ ص فَقَالَ: إِنَّ خَیْرَ نِسَائِکُمُ الْوَلُودُ الْوَدُودُ الْعَفِیفَةُ الْعَزِیزَةُ فِی أَهْلِهَا الذَّلِیلَةُ مَعَ بَعْلِهَا الْمُتَبَرِّجَةُ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصَانُ عَلَى غَیْرِهِ الَّتِی تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ تُطِیعُ أَمْرَهُ وَ إِذَا خَلَا بِهَا بَذَلَتْ لَهُ مَا یُرِیدُ مِنْهَا وَ لَمْ تَبَذَّلْ کَتَبَذُّلِ الرَّجُلِ.
ابو حمزه گوید: از جابر بن عبد اللّه انصارى شنیدم که مى‌گفت: روزى نزد حضرت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله نشسته بودیم که فرمود: به راستى بهترین زنان شما زنى است که بسیار بچه‌زا، مهربان و دوست‌داشتنى، پاکدامن باشد، در خاندانش عزیز و محترم و نسبت به شوهرش فزونى باشد، خود را براى همسرش بیاراید، ولى نسبت به مردان دیگر کناره‌گیر و پاکدامن باشد؛ گفتار شوهرش را بشنود و از خواسته‌اش اطاعت کند و هنگامى که با او تنها مى‌شود هرچه از او مى‌خواهد انجام دهد، ولى همانند مردان آرایش را رها نمى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِذَا خَلَتْ مَعَ زَوْجِهَا خَلَعَتْ لَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ وَ إِذَا لَبِسَتْ لَبِسَتْ مَعَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بهترین زنان شما زنى است که وقتى با شوهرش خلوت کرد لباس حیا را از تن برکند و هنگامى که خود را مى‌پوشد، جامه حیا را نیز دوباره بر تن کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرُ نِسَائِکُمُ الْعَفِیفَةُ الْغَلِمَةُ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: بهترین زنان شما زن پاکدامن و پرشهوت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٣
٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَفْضَلُ نِسَاءِ أُمَّتِی أَصْبَحُهُنَّ وَجْهاً وَ أَقَلُّهُنَّ مَهْراً.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: پرفضیلت‌ترین زنان امّت من زنانى هستند که چهره آنها زیبا و مهریه آنها اندک است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع خَیْرُ نِسَائِکُمُ الْخَمْسُ قِیلَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَا الْخَمْسُ قَالَ الْهَیِّنَةُ اللَّیِّنَةُ الْمُؤَاتِیَةُ الَّتِی إِذَا غَضِبَ زَوْجُهَا لَمْ تَکْتَحِلْ بِغُمْضٍ حَتَّى یَرْضَى وَ إِذَا غَابَ عَنْهَا زَوْجُهَا حَفِظَتْهُ فِی غَیْبَتِهِ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللَّهِ وَ عَامِلُ اللَّهِ لَا یَخِیبُ.
امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: بهترین زنان شما، زنى است که پنج ویژگى داشته باشد: عرض شد: اى امیر مؤمنان! آن پنج ویژگى کدامند؟ فرمود: فروتن و آرام، نرم‌خوى، فرمان‌بردار شوهرش باشد، اگر همسرش خشمگین شد پلک برهم ننهد تا او راضى شود و هنگامى که شوهرش نزد او نیست نسبت به او سخت نگیرد؛ چنین زنى کارگزارى از کارگزاران الهى است و کارگزار الهى هرگز شکست نمى‌خورد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٥
٦- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع خَیْرُ نِسَائِکُمُ الطَّیِّبَةُ الرِّیحِ الطَّیِّبَةُ الطَّبِیخِ الَّتِی إِذَا أَنْفَقَتْ أَنْفَقَتْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِذَا أَمْسَکَتْ أَمْسَکَتْ بِمَعْرُوفٍ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللَّهِ وَ عَامِلُ اللَّهِ لَا یَخِیبُ وَ لَا یَنْدَمُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بهترین زنان شما کسى است که خوشبو باشد و غذاى نیکو بپزد و هنگامى که چیزى انفاق مى‌نماید، به نیکى انفاق کند و آنگاه که دست نگه مى‌دارد به‌طور شایسته دست نگه دارد، چنین زنى کارگزارى از کارگزاران الهى است و کارگزار الهى شکست نمى‌خورد و پشیمان نمى‌گردد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٥، ح ٦
٧- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرُ نِسَائِکُمُ الطَّیِّبَةُ الطَّعَامِ الطَّیِّبَةُ الرِّیحِ الَّتِی إِنْ أَنْفَقَتْ أَنْفَقَتْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِنْ أَمْسَکَتْ أَمْسَکَتْ بِمَعْرُوفٍ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللَّهِ وَ عَامِلُ اللَّهِ لَا یَخِیبُ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: بهترین زنان شما کسى است که غذاى نیکو بپزد؛ خوشبو باشد؛ آنگاه که انفاق مى‌کند به شایستگى انفاق کند و وقت خوددارى به نیکى خوددارى کند. چنین زنى، از کارگزاران الهى است و کارگزار الهى شکست نمى‌خورد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٥، ح ٧
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّمَا مَثَلُ الْمَرْأَةِ مَثَلُ الضِّلْعِ الْمُعْوَجِّ إِنْ تَرَکْتَهُ انْتَفَعْتَ بِهِ وَ إِنْ أَقَمْتَهُ کَسَرْتَهُ وَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ اسْتَمْتَعْتَ بِهِ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: مثل زن مثل استخوان کجى است که اگر او را به حال خود واگذارى؛ از او بهره مى‌برى و اگر بخواهى صافش کنى مى‌شکند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٣، ح ١
١- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص النَّاجِی مِنَ الرِّجَالِ قَلِیلٌ وَ مِنَ النِّسَاءِ أَقَلُّ وَ أَقَلُّ قِیلَ وَ لِمَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِأَنَّهُنَّ کَافِرَاتُ الْغَضَبِ مُؤْمِنَاتُ الرِّضَا.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: نجات یافتگان مرد، کم‌اند و نجات یافتگان زن کمتر و کمتر. گفتند: اى پیامبر خدا! چرا؟ فرمود: زیرا زنان، کفرورزان به هنگام خشم؛ و مؤمنان به هنگام رضایت هستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٤، ح ١
٢- عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِی عَمْرٍو الْجَلَّابِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لِامْرَأَةِ سَعْدٍ هَنِیئاً لَکِ یَا خَنْسَاءُ فَلَوْ لَمْ یُعْطِکِ اللَّهُ شَیْئاً إِلَّا ابْنَتَکِ أُمَّ الْحُسَیْنِ لَقَدْ أَعْطَاکِ اللَّهُ خَیْراً کَثِیراً إِنَّمَا مَثَلُ الْمَرْأَةِ الصَّالِحَةِ فِی النِّسَاءِ کَمَثَلِ الْغُرَابِ الْأَعْصَمِ فِی الْغِرْبَانِ وَ هُوَ الْأَبْیَضُ إِحْدَى الرِّجْلَیْنِ.
سعد بن ابى عمرو جلاّب گوید: امام صادق علیه السّلام به همسر سعد فرمود: گوارایت باد اى «خنساء»! اگر خداوند به تو هیچ چیز جز دخترت «امّ حسین» نداده بود، به راستى که خیر و برکت فراوانى به تو داده بود. حکایت زن شایسته در میان زنان به سان حکایت کلاغ اعصمى که یکى از پاهایش سفید است؛ در میان کلاغ‌ها است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٥، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَثَلُ الْمَرْأَةِ الْمُؤْمِنَةِ مَثَلُ الشَّامَةِ فِی الثَّوْرِ الْأَسْوَدِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مثل زن با ایمان مثل خال سپید بر پیشانى گاو سیاه مى‌باشد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٥، ح ٣
٤- أ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّمَا مَثَلُ الْمَرْأَةِ الصَّالِحَةِ مَثَلُ الْغُرَابِ الْأَعْصَمِ الَّذِی لَا یَکَادُ یُقْدَرُ عَلَیْهِ قِیلَ وَ مَا الْغُرَابُ الْأَعْصَمُ الَّذِی لَا یَکَادُ یُقْدَرُ عَلَیْهِ قَالَ الْأَبْیَضُ إِحْدَى رِجْلَیْهِ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: همانا مثل زن صالحه مثل کلاغ «اعصم» است که دست‌یابى به آن امکان‌پذیر نیست. گفتند: کلاغ اعصمى که دست‌یابى به آن ممکن نیست، چیست؟ فرمود: کلاغى است که یکى از پاهایش سفید است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٥، ح ٤
٦- جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ هَلْ لَکَ مِنْ زَوْجَةٍ فَقَالَ لَا فَقَالَ أَبِی وَ مَا أُحِبُّ أَنَّ لِیَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا وَ أَنِّی بِتُّ لَیْلَةً وَ لَیْسَتْ لِی زَوْجَةٌ ثُمَّ قَالَ الرَّکْعَتَانِ یُصَلِّیهِمَا رَجُلٌ مُتَزَوِّجٌ أَفْضَلُ مِنْ رَجُلٍ أَعْزَبَ یَقُومُ لَیْلَهُ وَ یَصُومُ نَهَارَهُ ثُمَّ أَعْطَاهُ أَبِی سَبْعَةَ دَنَانِیرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَزَوَّجْ بِهَذِهِ ثُمَّ قَالَ أَبِی قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اتَّخِذُوا الْأَهْلَ فَإِنَّهُ أَرْزَقُ لَکُمْ.
امام کاظم علیه السّلام مى‌فرماید: مردى نزد پدر بزرگوارم امام صادق علیه السّلام آمد و آن حضرت به او فرمود: آیا زن دارى؟ عرض کرد: نه. پدرم فرمود: دوست ندارم دنیا و آنچه در آن است مال من باشد ولى شبى را در حالى بگذرانم که همسرى نداشته باشم. آنگاه فرمود: دو رکعت نمازى که مرد همسردار به‌جاى آورد بهتر از مرد بى‌همسرى است که شب تا صبح نماز بخواند و روزش را روزه بگیرد. سپس پدرم هفتاد دینار به او پرداخت و فرمود: با این پول ازدواج کن. آنگاه پدرم فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: همسر اختیار کنید؛ چون براى جلب روزى شما بهتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٩، ح ٦
٣- عَنْ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع قَالَ: مَا أَفَادَ عَبْدٌ فَائِدَةً خَیْراً مِنْ زَوْجَةٍ صَالِحَةٍ إِذَا رَآهَا سَرَّتْهُ وَ إِذَا غَابَ عَنْهَا حَفِظَتْهُ فِی نَفْسِهَا وَ مَالِهِ.
امام رضا علیه السّلام مى‌فرماید: هیچ بنده‌اى بهتر از زن صالح و شایسته‌اى بهره نبرده است که هرگاه به آن نگاه کند مسرور و شادمانش مى‌گرداند و هرگاه حضور نداشته باشد خود و اموال شوهرش را مراقبت کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٧، ح ٣
١٦- قَالَ عَلِیّ بْنِ موسی الرِّضَا (ع): أَنَّ کِبَرَ الدَّارِ مِنَ السَّعَادَةِ وَ کَثْرَةَ الْمُحِبِّینَ مِنَ السَّعَادَةِ وَ مُوَافَقَةَ الزَّوْجَةِ کَمَالُ السُّرُورِ.
امام رضا علیه السّلام فرمودند: همانا بزرگی خانه از سعادت است و بسیاری دوستداران از سعادت است و همسر موافق کمال شادمانی است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٦، ص ٣٠٣، ح ١٦
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْمَرْأَةُ الْجَمِیلَةُ تَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَ الْمَرْأَةُ السَّوْءَاءُ تُهَیِّجُ الْمِرَّةَ السَّوْدَاءَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: زن زیبا، بلغم را برطرف مى‌کند و زن زشت موجب هیجان سوداء مى‌شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٦، ح ١
٢- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ شَکَا إِلَیْهِ الْبَلْغَمَ فَقَالَ أَ مَا لَکَ جَارِیَةٌ تُضْحِکُکَ قَالَ قُلْتُ لَا قَالَ فَاتَّخِذْهَا فَإِنَّ ذَلِکَ یَقْطَعُ الْبَلْغَمَ.
محمّد بن عبد الحمید گوید: یکى از دوستان به امام صادق علیه السّلام از بلغم شکایت کرد. فرمود: آیا کنیزى ندارى که تو را بخنداند؟ گفت: نه. فرمود: پس چنین کنیزى را بگیر، که بلغم را برطرف مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٦، ح ٢
قَالَ عَلِیٌّ علیه السّلام: الزَّوْجَةُ الْمُوَافِقَةُ إِحْدَى الرَّاحَتَیْنِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: همسر موافق (هماهنگ)، یکى از دو راحتی است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٠٥، ح ٩٢٨٣
قَالَ عَلِیٌّ علیه السّلام: الْأُنْسُ فِی ثَلَاثَةٍ الزَّوْجَةِ الْمُوَافِقَةِ وَ الْوَلَدِ الصَّالِحِ [الْبَارِّ] وَ الْأَخِ الْمُوَافِقِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: سه چیز مایه اُنس است: زن سازگار، فرزند شایسته و دوست سازگار.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٠٥، ح ٩٢٨٣
٢٤٩١٢- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَلْقَى اللَّهَ طَاهِراً مُطَهَّراً فَلْیَلْقَهُ بِزَوْجَةٍ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که دوست دارد که پاک و پاکیزه خدا را دیدار کند، با داشتن همسر به دیدارش رود.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ١٨، ح ٢٤٩١٢
١٦٣٣٤- دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، رُوِّینَا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ: مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَلْقَى اللَّهَ طَاهِراً مُطَهَّراً فَلْیَتَعَفَّفْ بِزَوْجَةٍ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر کس می‌خواهد خدا را در حال پاکیزگی و طهارت ملاقات کند، به وسیله ازدواج عفت پیشه سازد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٥٠، ح ١٦٣٣٤
٦٨٨- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیّ (ع): جَاءَ عُثْمَانُ بْنُ مَظْعُونٍ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ غَلَبَنِی حَدِیثُ النَّفْسِ وَ لَمْ أُحْدِثْ شَیْئاً حَتَّى أَسْتَأْمِرَکَ قَالَ بِمَ حَدَّثَتْکَ نَفْسُکَ یَا عُثْمَانُ قَالَ هَمَمْتُ أَنْ أَسِیحَ فِی الْأَرْضِ قَالَ فَلَا تَسِحْ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّ سِیَاحَةَ أُمَّتِی الْمَسَاجِدُ قَالَ وَ هَمَمْتُ أَنْ أُحَرِّمَ عَلَى نَفْسِی اللَّحْمَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَفْعَلْ فَإِنِّی أَشْتَهِیهِ وَ آکُلُهُ وَ لَوْ سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ یُطْعِمَنِیهِ کُلَّ یَوْمٍ لَفَعَلَ فَقَالَ وَ هَمَمْتُ أَنْ أَجُبَ نَفْسِی قَالَ یَا عُثْمَانُ لَیْسَ مِنَّا مَنْ فَعَلَ ذَلِکَ بِنَفْسِهِ وَ لَا بِأَحَدٍ إِنَّ وِجَاءَ أُمَّتِی الصِّیَامُ قَالَ وَ هَمَمْتُ أَنْ أُحَرِّمَ خَوْلَةَ عَلَى نَفْسِی یَعْنِی امْرَأَتَهُ قَالَ لَا تَفْعَلْ یَا عُثْمَانُ فَإِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ إِذَا اتَّخَذَ بِیَدِ زَوْجَتِهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مَحَا عَنْهُ عَشْرَ سَیِّئَاتٍ فَإِنْ قَبَّلَهَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِائَةَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ مِائَةَ سَیِّئَةٍ فَإِنْ أَلَمَّ بِهَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ حَضَرَتْهُمَا الْمَلَائِکَةُ وَ إِذَا اغْتَسَلَا لَمْ یَمُرَّ الْمَاءُ عَلَى شَعْرَةٍ مِنْ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُمَا حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُمَا سَیِّئَةً فَإِنْ کَانَ ذَلِکَ فِی لَیْلَةٍ بَارِدَةٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى لِلْمَلَائِکَةِ انْظُرُوا إِلَى عَبْدَیَّ هَذَیْنِ اغْتَسَلَا فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ الْبَارِدَةِ عِلْماً مِنْهُمَا أَنِّی رَبُّهُمَا أُشْهِدُکُمْ أَنِّی قَدْ غَفَرْتُ لَهُمَا فَإِنْ کَانَ لَهُمَا فِی وَقْعَتِهِمَا تِلْکَ وَلَدٌ کَانَ لَهُمَا وَصِیفاً فِی الْجَنَّةِ ثُمَّ ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِیَدِهِ عَلَى صَدْرِ عُثْمَانَ وَ قَالَ یَا عُثْمَانُ لَا تَرْغَبْ عَنْ سُنَّتِی فَإِنَّ مَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی عَرَضَتْ لَهُ الْمَلَائِکَةُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَصَرَفَتْ وَجْهَهُ عَنْ حَوْضِی.
امام على علیه السلام نقل می‌کند که عثمان بن مَظعون، نزد پیامبر خدا صلی الله علیه وآله آمد و گفت: اى پیامبر خدا! وسوسه، بر من چیره گشته است؛ امّا دست به هیچ کارى نمىزنم تا این که از شما دستور بگیرم. پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: «به چه چیزى وسوسه شدهاى، اى عثمان؟». گفت: در این اندیشهام که زمینگَردى (رهبانیّت سیّار) در پیش گیرم. فرمود: «زمینگَردى مکن؛ زیرا زمینگَردى امّت من، مسجدهاست». گفت: و در این اندیشهام که گوشت خوردن را بر خود حرام سازم. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «چنین مکن. من خود، گوشت دوست دارم و مىخورم. اگر از خدا مى‌خواستم که هر روز به من گوشت بخورانَد، این کار را مىکرد». گفت: و در این اندیشهام که خود را خواجه سازم. فرمود: «اى عثمان! از ما نیست کسى که با خود یا هر کس دیگرى چنین کند. خواجگى امّت من، روزه است». گفت: در این اندیشهام که خوله ـ همسرم ـ را بر خود حرام سازم. فرمود: «چنین مکن، اى عثمان! زیرا بنده مؤمن، هر گاه دست همسرش را بگیرد، خداوند، ده حسنه برایش مىنویسد و ده گناه از او پاک مى‌کند. چنانچه او را ببوسد، خداوند، صد حسنه برایش مىنویسد و صد گناه از او مىزداید. هر گاه با او در آمیزد، خداوند، هزار حسنه برایش مىنویسد و هزار گناه از او مىزداید و فرشتگان بر ایشان حاضر مىشوند. چون غسل کنند، آب بر هر تارِ مویى از آن دو نمىگذرد مگر آن که خداوند، به ازاى هر تارِ مو، یک حسنه بر ایشان مىنویسد و یک گناه مىزداید. اگر این، در شبى سرد باشد، خداوند متعال به فرشتگان مى‌فرماید: بنگرید این دو بندهام را که در این شب سرد، غسل کردند؛ از آن روى که یقین دارند من، خداوندگار آنان هستم. شما را گواه مىگیرم که آن دو را آمرزیدم. پس اگر در این آمیزش، براى آن دو فرزندى بود، آن فرزند، خدمتکار ایشان در بهشت است». آن گاه، پیامبر خدا صلی الله علیه وآله با دستش به سینه عثمان زد و فرمود: اى عثمان! از روش من، روى متاب که هر کس از روش من روى برتابد، روز قیامت، فرشتگان، راه را بر او مىگیرند و روىِ او را از حوض من مىگردانند.
دعائم الإسلام، ج ٢، ص ١٩٠، ح ٦٨٨
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٥١، ح ١٦٣٣٨
قَالَ الصَّادِقُ (ع): ثَلَاثٌ مَنِ ابْتُلِیَ بِوَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ کَانَ طَائِحَ الْعَقْلِ نِعْمَةٌ مُوَلِّیَةٌ وَ زَوْجَةٌ فَاسِدَةٌ وَ فَجِیعَةٌ بِحَبِیبٍ.
امام صادق علیه السلام: سه چیز است که هر کس به یکى از آنها گرفتار آید پریشان عقل مى شود: نعمتِ از دست رفته، همسر بدکار و داغ عزیز.
تحف العقول، ص ٣٢٢
٤٣٧٠- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَغْلَبُ الْأَعْدَاءِ لِلْمُؤْمِنِ زَوْجَةُ السَّوْءِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بیشتر دشمنان مؤمن همسر بد است.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٣٩٠، ح ٤٣٧٠
١٣٣٣٦- عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: لَیَأْتِیَنَّ عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا یَسْلَمُ لِذِی دِینٍ دِینُهُ إِلَّا مَنْ یَفِرُّ مِنْ شَاهِقٍ إِلَى شَاهِقٍ وَ مِنْ جُحْرٍ إِلَى جُحْرٍ کَالثَّعْلَبِ بِأَشْبَالِهِ قَالُوا وَ مَتَى ذَلِکَ الزَّمَانُ قَالَ إِذَا لَمْ تُنَلِ الْمَعِیشَةُ إِلَّا بِمَعَاصِی اللَّهِ فَعِنْدَ ذَلِکَ حَلَّتِ الْعُزُوبَةُ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ أَمَرْتَنَا بِالتَّزْوِیجِ قَالَ بَلَى وَ لَکِنْ إِذَا کَانَ ذَلِکَ الزَّمَانُ فَهَلَاکُ الرَّجُلِ عَلَى یَدَیْ أَبَوَیْهِ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ أَبَوَانِ فَعَلَى یَدَیْ زَوْجَتِهِ وَ وَلَدِهِ فَإِنْ لَمْ تَکُنْ لَهُ زَوْجَةٌ وَ لَا وَلَدٌ فَعَلَى یَدَیْ قَرَابَتِهِ وَ جِیرَانِهِ قَالُوا وَ کَیْفَ ذَلِکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ یُعَیِّرُونَهُ بِضِیقِ الْمَعِیشَةِ وَ یُکَلِّفُونَهُ مَا لَا یُطِیقُ حَتَّى یُورِدُوهُ مَوَارِدَ الْهَلَکَةِ.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: به زودی بر مردم، زمانی خواهد رسید که دین هیچ دینداری سالم نمی ماند مگر کسی که از کوهی به کوه دیگر و از لانه ای به لانه دیگر مانند روباه با بچه هایش بگریزد. پرسیدند این زمان چه وقت خواهد بود؟ حضرت فرمودند: آن گاه که زندگانی جز با نافرمانی خدا حاصل نگردد که در این هنگام، ترک تأهل جایز و حلال می شود. گفتند: ای رسول خدا! ما را به ازدواج فرمان دادی! حضرت فرمودند: آری، ولی در آن زمان، نابودی مرد به دست پدر و مادر اوست و اگر والدین نداشته باشد، به دست زن و فرزندانش است و اگر زن و فرزند نداشته باشد، به دست خویشان و همسایگان است. گفتند: چگونه چنین چیزی خواهد شد ای پیامبر خدا؟ فرمود: او را به خاطر تنگی معیشت ملامت و عیب‌جویی می‌کنند و به برآوردن خواسته‌هایی وادارش می‌کنند [هزینه‌هایی را بر او تحمیل می‌کنند] که توان انجام آن [از راه حلال] را ندارد و این گونه او را به عرصه هلاکت می‌کشانند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٣٨٨، ح ١٣٣٣٦
٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ قَوْماً أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا رَأَیْنَا أُنَاساً یَسْجُدُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ أَمَرْتُ أَحَداً أَنْ یَسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: گروهى نزد رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آمدند و گفتند: اى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله! ما جمعیّتى را دیدیم که گروهى از آنان به گروه دیگر سجده مى‌نمودند! رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اگر به کسى دستور مى‌دادم به شخصى سجده کند، قطعا به زن دستور دادم به شوهرش سجده کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٠٧، ح ٦
قَالَ عَلِیٌّ علیه السّلام: مَوْتُ الزَّوْجَةِ حُزْنُ سَاعَةٍ.
امام على علیه السّلام فرمودند: مرگ همسر، اندوه کوتاه است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٠٥، ح ٩٢٨٧
١٠٧- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیّ (ع): ثَلَاثَةٌ یَضْحَکُ اللَّهُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ رَجُلٌ یَکُونُ عَلَى فِرَاشِهِ مَعَ زَوْجَتِهِ وَ هُوَ یُحِبُّهَا فَیَتَوَضَّأُ وَ یَدْخُلُ الْمَسْجِدَ فَیُصَلِّی وَ یُنَاجِی رَبَّهُ ...
امام على علیه السّلام فرمودند: سه نفرند که خداوند در روز قیامت به روى آنها مى خندد: [یکى از آنها] مردى که در بستر خود کنار همسرش آرمیده و او را دوست دارد اما برمى خیزد و وضو مى سازد و به مسجد مى رود و نماز مى گزارد و با پروردگار خویش به راز و نیاز مى پردازد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٥، ص ٣٢، ح ١٠٧
ماشالا
ایشالا یه زن خوب گیرم بیاد