احادیث حیاء
موضوعات
مبانی: شناخت- انواع حیاء- اهمیت- توصیه- حیاء بد- حیاء زن-
هماهنگی حیاء با موضوعات دیگر: حیاء و ایمان- حیاء و عفت- حیاء و آزادگی- حیاء و بزرگواری-
موجبات حیاء: ایمان- عقل-
از بین برنده حیاء: اشکال در نطفه به وجود آمدن فرد- بدی ذات- نوازندگی- از بین رفتن احترام- درخواست از مردم-
نتیجه حیاء: ایمان- عفت- خیر و خوبی- مانع دوزخ- مانع بدی- پوشیده ماندن عیب- از بین رفتن خطاها-
نتیجه بی حیایی: بی ایمانی- سخت دلی- خیانت
کلمه «حیاء» در کتابهای الکافی و تصنیف غرر الحکم بررسی شد.
مبانی
شناخت
قَالَ عَلِیّ (ع):... وَ الْحَیَاءُ وَ ضِدَّهَا الْجَلَع...
امام علی (ع) (در مورد لشکر عقل و جهل) فرمودند:... و حیاء (از لشکر عقل) و ضد آن بی حیایی (از لشکر جهل) است...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٢٢، ح ١٤
قَالَ الصَّادِقُ (ع): الْحَزْمُ فِی الْقَلْبِ وَ الرَّحْمَةُ وَ الْغِلْظَةُ فِی الْکَبِدِ وَ الْحَیَاءُ فِی الرِّیَةِ.
امام صادق (ع) فرمودند: حزم و دور اندیشى در دل است و رحمت و مهرورزى و خشونت در کبد و حیا و شرم در ریه است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٩٠، ح ٢١٨
انواع حیاء
قَالَ رَسُولُ اللَّه (): الْحَیَاءُ حَیَاءَانِ حَیَاءُ عَقْلٍ وَ حَیَاءُ حُمْقٍ فَحَیَاءُ الْعَقْلِ هُوَ الْعِلْمُ وَ حَیَاءُ الْحُمْقِ هُوَ الْجَهْلُ.
رسول خدا صلى اللّٰه علیه و آله فرمود: حیا دو گونه است: حیاء عقل و حیاء حماقت، حیاء عقل علم است و حیاء حماقت نادانى.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٦
قَالَ عَلِیّ (ع): أَفْضَلُ الْحَیَاءِ اسْتِحْیَاؤُکَ مِنَ اللَّهِ.
امام علی (ع) فرمودند: برترین شرمها شرم از خداى سبحان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥١
قَالَ عَلِیّ (ع): أَحْسَنُ الْحَیَاءِ اسْتِحْیَاؤُکَ مِنْ نَفْسِکَ.
امام علی (ع) فرمودند: بهترین شرمها شرم از خویش است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٢
اهمیت
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ ص إِذَا کُلِّمَ اسْتَحْیَا وَ عَرِقَ وَ غَضَّ طَرْفَهُ عَنِ النَّاسِ حَیَاءً حِینَ کَلَّمُوهُ.
امام صادق (ع) فرمودند: پیامبر صلّى اللّه علیه و آله همواره به هنگام سخن خجالت مى‌کشید و عرق مى‌کرد و از شرم چشم خود را بر مردم مى‌بست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٥، ح ٤١
قَالَ عَلِیّ (ع): أَحْسَنُ مَلَابِسِ الدِّینِ [الدُّنْیَا] الْحَیَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: بهترین جامه های دین حیاست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤١
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْمَکَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُنْ فَإِنَّهَا تَکُونُ فِی الرَّجُلِ وَ لَا تَکُونُ فِی وَلَدِهِ وَ تَکُونُ فِی الْوَلَدِ وَ لَا تَکُونُ فِی أَبِیهِ وَ تَکُونُ فِی الْعَبْدِ وَ لَا تَکُونُ فِی الْحُرِّ قِیلَ وَ مَا هُنَّ قَالَ صِدْقُ الْبَأْسِ وَ صِدْقُ اللِّسَانِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ الضَّیْفِ وَ إِطْعَامُ السَّائِلِ وَ الْمُکَافَأَةُ عَلَى الصَّنَائِعِ وَ التَّذَمُّمُ لِلْجَارِ وَ التَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ الْحَیَاءُ.
حسین بن عطیه گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: مکارم ده چیز است، اگر میتوانى آنها را داشته باش، زیرا گاهى شخصى آنها را دارد و فرزندش ندارد و گاهى در فرزند هست و در پدرش نیست و گاهى در برده هست و در آزاد نیست، عرض شد: آنها چه هستند؟ فرمود: نومیدى حقیقى (از آنچه دست مردم است) و راستى زبان و اداء امانت وصله رحم و پذیرائى از مهمان و غذا دادن بسائل (کسى که از او غذا طلبد) و جبران نیکى‌هاى و مراعات حق همسایه و مراعات حق رفیق و سر همه مکارم (افضل و عالیتر از همه) حیا و شرم است (زیرا کسى که در برابر خالق و مخلوق شرم داشته باشد، همه این مکارم را انجام میدهد و همان خصلت حیا بر تمام این مکارم داعى و باعث مى‌شود.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٥٥، ح ١
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّا لَنُحِبُّ مَنْ کَانَ عَاقِلًا فَهِماً فَقِیهاً حَلِیماً مُدَارِیاً صَبُوراً صَدُوقاً وَفِیّاً إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَصَّ الْأَنْبِیَاءَ بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَمَنْ کَانَتْ فِیهِ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى ذَلِکَ وَ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَسْأَلْهُ إِیَّاهَا قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا هُنَّ قَالَ هُنَّ الْوَرَعُ وَ الْقَنَاعَةُ وَ الصَّبْرُ وَ الشُّکْرُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحَیَاءُ وَ السَّخَاءُ وَ الشَّجَاعَةُ وَ الْغَیْرَةُ وَ الْبِرُّ وَ صِدْقُ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: ما دوست داریم کسى را که عاقل، فهمیده، فقیه، خویشتن دار، با مدارا، بردبار، راستگو، باوفا باشد، زیرا خداى عز و جل پیغمبران را بمکارم اخلاق اختصاص داد (یعنى خصال نکوهیده را از آنها دور ساخت) پس هر که این مکارم را داشته باشد، باید خدا را سپاس گزارد و هر کس آنها را نداشته باشد، باید بسوى خداى عز و جل تضرع کند و آنها را از او بخواهد. راوى گوید: عرض کردم، قربانت آنها چه صفاتى هستند؟ فرمود: پرهیزگارى و قناعت و صبر و شکر و خویشتن دارى و حیا و سخاوت و شجاعت و غیرت و خوش رفتارى و راستى گفتار و امانت دارى.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٥٦، ح ٣
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِسِنَانٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ قَالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَمَلَ إِسْلَامُهُ وَ لَوْ کَانَ مِنْ قَرْنِهِ إِلَى قَدَمِهِ خَطَایَا لَمْ تَنْقُصْهُ الصِّدْقُ وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الشُّکْرُ.
ابن سنان گوید: مردى از بنى هاشم (که گویا مراد امام صادق علیه السّلام باشد و از شدت تقیه این گونه تعبیر شده است) فرماید: چهار چیز است که هر کس آنها را دارا باشد، اسلامش کامل است و اگر سر تا پایش خطاکارى باشد، از قدر او نکاهد: راستگوئى و حیا و خوش خلقى و سپاسگزارى.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٥٦، ح ٦
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَمَلَ إِیمَانُهُ وَ إِنْ کَانَ مِنْ قَرْنِهِ إِلَى قَدَمِهِ ذُنُوباً لَمْ یَنْقُصْهُ ذَلِکَ قَالَ وَ هُوَ الصِّدْقُ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُق.
چهار چیز در هر که باشد، ایمانش کاملست؛ و اگر سر تا پایش گناه باشد، نقصى باو نرساند و آنها راستگوئى و رد امانت و حیا و حسن خلق است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٩٩، ح ٣
قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ وَ کَانَ مِنْ قَرْنِهِ إِلَى قَدَمِهِ ذُنُوباً بَدَّلَهَا اللَّهُ حَسَنَاتٍ الصِّدْقُ وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الشُّکْرُ.
رسول خدا صلى اللّٰه علیه و آله فرمود: هر که چهار خصلت داشته باشد و از سر تا پا غرق گناهان باشد، خدا آنها را بحسنات تبدیل کند: راستگوئى و حیا و خوش‌خلقى و سپاسگزارى.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٧، ح ٧
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ خُلُقٌ جَمِیلٌ.
امام علی (ع) فرمودند: شرم و حیا خوى زیبایى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٤
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ خُلُقٌ مَرَضِیٌّ.
امام علی (ع) فرمودند: شرم و حیا خوى پسندیدهاى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٥
قَالَ عَلِیّ (ع): لَا شِیمَةَ کَالْحَیَاءِ.
امام علی (ع) فرمودند: خصلتى، همچون شرم و حیا نیست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٩
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: فِی خُطْبَةٍ لَهُ خَاصَّةً یَذْکُرُ فِیهَا حَالَ النَّبِیِّ وَ الْأَئِمَّةِ ع وَ صِفَاتِهِمْ... شِیمَتُهُ الْحَیَاءُ وَ طَبِیعَتُهُ السَّخَاءُ...
امام صادق علیه السلام در خطبهاى که به ذکر حال و صفات پیغمبر و ائمه علیهم السلام اختصاص داده میفرماید:... حیا صفت او بود و سخاوت طبیعتش،...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٤٤٤، ح ١٧
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْإِسْلَامُ عُرْیَانٌ فَلِبَاسُهُ الْحَیَاءُ وَ زِینَتُهُ الْوَقَارُ وَ مُرُوءَتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ وَ عِمَادُهُ الْوَرَعُ وَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الْإِسْلَامِ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ.
رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمود: اسلام برهنه است و لباسش حیاء و زینتش وقار است و مردانگیش عمل صالح و ستون و پایهاش پرهیزکاری است و هر چیزی را اساس و پایهای است و پایه اسلام محبت ما اهل بیت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٤٦، ح ٢
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ جَمِیلٌ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء زیباست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣١
قَالَ عَلِیّ (ع): نِعْمَ قَرِینُ السَّخَاءِ الْحَیَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: چه همراه خوبى است براى سخاوت، حیا.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٧
توصیه
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: فَاسْأَلُوا رَبَّکُمُ الْعَافِیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقَارِ وَ السَّکِینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیَاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمَّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصَّالِحُونَ قَبْلَکُمْ...
امام صادق (ع) فرمودند: از پروردگارتان عافیت بخواهید و در بند آرامش و وقار و سکینه باشید شرم و حیاء را پیشه کنید و از آنچه خوبان پیش از شماها کناره جستند کناره جوئید...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ٢، ح ١
قَالَ عَلِیّ (ع): تَسَرْبَلِ الْحَیَاءَ وَ ادَّرِعِ الْوَفَاءَ وَ احْفَظِ الْإِخَاءَ وَ أَقْلِلْ مُحَادَثَةَ النِّسَاءِ یَکْمُلْ لَکَ السَّنَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: پیراهن حیا بر تن کن و زره وفادارى بپوش، برادرى خود را حفظ کن، گفتگوى با زنان را کم کن تا بلندى مرتبهاى کامل شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٣
قَالَ عَلِیّ (ع): عَلَیْکَ بِالْحَیَاءِ فَإِنَّهُ عُنْوَانُ النُّبْلِ.
امام علی (ع) فرمودند: بر تو باد به حیا و شرم که سر آغاز نجابت و بزرگوارى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٥
٣- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ النَّهْدِیِّ عَنْ مُصْعَبِ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْعَوَّامِ بْنِ الزُّبَیْرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ رَقَّ وَجْهُهُ رَقَّ عِلْمُهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر کس کم رو باشد، کم دانش است (زیرا از پرسیدن شرم میکند و مشکلات علمیش حل نمیشود.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٣
٣- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ: الْمُؤْمِنُ یَصْمُتُ لِیَسْلَمَ وَ یَنْطِقُ لِیَغْنَمَ لَا یُحَدِّثُ أَمَانَتَهُ الْأَصْدِقَاءَ وَ لَا یَکْتُمُ شَهَادَتَهُ مِنَ الْبُعَدَاءِ وَ لَا یَعْمَلُ شَیْئاً مِنَ الْخَیْرِ رِیَاءً وَ لَا یَتْرُکُهُ حَیَاءً إِنْ زُکِّیَ خَافَ مِمَّا یَقُولُونَ وَ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِمَا لَا یَعْلَمُونَ لَا یَغُرُّهُ قَوْلُ مَنْ جَهِلَهُ وَ یَخَافُ إِحْصَاءَ مَا عَمِلَهُ.
على بن الحسین علیهما السّلام فرمود: مؤمن سکوت میکند تا سالم ماند و سخن میگوید تا سود برد، سپرده و راز خود را بدوستانش نمیگوید (تا چه رسد بدشمنان) و گواهى بحق را از بیگانگان دریغ ندارد (تا چه رسد بآشنایان)، هیچ کار خیرى را از روى ریا نکند و از روى شرم و حیا ترک ننماید اگر او را بستایند از گفته آنها هراس کند (که مبادا نزد خدا چنان نباشد) و از آنچه ستایندگان ندانند (از عیبهاى نهانش) از خدا آمرزش خواهد، سخن کسى که او را نشناخته (میستاید) فریبش ندهد و از شمردن گناهى که مرتکب شده (و نزد خدا محفوظست) بترسد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٣١، ح ٣
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِذَا خَلَتْ مَعَ زَوْجِهَا خَلَعَتْ لَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ وَ إِذَا لَبِسَتْ لَبِسَتْ مَعَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ.
ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: بهترین زنان شما زنى است که وقتى با شوهرش خلوت کرد لباس حیا را از تن برکند و هنگامى که خود را مى‌پوشد، جامه حیا را نیز دوباره بر تن کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٢
حیاء زن
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِذَا خَلَتْ مَعَ زَوْجِهَا خَلَعَتْ لَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ وَ إِذَا لَبِسَتْ لَبِسَتْ مَعَهُ دِرْعَ الْحَیَاءِ.
ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: بهترین زنان شما زنى است که وقتى با شوهرش خلوت کرد لباس حیا را از تن برکند و هنگامى که خود را مى‌پوشد، جامه حیا را نیز دوباره بر تن کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٢٤، ح ٢
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع خَلَقَ اللَّهُ الشَّهْوَةَ عَشَرَةَ أَجْزَاءٍ فَجَعَلَ تِسْعَةَ أَجْزَاءٍ فِی النِّسَاءِ وَ جُزْءاً وَاحِداً فِی الرِّجَالِ وَ لَوْ لَا مَا جَعَلَ اللَّهُ فِیهِنَّ مِنَ الْحَیَاءِ عَلَى قَدْرِ أَجْزَاءِ الشَّهْوَةِ لَکَانَ لِکُلِّ رَجُلٍ تِسْعُ نِسْوَةٍ مُتَعَلِّقَاتٍ بِهِ.
امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: خداوند، شهوت را بر ده جزء آفریده که نه جزء آن را براى زنان و یک جزءاش را در مردان قرار داد اگر به همان نسبت (٩/١٠) در آنان حیا و شرم در زنان قرار نداده بود، به‌طور حتم، در پى هر مردى نه زن بود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٨، ح ١
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: فُضِّلَتِ الْمَرْأَةُ عَلَى الرَّجُلِ بِتِسْعَةٍ وَ تِسْعِینَ مِنَ اللَّذَّةِ وَ لَکِنَّ اللَّهَ أَلْقَى عَلَیْهِنَّ الْحَیَاءَ.
امام صادق (ع) فرمودند: زن نود و نه برابر مرد لذّت و شهوت دارد، ولى خداوند حیا و شرم را براى آنان القا کرده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٩، ح ٥
هماهنگی حیاء با موضوعات دیگر
٤- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ یَحْیَى أَخِی دَارِمٍ عَنْ مُعَاذِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: الْحَیَاءُ وَ الْإِیمَانُ مَقْرُونَانِ فِی قَرَنٍ فَإِذَا ذَهَبَ أَحَدُهُمَا تَبِعَهُ صَاحِبُهُ.
امام باقر یا امام صادق علیهما السّلام فرمود: حیا و ایمان در یک رشته و همدوشند و چون یکى از آن دو رفت، دیگرى هم در پى آن رود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٤
قَالَ عَلِیّ (ع): الْإِیمَانُ وَ الْحَیَاءُ مَقْرُونَانِ فِی قَرْنٍ وَ لَا یَفْتَرِقَانِ.
امام علی (ع) فرمودند: ایمان و حیا هر دو به یک ریسمان بسته و با یکدیگر هستند و از هم جدا نشوند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٨
قَالَ عَلِیّ (ع): نِعْمَ قَرِینُ الْإِیمَانِ الْحَیَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: چه همراه خوبى است براى ایمان، حیا.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٨
قَالَ عَلِیّ (ع): لَا إِیمَانَ کَالْحَیَاءِ وَ السَّخَاءِ.
امام علی (ع) فرمودند: هیچ ایمانى، همچون سخاوت و حیاء نیست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٠
حیاء و عفت
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ قَرِینُ الْعَفَافِ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء همنشین عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٣
قَالَ عَلِیّ (ع): أَعَفُّکُمْ أَحْیَاکُمْ [أَنْجَحُکُمْ].
امام علی (ع) فرمودند: با عفت ترین شما با حیاء ترین شماست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٩
حیاء و آزادگی
قَالَ عَلِیّ (ع): إِنَّ الْحَیَاءَ وَ الْعِفَّةَ مِنْ خَلَائِقِ الْإِیمَانِ وَ إِنَّهُمَا لَسَجِیَّةُ الْأَحْرَارِ وَ شِیمَةُ الْأَبْرَارِ.
امام علی (ع) فرمودند: به راستى که حیا و عفت از خلق و خوهاى ایمان است و به راستى این هر دو، خصلت آزادگان و خوى نیکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٢
حیاء و بزرگواری
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ تَمَامُ الْکَرَمِ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء همه بزرگواری است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٢
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ تَمَامُ الْکَرَمِ وَ أَحْسَنُ الشِّیَمِ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء تمام بزرگوارى و بهترین خصلتهاست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٧
موجبات حیاء
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْحَیَاءُ مِنَ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: حیاء از ایمان است و ایمان در بهشت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ١
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْحَیَاءُ مِنَ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: حیاء از ایمان است و ایمان در بهشت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ١
٢- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنِ الْحَسَنِ الصَّیْقَلِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْحَیَاءُ وَ الْعَفَافُ وَ الْعِیُ أَعْنِی عِیَّ اللِّسَانِ لَا عِیَّ الْقَلْبِ مِنَ الْإِیمَانِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: حیا و پاکدامنى و کند زبانى - نه کند دلى - از ایمان باشند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٢
قَالَ عَلِیّ (ع): کَثْرَةُ حَیَاءِ الرَّجُلِ دَلِیلُ إِیمَانِهِ.
امام علی (ع) فرمودند: بسیاری حیاء مرد، دلیل ایمان او است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٦
قَالَ عَلِیّ (ع): هَبَطَ جَبْرَئِیلُ عَلَى آدَمَ ع فَقَالَ یَا آدَمُ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أُخَیِّرَکَ وَاحِدَةً مِنْ ثَلَاثٍ فَاخْتَرْهَا وَ دَعِ اثْنَتَیْنِ فَقَالَ لَهُ آدَمُ یَا جَبْرَئِیلُ وَ مَا الثَّلَاثُ فَقَالَ الْعَقْلُ وَ الْحَیَاءُ وَ الدِّینُ فَقَالَ آدَمُ إِنِّی قَدِ اخْتَرْتُ الْعَقْلَ فَقَالَ جَبْرَئِیلُ لِلْحَیَاءِ وَ الدِّینِ انْصَرِفَا وَ دَعَاهُ فَقَالا یَا جَبْرَئِیلُ إِنَّا أُمِرْنَا أَنْ نَکُونَ مَعَ الْعَقْلِ حَیْثُ کَانَ قَالَ فَشَأْنَکُمَا وَ عَرَج.
امام علی (ع) فرمودند: جبرئیل بر آدم نازل شد و گفت: اى آدم من مأمور شده‌ام که ترا در انتخاب یکى از سه چیز مخیر سازم پس یکى را برگزین و دوتا را واگذار. آدم گفت چیست آن سه چیز؟ گفت: عقل و حیاء و دین. آدم گفت عقل را برگزیدم، جبرئیل به حیاء و دین گفت شما بازگردید و او را واگذارید، آن دو گفتند اى جبرئیل ما مأموریم هرجا که عقل باشد با او باشیم. گفت خود دانید و بالا رفت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ١٠، ح ٢
عقل
١- مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دَاهِرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ یَحْیَى عَنْ قُثَمَ أَبِی قَتَادَةَ الْحَرَّانِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ یُونُسَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَامَ رَجُلٌ یُقَالُ لَهُ هَمَّام... عَقَلَ فَاسْتَحْیَا وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنَى حَیَاؤُهُ یَعْلُو شَهْوَتَه...
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردیکه نامش همام و خداپرست و عابد و ریاضتکش بود، در برابر امیر المؤمنین علیه السّلام که سخنرانى میفرمود برخاست و گفت: یا امیر المؤمنین! اوصاف مؤمن را براى ما آن طور بیان کن که گویا در برابر چشم ماست و باو مینگریم، فرمود:... تعقل کند تا شرم ورزد و قناعت کند تا بى‌نیاز گردد. شرمش بر شهوتش برترى دارد...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٢٩، ح ١
قَالَ عَلِیّ (ع): الْعَقْلُ شَجَرَةٌ ثَمَرُهَا الْحَیَاءُ وَ السَّخَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: عقل درختی است که میوه آن حیاء و سخاوت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٣٦
قَالَ عَلِیّ (ع): أَعْقَلُ النَّاسِ أَحْیَاهُمْ.
امام علی (ع) فرمودند: عاقلترین مردم با حیاترینشان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٤٥٤٠
١- مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دَاهِرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ یَحْیَى عَنْ قُثَمَ أَبِی قَتَادَةَ الْحَرَّانِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ یُونُسَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَامَ رَجُلٌ یُقَالُ لَهُ هَمَّام... عَقَلَ فَاسْتَحْیَا وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنَى حَیَاؤُهُ یَعْلُو شَهْوَتَه...
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردیکه نامش همام و خداپرست و عابد و ریاضتکش بود، در برابر امیر المؤمنین علیه السّلام که سخنرانى میفرمود برخاست و گفت: یا امیر المؤمنین! اوصاف مؤمن را براى ما آن طور بیان کن که گویا در برابر چشم ماست و باو مینگریم، فرمود:... تعقل کند تا شرم ورزد و قناعت کند تا بى‌نیاز گردد. شرمش بر شهوتش برترى دارد...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٢٩، ح ١
از بین برنده حیاء
اشکال در نطفه به وجود آمدن فرد
٣- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِی عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَى کُلِّ فَحَّاشٍ بَذِیءٍ قَلِیلِ الْحَیَاءِ- لَا یُبَالِی مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ لَهُ فَإِنَّکَ إِنْ فَتَّشْتَهُ لَمْ تَجِدْهُ إِلَّا لِغَیَّةٍ أَوْ شِرْکِ شَیْطَانٍ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ فِی النَّاسِ شِرْکُ شَیْطَانٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَ مَا تَقْرَأُ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ قَالَ وَ سَأَلَ رَجُلٌ فَقِیهاً هَلْ فِی النَّاسِ مَنْ لَا یُبَالِی مَا قِیلَ لَهُ قَالَ مَنْ تَعَرَّضَ لِلنَّاسِ یَشْتِمُهُمْ وَ هُوَ یَعْلَمُ أَنَّهُمْ لَا یَتْرُکُونَهُ فَذَلِکَ الَّذِی لَا یُبَالِی مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ فِیهِ.
از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت شده که رسول خدا (صلّى الله علیه و آله) فرمود: خدا حرام کرده است بهشت را بر هر فحاش بى‌آبرو و کم شرمى که باکى از آنچه گوید و آنچه باو گفته شود ندارد، زیرا اگر بازرسى از حالش کنى یا از زنا است یا از شرکت شیطان، بوى عرض شد: اى رسول خدا در میان مردمان شرکت شیطان هم هست؟ فرمود: آیا گفتار خداى عز و جل را نخوانده‌اى که (بشیطان فرماید:) «و شرکت کن با ایشان در مالها و فرزندان»(سورۀ اسراء آیۀ ٦٤). راوى گوید: مردى از فقیهى پرسید: آیا در میان مردم کسى هست که باکى از آنچه باو گفته شود ندارد؟ گفت: آن کس که متعرض مردم شود و بآنان دشنام گوید در صورتى که میداند که آنها رهایش نکنند اینست آن کسى که باکى از آنچه گوید و آنچه در باره‌اش گفته شود ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٢٣، ح ٣
بدی ذات
٢- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ دُبَیْسٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا خَلَقَ اللَّهُ الْعَبْدَ فِی أَصْلِ الْخِلْقَةِ کَافِراً لَمْ یَمُتْ حَتَّى یُحَبِّبَ اللَّهُ إِلَیْهِ الشَّرَّ فَیَقْرُبَ مِنْهُ فَابْتَلَاهُ بِالْکِبْرِ وَ الْجَبَرِیَّةِ فَقَسَا قَلْبُهُ وَ سَاءَ خُلُقُهُ وَ غَلُظَ وَجْهُهُ وَ ظَهَرَ فُحْشُهُ وَ قَلَّ حَیَاؤُهُ وَ کَشَفَ اللَّهُ سِتْرَهُ وَ رَکِبَ الْمَحَارِمَ فَلَمْ یَنْزِعْ عَنْهَا ثُمَّ رَکِبَ مَعَاصِیَ اللَّهِ وَ أَبْغَضَ طَاعَتَهُ وَ وَثَبَ عَلَى النَّاسِ لَا یَشْبَعُ مِنَ الْخُصُومَاتِ فَاسْأَلُوا اللَّهَ الْعَافِیَةَ وَ اطْلُبُوهَا مِنْهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: چون خداوند بندۀ را در سرشت کافر بیافریند آن بنده نمیرد تا بدى را دوست او گرداند، پس بدان نزدیک شود و در نتیجه به کبر و زورگوئى (یا هرزگى) او را گرفتار کند، پس دلش سخت شود و خلقش ناپسند گردد و رویش سخت و پستیش آشکار و شرمش کم شود و خداوند پرده‌اش را بدرد و بحرامها (ى خداوند) در افتد و از آنها جدا نگردد، سپس بنافرمانیهاى خدا دچار شود و فرمانبرداریش را بد دارد و به مردمان به پرد و از ستیزه سیر نشود، از خداوند عافیت بخواهید و دوام آن را بجوئید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٣٣٠، ح ٢
نوازندگی
عَنْ أَبِی دَاوُدَ الْمُسْتَرِقِّ قَالَ: مَنْ ضُرِبَ فِی بَیْتِهِ بَرْبَطٌ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْهِ شَیْطَاناً یُقَالُ لَهُ الْقَفَنْدَرُ فَلَا یُبْقِی عُضْواً مِنْ أَعْضَائِهِ إِلَّا قَعَدَ عَلَیْهِ فَإِذَا کَانَ کَذَلِکَ نُزِعَ مِنْهُ الْحَیَاءُ وَ لَمْ یُبَالِ مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ فِیهِ.
ابو داوود مسترق گوید: هرگاه چهل روز در خانۀ کسى بربط نواخته شود، خداوند شیطانى به نام «قفندر» بر او مسلط مى‌کند. قفندر عضوى از اعضاى صاحب‌خانه را باقى نمى‌گذارد مگر این‌که روى آن مى‌نشیند. هرگاه چنین شود، شرم و حیا از آن مرد برداشته مى‌شود و دیگر اهمیت نمى‌دهد که چه مى‌گوید و به سخنانى که در مورد او گفته مى‌شود نیز اهمیت نمى‌دهد. (نشانه بی حیایی این است که فرد برایش مهم نیست که چه چیزی در مورد او می گویند.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٦، ص ٤٣٤، ح ١٧
از بین رفتن احترام
٥- وَ عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى ع یَقُولُ لَا تُذْهِبِ الْحِشْمَةَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ أَخِیکَ أَبْقِ مِنْهَا فَإِنَّ ذَهَابَهَا ذَهَابُ الْحَیَاءِ.
سماعة گوید: از حضرت موسى بن جعفر علیهما السلام شنیدم که میفرمود: بزرگی و احترام میان خود و برادرت را برمدار و از آن باقى گذار، زیرا از میان بردن و برداشتن آن، برداشتن حیاء است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٧٢، ح ٥
درخواست از مردم
٤- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى بْنِ أَعْیَنَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ طَلَبُ الْحَوَائِجِ إِلَى النَّاسِ اسْتِلَابٌ لِلْعِزِّ وَ مَذْهَبَةٌ لِلْحَیَاءِ وَ الْیَأْسُ مِمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ عِزٌّ لِلْمُؤْمِنِ فِی دِینِهِ وَ الطَّمَعُ هُوَ الْفَقْرُ الْحَاضِرُ.
امام صادق علیه السّلام میفرمود: حاجت خواستن از مردم موجب سلب عزت و رفتن حیا گردد و نومیدى از آنچه دست مردمست، موجب عزت مؤمن است در دینش و طمع فقریست حاضر و آماده.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٤٨، ح ٤
نتیجه حیاء
٤- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ یَحْیَى أَخِی دَارِمٍ عَنْ مُعَاذِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: الْحَیَاءُ وَ الْإِیمَانُ مَقْرُونَانِ فِی قَرَنٍ فَإِذَا ذَهَبَ أَحَدُهُمَا تَبِعَهُ صَاحِبُهُ.
امام باقر یا امام صادق علیهما السّلام فرمود: حیا و ایمان در یک رشته و همدوشند و چون یکى از آن دو رفت، دیگرى هم در پى آن رود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: ایمان ندارد کسى که حیا ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ١٠٦، ح ٥
قَالَ الصَّادِقُ (ع): لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ وَ لَا مَالَ لِمَنْ لَا تَقْدِیرَ لَهُ.
امام صادق (ع) فرمودند: کسى که حیا ندارد هیچ ایمان ندارد و کسى که اندازه گیری (برنامه‌ریزى) ندارد هیچ مالى (ثروتى) ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣١٧، ح ٥٢
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ وَ لَا مَالَ لِمَنْ لَا تَقْدِیرَ لَهُ وَ لَا جَدِیدَ لِمَنْ لَا خَلَقَ لَهُ.
امام صادق (ع) فرمودند: کسى که شرم و حیا ندارد ایمان ندارد و کسى که اندازه و حساب و کتاب ندارد ثروتى ندارد و کسى که لباس کهنه ندارد لباس نو و تازه ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٦، ص ٤٦٠، ح ٣
عفت
قَالَ عَلِیّ (ع): سَبَبُ الْعِفَّةِ الْحَیَاءُ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء موجب عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٤
قَالَ عَلِیّ (ع): ثَمَرَةُ الْحَیَاءِ الْعِفَّةُ.
امام علی (ع) فرمودند: میوه حیا پاکدامنى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٧
قَالَ عَلِیّ (ع): ثَمَرَةُ الْحَیَاءِ الْعِفَّةُ.
امام علی (ع) فرمودند: میوه حیا پاکدامنى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٧
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ [الخنى] مِفْتَاحُ کُلِّ الْخَیْرِ [رأس العیوب].
امام علی (ع) فرمودند: حیاء، کلید هر خیرى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٣
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ مِنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى تَقِی [یقی من] عَذَابَ النَّارِ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء از خداى سبحان انسان را از عذاب دوزخ نگه دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٦
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ یَصُدُّ عَنْ فِعْلِ الْقَبِیحِ.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء، انسان را از کار زشت باز دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٤
قَالَ عَلِیّ (ع): مَنْ صَحِبَهُ الْحَیَاءُ فِی قَوْلِهِ زَایَلَهُ الْخَنَى فِی فِعْلِهِ.
امام علی (ع) فرمودند: کسى که گفتارش با شرم و حیاء همراه باشد زشتى از عملش جدا شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٩
قَالَ عَلِیّ (ع): مَنْ کَسَاهُ الْحَیَاءُ ثَوْبَهُ خَفِیَ عَلَى النَّاسِ عَیْبُهُ.
امام على علیه السلام: هر که شرم، جامه خود را بر او بپوشاند، عیبش بر مردم پوشیده مانَد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ٢٣، ح
قَالَ عَلِیّ (ع): الْحَیَاءُ مِنَ اللَّهِ یَمْحُو کَثِیراً مِنَ الْخَطَایَا.
امام علی (ع) فرمودند: حیاء از خداوند بسیارى از خطاها را محو کند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٥
قَالَ سَلْمَان: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَلَاکَ عَبْدٍ نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ فَإِذَا نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا خَائِناً مَخُوناً فَإِذَا کَانَ خَائِناً مَخُوناً نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا فَظّاً غَلِیظاً فَإِذَا کَانَ فَظّاً غَلِیظاً نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا شَیْطَاناً مَلْعُوناً.
سلمان فارسى گوید: هر گاه خداى عز و جل هلاک بنده‌ئى را خواهد (او را مستحق لطف و توفیق نداند) حیا را از او بگیرد و چون حیا را از او گرفت او بمردم خیانت کند و مردم باو و چون چنین کرد، امانت بکلى از او بر کنار شود و چون امانت از او رخت بربست، همواره خشن و سخت دل شود و چون خشن و سخت دل شد، رشته ایمان از او بریده شود و چون رشته ایمان از او بریده شود. او را جز شیطانى ملعون نبینى (صفاتش همه شیطانى شود و مورد لعنت خدا و ملائکه قرار گیرد.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٩١، ح ١٠
قَالَ سَلْمَان: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَلَاکَ عَبْدٍ نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ فَإِذَا نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا خَائِناً مَخُوناً فَإِذَا کَانَ خَائِناً مَخُوناً نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا فَظّاً غَلِیظاً فَإِذَا کَانَ فَظّاً غَلِیظاً نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا شَیْطَاناً مَلْعُوناً.
سلمان فارسى گوید: هر گاه خداى عز و جل هلاک بنده‌ئى را خواهد (او را مستحق لطف و توفیق نداند) حیا را از او بگیرد و چون حیا را از او گرفت او بمردم خیانت کند و مردم باو و چون چنین کرد، امانت بکلى از او بر کنار شود و چون امانت از او رخت بربست، همواره خشن و سخت دل شود و چون خشن و سخت دل شد، رشته ایمان از او بریده شود و چون رشته ایمان از او بریده شود. او را جز شیطانى ملعون نبینى (صفاتش همه شیطانى شود و مورد لعنت خدا و ملائکه قرار گیرد.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٩١، ح ١٠
قَالَ سَلْمَان: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَلَاکَ عَبْدٍ نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ فَإِذَا نَزَعَ مِنْهُ الْحَیَاءَ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا خَائِناً مَخُوناً فَإِذَا کَانَ خَائِناً مَخُوناً نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ الْأَمَانَةُ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا فَظّاً غَلِیظاً فَإِذَا کَانَ فَظّاً غَلِیظاً نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ فَإِذَا نُزِعَتْ مِنْهُ رِبْقَةُ الْإِیمَانِ لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا شَیْطَاناً مَلْعُوناً.
سلمان فارسى گوید: هر گاه خداى عز و جل هلاک بنده‌ئى را خواهد (او را مستحق لطف و توفیق نداند) حیا را از او بگیرد و چون حیا را از او گرفت او بمردم خیانت کند و مردم باو و چون چنین کرد، امانت بکلى از او بر کنار شود و چون امانت از او رخت بربست، همواره خشن و سخت دل شود و چون خشن و سخت دل شد، رشته ایمان از او بریده شود و چون رشته ایمان از او بریده شود. او را جز شیطانى ملعون نبینى (صفاتش همه شیطانى شود و مورد لعنت خدا و ملائکه قرار گیرد.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٢٩١، ح ١٠
