غیبت - بخش ٢
موضوعات
نتیجه غیبت: نابودی دین- خروج از ولایت خدا- قرار گرفتن در ولایت شیطان- نرفتن به بهشت- مانع ایمان کامل- از بین رفتن پاداش- دشمنی خدا و مردم- عذاب آخرت- عذاب قبر- رسوا شدن
خصوصیت غیبت کننده: کم عقلی- بدترین مردم- حقارت- ناتوان- ایمان به زبان نه به قلب- منافق- غیبت کردن از تو- ناجوانمردی
دفاع از غیبت شده
غیبت نکردن
کسانی که غیبت ندارند
متفرقات: تهمت- عذرخواهی- غیبت شده
کلمه « غیبت » در کتابهای الکافی، وسائل الشیعة، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر) و تصنیف غرر الحکم و درر الکلم بررسی شد.
نتیجه غیبت
نابودی دین
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْغِیبَةُ أَسْرَعُ فِی دِینِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ مِنَ الْأَکِلَةِ فِی جَوْفِهِ.
امام صادق علیه السلام فرمودند رسول خدا (ص) فرمودند: غیبت در (نابودى) دین مرد مسلمان زودتر کارگر شود از بیمارى خوره در درون او.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٥٦، ح ١
١٠٤٢٠-، وَ قَالَ ص: مَا عُمِرَ مَجْلِسٌ بِالْغِیبَةِ إِلَّا خَرِبَ مِنَ الدِّینِ فَنَزِّهُوا أَسْمَاعَکُمْ مِنِ اسْتِمَاعِ الْغِیبَةِ فَإِنَّ الْقَائِلَ وَ الْمُسْتَمِعَ لَهَا شَرِیکَانِ فِی الْإِثْمِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: هیچ مجلسى با غیبت آمیخته نمى‌شود مگر آنکه از لحاظ دینى ویران مى‌شود.گوشهاى خود را از شنیدن غیبت پاک دارید که غیبت‌کننده و شنونده هر دو در گناه شریکند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢١، ح ١٠٤٢٠
خروج از ولایت خدا
١- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ رَوَى عَلَى مُؤْمِنٍ رِوَایَةً یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَى وَلَایَةِ الشَّیْطَانِ فَلَا یَقْبَلُهُ الشَّیْطَانُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: هر که علیه شخص مؤمنی، چیزی بگوید که بخواهد با آن او را بدنام سازد و شخصیتش را از بین ببرد تا بدین سبب از چشم مردم بیافتد، خدای عز و جل او را از ولایت و سرپرستی خود خارج می کند و در ولایت شیطان در می آورد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٥٨، ح ١
نرفتن به بهشت
١٦٣٠٩- ١٠- الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ فِی کِتَابِ الزُّهْدِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ عَمْرِو بْنِ خَالِدٍ عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ آبَائِهِ عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: تَحْرُمُ الْجَنَّةُ عَلَى ثَلَاثَةٍ عَلَى الْمَنَّانِ وَ عَلَى الْمُغْتَابِ وَ عَلَى مُدْمِنِ الْخَمْرِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بهشت بر سه کس حرام است: منت گذارنده [بر خدا]، غیبت کننده و میگسار.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨١، ح ١٦٣٠٩
مانع ایمان کامل
وَ کَانَ الْحَسَنُ یَقُولُ یَا ابْنَ آدَمَ إِنَّکَ لَنْ تُصِیبَ حَقِیقَةَ الْإِیمَانِ حَتَّى لَا تَعِیبَ النَّاسَ بِعَیْبٍ هُوَ فِیکَ وَ حَتَّى تَبْدَأَ بِصَلَاحِ ذَلِکَ الْعَیْبِ فَتُصْلِحَهُ مِنْ نَفْسِکَ فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِکَ کَانَ شُغُلُکَ فِی خَاصَّةِ نَفْسِکَ وَ أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ مَنْ کَانَ هَکَذَا
حسن مى‌گفت: اى فرزند آدم،هرگز به حقیقت ایمان نمى‌رسى،تا این که از مردم عیبجویى نکنى، آن عیبى را که در خود دارى، مگر اینکه اوّل آن عیب خود را اصلاح کنى، و پس از اصلاح، گرفتار خودخواهى نشوى، و بهترین بندگان در نزد خدا کسى است که این چنین باشد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٧
از بین رفتن پاداش
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْجُلُوسُ فِی الْمَسْجِدِ انْتِظَارَ الصَّلَاةِ عِبَادَةٌ مَا لَمْ یُحْدِثْ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا یُحْدِثُ قَالَ الِاغْتِیَابَ.
امام صادق علیه السلام فرمودند رسول خدا (ص) فرمودند: نشستن در مسجد بانتظار نماز عبادت است تا حدثى از او سرزند عرض شد: اى رسول خدا حدث چیست؟ فرمود: غیبت کردن است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٥٦، ح ١
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: إِیَّاکَ وَ الْغِیبَةَ فَإِنَّهَا تُمْقِتُکَ إِلَى اللَّهِ وَ النَّاسِ وَ تُحْبِطُ أَجْرَکَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: از غیبت دورى کن، چه این که خدا و مردم را دشمن خود کردهاى و پاداشت از بین می رود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٢٥
عَنِ الْبَاقِرِ ع قَالَ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ أَقْبَلَ قَوْمٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا یَجِدُونَ لِأَنْفُسِهِمْ حَسَنَاتٍ فَیَقُولُونَ إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا مَا فَعَلْتَ حَسَنَاتِنَا فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَکَلَتْهَا الْغِیبَةُ فَإِنَّ الْغِیبَةَ لَتَأْکُلُ الْحَسَنَاتِ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَطَب
امام باقر علیه السلام فرمودند: در روز قیامت عده ای به خدای عزوجل رو می کنند پس نیکی برای خود پیدا نمی کنند و می گویند خدای ما و آقای ما چه شد حسنات ما؟ پس خدای عزوجل می فرماید غیبت آن را خورد (از بین برد) پس همانا غیبت حتما می خورد نیکی ها را همچنانکه می خورد آتش چوب را.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ٢، ص ٢٦
١٠٤١٨- جَامِعُ الْأَخْبَارِ، عَنْ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: یُؤْتَى بِأَحَدٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یُوقَفُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَلَا یَرَى حَسَنَاتِهِ فَیَقُولُ إِلَهِی لَیْسَ هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی لَا أَرَى فِیهَا طَاعَتِی فَقَالَ إِنَّ رَبَّکَ لَا یَضِلُّ وَ لَا یَنْسَى ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِ النَّاسِ ثُمَّ یُؤْتَى بِآخَرَ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَیَرَى فِیهَا طَاعَاتٍ کَثِیرَةً فَیَقُولُ إِلَهِی مَا هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی مَا عَمِلْتُ هَذِهِ الطَّاعَاتِ فَیَقُولُ إِنَّ فُلَاناً اغْتَابَکَ فَدُفِعَتْ حَسَنَاتُهُ إِلَیْکَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: روز قیامت فردى را مى آورند و او را در پیشگاه خدا نگه مى دارند و کار نامه اش را به او مى دهند، اما حسنات خود را در آن نمى بیند. عرض مى کند : الهى! این کار نامه من نیست! زیرا من در آن طاعات خود را نمى بینم! به او گفته مى شود : پروردگار تو نه خطا مى کند و نه فراموش. عمل تو به سبب غیبت کردن از مردم بر باد رفت. سپس مرد دیگرى را مى آورند و کار نامه اش را به او مى دهند. در آن طاعت بسیارى را مشاهده مى کند. عرض مى کند : الهى! این کار نامه من نیست! زیرا من این طاعات را به جا نیاورده ام! گفته مى شود : فلانى از تو غیبت کرد و من حسنات او را به تو دادم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢١، ح ١٠٤١٨
١٠٤٢٢-، وَ قَالَ ص: مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَةً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَى صَلَاتَهُ وَ لَا صِیَامَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ لَیْلَةً إِلَّا أَنْ یَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: هر که از مردى مسلمان یا زنى مسلمان غیبت کند، خداوند متعال تا چهل شبانه روز، نه نماز او را مى پذیرد و نه روزه اش را، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٢، ح ١٠٤٢٢
١٠٤٢٣-، وَ قَالَ ص: مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُؤْجَرْ عَلَى صِیَامِهِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: کسی که از مسلمانی در ماه رمضان غیبت کند برای روزه اش پاداشی ندارد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٢، ح ١٠٤٢٣
١٠٤٣٠- الشَّیْخُ الْمُفِیدُ فِی الرَّوْضَةِ، عَنِ الْبَاقِرِ ع أَنَّهُ قَالَ: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ أَقْبَلَ قَوْمٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا یَجِدُونَ لِأَنْفُسِهِمْ حَسَنَاتٍ فَیَقُولُونَ إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا مَا فَعَلْتَ حَسَنَاتِنَا فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَکَلَتْهَا الْغِیبَةُ إِنَّ الْغِیبَةَ تَأْکُلُ الْحَسَنَاتِ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَلْفَاءَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر گاه روز قیامت شود گروهی از مردم بر خدای با عزت و جلال روی آرند پس نیابند برای خود حسنات و کارهای خیری پس عرض کنند: ای خدای ما و آقای ما، کارهای خیر ما چه شد؟ خدای با عزت و جلال فرماید: نابود کرد آنها را غیبت همانا غیبت نابود میکند حسنات و کارهای خیر را همچنان که نابود میسازد آتش، هیزم زودگیرنده را. (حلفاء: چوبی که زودگیرنده باشد.)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٤، ح ١٠٤٣٠
دشمنی خدا و مردم
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: إِیَّاکَ وَ الْغِیبَةَ فَإِنَّهَا تُمْقِتُکَ إِلَى اللَّهِ وَ النَّاسِ وَ تُحْبِطُ أَجْرَکَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: از غیبت دورى کن، چه این که خدا و مردم را دشمن خود کردهاى و پاداشت از بین می رود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٢٥
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: أَبْغَضُ الْخَلَائِقِ إِلَى اللَّهِ الْمُغْتَابُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: منفورترین مردم نزد خدا، غیبت کننده است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٢٨
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ أُولِعَ بِالْغِیبَةِ شُتِمَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: کسى که به غیبت کردن حریص باشد، مورد دشنام واقع شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٣١
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ تَتَبَّعَ خَفِیَّاتِ الْعُیُوبِ حَرَّمَهُ اللَّهُ مَوَدَّاتِ الْقُلُوبِ.
امام علی علیه السلام فرمودند: هر که عیبهاى پنهان مردم را پى جویى کند،خدا او را از محبّت دلها محروم سازد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٥٦
عذاب آخرت
٢- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ قَالَ فِی مُؤْمِنٍ مَا رَأَتْهُ عَیْنَاهُ وَ سَمِعَتْهُ أُذُنَاهُ فَهُوَ مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (النور: ١٨).
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که درباره مؤمنى بگوید آنچه دو چشمش دیده و دو گوشش شنیده پس او از کسانى است که خداى عز و جل درباره آنها فرموده: همانا آنان که دوست دارند فراوان (یا فاش) شود فحشاء درباره آنان که ایمان آوردهاند، ایشان را است عذابى دردناک» (سوره نور آیه ١٨).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٥٧، ح ٢
قَالَ أَنَسٌ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَرَرْتُ لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی. عَلَى قَوْمٍ یَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ وَ یَقَعُونَ فِی أَعْرَاضِهِمْ
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: شب معراج بر گروهى گذر کردم که صورتهاى خود را با ناخن مى‌خراشیدند از جبرئیل پرسیدم: اینان چه کسانند؟ گفت: اینها کسانى هستند که غیبت مردم را مى‌کردند و آبروى آنها را مى‌ریختند.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٥
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى مُوسَى ع مَنْ مَاتَ تَائِباً مِنَ الْغِیبَةِ فَهُوَ آخِرُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَ مَنْ مَاتَ مُصِرّاً عَلَیْهَا فَهُوَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ النَّارَ
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند به حضرت موسى (علیه السّلام) وحى کرد: کسى که بمیرد در حالى که از غیبت توبه کرده باشد، آخرین کسى است که وارد بهشت مى شود، و کسى که بمیرد در حالى که اصرار بر آن داشته باشد، اولین کسى است که وارد دوزخ مى گردد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٥
١٦٣١٠- ١١- وَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی الْبِلَادِ عَنْ أَبِیهِ رَفَعَهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: وَ هَلْ یَکُبُّ النَّاسَ فِی النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا حَصَائِدُ أَلْسِنَتِهِمْ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: آیا به سقوط می کشاند مردم را در آتش در روز قیامت غیر از کشتهای زبانهایشان؟
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨١، ح ١٦٣١٠
١٦٣١٢- ١٣- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ شُعَیْبِ بْنِ وَاقِدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع فِی حَدِیثِ الْمَنَاهِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَهَى عَنِ الْغِیبَةِ وَ الِاسْتِمَاعِ إِلَیْهَا ... وَ قَالَ مَنِ اغْتَابَ امْرَأً مُسْلِماً بَطَلَ صَوْمُهُ وَ نُقِضَ وُضُوؤُهُ وَ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَفُوحُ مِنْ فِیهِ رَائِحَةٌ أَنْتَنُ مِنَ الْجِیفَةِ یَتَأَذَّى بِهِ أَهْلُ الْمَوْقِفِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نهی کردند از غیبت و شنیدن آن. کـسـى کـه غـیـبـت کـنـد مـرد مسلمى را، بـاطـل شـود روزه او و شـکـسـتـه شـود وضوى او، و بیاید روز قیامت در حالى که از دهن او بـویـى مـى آیـد کـه از بـوى مـردار گـنـدش بـیـشـتـر اسـت ، در آزار مـى آیـنـد از آن اهـل مـوقـف.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٢، ح ١٦٣١٢
١٦٣١٩- عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فِی حَدِیثٍ أَنَّهُ قَالَ: ... وَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص- قَالَ مَنِ اغْتَابَ مُؤْمِناً بِمَا فِیهِ لَمْ یَجْمَعِ اللَّهُ بَیْنَهُمَا فِی الْجَنَّةِ أَبَداً وَ مَنِ اغْتَابَ مُؤْمِناً بِمَا لَیْسَ فِیهِ فَقَدِ انْقَطَعَتِ الْعِصْمَةُ بَیْنَهُمَا وَ کَانَ الْمُغْتَابُ فِی النَّارِ خَالِداً فِیهَا وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: ... پدرم از پدرانش براى من باز گفت که رسول خدا ص فرمود هر که مؤمنى را بدان چه در او است غیبت کند خدا میان آن دو در بهشت جمع نکند هرگز و هر که بدى بمؤمنى بندد که در او نباشد عصمت میان آنها بریده شود و آن غیبت کن در دوزخ مخلد گردد که چه بد سرانجامى است.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٥، ح ١٦٣١٩
١٦٣٢٠- ٢١- وَ فِی عِقَابِ الْأَعْمَالِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ فِی بَابِ عِیَادَةِ الْمَرِیضِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ فِی خُطْبَةٍ لَهُ ... وَ مَنْ مَشَى فِی عَیْبِ أَخِیهِ وَ کَشْفِ عَوْرَتِهِ کَانَتْ أَوَّلُ خُطْوَةٍ خَطَاهَا وَضَعَهَا فِی جَهَنَّمَ وَ کَشَفَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ... و هر که در جستجوى عیب و کشف اسرار برادرش گام بردارد، نخستین گامى که برمى‌دارد در جهنم است، و خداوند در پیش آفریدگان اسرار او را فاش مى‌کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٥، ح ١٦٣٢٠
١٠٣٩٤-، وَ قَالَ ع: مَنِ اغْتَابَ مُؤْمِناً حَبَسَهُ فِی طِینَةِ خَبَالٍ ثَلَاثِینَ خَرِیفاً قِیلَ وَ مَا طِینَةُ خَبَالٍ قَالَ مَا یَصِیرُ طِیناً مِنْ صَدِیدِ فُرُوجِ الزَّوَانِی.
امام على علیه السّلام فرمودند: هر که از مؤمنی غیبت کند خداوند او را در طینت خبال سی پاییز نگهدارد. گفته شد: طینت خبال چیست؟ فرمود: چرکى است که از فرج زنان بدکاره بیرون آید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٤، ح ١٠٣٩٤
١٠٣٩٩-، وَ عَنِ الْبَاقِرِ ع أَنَّهُ قَالَ: وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ عَلَى الْمِنْبَرِ وَ اللَّهِ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ مَا أُعْطِیَ مُؤْمِنٌ قَطُّ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِلَّا بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْکَفِّ عَنِ اغْتِیَابِ الْمُؤْمِنِ وَ اللَّهِ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَا یُعَذِّبُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُؤْمِناً بِعَذَابٍ بَعْدَ التَّوْبَةِ وَ الِاسْتِغْفَارِ إِلَّا بِسُوءِ ظَنِّهِ [بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ] وَ اغْتِیَابِهِ لِلْمُؤْمِنِینَ.
امام باقر علیه السّلام فرمودند در کتاب على علیه السّلام یافتیم رسول خدا صلى الله علیه و آله بر منبر فرمودند: قسم به خدایی که نیست خدایی غیر از او هرگز بمؤمنى خیر دنیا و آخرت داده نشده جز به خاطر خوشبینى بخدا عز و جل و خوددارى از غیبت مؤمنین و قسم به خدایی که نیست خدایی غیر از او، خدای عز و جل مؤمنى را پس از توبه و استغفار عذاب نکند جز به خاطر بدبینى به خدای عز و جل و غیبت کردن او از مؤمنین.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٥، ح ١٠٣٩٩
١٠٤٢٦- أَحْمَدُ بْنُ فَهْدٍ فِی عُدَّةِ الدَّاعِی،: فِیمَا أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى دَاوُدَ ع- [یَا دَاوُدُ] نُحْ عَلَى خَطِیئَتِکَ کَالْمَرْأَةِ الثَّکْلَى عَلَى وَلَدِهَا لَوْ رَأَیْتَ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ النَّاسَ بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ قَدْ بَسَطْتُهَا بَسْطَ الْأَدِیمِ وَ ضَرَبْتُ نَوَاحِیَ أَلْسِنَتِهِمْ بِمَقَامِعَ مِنْ نَارٍ ثُمَّ سَلَّطْتُ عَلَیْهِمْ مُوَبِّخاً لَهُمْ یَقُولُ یَا أَهْلَ النَّارِ هَذَا فُلَانٌ السَّلِیطُ فَاعْرِفُوهُ.
در وحى خدا به حضرت داود (ع): اى داود! براى گناهانت، نوحه و زارى کن آنچنان که مادر فرزند مرده بر پسرش نوحه و زارى مى‌کند. خوب بود مى‌دیدى حالات آن افرادى را که با زبانشان، گوشت مردم را مى‌خورند (نظیر غیبت‌کنندگان) در حالى که زبانهایشان را مانند پوستى مى‌گسترانم و اطرافش را با گرزهایى از آتش مى‌زنم، سپس فردى را بر او مى‌گمارم که توبیخش کند و بگوید: اى اهل جهنّم! این فلان شخص بد زبان است بشناسیدش.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٢، ح ١٠٤٢٦
١٠٤٣١- الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی لُبِّ اللُّبَابِ، عَنِ النَّبِیِّ ص: أَنَّهُ نَظَرَ فِی النَّارِ لَیْلَةَ الْإِسْرَاءِ فَإِذَا قَوْمٌ یَأْکُلُونَ الْجِیَفَ فَقَالَ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ لَحْمَ النَّاسِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: در شب معراج گروهی را در آتش مشاهده نمود که مشغول خوردن مردار بودند، از جبرئیل پرسید: این ها چه کسانی هستند؟ عرض کرد: این ها کسانی هستند که (با غیبت کردن) گوشت مردم را می خورند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٥، ح ١٠٤٣١
١٠٤٣٣-، وَ عَنْهُ ص قَالَ: إِنِّی لَأَعْرِفُ أَقْوَاماً تَدْخُلُ النَّارُ فِی أَفْوَاهِهِمْ وَ تَخْرُجُ مِنْ أَدْبَارِهِمْ یُسْمَعُ لَهَا فِی بُطُونِهِمْ دَوِیٌّ کَالسَّیْلِ فَقِیلَ مَنْ هُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: گروه هایی را می شناسم که آتش از دهانشان داخل و از مقعدشان خارج می گردد و صدای آن آتش مانند سیل خروشان در درون آن ها شنیده می شود. پرسیده شد: ای رسول خدا! آن ها چه کسانی هستند؟ فرمود: کسانی که غیبت مردم را می کنند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٥، ح ١٠٤٣٣
١٠٤٣٩-، وَ قَالَ ص: رَأَیْتُ لَیْلَةَ الْإِسْرَاءِ رِجَالًا تُقْرَضُ شِفَاهُهُمْ بِمَقَارِیضَ مِنْ نَارٍ قِیلَ مَنْ هُمْ قَالَ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: در شب معراج، مردانی را دیدم که لبهایشان را با قیچی هایی از آتش می چیدند. پرسیدند: آن ها چه کسانی بودند؟ فرمود: کسانی که غیبت مردم می کنند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٦، ح ١٠٤٣٩
١٠٤١٠-، وَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَرَرْتُ لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی عَلَى قَوْمٍ یَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ وَ یَقَعُونَ فِی أَعْرَاضِهِمْ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: در شب معراج، گروهی را دیدم که چهره های خود را با ناخن هایشان می خراشند. پرسیدم: ای جبرئیل! این ها کیستند؟ گفت: این ها کسانی هستند که از مردم غیبت می کنند و آبرویشان را می برند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٩، ح ١٠٤١٠
عذاب قبر
وَ قَالَ جَابِرٌ کُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص فِی مَسِیرٍ فَأُتِیَ عَلَى قَبْرَیْنِ یُعَذَّبُ صَاحِبُهُمَا فَقَالَ إِنَّهُمَا لَا یُعَذَّبَانِ فِی کَبِیرَةٍ أَمَّا أَحَدُهُمَا فَکَانَ یَغْتَابُ النَّاسَ وَ أَمَّا الثَّانِی فَکَانَ لَا یَسْتَبْرِئُ مِنْ بَوْلِهِ وَ دَعَا بِجَرِیدَةٍ رَطْبَةٍ أَوْ جَرِیدَتَیْنِ فَکَسَرَهُمَا ثُمَّ أَمَرَ بِکُلِّ کِسَرٍ فَغُرِسَتْ عَلَى قَبْرٍ فَقَالَ ص أَمَا إِنَّهُ سَیُهَوِّنُ مِنْ عَذَابِهِمَا مَا کَانَتَا رَطْبَتَیْنِ أَوْ مَا لَمْ یَیْبَسَا
جابر مى‌گوید: در سفرى همراه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله بودیم رسیدیم به قبرستانى که صاحبان دو قبر مورد عذاب بودند، رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: اینها به دلیل ارتکاب گناه کبیره در عذاب نیستند، یکى از اینها غیبت مردم را مى‌کرده است، و دیگرى پس از ادرار،استبراء از بول نمى‌کرده است، آنگاه پیامبر جریده تازه‌اى را طلبید -یا دو جریده- و آنها را شکست و بعد دستور داد هر تکه‌اى را روى یک قبر کاشتند و فرمود: بدانید تا وقتى که این چوبها خشک نشده‌اند از عذاب آنان کاسته خواهد شد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٦
١٠٤٢١-، وَ قَالَ ص: إِنَّ عَذَابَ الْقَبْرِ مِنَ النَّمِیمَةِ وَ الْغِیبَةِ وَ الْکَذِبِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: همانا عذاب قبر به خاطر سخن چینی و غیبت و دروغ است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢١، ح ١٠٤٢١
١٠٤٣٤-، وَ عَنْ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: أَوْصَانِی رَسُولُ اللَّهِ ص حِینَ زَوَّجَنِی فَاطِمَةَ فَقَالَ إِیَّاکَ وَ الْکَذِبَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ احْذَرِ الْغِیبَةَ وَ النَّمِیمَةَ فَإِنَّ الْغِیبَةَ تُفَطِّرُ الصَّائِمَ وَ النَّمِیمَةَ تُوجِبُ عَذَابَ الْقَبْرِ وَ الْمُغْتَابُ هُوَ الْمَحْجُوبُ عَنِ الْجَنَّةِ.
پیامبر اکرم (ص) هنگام ازدواج من با فاطمه (س) فرمود: از دروغ بپرهیز تا آنکه فرمود از غیب و سخن چینی پرهیز کن، که غیبت روزه را فاسد می کند و سخن چینی موجب عذاب قبر می گردد و غیبت کننده او از بهشت در حجاب است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٥، ح ١٠٤٣٤
رسوا شدن
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ کَشَفَ حِجَابَ أَخِیهِ انْکَشَفَ عَوْرَاتُ بَیْتِهِ.
امام علی علیه السلام فرمودند: هر که پرده برادر خود را بردارد، زشتیهاى خانه اش بر ملا مى شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٥٤
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ بَحَثَ عَنْ أَسْرَارِ غَیْرِهِ أَظْهَرَ اللَّهُ أَسْرَارَهُ.
امام علی علیه السلام فرمودند: هر که پرده از اسرار کسی بردارد، خداوند پرده از اسرارش برمی دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٥٥
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَاتِ النَّاسِ کَشَفَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ.
امام علی علیه السلام فرمودند: هر که عیبهاى پنهان مردم را پى جویى کند زشتیهاىش آشکار شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٥٧
وَ قَالَ النَّبِیُّ ص کُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَ مَالُهُ وَ عِرْضُهُ وَ الْغِیبَةُ تَنَاوُلُ الْعِرْضِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر مسلمانى خون، مال و آبرویش بر مسلمان حرام است و غیبت آبرو را مى‌برد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٥
١٦٣٢٠- ٢١- وَ فِی عِقَابِ الْأَعْمَالِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ فِی بَابِ عِیَادَةِ الْمَرِیضِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ فِی خُطْبَةٍ لَهُ ... وَ مَنْ مَشَى فِی عَیْبِ أَخِیهِ وَ کَشْفِ عَوْرَتِهِ کَانَتْ أَوَّلُ خُطْوَةٍ خَطَاهَا وَضَعَهَا فِی جَهَنَّمَ وَ کَشَفَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ... و هر که در جستجوى عیب و کشف اسرار برادرش گام بردارد، نخستین گامى که برمى‌دارد در جهنم است، و خداوند در پیش آفریدگان اسرار او را فاش مى‌کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٥، ح ١٦٣٢٠
١٠٤٠٢-، وَ عَنِ الصَّدُوقِ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ ع: إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَلَى عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ أَرْبَعِینَ جُنَّةً مَتَى أَذْنَبَ ذَنْباً کَبِیراً رَفَعَ عَنْهُ جُنَّةً فَإِذَا اغْتَابَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ بِشَیْءٍ یَعْلَمُهُ مِنْهُ انْکَشَفَتْ تِلْکَ الْجُنَنُ عَنْهُ وَ یَبْقَى مَهْتُوکَ السِّتْرِ فَیَفْتَضِحُ فِی السَّمَاءِ عَلَى أَلْسِنَةِ الْمَلَائِکَةِ وَ فِی الْأَرْضِ عَلَى أَلْسِنَةِ النَّاسِ وَ لَا یَرْتَکِبُ ذَنْباً إِلَّا ذَکَرُوهُ وَ تَقُولُ الْمَلَائِکَةُ الْمُوَکَّلُونَ بِهِ یَا رَبَّنَا قَدْ بَقِیَ عَبْدُکَ مَهْتُوکَ السِّتْرِ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِهِ فَیَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ مَلَائِکَتِی لَوْ أَرَدْتُ بِهَذَا الْعَبْدِ خَیْراً مَا فَضَحْتُهُ فَارْفَعُوا أَجْنِحَتَکُمْ عَنْهُ الْخَبَرَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا برای خدای تبارک و تعالى بر بنده خودش چهل سپر باشد و هر که گناه کبیره کند یک سپر از او برداشته شود و اگر غیبت کند برادر مؤمنش را به چیزى که از او داند همه این سپرها بالا روند و بى‌پرده ماند و در آسمان به زبان فرشته‌ها رسوا شود و در زمین به زبان مردم و گناهى نکند جز آنکه سر زبانها افتد و فرشته‌هاى موکل او گویند: پروردگارا بنده‌ات بى‌پرده مانده و بما فرمودى او را حفظ کنیم و خدای عز و جل فرماید اى فرشته‌هایم اگر خوبى این بنده را می خواستم او را رسوا نمیکردم بالهاتان را از او بردارید.
[در بحار الانوار جلد ٧٢ صفحه ٢١٦ در ادامه این روایت می فرماید: «فَوَ عِزَّتِی لاَ یَئُولُ بَعْدَهَا إِلَى خَیْرٍ أَبَداً» یعنی « بعزتم سوگند که هرگز بعد از این به خوبى باز نگردد.»]
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٦، ح ١٠٤٠٢
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: الْعَاقِلُ مَنْ صَانَ لِسَانَهُ عَنِ الْغِیبَةِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: عاقل کسى است که زبانش را از بدگویى پشت سر دیگران، نگه دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٥٤، ح ٤٥٨
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: شَرُّ النَّاسِ مَنْ کَانَ مُتَتَبِّعاً لِعُیُوبِ النَّاسِ عَمْیاً لِمَعَایِبِهِ [عَنْ مَعَایِبِهِ].
امام علی علیه السلام فرمودند: بدترین مردم کسى است که پى‌جوى عیبهاى مردم باشد و نابیناى عیبهاى خود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٥٣
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: أَلْأَمُ النَّاسِ الْمُغْتَابُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: پست ترین مردم غیبت کننده است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٢٧
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مِنْ أَقْبَحِ اللُّؤْمِ غِیبَةُ الْأَخْیَارِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: از زشت ترین فرومایگى، غیبت نیکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٣٣
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: الْغِیبَةُ جُهْدُ الْعَاجِزِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: غیبت تلاش انسان ناتوان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٤١
وَ قَالَ الْبَرَاءُ خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ ص حَتَّى أَسْمَعَ الْعَوَاتِقَ فِی بُیُوتِهَا فَقَالَ ص یَا مَعَاشِرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یُؤْمِنْ بِقَلْبِهِ لَا تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِینَ وَ لَا تَتَبَّعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَةَ أَخِیهِ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ یَفْضَحُهُ فِی جَوْفِ بَیْتِهِ.
براء مى‌گوید: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله براى ما خطبه خواند، به حدّى که سخنان آن بزرگوار را دختران در خانه‌ها مى‌شنیدند، آنگاه فرمود: اى کسانى که تنها به زبان مؤمنید نه به قلب، غیبت مسلمانان را نکنید و به دنبال ناموس مردم نباشید، زیرا کسى که ناموس دیگرى را دنبال کند خداوند وسیله دنبال‌گیرى ناموس او را فراهم آورد، و هر که را خداوند اراده کند تا ناموسش دنبال شود، در میان خانه خود آن شخص، او را بى‌آبرو سازد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٥
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: الْغِیبَةُ آیَةُ الْمُنَافِقِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: غیبت نشانه منافق است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٤٠
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنْ نَقَلَ إِلَیْکَ نَقَلَ عَنْکَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: کسى که [از دیگران] براى تو خبر مى آورد از تو [براى دیگران ]خبر مى برد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٣٢
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: لَا دِینَ لِمُرْتَابٍ وَ لَا مُرُوَّةَ لِمُغْتَابٍ.
امام على علیه السّلام فرمودند: شکّاک دین ندارد و غیبت کننده مروّت ندارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٢١، ح ٤٤٣٧
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ بِالْغِیبَةِ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرُدَّ عَنْ عِرْضِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ قَالَ ص أَیْضاً مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ بِالْغِیبَةِ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یُعْتِقَهُ مِنَ النَّارِ
پیامبر خدا(صلّى الله علیه و آله)فرمود: هر که از آبروى برادر مسلمانش در برابر غیبت دفاع کند بر خداوند لازم است که در روز قیامت از آبروى او دفاع کند. و نیز فرمود: هر که از آبروى برادرش بهنگام غیبت او دفاع کند حق است بر خدا که او را از آتش دوزخ آزاد کند.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٩
مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ فِی اَلْمَجَالِسِ وَ اَلْأَخْبَارِ بِإِسْنَادِهِ اَلْآتِی عَنْ أَبِی ذَرٍّ عَنِ اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی وَصِیَّةٍ لَهُ قَالَ: ... یَا أَبَا ذَرٍّ مَنْ ذَبَّ عَنْ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ الْمُؤْمِنِ الْغِیبَةَ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ أَنْ یُعْتِقَهُ مِنَ النَّارِ
یَا أَبَا ذَرٍّ مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُسْلِمُ وَ هُوَ یَسْتَطِیعُ نَصْرَهُ فَنَصَرَهُ نَصَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ إِنْ خَذَلَهُ وَ هُوَ یَسْتَطِیعُ نَصْرَهُ خَذَلَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ
ابوذر گوید رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله در یکى از نصایحش به من فرمودند:
یا اباذر! هر که از غیبت برادر مسلمانى جلو گیرد و از او دفاع کند، بر خداوند عزّ و جل حق است که از آتش نگهش دارد.
یااباذر! هر که پیش او غیبت مسلمانى شود و بتواند او را یارى کند خداى عزّ و جل او را در دنیا و آخرت مدد نماید، و اگر بتواند و او را یارى نکند و از او دفاع ننماید خداوند در دنیا و آخرت او را خوار و بىیاور گزارد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ٢، ص ٦٥
١٦٣١٢- ١٣- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ شُعَیْبِ بْنِ وَاقِدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع فِی حَدِیثِ الْمَنَاهِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَهَى عَنِ الْغِیبَةِ وَ الِاسْتِمَاعِ إِلَیْهَا ... وَ قَالَ ... وَ مَنْ تَطَوَّلَ عَلَى أَخِیهِ فِی غِیبَةٍ سَمِعَهَا فِیهِ فِی مَجْلِسٍ فَرَدَّهَا عَنْهُ رَدَّ اللَّهُ عَنْهُ أَلْفَ بَابٍ مِنَ الشَّرِّ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَإِنْ هُوَ لَمْ یَرُدَّهَا وَ هُوَ قَادِرٌ عَلَى رَدِّهَا کَانَ عَلَیْهِ کَوِزْرِ مَنِ اغْتَابَهُ سَبْعِینَ مَرَّةً.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نهی کردند از غیبت و شنیدن آن. ... آگاه باش و هر که در مجلسی غیبتی درباره برادر دینی خود بشنود و آن غیبت را از او دفع کند، خداوند متعال هزار باب شر در دنیا و آخرت را از او دفع می نماید پس اگر دفع نکند از او در حالی که می تواند بر دفع آن بر او هفتاد مرتبه مانند همان گناه غیبت می باشد.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٢، ح ١٦٣١٢
١٦٣٢٠- ٢١- وَ فِی عِقَابِ الْأَعْمَالِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ فِی بَابِ عِیَادَةِ الْمَرِیضِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ فِی خُطْبَةٍ لَهُ وَ مَنْ مَشَى فِی عَوْنِ أَخِیهِ وَ مَنْفَعَتِهِ فَلَهُ ثَوَابُ الْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ
وَ مَنْ مَشَى فِی عَیْبِ أَخِیهِ وَ کَشْفِ عَوْرَتِهِ کَانَتْ أَوَّلُ خُطْوَةٍ خَطَاهَا وَضَعَهَا فِی جَهَنَّمَ وَ کَشَفَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ... هر که براى یارى دادن و کمک رساندن به برادرش قدم بردارد،ثواب جهادگران در راه خدا را دارد.
و هر که در جستجوى عیب و کشف اسرار برادرش گام بردارد، نخستین گامى که برمى‌دارد در جهنم است،و خداوند در پیش آفریدگان اسرار او را فاش مى‌کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٥، ح ١٦٣٢٠
١٦٣٣٢- ١- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ ص لِعَلِیٍّ ع یَا عَلِیُّ مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُسْلِمُ فَاسْتَطَاعَ نَصْرَهُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ خَذَلَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: اى على! کسى که پیش او از برادر مسلمانش غیبت شود و بتواند او را یارى کند ولى یاریش نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩١، ح ١٦٣٣٢
١٦٣٣٣- ٢- وَ فِی ثَوَابِ الْأَعْمَالِ وَ فِی عِقَابِ الْأَعْمَالِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَکِّلِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی الْوَرْدِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فَنَصَرَهُ وَ أَعَانَهُ نَصَرَهُ اللَّهُ وَ أَعَانَهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ یَنْصُرْهُ وَ لَمْ یُعِنْهُ وَ لَمْ یَدْفَعْ عَنْهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ وَ عَوْنِهِ إِلَّا خَفَضَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
امام باقر علیه السّلام فرمودند: اگر پیش کسى، از برادر مؤمنش غیبت شود و او برادر مؤمنش را یارى کند، خداوند هم او را در دنیا و آخرت یارى مى‌کند؛ اما اگر بتواند کمک کند و آن غیبت را از برادرش برگرداند و این کار را نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار مى‌کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩١، ح ١٦٣٣٣
١٦٣٣٤- ٣- وَ فِی ثَوَابِ الْأَعْمَالِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ الْبَتَّةَ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که از آبروى برادر مسلمان خود دفاع کند، البته بهشت بر او واجب آید.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٢، ح ١٦٣٣٤
١٦٣٣٥- ٤- وَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ الْیَمَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یُعِینُ مُؤْمِناً مَظْلُوماً إِلَّا کَانَ أَفْضَلَ مِنْ صِیَامِ شَهْرٍ وَ اعْتِکَافِهِ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ- وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَنْصُرُ أَخَاهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ إِلَّا نَصَرَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَخْذُلُ أَخَاهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ إِلَّا خَذَلَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
امام صادق علیه السلام : هیچ مؤمنى مؤمن ستمدیده اى را یارى نرساند ، مگر آن که این کار او برتر از یک ماه روزه و اعتکاف در مسجد الحرام باشد . و هیچ مؤمنى نیست که بتواند برادر خود را یارى رساند و یاریش دهد ، مگر این که خداوند در دنیا و آخرت او را یارى کند و هیچ مؤمنى نیست که بتواند برادرش را یارى دهد ، اما تنها و بى یاورش گذارد ، مگر آن که خداوند در دنیا و آخرت او را تنها و بى یاور گذارد .
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٢، ح ١٦٣٣٥
١٦٣٣٦- ٥- وَ فِی عِقَابِ الْأَعْمَالِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ فِی عِیَادَةِ الْمَرِیضِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ فِی خُطْبَةٍ لَهُ وَ مَنْ رَدَّ عَنْ أَخِیهِ غِیبَةً سَمِعَهَا فِی مَجْلِسٍ رَدَّ اللَّهُ عَنْهُ أَلْفَ بَابٍ مِنَ الشَّرِّ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَإِنْ لَمْ یَرُدَّ عَنْهُ وَ أَعْجَبَهُ کَانَ عَلَیْهِ کَوِزْرِ مَنِ اغْتَابَ.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ): اگر کسی از برادر مؤمنش غیبتی شنید و آن را رد کرد، خداوند هزار شر و بدی را از او بر می گرداند و اگر آن غیبت را رد نکرد، بلکه تعجب هم کرد، گناهش مثل همان شخصی است که غیبت می کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٢، ح ١٦٣٣٦
١٦٣٣٧- ٦- الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطُّوسِیُّ فِی مَجَالِسِهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الرَّبِیعِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مُسْلِمٍ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ کُتِبَ لَهُ الْجَنَّةُ الْبَتَّةَ وَ مَنْ أُتِیَ إِلَیْهِ مَعْرُوفٌ فَلْیُکَافِئْ فَإِنْ عَجَزَ فَلْیُثْنِ بِهِ فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَقَدْ کَفَرَ النِّعْمَةَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: هر که از آبرو و حیثیت برادر مسلمانش دفاع کند، بهشت برایش نوشته می شود قطعاً. و کسی که برایش نیکی کرده اند پس باید جبران کند و اگر نتواند جبران کند باید خوبی او را به زبان گوید، و اگر این را نیز نکند پس کفران نعمت کرده است.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٣، ح ١٦٣٣٧
١٦٣٣٨- ٧- وَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْأَحْمَسِیِّ عَنِ الْمُحَارِبِیِّ عَنِ ابْنِ أَبِی لَیْلَى عَنِ الْحَکَمِ بْنِ عُتَیْبَةَ عَنِ ابْنِ أَبِی الدَّرْدَاءِ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: نَالَ رَجُلٌ مِنْ عِرْضِ رَجُلٍ عِنْدَ النَّبِیِّ ص فَرَدَّ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ عَلَیْهِ فَقَالَ النَّبِیُّ ص مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ کَانَ لَهُ حِجَاباً مِنَ النَّارِ.
ابن ابی الدرداء از پدرش گوید: مردى در حضورش پیامبر خدا صلى الله علیه و آله از دیگرى بدگویى کرد و از میان جمع حاضر مردى جواب او را داد، [حضرت] فرمودند: هرکه از آبروى برادر خود دفاع کند، این کار مانعی میان او و آتش باشد.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٣، ح ١٦٣٣٨
١٠٤٥٨- الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ الْأَهْوَازِیُّ فِی کِتَابِ الْمُؤْمِنِ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ: مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ وَ لَمْ یَدْفَعْ عَنْهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ وَ عَوْنِهِ فَضَحَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
امام باقر علیه السلام فرمودند: هر که نزد او غیبت برادر مؤمنش شود پس او را یاری نکند و از او دفع نکند در حالی که می‌تواند او را یارى کند خداى عزّ و جل او را در دنیا و آخرت مفتضح نماید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٣١، ح ١٠٤٥٨
١٠٤٥٩- الْإِمَامُ أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ الْعَسْکَرِیُّ ع فِی تَفْسِیرِهِ،: مَنْ حَضَرَ مَجْلِساً وَ قَدْ حَضَرَ فِیهِ کَلْبٌ یَفْرِسُ عِرْضَ أَخِیهِ الْغَائِبِ أَوْ إِخْوَانِهِ وَ اتَّسَعَ جَاهُهُ فَاسْتَخَفَّ بِهِ وَ رَدَّ عَلَیْهِ وَ ذَبَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ الْغَائِبِ قَیَّضَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ الْمُجْتَمِعِینَ عِنْدَ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ لِحَجِّهِمْ وَ هُمْ شَطْرُ مَلَائِکَةِ السَّمَوَاتِ وَ مَلَائِکَةِ الْکُرْسِیِّ وَ الْعَرْشِ وَ [هُمْ شَطْرُ] مَلَائِکَةِ الْحُجُبِ فَأَحْسَنَ کُلُّ وَاحِدٍ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ مَحْضَرَهُ- یَمْدَحُونَهُ وَ یُقَرِّبُونَهُ وَ یُقَرِّظُونَهُ وَ یَسْأَلُونَ اللَّهَ تَعَالَى لَهُ الرِّفْعَةَ وَ الْجَلَالَةَ فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَمَّا أَنَا فَقَدْ أَوْجَبْتُ لَهُ بِعَدَدِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْ مَادِحِیکُمْ مِثْلَ عَدَدِ جَمِیعِکُمْ مِنَ الدَّرَجَاتِ وَ قُصُورٍ وَ جِنَانٍ وَ بَسَاتِینَ وَ أَشْجَارٍ مِمَّا شِئْتُ مِمَّا لَمْ یُحِطْ بِهِ الْمَخْلُوقُونَ.
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: هر که در مجلسى حاضر باشد که در آن سگى درنده آبروى برادر یا برادران او را میدرد و جاه مى فروشد و او را خوار شمارد؛ بر او رد کند و از آبروى برادر غایبش دفاع کند، خدا آماده کند فرشته هاى گرد بیت المعمور را براى حکم؛ آنها که بخشى از فرشته هاى آسمانند، و فرشته هاى کرسى و عرش را که بخشى از فرشته هاى حجب باشند، هر یک برابر خدا نیکو شمارند حضور او را و مدحش کنند و نزدیکش دانند و خوبش خوانند و از خداى تعالى برایش بلندى و جلالت خواهند و خداى تعالى فرماید اما من برایش واجب کردم به تعداد هر ستایشگرِ شما به تعداد همه شما از درجات و کاخها و بهشتها و باغها و درختان هر چه خواهم از آنچه آفریده ها احاطه بر آن ندارند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٣١، ح ١٠٤٥٩
١٠٤٦٤- الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی لُبِّ اللُّبَابِ، عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: مَنْ سَمِعَ الْغِیبَةَ وَ لَمْ یُغَیِّرْ کَانَ کَمَنِ اغْتَابَ وَ مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ کَانَ لَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ حِجَابٍ مِنَ النَّارِ.
رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم فرمودند: کسی که غیبت را بشنوند و دفاع نکند مانند غیبت کننده است و کسی که از آبروی برادر مؤمنش دفاع کند برای او هفتاد هزار حجاب از آتش باشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٣٣، ح ١٠٤٦٤
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: اغْتَفِرْ زَلَّةَ صَدِیقِکَ یُزَکِّکَ عَدُوُّکَ.
امام علی علیه السلام فرمودند: از لغزش دوستت درگذر تا دشمنت تو را به پاکى یاد کند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٤٤
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مِنْ أَشْرَفِ أَفْعَالِ الْکَرِیمِ تَغَافُلُهُ عَمَّا یَعْلَمُ.
امام علی علیه السلام فرمودند: از شریفترین کارهای شخص کریم، خود را به غفلت زدن از آنچه که می داند است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٤٧
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: یَا عَبْدَ اللَّهِ لَا تَعْجَلْ فِی عَیْبِ عَبْدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ وَ لَا تَأْمَنْ عَلَى نَفْسِکَ صَغِیرَ مَعْصِیَةٍ فَلَعَلَّکَ مُعَذَّبٌ عَلَیْهَا.
امام علی علیه السلام فرمودند: اى بنده خدا در عیب جوئى و بد گوئى از هیچکس بر اثر گناه او عجله و شتاب مکن که شاید او آمرزیده شده باشد، و بر نفس خود از گناه کوچک ایمن و آسوده مباش که شاید بر اثر آن معذّب و گرفتار باشى.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٤٩
رُوِیَ أَنَّ النَّاسَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص کَانُوا لَا یَرَوْنَ الْعِبَادَةَ التَّامَّةَ لَا فِی الصَّوْمِ وَ لَا فِی الصَّلَاةِ وَ لَکِنْ فِی الْکَفِّ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ
نقل کرده‌اند که توده مردم در زمان رسول خدا عبادت را به طور کامل- مثل نماز و روزه را-سخت نمى‌گرفتند،امّا در مورد خوددارى از آبرو و ناموس مردم،سخت پایبند بودند.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٦
١٠٣٩٠- أَبُو الْقَاسِمِ الْکُوفِیُّ فِی کِتَابِ الْأَخْلَاقِ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: مَنْ کَفَّ لِسَانَهُ عَنْ أَعْرَاضِ الْمُسْلِمِینَ فِی مَغِیبِهِمْ وَ فِی مَشْهَدِهِمْ أَقَالَهُ اللَّهُ عَثْرَتَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: کسی که زبانش را از (ریختن) آبروی مسلمانان در غیاب و در حضورشان، باز دارد، خداوند لغزش هایش را در روز قیامت می بخشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٣، ح ١٠٣٩٠
١٠٣٩٨-، وَ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ لِحُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ یَا حُمْرَانُ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا وَرَعَ أَنْفَعُ مِنْ تَجَنُّبِ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْکَفِّ عَنْ أَذَى الْمُؤْمِنِینَ وَ اغْتِیَابِهِمْ الْخَبَرَ.
امام صادق علیه السّلام به حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ فرمودند: ای حُمْرَانُ و بدان که هیچ نوع پارسائى سودمندتر از اجتناب کردن از محرمات خداوند و خوددارى کردن از آزار مردمان باایمان و غیبت کردن آنان نیست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٥، ح ١٠٣٩٨
١٠٤٠٤- الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی دَعَوَاتِهِ، عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: تَرْکُ الْغِیبَةِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَشَرَةِ آلَافِ رَکْعَةٍ تَطَوُّعاً.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: ترک غیبت نزد خدا دوست داشتنی تر است از ده هزار رکعت نماز مستحبی.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٧، ح ١٠٤٠٤
١٠٤٠٥-، وَ قَالَ ص: سِتُّ خِصَالٍ مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَمُوتُ فِی وَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ إِلَّا کَانَ ضَامِناً عَلَى اللَّهِ أَنْ یُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ رَجُلٌ نِیَّتُهُ أَنْ لَا یَغْتَابَ مُسْلِماً فَإِنْ مَاتَ عَلَى ذَلِکَ کَانَ ضَامِناً عَلَى اللَّهِ الْخَبَرَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: شش خصلت است که هیچ مسلمانى با یکى از آن ها نمى میرد مگر آنکه خداوند تعهد کند او را وارد بهشت کند، فردى که نیت او این باشد از برادر ایمانى اش غیبت نکند؛ پس اگر بر این نیت بمیرد، خداوند متعهد است او را وارد بهشت کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١١٧، ح ١٠٤٠٥
١٠٤٤١- فِقْهُ الرِّضَا، ع وَ أَرْوِی عَنِ الْعَالِمِ ع أَنَّهُ قَالَ: وَ اللَّهِ مَا أُعْطِیَ مُؤْمِنٌ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِلَّا بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ رَجَائِهِ مِنْهُ وَ حُسْنِ خُلُقِهِ وَ الْکَفِّ عَنِ اغْتِیَابِ الْمُؤْمِنِینَ.
امام کاظم علیه السّلام فرمودند: به خدا قسم به هیچ مؤمنى خیر دنیا و آخرت داده نشد مگر به خاطر: حسن ظنّ به خداوند عزیز و جلیل و امیدش به او و اخلاق نیکویش و دست برداشتن از غیبت مؤمنین.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٦، ح ١٠٤٤١
ثَلَاثَةٌ لَیْسَ لَهُمْ غِیبَةٌ الْإِمَامُ الْجَائِرُ وَ الْمُعْلِنُ بِالْفِسْقِ وَ مُدْمِنُ الْخَمْرِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: سه طایفه غیبت ندارند؛ پیشوای ستمکار و کسی که آشکارا فسق می کند و دائم الخمر.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ٢، ص ١٢١
١٦٣٢٧- ٤- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فِی الْمَجَالِسِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هَارُونَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ الْجَهْمِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: إِذَا جَاهَرَ الْفَاسِقُ بِفِسْقِهِ فَلَا حُرْمَةَ لَهُ وَ لَا غِیبَةَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هنگامی که فاسق فسقش را آشکار کند پس حرمت و غیبتی بر او نیست.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٨٩، ح ١٦٣٢٧
١٦٣٣٠- ٧- الْفَضْلُ بْنُ الْحَسَنِ الطَّبْرِسِیُّ فِی مَجْمَعِ الْبَیَانِ فِی قَوْلِهِ لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ (النساء ١٤٨) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الضَّیْفَ یَنْزِلُ بِالرَّجُلِ فَلَا یُحْسِنُ ضِیَافَتَهُ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَذْکُرَ سُوءَ مَا فَعَلَهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: اگر میهمانى به شخصى وارد شد و او با میهمان رفتار خوبى نکرد، مانعى ندارد که برخورد بد او را بازگو کند.
وسائل الشیعة، ج ١٢، ص ٢٩٠، ح ١٦٣٣٠
١٠٤٤٨- الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی لُبِّ اللُّبَابِ، عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: لَا غِیبَةَ لِثَلَاثَةٍ سُلْطَانٍ جَائِرٍ وَ فَاسِقٍ مُعْلِنٍ وَ صَاحِبِ بِدْعَةٍ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: برای سه فرد غیبت نیست: سلطان ستمکار، فاسقی که فسقش را علنی می کند و بدعتگذار.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٨، ح ١٠٤٤٨
١٠٤٤٩- السَّیِّدُ فَضْلُ اللَّهِ الرَّاوَنْدِیُّ فِی نَوَادِرِهِ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ مُوسَى بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: أَرْبَعَةٌ لَیْسَ غِیبَتُهُمْ غِیبَةً الْفَاسِقُ الْمُعْلِنُ بِفِسْقِهِ وَ الْإِمَامُ الْکَذَّابُ إِنْ أَحْسَنْتَ لَمْ یَشْکُرْ وَ إِنْ أَسَأْتَ لَمْ یَغْفِرْ وَ الْمُتَفَکِّهُونَ بِالْأُمَّهَاتِ وَ الْخَارِجُ مِنَ الْجَمَاعَةِ الطَّاعِنُ عَلَى أُمَّتِی الشَّاهِرُ عَلَیْهَا سَیْفَهُ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: چـهار گروهند کـه غیبت ندارند: فاسقى که فسق خود را آشکار مى سازد، پیشواى دروغگویى که اگر خوبى کنى، سپاسگزارى نمى کند و اگر بدى کنى، نمى بخشد، کسانى که از سر خنده و شوخى فحش مادر مى دهند و کسى که از جماعت مسلمانان کناره گیرد و بر امّت من عیب گیرد و به روى آنها شمشیر کشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٨، ح ١٠٤٤٩
١٠٤٥٠- الشَّیْخُ الْمُفِیدُ فِی الْإِخْتِصَاصِ، عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: مَنْ أَلْقَى جِلْبَابَ الْحَیَاءِ فَلَا غِیبَةَ لَهُ.
امام رضا علیه السلام فرمودند: هر که پرده حیا را دور افکند، غیبت ندارد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٩، ح ١٠٤٥٠
٥- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ بَهَتَ مُؤْمِناً أَوْ مُؤْمِنَةً بِمَا لَیْسَ فِیهِ بَعَثَهُ اللَّهُ فِی طِینَةِ خَبَالٍ حَتَّى یَخْرُجَ مِمَّا قَالَ قُلْتُ وَ مَا طِینَةُ الْخَبَالِ قَالَ صَدِیدٌ یَخْرُجُ مِنْ فُرُوجِ المُومِسَاتِ.
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر که به مرد مؤمن یا زن مؤمنه بهتان زند بآنچه در او نیست، خداوند او را در طینت خبال برانگیزد و نگهدارد تا از آنچه گفته بیرون آید، گوید: من عرضکردم: طینت خبال چیست؟ فرمود: چرکى است که از فرج زنان بدکاره بیرون آید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٥٧، ح ٥
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: إِنَّ أَخَاکَ حَقّاً مَنْ غَفَرَ زَلَّتَکَ وَ سَدَّ خَلَّتَکَ وَ قَبِلَ عُذْرَکَ وَ سَتَرَ عَوْرَتَکَ وَ نَفَى وَجَلَکَ وَ حَقَّقَ أَمَلَکَ.
امام علی علیه السلام فرمودند: برادر شایسته تو کسى است که از لغزشت بگذرد و گرفتاریت را برطرف سازد و عذرت را بپذیرد و زشتى ات را بپوشاند و ترست را برطرف سازد و آرزویت را برآورد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٤٢١، ح ٩٦٤٥
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى مُوسَى ع مَنْ مَاتَ تَائِباً مِنَ الْغِیبَةِ فَهُوَ آخِرُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَ مَنْ مَاتَ مُصِرّاً عَلَیْهَا فَهُوَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ النَّارَ
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند به حضرت موسى (علیه السّلام) وحى کرد: کسى که بمیرد در حالى که از غیبت توبه کرده باشد، آخرین کسى است که وارد بهشت مى شود، و کسى که بمیرد در حالى که اصرار بر آن داشته باشد، اولین کسى است که وارد دوزخ مى گردد.
مجموعة ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج ١، ص ١١٥
١٠٤٣٧-، وَ قَالَ ص: یُعْطَى رَجُلٌ کِتَابَهُ فَیَرَى حَسَنَاتٍ لَمْ یَکُنْ عَمِلَهَا فَیَقُولُ یَا رَبِّ مِنْ أَیْنَ هَذَا لِی فَیَقُولُ هَذَا مِمَّا اغْتَابَکَ وَ أَنْتَ لَا تَشْعُرُ وَ یُدْفَعُ لآِخَرَ کِتَابٌ فَیَقُولُ مَا هَذَا کِتَابِی فَیَقُولُ اللَّهُ بَلَى وَ لَکِنْ ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِکَ النَّاسَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: داده می شود به فردی نامه عملش پس می بیند حسناتی را که انجام نداده بود پس می گوید خدایا این (حسنات) از کجا برای من است؟ پس می فرماید این از آن غیبتهایی است که از تو شده و تو نمی دانستی و نامه عمل دیگری به او داده می شود پس می گوید این نامه عمل من نیست پس خداوند می فرماید بله لیکن عمل تو از بین رفت به خاطر غیبت کردنت از مردم.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٩، ص ١٢٥، ح ١٠٤٣٧
