همسر- ٢
وظایف مرد: احترام و بزرگداشت- خوش رفتاری- محبت کردن- رعایت حد و اندازه زن- بوسیدن- اذیت نکردن- بازی کردن- تامین زندگی- گذشت از خطا- مدارا- جلوگیری از مقدمات گناه- آموزش سوره نور- روش ارتباط با زنان نامحرم- سخن گفتن- غیرتمندی- آراستگی- دادن هدیه- رفتارهای منفی
عبارت «زوجة» در کتابهای الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، بحار الانوار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
٣٥٨٤- دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: مَنِ اتَّخَذَ شَعْراً فَلْیُحْسِنْ إِلَیْهِ وَ مَنِ اتَّخَذَ زَوْجَةً فَلْیُکْرِمْهَا وَ مَنِ اتَّخَذَ نَعْلًا فَلْیَسْتَجِدْهَا وَ مَنِ اتَّخَذَ دَابَّةً فَلْیَسْتَفْرِهْهَا وَ مَنِ اتَّخَذَ ثَوْباً فَلْیُنَظِّفْهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هرکه موى سر را بلند کند، باید به آن خوب رسیدگى کند و هرکه همسرى اختیار کند باید او را گرامى بدارد و هرکه مى‌خواهد نعلین بپوشد باید نوع خوب و مرغوب آن را برگزیند؛ و هرکه حیوانى نگهدارى مى‌کند باید نیکو مواظبتش کند تا فربه شود؛ و هرکه جامه‌اى تهیه نمود باید آن را پاکیزه نگهدارد
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٣، ص ٢٨٠، ح ٣٥٨٤
٤٩١١- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی وَصِیَّتِهِ لِابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ یَا بُنَیَّ إِذَا قَوِیتَ فَاقْوَ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ إِذَا ضَعُفْتَ فَاضْعُفْ عَنْ مَعْصِیَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا تُمَلِّکَ الْمَرْأَةَ مِنْ أَمْرِهَا مَا جَاوَزَ نَفْسَهَا فَافْعَلْ فَإِنَّهُ أَدْوَمُ لِجَمَالِهَا وَ أَرْخَى لِبَالِهَا وَ أَحْسَنُ لِحَالِهَا فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ فَدَارِهَا عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ أَحْسِنِ الصُّحْبَةَ لَهَا لِیَصْفُوَ عَیْشُکَ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام در وصیّت و سفارشى که به فرزندش محمّد حنفیه کرد فرمود: اى فرزند عزیزم اگر قدرتى در تو هست آن را در طاعت و فرمان خدا بکار بر و اگر ناتوانى در معصیت خداوند ناتوان باش و چنانچه بتوانى همسرت را جز در امور مربوط به خودش اختیار ندهى همین کار را بکن، زیرا این براى جمال و بزرگوارى او بهتر است و هم براى آسودگى خاطرش و هم براى راحتى حالش، چون زن شاخه ریحان را ماند بسیار لطیف و زود رنج است، قهرمان و دلاور نیست همیشه با او بمدارا و نرمى رفتار کن و با زبان خوش و روى باز با وى بیامیز تا زندگیتان با آرامش و صفا بگذرد.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٥٥٥، ح ٤٩١١
٥- عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا حَقُّ الْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا قَالَ یَسُدُّ جَوْعَتَهَا وَ یَسْتُرُ عَوْرَتَهَا وَ لَا یُقَبِّحُ لَهَا وَجْهاً- فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ وَ اللَّهِ أَدَّى حَقَّهَا.
شهاب بن عبد ربّه گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: حقوق زن بر شوهرش چیست؟ فرمود: گرسنگى‌اش را برطرف کند و ناموسش را بپوشاند و با او با ترش‌رویى رفتار نکند پس اگر شوهر چنین رفتار کرد به خدا سوگند که حقّ همسرش را ادا کرده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٥
٤٩٠٠- شَکَا رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع نِسَاءَهُ فَقَامَ ع خَطِیباً فَقَالَ: یَا مَعَاشِرَ النَّاسِ لَا تُطِیعُوا النِّسَاءَ عَلَى حَالٍ وَ لَا تَأْمَنُوهُنَّ عَلَى مَالٍ وَ لَا تَذَرُوهُنَّ یُدَبِّرْنَ أَمْرَ الْعِیَالِ فَإِنَّهُنَّ إِنْ تُرِکْنَ وَ مَا أَرَدْنَ أَوْرَدْنَ الْمَهَالِکَ وَ عَدَوْنَ أَمْرَ الْمَالِکِ فَإِنَّا وَجَدْنَاهُنَّ لَا وَرَعَ لَهُنَّ عِنْدَ حَاجَتِهِنَّ وَ لَا صَبْرَ لَهُنَّ عِنْدَ شَهْوَتِهِنَّ الْبَذَخُ لَهُنَّ لَازِمٌ وَ إِنْ کَبِرْنَ وَ الْعُجْبُ لَهُنَّ لَاحِقٌ وَ إِنْ عَجَزْنَ لَا یَشْکُرْنَ الْکَثِیرَ إِذَا مُنِعْنَ الْقَلِیلَ یَنْسَیْنَ الْخَیْرَ وَ یَحْفَظْنَ الشَّرَّ یَتَهَافَتْنَ بِالْبُهْتَانِ وَ یَتَمَادَیْنَ فِی الطُّغْیَانِ وَ یَتَصَدَّیْنَ لِلشَّیْطَانِ فَدَارُوهُنَّ عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ أَحْسِنُوا لَهُنَّ الْمَقَالَ لَعَلَّهُنَّ یُحْسِنَّ الْفِعَالَ.
مردى از یاران امیر المؤمنین علیه السّلام از زنان خود شکایت کرد، امام به خطبه ایستاد و فرمود: اى مردم! در هیچ حالى از زنان اطاعت نکنید و آنها را بر مالى امین مگردانید و نگذارید که تدبیر امور خانواده به دست آنها باشد؛ چراکه اگر به حال خود رها شوند به هلاکت مى‌افتند و از امر صاحب خود سرپیچى مى‌کنند که ما آنها را این‌گونه یافتیم که هنگام خواستن چیزى، تقوا ندارند و هنگام شهوت و میل به چیزى صبر ندارند. کبر و غرور همیشه همراه آن‌هاست حتى اگر بزرگ شوند و خودبینى حتى در زمان پیرى از آنها جدا نمى‌شود. اگر از مقدار کمى از خواسته‌هایشان منع شوند، احسان بسیار را سپاس نمى‌گویند. خوبى را فراموش مى‌کنند و بدى را به خاطر مى‌سپارند. پى‌درپى تهمت مى‌زنند و همواره سرکشى مى‌کنند و به پیشواز شیطان مى‌روند. پس در هرحال به آنها نیکى کنید و به نیکى با آنها سخن بگویید شاید کردار خود را اصلاح کنند.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٥٥٤، ح ٤٩٠٠
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَا غِنَى بِالزَّوْجِ عَنْ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ وَ هِیَ الْمُوَافَقَةُ لِیَجْتَلِبَ بِهَا مُوَافَقَتَهَا وَ مَحَبَّتَهَا وَ هَوَاهَا وَ حُسْنُ خُلُقِهِ مَعَهَا وَ اسْتِعْمَالُهُ اسْتِمَالَةَ قَلْبِهَا بِالْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ فِی عَیْنِهَا وَ تَوْسِعَتُهُ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السلام: شوهر در رابطه با همسرش از سه چیز بى نیاز نیست: سازگارى با او تا بدین وسیله سازگارى و محبّت و عشق او را به خود جلب کند و خوش خویى با او و دلبرى از او با آراستن خود در چشم وى و فراهم آوردن امکانات رفاهى او.
تحف العقول، ص ٣٢٣
٢- رِسَالَةُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع الْمَعْرُوفَةُ بِرِسَالَةِ الْحُقُوق: وَ أَمَّا حَقُّ رَعِیَّتِکَ بِمِلْکِ النِّکَاحِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَهَا سَکَناً وَ مُسْتَرَاحاً وَ أُنْساً وَ وَاقِیَةً وَ کَذَلِکَ کُلُّ أَحَدٍ مِنْکُمَا یَجِبُ أَنْ یَحْمَدَ اللَّهَ عَلَى صَاحِبِهِ وَ یَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنْهُ عَلَیْهِ وَ وَجَبَ أَنْ یُحْسِنَ صُحْبَةَ نِعْمَةِ اللَّهِ وَ یُکْرِمَهَا وَ یَرْفُقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَیْهَا أَغْلَظَ وَ طَاعَتُکَ لَهَا أَلْزَمَ فِیمَا أَحْبَبْتَ وَ کَرِهْتَ مَا لَمْ تَکُنْ مَعْصِیَةً فَإِنَّ لَهَا حَقَّ الرَّحْمَةِ وَ الْمُؤَانَسَةِ وَ مَوْضِعُ السُّکُونِ إِلَیْهَا قَضَاءُ اللَّذَّةِ الَّتِی لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ ذَلِکَ عَظِیمٌ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: و أما حق زیر دست زناشوئى تو که همسر تو است اینست که بدانى خدا او را آرامش جان و راحت باش توان و انیس و نگهدار تو ساخته و نیز هر کدام از شما زن و شوهر باید به نعمت وجود همسرش حمد کند و بداند که این نعمت خدا است که به او داده و لازم است که با نعمت خدا خوش‌رفتارى کند و آن را گرامى دارد و با او بسازد و گر چه حق تو بر زنت سختتر و طاعت تو بر او لازم‌تر است ــ نسبت به هر خواه و نخواه تو ــ تا آنجا که گناه نباشد ولى آن زن هم حق دلنوازى و اُنس و حفظ مقام آسایش در دامن او را دارد براى کامیابى و لذتجوئى که باید انجام شود و این خود حق بزرگى است؛ و لا قوة الا باللَّه
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧١، ص ١٠، ح ٢
٤٥٣٧- قَالَ الصَّادِقُ ع: رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْسَنَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ مَلَّکَهُ نَاصِیَتَهَا وَ جَعَلَهُ الْقَیِّمَ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: خداوند رحمت کند بنده‌اى (مردی) را که با همسرش به نیکى رفتار کند زیرا خداوند عزّ و جلّ اختیار زن را بدست او سپرده و او را قیم زن قرار داده است.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٤٤٣، ح ٤٥٣٧
محبت کردن
٥٩- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عَمْرِو بْنِ جُمَیْعٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی أُحِبُّکِ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً.
امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اینکه مرد به همسرش بگوید: «من تو را دوست دارم» هیچ‌گاه از قلب همسرش بیرون نخواهد رفت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٩، ح ٥٩
٤٩١١- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی وَصِیَّتِهِ لِابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ یَا بُنَیَّ إِذَا قَوِیتَ فَاقْوَ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ إِذَا ضَعُفْتَ فَاضْعُفْ عَنْ مَعْصِیَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا تُمَلِّکَ الْمَرْأَةَ مِنْ أَمْرِهَا مَا جَاوَزَ نَفْسَهَا فَافْعَلْ فَإِنَّهُ أَدْوَمُ لِجَمَالِهَا وَ أَرْخَى لِبَالِهَا وَ أَحْسَنُ لِحَالِهَا فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ فَدَارِهَا عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ أَحْسِنِ الصُّحْبَةَ لَهَا لِیَصْفُوَ عَیْشُکَ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام در وصیّت و سفارشى که به فرزندش محمّد حنفیه کرد فرمود: اى فرزند عزیزم اگر قدرتى در تو هست آن را در طاعت و فرمان خدا بکار بر و اگر ناتوانى در معصیت خداوند ناتوان باش و چنانچه بتوانى همسرت را جز در امور مربوط به خودش اختیار ندهى همین کار را بکن، زیرا این براى جمال و بزرگوارى او بهتر است و هم براى آسودگى خاطرش و هم براى راحتى حالش، چون زن شاخه ریحان را ماند بسیار لطیف و زود رنج است، قهرمان و دلاور نیست همیشه با او بمدارا و نرمى رفتار کن و با زبان خوش و روى باز با وى بیامیز تا زندگیتان با آرامش و صفا بگذرد.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ٥٥٥، ح ٤٩١١
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: فِی رِسَالَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع إِلَى الْحَسَنِ ع لَا تُمَلِّکِ الْمَرْأَةَ مِنَ الْأَمْرِ مَا یُجَاوِزُ نَفْسَهَا فَإِنَّ ذَلِکَ أَنْعَمُ لِحَالِهَا وَ أَرْخَى لِبَالِهَا وَ أَدْوَمُ لِجَمَالِهَا فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ وَ لَا تَعْدُ بِکَرَامَتِهَا نَفْسَهَا وَ اغْضُضْ بَصَرَهَا بِسِتْرِکَ وَ اکْفُفْهَا بِحِجَابِکَ وَ لَا تُطْمِعْهَا أَنْ تَشْفَعَ لِغَیْرِهَا فَیَمِیلَ عَلَیْکَ مَنْ شَفَعَتْ لَهُ عَلَیْکَ مَعَهَا وَ اسْتَبْقِ مِنْ نَفْسِکَ بَقِیَّةً فَإِنَّ إِمْسَاکَکَ نَفْسَکَ عَنْهُنَّ وَ هُنَّ یَرَیْنَ أَنَّکَ ذُو اقْتِدَارٍ خَیْرٌ مِنْ أَنْ یَرَیْنَ مِنْکَ حَالًا عَلَى انْکِسَارٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: در نامه امیر مؤمنان على علیه السّلام براى امام حسن علیه السّلام این‌گونه آمده است: به زن بیشتر از امور خودش اختیار نده؛ زیرا این، حال او را شاداب‌تر، قلب او را مطمئن‌تر و زیبایى‌اش را مداوم‌تر مى‌سازد. چرا که زن گل است، قهرمان نیست؛ و با احترام گذاشتن بیش از حد، باعث از دست رفتن شخصیتش نشو و با پرده خویش چشمانش را بپوشان و با حجاب خود، او را نگهدارى کن. او را وادار نکن که براى دیگران شفاعت کند، زیرا باعث مى‌شود آن شخص با همراهى همسرت بر تو طغیان کند. از شخصیّت خود (براى خود، چیزى) ذخیره کن؛ چرا که نگهدارى خود از آنان و این که آنان تو را مقتدر ببینند بهتر از آن است که تو را بدون اقتدار شکسته ببیند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٠، ح ٣
٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَیْسَ الْقُبْلَةُ عَلَى الْفَمِ إِلَّا لِلزَّوْجَةِ أَوِ الْوَلَدِ الصَّغِیرِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: بوسیدن دهن سزاوار نیست جز نسبت به همسر یا فرزند خردسال.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٨٦، ح ٦
١- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَ یَضْرِبُ أَحَدُکُمُ الْمَرْأَةَ ثُمَّ یَظَلُّ مُعَانِقَهَا.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: آیا هیچ کدام از شما همسر خود را کتک مى‌زند سپس او در آغوش مى‌کشد؟!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٠٩، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّمَا الْمَرْأَةُ لُعْبَةٌ مَنِ اتَّخَذَهَا فَلَا یُضَیِّعْهَا.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: به راستى که زن بازیچه (آرامش زندگى) است؛ هرکس آن را بگیرد، ضایعش نکند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٠، ح ٢
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: جَاءَتِ امْرَأَةٌ إِلَى النَّبِیِّ ص فَسَأَلَتْهُ عَنْ حَقِّ الزَّوْجِ عَلَى الْمَرْأَةِ فَخَبَّرَهَا ثُمَّ قَالَتْ فَمَا حَقُّهَا عَلَیْهِ قَالَ یَکْسُوهَا مِنَ الْعُرْیِ وَ یُطْعِمُهَا مِنَ الْجُوعِ وَ إِنْ أَذْنَبَتْ غَفَرَ لَهَا فَقَالَتْ فَلَیْسَ لَهَا عَلَیْهِ شَیْءٌ غَیْرُ هَذَا قَالَ لَا قَالَتْ لَا وَ اللَّهِ لَا تَزَوَّجْتُ أَبَداً ثُمَّ وَلَّتْ فَقَالَ النَّبِیُّ ص ارْجِعِی فَرَجَعَتْ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: زنى خدمت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آمد و در مورد حقوق مرد بر همسر سؤال نمود. پیامبر صلّى اللّه علیه و آله در این خصوص به او آگاهى داد. زن گفت: پس حق زن بر شوهرش چیست؟ فرمود: او را از عریانى بپوشاند، از گرسنگى سیر نماید و اگر گناهى از همسرش سر زد، از او درگذرد. زن گفت: زن حقى غیر از این بر شوهر ندارد؟ فرمود: نه. گفت: به خدا سوگند! هرگز ازدواج نخواهم کرد. سپس برگشت. پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به او فرمود: بازگرد! او بازگشت. فرمود: خداوند مى‌فرماید: «و اگر عفّت بورزند براى آنان بهتر است.»
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٢
٥- عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا حَقُّ الْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا قَالَ یَسُدُّ جَوْعَتَهَا وَ یَسْتُرُ عَوْرَتَهَا وَ لَا یُقَبِّحُ لَهَا وَجْهاً- فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ وَ اللَّهِ أَدَّى حَقَّهَا قُلْتُ فَالدُّهْنُ قَالَ غِبّاً یَوْمٌ وَ یَوْمٌ لَا قُلْتُ فَاللَّحْمُ قَالَ فِی کُلِّ ثَلَاثَةٍ فَیَکُونُ فِی الشَّهْرِ عَشْرَ مَرَّاتٍ لَا أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ قُلْتُ فَالصِّبْغُ قَالَ وَ الصِّبْغُ فِی کُلِّ سِتَّةِ أَشْهُرٍ وَ یَکْسُوهَا فِی کُلِّ سَنَةٍ أَرْبَعَةَ أَثْوَابٍ ثَوْبَیْنِ لِلشِّتَاءِ وَ ثَوْبَیْنِ لِلصَّیْفِ وَ لَا یَنْبَغِی أَنْ یُفْقِرَ بَیْتَهُ مِنْ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ دُهْنِ الرَّأْسِ وَ الْخَلِّ وَ الزَّیْتِ وَ یَقُوتُهُنَّ بِالْمُدِّ فَإِنِّی أَقُوتُ بِهِ نَفْسِی وَ عِیَالِی وَ لْیُقَدِّرْ لِکُلِّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ قُوتَهُ فَإِنْ شَاءَ أَکَلَهُ وَ إِنْ شَاءَ وَهَبَهُ وَ إِنْ شَاءَ تَصَدَّقَ بِهِ وَ لَا تَکُونُ فَاکِهَةٌ عَامَّةٌ إِلَّا أَطْعَمَ عِیَالَهُ مِنْهَا وَ لَا یَدَعْ أَنْ یَکُونَ لِلْعِیدِ عِنْدَهُمْ فَضْلٌ فِی الطَّعَامِ أَنْ یُسَنِّیَ مِنْ ذَلِکَ شَیْئاً لَا یُسَنِّی لَهُمْ فِی سَائِرِ الْأَیَّامِ.
شهاب بن عبد ربّه گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: حقوق زن بر شوهرش چیست؟ فرمود: گرسنگى‌اش را برطرف کند و ناموسش را بپوشاند و با او با ترش‌رویى رفتار نکند پس اگر شوهر چنین رفتار کرد به خدا سوگند که حقّ همسرش را ادا کرده است. گفتم: روغن (به چه مقدار کفایت مى‌کند؟) فرمود: یک روز آرى و یک روز نه (یعنى یک روز در میان). گفتم: گوشت چه؟ فرمود: در هر سه روز (یک بار)، بنابراین در هر ماه ده بار؛ نه بیشتر. گفتم: رنگ (وسایل آرایش)؟ فرمود: رنگ در هر شش ماه یک بار. (یعنى به اندازه شش ماه تهیّه کند). بایستى براى همسرش در هر سال چهار دست لباس تهیّه کند: دو دست لباس براى زمستان و دو دست لباس براى تابستان؛ و روا نیست که خانه‌اش از این سه چیز خالى بماند: روغن (موى) سر، سرکه و زیتون. خوراک زنان یک مدّ است؛ چرا که من هم خودم و خانواده‌ام را به همین اندازه تغذیه مى‌کنم؛ و باید سهم هر کدام از افراد خانواده‌اش را در نظر بگیرد. پس اگر آن عضو خانواده تمایل داشته باشد سهم خود را مى‌خورد و اگر هم بخواهد آن را مى‌بخشد و اگر هم بخواهد آن را صدقه مى‌دهد. او باید میوه هر فصلى را براى خانواده‌اش تهیّه و در اعیاد براى خانواده‌اش غذاى بیشترى تهیّه کند به گونه‌اى که در روزهاى دیگر فراهم نمى‌کرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٥
٧- عَنْ رَوْحِ بْنِ عَبْدِ الرَّحِیمِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّهُ (الطلاق: ٧) قَالَ إِذَا أَنْفَقَ عَلَیْهَا مَا یُقِیمُ ظَهْرَهَا مَعَ کِسْوَةٍ وَ إِلَّا فُرِّقَ بَیْنَهُمَا.
روح بن عبد الرحیم گوید: به امام صادق علیه السّلام گفتم: خداوند متعال در قرآن مى‌فرماید: «و کسى که تنگدست است، از آنچه خدا به او داده انفاق کند»(مراد از این آیه چیست؟) فرمود: هرگاه شوهر هزینه زندگى خانم را به گونه‌اى تأمین کند که او سرپا بماند و پوشاک او را تهیه کند، (وظیفه همسری را ادا کرده است) و گرنه از هم جدا مى‌شوند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٢، ح ٧
٨- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ: لَا یُجْبَرُ الرَّجُلُ إِلَّا عَلَى نَفَقَةِ الْأَبَوَیْنِ وَ الْوَلَدِ قَالَ ابْنُ أَبِی عُمَیْرٍ قُلْتُ لِجَمِیلٍ وَ الْمَرْأَةُ قَالَ قَدْ رُوِیَ عَنْ عَنْبَسَةَ- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا کَسَاهَا مَا یُوَارِی عَوْرَتَهَا وَ یُطْعِمُهَا مَا یُقِیمُ صُلْبَهَا أَقَامَتْ مَعَهُ وَ إِلَّا طَلَّقَهَا.
جمیل بن درّاج گوید: مرد جز به پرداخت هزینه پدر و مادر و فرزند مجبور نمى‌شود. ابن ابى عمیر گوید: به جمیل گفتم: و براى همسر؟ گفت: عنبسه از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است که حضرتش فرمود: اگر شوهر با لباسى همسر خود را بپوشاند و غذایى به او بخوراند که پشتش را راست نگه دارد خانم باید در کنار او بماند و گرنه مى‌تواند او را طلاق دهد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٢، ح ٨
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَا غِنَى بِالزَّوْجِ عَنْ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ وَ هِیَ الْمُوَافَقَةُ لِیَجْتَلِبَ بِهَا مُوَافَقَتَهَا وَ مَحَبَّتَهَا وَ هَوَاهَا وَ حُسْنُ خُلُقِهِ مَعَهَا وَ اسْتِعْمَالُهُ اسْتِمَالَةَ قَلْبِهَا بِالْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ فِی عَیْنِهَا وَ تَوْسِعَتُهُ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السلام: شوهر در رابطه با همسرش از سه چیز بى نیاز نیست: سازگارى با او تا بدین وسیله سازگارى و محبّت و عشق او را به خود جلب کند و خوش خویى با او و دلبرى از او با آراستن خود در چشم وى و فراهم آوردن امکانات رفاهى او.
تحف العقول، ص ٣٢٣
٣٢١٤- عَنْ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: ... وَ أَمَّا حَقُّ الزَّوْجَةِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا لَکَ سَکَناً وَ أُنْساً فَتَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْکَ فَتُکْرِمَهَا وَ تَرْفُقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَیْهَا أَوْجَبَ فَإِنَّ لَهَا عَلَیْکَ أَنْ تَرْحَمَهَا لِأَنَّهَا أَسِیرُکَ وَ تُطْعِمَهَا وَ تَکْسُوَهَا وَ إِذَا جَهِلَتْ عَفَوْتَ عَنْهَا.
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست، پس بزرگش بدار (با احترام کردن) و با او رفاقت کن (مدارا کن)، هر چند حق تو بر او واجب تراست اما این حق اوست که با او مهربان باشى برای اینکه او [مانند] اسیر توست که باید او را اطعام کنی و او را بپوشانی و هنگامی که جهالت کرد از او گذشت کنی.
من لا یحضره الفقیه، ج ٢، ص ٦٢١، ح ٣٢١٤
٣٤٢٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ مَنِ الَّذِی أُجْبَرُ عَلَى نَفَقَتِهِ قَالَ الْوَالِدَانِ وَ الْوَلَدُ وَ الزَّوْجَةُ وَ الْوَارِثُ الصَّغِیرُ یَعْنِی الْأَخَ وَ ابْنَ الْأَخِ وَ غَیْرَهُ.
به امام صادق علیه السّلام گفتم بر چه کسانی نفقه دادن واجب است؟ فرمودند: والدین و فرزند و همسر و وارث صغیر یعنی برادی و پسر برادر و غیر آن.
من لا یحضره الفقیه، ج ٣، ص ١٠٥، ح ٣٤٢٤
٨- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَیْبٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع إِذَا أَتَاهُ خَتَنُهُ عَلَى ابْنَتِهِ أَوْ عَلَى أُخْتِهِ بَسَطَ لَهُ رِدَاءَهُ ثُمَّ أَجْلَسَهُ ثُمَّ یَقُولُ مَرْحَباً بِمَنْ کَفَى الْمَئُونَةَ وَ سَتَرَ الْعَوْرَةَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هرگاه داماد امام سجّاد علیه السّلام یا شوهر خواهرش نزد حضرتش شرف‌یاب مى‌شد، آن حضرت عباى خود را براى او مى‌گستراند و او را روى آن مى‌نشانید و مى‌فرمود: آفرین بر کسى که هزینه خرجى را تأمین کرده و عورت را پوشانیده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٨، ح ٨
١- عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا حَقُّ الْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا الَّذِی إِذَا فَعَلَهُ کَانَ مُحْسِناً قَالَ یُشْبِعُهَا وَ یَکْسُوهَا وَ إِنْ جَهِلَتْ غَفَرَ لَهَا وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع کَانَتِ امْرَأَةٌ عِنْدَ أَبِی ع تُؤْذِیهِ فَیَغْفِرُ لَهَا.
اسحاق بن عمّار گوید: به امام صادق علیه السّلام گفتم: حق یک خانم بر شوهرش چیست، حقّى که شوهر با اداى آن در شمار نیکان درآید؟ فرمود: خوراک و پوشاک او را تأمین کند؛ و اگر نادانى کرد، خطاى او را ببخشد؛ و فرمود: پدرم همسرى داشت که همواره حضرتش را مى‌آزرد و پدرم او را مى‌بخشید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٠، ح ١
٤- عَنْ یُونُسَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: زَوَّجَنِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع جَارِیَةً کَانَتْ لِإِسْمَاعِیلَ ابْنِهِ فَقَالَ أَحْسِنْ إِلَیْهَا فَقُلْتُ وَ مَا الْإِحْسَانُ إِلَیْهَا فَقَالَ أَشْبِعْ بَطْنَهَا وَ اکْسُ جُثَّتَهَا وَ اغْفِرْ ذَنْبَهَا ثُمَّ قَالَ اذْهَبِی وَسَّطَکِ اللَّهُ مَا لَهُ.
یونس بن عمّار گوید: امام صادق علیه السّلام مرا به ازدواج کنیزى که از آن پسرش اسماعیل علیه السّلام بود درآورد؛ و فرمود: به او خوبى کن. گفتم: نیکى به همسر چیست؟ فرمود: شکمش را سیر کن، بدنش را بپوشان و از گناهانش درگذر. سپس (به همسرم) فرمود: برو، خداوند تو را در میان آنچه او دارد قرار داد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١١، ح ٤
٣٢١٤- عَنْ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: ... وَ أَمَّا حَقُّ الزَّوْجَةِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا لَکَ سَکَناً وَ أُنْساً فَتَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْکَ فَتُکْرِمَهَا وَ تَرْفُقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَیْهَا أَوْجَبَ فَإِنَّ لَهَا عَلَیْکَ أَنْ تَرْحَمَهَا لِأَنَّهَا أَسِیرُکَ وَ تُطْعِمَهَا وَ تَکْسُوَهَا وَ إِذَا جَهِلَتْ عَفَوْتَ عَنْهَا.
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست، پس بزرگش بدار (با احترام کردن) و با او رفاقت کن (مدارا کن)، هر چند حق تو بر او واجب تراست اما این حق اوست که با او مهربان باشى برای اینکه او [مانند] اسیر توست که باید او را اطعام کنی و او را بپوشانی و هنگامی که جهالت کرد از او گذشت کنی.
من لا یحضره الفقیه، ج ٢، ص ٦٢١، ح ٣٢١٤
٢- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ إِبْرَاهِیمَ ع شَکَا إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا یَلْقَى مِنْ سُوءِ خُلُقِ سَارَةَ فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَیْهِ إِنَّمَا مَثَلُ الْمَرْأَةِ مَثَلُ الضِّلْعِ الْمُعْوَجِ إِنْ أَقَمْتَهُ کَسَرْتَهُ وَ إِنْ تَرَکْتَهُ اسْتَمْتَعْتَ بِهِ اصْبِرْ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: حضرت ابراهیم علیه السّلام از بد خلقى که از جانب ساره به او رسیده بود به خداوند شکایت نمود. خداوند به او وحى نمود: به راستى که مثل زن مثل استخوان کجى است اگر صافش کنى مى‌شکند و اگر رهایش کنى از او بهره خواهى برد؛ او را تحمّل کن.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٣، ح ٢
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَا غِنَى بِالزَّوْجِ عَنْ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ وَ هِیَ الْمُوَافَقَةُ لِیَجْتَلِبَ بِهَا مُوَافَقَتَهَا وَ مَحَبَّتَهَا وَ هَوَاهَا وَ حُسْنُ خُلُقِهِ مَعَهَا وَ اسْتِعْمَالُهُ اسْتِمَالَةَ قَلْبِهَا بِالْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ فِی عَیْنِهَا وَ تَوْسِعَتُهُ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السلام: شوهر در رابطه با همسرش از سه چیز بى نیاز نیست: سازگارى با او تا بدین وسیله سازگارى و محبّت و عشق او را به خود جلب کند و خوش خویى با او و دلبرى از او با آراستن خود در چشم وى و فراهم آوردن امکانات رفاهى او.
تحف العقول، ص ٣٢٣
٣٢١٤- عَنْ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: ... وَ أَمَّا حَقُّ الزَّوْجَةِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا لَکَ سَکَناً وَ أُنْساً فَتَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْکَ فَتُکْرِمَهَا وَ تَرْفُقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَیْهَا أَوْجَبَ فَإِنَّ لَهَا عَلَیْکَ أَنْ تَرْحَمَهَا لِأَنَّهَا أَسِیرُکَ وَ تُطْعِمَهَا وَ تَکْسُوَهَا وَ إِذَا جَهِلَتْ عَفَوْتَ عَنْهَا.
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست، پس بزرگش بدار (با احترام کردن) و با او رفاقت کن (مدارا کن)، هر چند حق تو بر او واجب تراست اما این حق اوست که با او مهربان باشى برای اینکه او [مانند] اسیر توست که باید او را اطعام کنی و او را بپوشانی و هنگامی که جهالت کرد از او گذشت کنی.
من لا یحضره الفقیه، ج ٢، ص ٦٢١، ح ٣٢١٤
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ یُرْکَبَ سَرْجٌ بِفَرْجٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نهى فرمود که زن سوار بر مرکب شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٦، ح ٣
٤- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَا تَحْمِلُوا الْفُرُوجَ عَلَى السُّرُوجِ فَتُهَیِّجُوهُنَّ لِلْفُجُورِ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: زنان را بر مرکب سوار نکنید، زیرا با این کار، آنان را براى گناه تحریک مى‌کنید!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٦، ح ٤
٢- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَا تُعَلِّمُوا نِسَاءَکُمْ سُورَةَ یُوسُفَ وَ لَا تُقْرِءُوهُنَّ إِیَّاهَا فَإِنَّ فِیهَا الْفِتَنَ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَةَ النُّورِ فَإِنَّ فِیهَا الْمَوَاعِظَ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: به زنانتان سوره یوسف را نیاموزید؛ هم‌چنین آن را برایشان نخوانید؛ چرا که در آن سوره فتنه‌هاست. به آنان سوره نور را بیاموزید؛ زیرا در آن، موعظه‌ها و پندهاست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٦، ح ٢
٥- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: اسْتَقْبَلَ شَابٌّ مِنَ الْأَنْصَارِ امْرَأَةً بِالْمَدِینَةِ وَ کَانَ النِّسَاءُ یَتَقَنَّعْنَ خَلْفَ آذَانِهِنَّ فَنَظَرَ إِلَیْهَا وَ هِیَ مُقْبِلَةٌ فَلَمَّا جَازَتْ نَظَرَ إِلَیْهَا وَ دَخَلَ فِی زُقَاقٍ قَدْ سَمَّاهُ بِبَنِی فُلَانٍ فَجَعَلَ یَنْظُرُ خَلْفَهَا وَ اعْتَرَضَ وَجْهَهُ عَظْمٌ فِی الْحَائِطِ أَوْ زُجَاجَةٌ فَشَقَّ وَجْهَهُ فَلَمَّا مَضَتِ الْمَرْأَةُ نَظَرَ فَإِذَا الدِّمَاءُ تَسِیلُ عَلَى صَدْرِهِ وَ ثَوْبِهِ فَقَالَ وَ اللَّهِ لآَتِیَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ لَأُخْبِرَنَّهُ قَالَ فَأَتَاهُ فَلَمَّا رَآهُ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ لَهُ مَا هَذَا فَأَخْبَرَهُ فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ ع بِهَذِهِ الْآیَةِ- قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما یَصْنَعُونَ. (النور: ٣١)
امام باقر علیه السّلام فرمود: در مدینه جوانى انصارى از مقابل زنى مى‌گذشت. در آن زمان زنان مقنعه و روسرى خود را از پشت گوش مى‌بستند. پس در همان حال که زن مذکور از مقابل جوان مى‌گذشت، جوان به او نگاه کرد و هنگامى که زن عبور کرد، جوان به نگاهش ادامه داد (و در پى زن رفت) در این هنگام وارد کوچه‌اى شد - که امام علیه السّلام نام آن را بنى فلان ذکر نمود - همین‌طور به پشت سر آن زن نگاه مى‌کرد که استخوان یا شیشه‌اى که در دیوار بود، به صورتش برخورد نمود و آن را زخمى کرد. زمانى که زن ناپدید شد، جوان متوجه شد که خون بر سینه و لباسش جارى شده است. گفت: به خدا سوگند! حتما نزد رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله مى‌روم و او را از این جریان آگاه مى‌سازم. جوان خدمت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله رسید هنگامى که حضرتش او را مشاهده نمود به او فرمود: این چیست؟ جوان ماجرا را تعریف کرد. در این هنگام جبرئیل علیه السّلام فرود آمد و این آیه را آورد که «به مؤمنان بگو دیدگان خود را (از نگاه به نامحرم) فروگیرند و پاکدامن باشند، این براى آنان پاکیزه‌تر است. به راستى که خداوند از آنچه انجام مى‌دهند آگاه است.»
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢١، ح ٥
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ یَدْخُلَ الرِّجَالُ عَلَى النِّسَاءِ إِلَّا بِإِذْنِهِنَّ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نهى نمود که مردان به نزد زنان روند، مگر با اجازه آنها.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٨، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ یَدْخُلَ دَاخِلٌ عَلَى النِّسَاءِ إِلَّا بِإِذْنِ أَوْلِیَائِهِنَّ.
به همین سند حضرتش فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نهى فرمود که شخصى نزد زنان رود، مگر با اجازه اولیاى زنان.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٨، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: یَسْتَأْذِنُ الرَّجُلُ إِذَا دَخَلَ عَلَى أَبِیهِ وَ لَا یَسْتَأْذِنُ الْأَبُ عَلَى الِابْنِ قَالَ وَ یَسْتَأْذِنُ الرَّجُلُ عَلَى ابْنَتِهِ وَ أُخْتِهِ إِذَا کَانَتَا مُتَزَوِّجَتَیْنِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هنگامى که شخص بخواهد خدمت پدر من برود، باید اجازه بگیرد. امّا هنگامى که پدر بخواهد به اتاق فرزندش وارد شود، لزومى ندارد که اجازه بگیرد. حضرتش فرمود: هرکس بخواهد نزد دختر و خواهرش که ازدواج کرده‌اند برود، باید اجازه بگیرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٨، ح ٣
٤- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الرَّجُلُ یَسْتَأْذِنُ عَلَى أَبِیهِ قَالَ نَعَمْ قَدْ کُنْتُ أَسْتَأْذِنُ عَلَى أَبِی وَ لَیْسَتْ أُمِّی عِنْدَهُ إِنَّمَا هِیَ امْرَأَةُ أَبِی تُوُفِّیَتْ أُمِّی وَ أَنَا غُلَامٌ وَ قَدْ یَکُونُ مِنْ خَلْوَتِهِمَا مَا لَا أُحِبُّ أَنْ أَفْجَأَهُمَا عَلَیْهِ وَ لَا یُحِبَّانِ ذَلِکَ مِنِّی السَّلَامُ أَصْوَبُ وَ أَحْسَنُ.
محمّد بن على حلبى گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: آیا شخص هنگام ورود نزد پدرش، باید اجازه بگیرد؟ فرمود: آرى. من نیز همواره به هنگام ورود به خدمت پدرم اجازه مى‌گرفتم در حالى که مادرم پیش آن حضرت نبود. این خانم (که اکنون در خانه پدرم مى‌باشد) همسر پدرم است (نه مادر من). مادرم در دوران کودکى من از دنیا رفت و گاهى پدرم و همسرش خلوتى مى‌کنند که من دوست ندارم خلوتشان را بهم زنم و آنها از من چنین انتظارى ندارند (البتّه) سلام کردن (براى اجازه گرفتن) بهتر و نیکوتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٨، ح ٤
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لِیَسْتَأْذِنِ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ وَ الَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْکُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ کَمَا أَمَرَکُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ (النور: ٥٨) وَ مَنْ بَلَغَ الْحُلُمَ فَلَا یَلِجُ عَلَى أُمِّهِ وَ لَا عَلَى أُخْتِهِ وَ لَا عَلَى خَالَتِهِ وَ لَا عَلَى سِوَى ذَلِکَ إِلَّا بِإِذْنٍ فَلَا تَأْذَنُوا حَتَّى یُسَلِّمَ وَ السَّلَامُ طَاعَةٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِیَسْتَأْذِنْ عَلَیْکَ خَادِمُکَ إِذَا بَلَغَ الْحُلُمَ فِی ثَلَاثِ عَوْرَاتٍ إِذَا دَخَلَ فِی شَیْءٍ مِنْهُنَّ وَ لَوْ کَانَ بَیْتُهُ فِی بَیْتِکَ قَالَ وَ لْیَسْتَأْذِنْ عَلَیْکَ بَعْدَ الْعِشَاءِ- الَّتِی تُسَمَّى الْعَتَمَةَ وَ حِینَ تُصْبِحُ وَ حِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُمْ مِنَ الظَّهِیرَةِ إِنَّمَا أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ لِلْخَلْوَةِ فَإِنَّهَا سَاعَةُ غِرَّةٍ وَ خَلْوَةٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: باید بردگان و کودکان نابالغ شما در سه هنگام اجازه بگیرند آن‌سان که خداوند متعال به شما فرمان داده است؛ و هرکس بالغ باشد نباید بدون اجازه نزد مادر، خواهر، خاله و سایرین وارد شود؛ و به هیچ کس اجازه ورود ندهید تا اینکه سلام کند؛ و سلام کردن، طاعت الهى است. امام صادق علیه السّلام فرمود: در صورتى که برده تو بالغ شد، باید سه هنگام اجازه ورود بگیرد، گرچه با هم در یک اتاق زندگى نمایید. حضرتش فرمود: باید بعد از عشا که «عتمه» نامیده مى‌شود، هنگام صبح و نیمروز که لباس‌هاى معمولى خود را مى‌افکنید؛ اجازه بگیرد. همانا خداوند به جهت خلوت و تنهایى چنین دستور داده است، زیرا آن ساعت‌ها، ساعت بى‌خبرى و تنهایى است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٩، ح ١
٢- عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ قَالَ هِیَ خَاصَّةٌ فِی الرِّجَالِ دُونَ النِّسَاءِ قُلْتُ فَالنِّسَاءُ یَسْتَأْذِنَّ فِی هَذِهِ الثَّلَاثِ سَاعَاتٍ قَالَ لَا وَ لَکِنْ یَدْخُلْنَ وَ یَخْرُجْنَ- وَ الَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْکُمْ قَالَ مِنْ أَنْفُسِکُمْ قَالَ عَلَیْکُمُ اسْتِئْذَانٌ کَاسْتِئْذَانِ مَنْ قَدْ بَلَغَ فِی هَذِهِ الثَّلَاثِ سَاعَاتٍ.
زراره گوید: امام صادق علیه السّلام درباره این آیه که مى‌فرماید: «بردگان شما» فرمود: این (صاحب برده بودن) مخصوص مردان است، نه زنان. گفتم: بنابراین زنان باید در این سه هنگام اجازه ورود بگیرند؟ فرمود: نه بلکه (بدون اجازه) وارد مى‌شوند و خارج مى‌گردند؛ و درباره آیه: «کودکانتان که هنوز بالغ نشده‌اند». فرمود: منظور کودکان نابالغى که از آن خودتان هستند. هم‌چنین فرمود: بر شما (کودکان) باد اجازه گرفتن - مانند اجازه گرفتن شخص بالغ - در این سه هنگام.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٢٩، ح ٢
١- الخصال الْأَرْبَعُمِائَةِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیّ (ع): ... إِذَا رَأَى أَحَدُکُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَى وَ لَا یَجْعَلَنَّ لِلشَّیْطَانِ إِلَى قَلْبِهِ سَبِیلًا وَ لْیَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا فَإِنْ لَمْ تَکُنْ لَهُ زَوْجَةٌ فَلْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ وَ یَحْمَدُ اللَّهَ کَثِیراً وَ یُصَلِّی عَلَى النَّبِیِّ وَ آلِهِ ثُمَّ لْیَسْأَلِ اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنَّهُ یُبِیحُ لَهُ بِرَأْفَتِهِ مَا یُغْنِیهِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: هنگامی که یکی از شما زنی را دید که او را خوش می آید به سراغ همسر خود برود، چرا که مشابه آنچه دیده، خانواده اش نیز دارد و هرگز برای شیطان راهی به درون قلب خویش نگشاید و دیده اش را از آن زن برگرداند؛ و چنانچه همسری نداشت دو رکعت نماز گزارد و خدای را حمد و ستایش زیاد کند و بر پیامبر و خاندانش درود فرستد و آنگاه از خداوند خواستار فضل و کرم او گردد؛ چرا که خداوند با رأفتی که دارد، آنچه را موجب غنا و بی نیازی او می گردد، به او واگذار خواهد کرد.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ١٠، ص ١١٥، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: لَا تُسَلِّمْ عَلَى الْمَرْأَةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: به زنان سلام نکن.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٥، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ یَرْدُدْنَ عَلَیْهِ وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ کَانَ یَکْرَهُ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَى الشَّابَّةِ مِنْهُنَّ وَ یَقُولُ أَتَخَوَّفُ أَنْ یُعْجِبَنِی صَوْتُهَا فَیَدْخُلَ عَلَیَّ أَکْثَرُ مِمَّا طَلَبْتُ مِنَ الْأَجْرِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به زنان سلام مى‌نمود و آنان نیز به حضرتش پاسخ مى‌دادند؛ و امیر مؤمنان على علیه السّلام نیز همواره به زنان سلام مى‌کرد، ولى کراهت داشت که به زنان جوان سلام کند و مى‌فرمود: بیم دارم که صداى زن جوان مرا به شگفتى درآورد؛ بدین وسیله بیشتر از ثوابى که (به وسیله سلام کردن) مى‌خواستم، به من برسد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٥، ح ٣
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى غَیُورٌ- یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ وَ لِغَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ ظَاهِرَهَا وَ بَاطِنَهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: خداوند تبارک و تعالى غیرت‌مند است و هر غیرت‌مندى را دوست مى‌دارد؛ و به جهت غیرتش انواع فحشا و فساد آشکار و نهان را حرام نمود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٥، ح ١
٢- عَنْ أَبَی عَبْدِ اللَّهِ ع: إِذَا لَمْ یَغَرِ الرَّجُلُ فَهُوَ مَنْکُوسُ الْقَلْبِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هرگاه مردى غیرت نورزد، دلش وارونه مى‌شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٦، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أُغِیرَ الرَّجُلُ فِی أَهْلِهِ أَوْ بَعْضِ مَنَاکِحِهِ مِنْ مَمْلُوکِهِ فَلَمْ یَغَرْ وَ لَمْ یُغَیِّرْ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ طَائِراً یُقَالُ لَهُ الْقَفَنْدَرُ حَتَّى یَسْقُطَ عَلَى عَارِضَةِ بَابِهِ ثُمَّ یُمْهِلَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ یَهْتِفَ بِهِ إِنَّ اللَّهَ غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ فَإِنْ هُوَ غَارَ وَ غَیَّرَ وَ أَنْکَرَ ذَلِکَ فَأَنْکَرَهُ وَ إِلَّا طَارَ حَتَّى یَسْقُطَ عَلَى رَأْسِهِ فَیَخْفِقَ بِجَنَاحَیْهِ عَلَى عَیْنَیْهِ ثُمَّ یَطِیرَ عَنْهُ فَیَنْزِعُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ بَعْدَ ذَلِکَ رُوحَ الْإِیمَانِ وَ تُسَمِّیهِ الْمَلَائِکَةُ الدَّیُّوثَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هرگاه همسر یا برخى از همسران کنیز مردى مورد تجاوز قرار گیرد، امّا او غیرت نکند و حالش دگرگون نشود، خداوند پرنده‌اى به نام «قفندر» را به سویش مى‌فرستد تا اینکه به کنار درب خانه آن شخص فرود مى‌آید و همان‌جا توقف مى‌کند. سپس چهل روز به آن شخص فرصت مى‌دهد آنگاه به آن شخص ندا مى‌دهد: «خداوند غیرت‌مند است و هر غیرت‌مندى را دوست دارد». پس اگر شخص غیرت کند و حالش دگرگون شود و از این کار ممانعت کند پرنده او را رها مى‌کند و گرنه پرواز مى‌کند تا اینکه بر سر آن شخص فرود مى‌آید و با بال‌هاى خود بر چشمانش مى‌زند سپس پرواز مى‌کند و مى‌رود. پس از آن خداوند متعال «روح ایمان» را از او مى‌گیرد و ملائکه او را «دیّوث» مى‌نامند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٦، ح ٣
٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص کَانَ إِبْرَاهِیمُ ع غَیُوراً وَ أَنَا أَغْیَرُ مِنْهُ وَ جَدَعَ اللَّهُ أَنْفَ مَنْ لَا یَغَارُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: حضرت ابراهیم علیه السّلام غیور بود و من از او غیرت‌مندترم. خداوند بینى مومن و مسلمانى را که غیرت‌مند نیست قطع (او را ذلیل) مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٦، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ شَیْطَاناً یُقَالُ لَهُ الْقَفَنْدَرُ إِذَا ضُرِبَ فِی مَنْزِلِ الرَّجُلِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالْبَرْبَطِ وَ دَخَلَ عَلَیْهِ الرِّجَالُ وَضَعَ ذَلِکَ الشَّیْطَانُ کُلَّ عُضْوٍ مِنْهُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ صَاحِبِ الْبَیْتِ ثُمَّ نَفَخَ فِیهِ نَفْخَةً فَلَا یَغَارُ بَعْدَ هَذَا حَتَّى تُؤْتَى نِسَاؤُهُ فَلَا یَغَارُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: شیطانى به نام «قفندر» است که هرگاه در منزل شخصى چهل روز «بربط»(از آلات موسیقى) نواخته شود و مردان نزدش بیایند (و گوش فرادهند)، این شیطان هر عضوى از بدنش را در همان عضو بدن صاحب خانه قرار مى‌دهد، سپس در آن بادى مى‌دمد که پس از آن هرگز آن شخص غیرت نمى‌کند به گونه‌اى که به ناموس‌هایش تجاوز مى‌شود امّا او غیرت نمى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٦، ح ٥
٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: اى مردم عراق! به من خبر رسیده است که بانوان شما در خیابان‌ها به مردان تنه مى‌زنند؛ آیا شما حیا و شرم نمى‌کنید؟
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٦، ح ٦
٦- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع: أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَى الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: [اى مردم عراق!] آیا خجالت نمى‌کشید و غیرت نمى‌کنید که زنانتان به بازارها مى‌روند و با کفّار عجم ازدحام مى‌کنند؟!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٧، ح ٦
٧- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ثَلَاثَةٌ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ الشَّیْخُ الزَّانِی وَ الدَّیُّوثُ وَ الْمَرْأَةُ تُوطِئُ فِرَاشَ زَوْجِهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: سه نفر هستند که خداوند در روز قیامت با آنان سخن نمى‌گوید و آنان را پاکیزه نمى‌سازد و براى آنان عذابى ناگوار مى‌باشد: پیرمرد زناکار، دیّوث و زنى که بستر شوهرش را به دیگران مى‌دهد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٧، ح ٧
٨- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: حُرِّمَتِ الْجَنَّةُ عَلَى الدَّیُّوثِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بهشت بر «دیّوث» حرام است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٧، ح ٨
٩- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ أَمیِرَ الْمُؤْمنِیِنَ ع کَتَبَ فِی رِسَالَتِهِ إِلَى الْحَسَنِ ع إِیَّاکَ وَ التَّغَایُرَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِ الْغَیْرَةِ فَإِنَّ ذَلِکَ یَدْعُو الصَّحِیحَةَ مِنْهُنَّ إِلَى السَّقَمِ وَ لَکِنْ أَحْکِمْ أَمْرَهُنَّ فَإِنْ رَأَیْتَ عَیْباً فَعَجِّلِ النَّکِیرَ عَلَى الصَّغِیرِ وَ الْکَبِیرِ فَإِنْ تَعَیَّنْتَ مِنْهُنَّ الرَّیْبَ فَیُعَظَّمُ الذَّنْبُ وَ یُهَوَّنُ الْعَتْبُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: امیر مؤمنان على علیه السّلام در نامه‌اى براى امام حسن علیه السّلام چنین نوشت: پرهیز از آن‌که در موردى که جاى غیرت نیست، غیرت بورزد، چرا که چنین رفتارى زنان درستکار را به بیمارى گناه فرامى‌خواند. امّا با آنان محکم برخورد کن. پس اگر عیب و ایرادى مشاهده نمودى در کیفر کردن بر گناه کوچک و بزرگ عجله کن اگر عیبى و گناهى را از آنان مشاهده نمودى و کیفر ندادى، آن زن مرتکب گناه بزرگ مى‌شود و مجازات را سبک مى‌شمارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٧، ح ٩
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا غَیْرَةَ فِی الْحَلَالِ بَعْدَ قَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ ص لَا تُحْدِثَا شَیْئاً حَتَّى أَرْجِعَ إِلَیْکُمَا فَلَمَّا أَتَاهُمَا أَدْخَلَ رِجْلَیْهِ بَیْنَهُمَا فِی الْفِرَاشِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: غیرت در معاشرت حلال جایى ندارد؛ بعد از آن‌که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله (به على علیه السّلام و فاطمه علیها السّلام) فرمود: کارى انجام ندهید تا من نزد شما بازگردم؛ و چون بازگشت، (کنار بستر آنان نشست) و هر دو پاى خود را در بستر آنان دراز کرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٣٧، ح ١
١١- فقه الرضا علیه السلام: لَعَنَ النَّبِیُّ ص الْمُتَغَافِلَ عَنْ زَوْجَتِهِ وَ هُوَ الدَّیُّوثُ وَ قَالَ ص اقْتُلُوا الدَّیُّوثَ.
امام رضا علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله لعن فرمودند مردی را که از همسرش غافل است (و نسبت به عفت او بی تفاوت است) چنین کسی دیوث است؛ و فرمودند: بکشید دیوث را.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧٦، ص ١١٦، ح ١١
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَا غِنَى بِالزَّوْجِ عَنْ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ وَ هِیَ الْمُوَافَقَةُ لِیَجْتَلِبَ بِهَا مُوَافَقَتَهَا وَ مَحَبَّتَهَا وَ هَوَاهَا وَ حُسْنُ خُلُقِهِ مَعَهَا وَ اسْتِعْمَالُهُ اسْتِمَالَةَ قَلْبِهَا بِالْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ فِی عَیْنِهَا وَ تَوْسِعَتُهُ عَلَیْهَا.
امام صادق علیه السلام: شوهر در رابطه با همسرش از سه چیز بى نیاز نیست: سازگارى با او تا بدین وسیله سازگارى و محبّت و عشق او را به خود جلب کند و خوش خویى با او و دلبرى از او با آراستن خود در چشم وى و فراهم آوردن امکانات رفاهى او.
تحف العقول، ص ٣٢٣
١٦٧٦٨- الْجَعْفَرِیَّاتُ، عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: لِیَتَهَیَّأْ أَحَدُکُمْ لِزَوْجَتِهِ کَمَا تَتَهَیَّأُ زَوْجَتُهُ لَهُ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ع یَعْنِی یَتَهَیَّأُ بِالنَّظَافَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: باید هر یک از شما (مردان) خود را برای همسرش آماده کند همانطور که همسرش خود را برای او آماده می کند. امام صادق علیه السّلام فرمودند: یعنی با پاکیزگی خود را آماده کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٢٩٦، ح ١٦٧٦٨
٥٠- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَهْمٍ قَالَ: رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع اخْتَضَبَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ اخْتَضَبْتَ فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ التَّهْیِئَةَ مِمَّا یَزِیدُ فِی عِفَّةِ النِّسَاءِ وَ لَقَدْ تَرَکَ النِّسَاءُ الْعِفَّةَ بِتَرْکِ أَزْوَاجِهِنَّ التَّهْیِئَةَ ثُمَّ قَالَ أَ یَسُرُّکَ أَنْ تَرَاهَا عَلَى مَا تَرَاکَ عَلَیْهِ إِذَا کُنْتَ عَلَى غَیْرِ تَهْیِئَةٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَهُوَ ذَاکَ ثُمَّ قَالَ مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیَاءِ التَّنَظُّفُ وَ التَّطَیُّبُ وَ حَلْقُ الشَّعْرِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ ثُمَّ قَالَ کَانَ لِسُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ ع أَلْفُ امْرَأَةٍ فِی قَصْرٍ وَاحِدٍ ثَلَاثُمِائَةٍ مَهِیرَةٌ وَ سَبْعُمِائَةٍ سُرِّیَّةٌ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَهُ بُضْعُ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ کَانَ عِنْدَهُ تِسْعُ نِسْوَةٍ وَ کَانَ یَطُوفُ عَلَیْهِنَّ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ.
حسن بن جهم گوید: امام کاظم علیه السّلام را دیدم که خضاب بسته است. گفتم: قربانت شوم! آیا خضاب بسته‌اید؟! فرمود: آرى، به راستى که رسیدگى مرد به خودش از چیزهایى است که باعث فزونى عفّت زنان مى‌شود و همانا بى‌عفّتى زنان از عدم رسیدگى شوهرانشان مى‌باشد. سپس فرمود: آیا باعث خوشحالى تو مى‌شود که همسرت را همانطور که او تو را مى‌بیند - یعنى به صورتى که به خودت نرسیده‌اى - ببینى؟! عرض کردم: نه. فرمود: پس این، همان است! سپس فرمود: از اخلاق پیامبران علیه السّلام: تمیز کردن خود، عطر زدن، تراشیدن موى سر و فراوانى جماع است. سپس فرمود: سلیمان بن داوود علیه السّلام در یک قصر هزاران زن داشت؛ که سیصد زن آزاد و هفتصد کنیز بودند؛ و پیامبر خدا علیه السّلام نیروى جنسى چهل مرد را دارا بود و حضرتش نه همسر داشت که در هر روز و شب نزد آنان رفت و آمد مى‌نمود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٧، ح ٥٠
٥٨٣١- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): هِبَةُ الرَّجُلِ لِزَوْجَتِهِ تَزِیدُ فِی عِفَّتِهَا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هدیه مرد به همسرش عفّت او را مى‌افزاید.
من لا یحضره الفقیه، ج ٤، ص ٣٨١، ح ٥٨٣١
١- عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ ع وَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرْأَةِ الْمُوسِرَةِ قَدْ حَجَّتْ حَجَّةَ الْإِسْلَامِ فَتَقُولُ لِزَوْجِهَا أَحِجَّنِی مِنْ مَالِی أَ لَهُ أَنْ یَمْنَعَهَا قَالَ نَعَمْ یَقُولُ حَقِّی عَلَیْکِ أَعْظَمُ مِنْ حَقِّکِ عَلَیَّ فِی هَذَا.
اسحاق بن عمّار گوید: به امام کاظم علیه السّلام گفتم: خانم ثروتمندى که حج واجب را به جا آورده است به شوهر خود مى‌گوید: مرا با پول خودم به حج بفرست. آیا شوهر مى‌تواند مانع شود؟ فرمود: آرى؛ و (براى متقاعد کردنش) مى‌گوید: حق من بر تو، بزرگ‌تر از حق تو - در این مورد - بر من است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٦، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ذَکَرَ رَسُولُ اللَّهِ ص النِّسَاءَ فَقَالَ اعْصُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ قَبْلَ أَنْ یَأْمُرْنَکُمْ بِالْمُنْکَرِ وَ تَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنْ شِرَارِهِنَّ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَى حَذَرٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: روزى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله سخن از زنان به میان آورد و فرمود: در معروفات دینى از زنان نافرمانى کنید پیش از آن‌که شما را به منکرات دستور دهند؛ و از بدان آنها به خداوند پناه ببرید و از خوبانشان بر حذر باشید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٦، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَطَاعَ امْرَأَتَهُ أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِی النَّارِ قِیلَ وَ مَا تِلْکَ الطَّاعَةُ قَالَ تَطْلُبُ مِنْهُ الذَّهَابَ إِلَى الْحَمَّامَاتِ وَ الْعُرُسَاتِ وَ الْعِیدَاتِ وَ النِّیَاحَاتِ وَ الثِّیَابَ الرِّقَاقَ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: هرکه از همسرش اطاعت کند، خداوند او را با صورت در آتش دوزخ مى‌افکند. گفتند: آن اطاعت کدام است؟ فرمود: زن از شوهر بخواهد که به حمام‌ها، عروسى‌ها، جشن‌هاى عید و مراسم‌هاى عزادارى برود و هم‌چنین لباس‌هاى نازک بطلبد (و شوهر اطاعت نماید).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٧، ح ٣
٤- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): طَاعَةُ الْمَرْأَةِ نَدَامَةٌ.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اطاعت از همسر باعث پشیمانى است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٧، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی کَلَامٍ لَهُ اتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَى حَذَرٍ وَ إِنْ أَمَرْنَکُمْ بِالْمَعْرُوفِ فَخَالِفُوهُنَّ کَیْ لَا یَطْمَعْنَ مِنْکُمْ فِی الْمُنْکَرِ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: از زنان بد پرهیز کنید و از زنان خوب بر حذر باشید؛ و اگر شما را به معروفات دینى دستور دادند مخالفت کنید تا در منکرات به شما طمع (اطاعت کردن) نورزند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٧، ح ٥
٦- عن أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: ذُکِرَ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ ع النِّسَاءُ فَقَالَ لَا تُشَاوِرُوهُنَّ فِی النَّجْوَى وَ لَا تُطِیعُوهُنَّ فِی ذِی قَرَابَةٍ.
راوى گوید: در حضور امام باقر علیه السّلام سخن از زنان شد. فرمود: در امور پنهانى با زنان مشورت نکنید (زیرا آن را آشکار مى‌نمایند) و در خصوص بستگان (شوهرى) از آنان اطاعت نکنید. (یعنى اگر همسرتان علیه فامیل‌هاى شما سخنى گفت قبول نکنید).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٧، ح ٦
٨- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِیَّاکُمْ وَ مُشَاوَرَةَ النِّسَاءِ فَإِنَّ فِیهِنَّ الضَّعْفَ وَ الْوَهْنَ وَ الْعَجْزَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بر شما باد دورى از مشورت با زنان؛ چرا که دیدگاه آنان ضعیف، سست و ناتوانى است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٧، ح ٨
٩- عن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی خِلَافِ النِّسَاءِ الْبَرَکَةُ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: در مخالفت با زنان برکت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٨، ح ٩
١٠- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص کُلُّ امْرِئٍ تُدَبِّرُهُ امْرَأَةٌ فَهُوَ مَلْعُونٌ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: امور هر مردى را که همسرش تدبیر کند، ملعون است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥١٨، ح ١٠
١٦٢٢٩- عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ ص لِعَلِیٍّ ع قَالَ: یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَادِ إِلَى أَنْ قَالَ یَا عَلِیُّ ثَلَاثٌ یَحْسُنُ فِیهِنَّ الْکَذِبُ الْمَکِیدَةُ فِی الْحَرْبِ وَ عِدَتُکَ زَوْجَتَکَ وَ الْإِصْلَاحُ بَیْنَ النَّاسِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ای علی (ع)! همانا خدا دروغ را در اصلاح دوست دارد و راستگویی را در فساد دشمن دارد ... ای علی (ع)! در سه مورد دروغ گفتن نیکوست: در حیله جنگی و وعده ای که به همسر خویش بدهی و اصلاح میان مردم.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٥٢، ح ١٦٢٢٩
١٦٢٣٠- عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: ثَلَاثَةٌ یَحْسُنُ فِیهِنَّ الْکَذِبُ الْمَکِیدَةُ فِی الْحَرْبِ وَ عِدَتُکَ زَوْجَتَکَ وَ الْإِصْلَاحُ بَیْنَ النَّاسِ وَ ثَلَاثَةٌ یَقْبَحُ فِیهِنَّ الصِّدْقُ النَّمِیمَةُ وَ إِخْبَارُکَ الرَّجُلَ عَنْ أَهْلِهِ بِمَا یَکْرَهُهُ وَ تَکْذِیبُکَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَبَرِ قَالَ وَ ثَلَاثَةٌ مُجَالَسَتُهُمْ تُمِیتُ الْقَلْبَ مُجَالَسَةُ الْأَنْذَالِ وَ الْحَدِیثُ مَعَ النِّسَاءِ وَ مُجَالَسَةُ الْأَغْنِیَاءِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: در سه مورد دروغ گفتن زیبا است: در حیله جنگی و وعده ای که به همسر خویش بدهی و اصلاح میان مردم و در سه مورد راستگویی زشت است: سخن چینی و از خانواده کسی باو خبر ناخوش بدهی و خبر دیگری را تکذیب کنی و فرمود: همنشینی سه کس دل را میمیراند همنشینی پست فطرتان همصحبتی با زنان و همنشینی با ثروتمندان.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٥٢، ح ١٦٢٣٠
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثَةٌ إِنْ لَمْ تَظْلِمْهُمْ ظَلَمُوکَ السَّفِلَةُ وَ زَوْجَتُکَ وَ خَادِمُکَ.
رسول خدا (ص) فرمود: سه طایفه را اگر ستم نکنی بر تو ستم کنند: فرومایگان و همسرت و خدمتکارت.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٧١، ص ١٣٩، ح ٢
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِذَا فَعَلَتْ أُمَّتِی خَمْسَ عَشْرَةَ خَصْلَةً حَلَّ بِهَا الْبَلَاءُ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هُنَّ قَالَ إِذَا أَخَذُوا الْمَغْنَمَ دُوَلًا وَ الْأَمَانَةَ مَغْنَماً وَ الزَّکَاةَ مَغْرَماً وَ أَطَاعَ الرَّجُلُ زَوْجَتَهُ وَ عَقَّ أُمَّهُ وَ بَرَّ صَدِیقَهُ وَ جَفَا أَبَاهُ وَ ارْتَفَعَتِ الْأَصْوَاتُ فِی الْمَسَاجِدِ وَ أُکْرِمَ الرَّجُلُ مَخَافَةَ شَرِّهِ وَ کَانَ زَعِیمُ الْقَوْمِ أَرْذَلَهُمْ وَ إِذَا لُبِسَ الْحَرِیرُ وَ شُرِبَتِ الْخَمْرُ وَ اتُّخِذَ الْقِیَانُ وَ الْمَعَازِفُ وَ لَعَنَ آخِرُ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَوَّلَهَا فَلْیَتَرَقَّبُوا بَعْدَ ذَلِکَ ثَلَاثَ خِصَالَ رِیحاً حَمْرَاءَ وَ مَسْخاً وَ فَسْخاً.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر گاه امتم پانزده خصلت را بکار بندند ببلا دچار شوند، عرض شد یا رسول اللّٰه آنها چه باشند؟ فرمود: هر گاه غنیمت را میان خود دست بدست کنند و از آن ثروت اندوزند و سپرده را بغنیمت گیرند و از آن خود دانند و پرداخت زکاة را غرامت دادن و زیان شمارند و مرد پیرو زن خود گردد و به مادرش ناسپاسى کند بدوستش نیکى کند و بپدرش جفا نماید و آوازها در مساجد بلند شوند و مرد را از ترس شرش گرامى دارند و پیشواى قوم، رذلتر آنها باشد و هرگاه ابریشم پوشند و مِى نوشند و کنیزان خواننده نگهدارند و آلات طرب نوازند و آیندگان این امت اولین آن را به باد لعنت گیرند باید پس از این در انتظار سه پیش آمد باشند: باد سرخ و مسخ و دیگرگونى جسم و از هم ریخته‌گى نظم اجتماع.
تحف العقول، ص ٥٣
١٦٨٥٩- عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: مَنْ خَانَ امْرَأً فِی زَوْجَتِهِ فَلَیْسَ مِنَّا وَ عَلَیْهِ لَعَنَةُ اللَّهِ وَ مَنْ فَجِرَ بِامْرَأَةٍ ذَاتِ بَعْلٍ انْفَجَرَ مِنْ فُرُوجِهِمَا وَادٍ مِنْ صَدِیدٍ مَسِیرَ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: مردی که به زنش خیانت کند از ما نیست و لعنت خدا بر او باد و هر که با زن شوهرداری زنا کند از عورت او به قدر دره ای چرک بیرون می زند، به میزان پانصد سال راه.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٣٣١، ح ١٦٨٥٩
٧- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی رِسَالَتِهِ إِلَى الْحَسَنِ ع إِیَّاکَ وَ مُشَاوَرَةَ النِّسَاءِ فَإِنَّ رَأْیَهُنَّ إِلَى الْأَفْنِ وَ عَزْمَهُنَّ إِلَى الْوَهْنِ وَ اکْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ بِحِجَابِکَ إِیَاهُنَّ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحِجَابِ خَیْرٌ لَکَ وَ لَهُنَّ مِنَ الِارْتِیَابِ وَ لَیْسَ خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ دُخُولِ مَنْ لَا تَثِقُ بِهِ عَلَیْهِنَ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا یَعْرِفْنَ غَیْرَکَ مِنَ الرِّجَالِ فَافْعَلْ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: امیر مؤمنان على علیه السّلام در نامه‌اش براى امام حسن علیه السّلام نوشت: تو را از مشورت با زنان برحذر مى‌دارم؛ زیرا رأى آنان ناقص است و تصمیم‌شان به سستى مى‌گراید، چشم‌هاى آنها را با مانع قرار دادن خودت (از دیدن دیگران) بپوشان، چرا که شدّت پوشش و حجاب هم براى تو و هم براى آنها بهتر از اتّهام است؛ و (بدان‌که) خارج شدن آنها (از خانه) بدتر از آمدن افرادى که مورد اعتماد تو نیستند به نزد آنها نیست، پس اگر تو توانستى کارى کنى که جز تو هیچ مردى را نشناسند این‌کار را انجام بده.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٧، ح ٧
