احادیث عفت
موضوعات
مبانی: اهمیت- توصیه- عفت زنان
موجبات عفت: ایمان- ورع- غیرت- حیاء- تقوی- عقلانیت- صبر بر شهوت- دوری از بدی- نداشتن طمع- زهد- جوانمردی- بزرگی- آزادگی- نیکوکاری- آراستن خود برای همسر
نتیجه عفت: از بین رفتن حرص- شیعه بودن- سود بردن- محافظت- کم شدن شهوت- پاک شدن اعمال- قناعت- بزرگی نزد خدا- عزت- فضائل اخلاق- غنی- حقیقت دینداری- معرفت نفس- بهشت- نرفتن به دوزخ- ایمنی در قیامت
نتیجه نداشتن عفت: گناه- دوزخ- گمراهی- بی عفتی خاندان- بی آبرویی- بدکار بودن
متفرقات: عفت و زیبایی- عفت و ازدواج
کلمه «عفت» در کتابهای زیر بررسی شد:
الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، بحار الانوار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل.
توضیح:
عفت به معنى خوددارى از غلبه مطلق شهوت است. عفت ویژگی قلبی است که باعث نگهداری انسان از پرداختن گناه آلود و غیر اخلاقی به میل نفسانی (شهوت) می گردد. عفت در بخشهای مختلف وجود انسان می تواند به وجود بیاید مانند عفت نگاه اما در احادیث بیشتر به عفت فرج (عورت) و شکم اطلاق شده که در فارسى از آن به پاکدامنى تعبیر مى‌شود؛ بنابراین معنی عفت شکم این است که فرد به خاطر میل به خوراک خود را گناه آلوده نکند مثلا خوردنی حرام نخورد یا از طریق حرام خوردنی را که میل دارد به دست نیاورد. همینطور از عفت در فرج.
زمانی که این خود نگهداری ملکه وجود انسان شد به ویژگی قلبی تبدیل شده و در جان انسان نهادینه شده است. از آنجا که عفت همان خود نگهداری است از جنس تقوی و ورع می باشد. یکی از بهترین کارها برای کسانی که نمی توانند تقوی پیشه کنند به تاخیر انداختن گناه است.
مبانی
اهمیت
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع إِنِّی ضَعِیفُ الْعَمَلِ قَلِیلُ الصِّیَامِ وَ لَکِنِّی أَرْجُو أَنْ لَا آکُلَ إِلَّا حَلَالًا قَالَ فَقَالَ لَهُ أَیُّ الِاجْتِهَادِ أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.
مردى بامام باقر علیه السّلام عرضکرد: من عملم ضعیف و روزهام اندک است، ولى امیدوارم جز حلال نخورم، امام فرمود: چه کوششى از عفت شکم و فرج بهتر است.
(حلال خوری عفت شکم است.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ٤
عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: فِی قَوْلِهِ تَعَالَى وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ إِنَّ الرَّاسِخَ مَنِ اسْتَقَامَ قَلْبُهُ وَ صَدَقَ لِسَانُهُ وَ بُرَّتْ یَمِینُهُ وَ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ.
رسول خدا (ص) در مورد گفتار خدای تعالی که می فرماید «و راسخون در علم» فرمودند: همانا استوار (در علم) کسی است که قلبی با استقامت و زبانی راستگو و عمل کننده به قسم و عفیف در شکم و عورتش باشد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٣٥٨، ح ١٦٩٥٥
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعِفَّةُ رَأْسُ کُلِّ خَیْرٍ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت سرآغاز هر نیکی است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٥، ح ٥٣٩٩
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): أَهْلُ الْعَفَافِ أَشْرَفُ الْأَشْرَافِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: اهل عفت برترین بزرگانند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٤
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یُحِبُّ الْمُتَعَفِّفَ الْحَیِیَّ التَّقِیَّ الرَّاضِیَ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: همانا خدای سبحان دوست دارد پاکدامن با حیاى پرهیزگار خشنود را.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٥
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): تَاجُ الرَّجُلِ عَفَافُهُ وَ زَیْنُهُ إِنْصَافُهُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: تاج مرد عفت اوست و زینت او انصافش است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٦
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْحِرْفَةُ مَعَ الْعِفَّةِ خَیْرٌ مِنَ الْغِنَى مَعَ الْفُجُورِ [الْفَجْرِ].
امام علی (علیه السلام) فرمودند: تنگدستى همراه با عفّت، بهتر از توانگرى توأم با زشت کارى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٥٤، ح ٨١٠١
عن عَلِی بْنِ موسی الرِّضَا (علیه السلام): فِیمَا کَتَبَهُ لِلْمَأْمُونِ قَالَ وَ مِنْ دِینِ الْأَئِمَّةِ ع الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصِّدْقُ وَ الصَّلَاحُ وَ طُولُ السُّجُودِ.
امام رضا (علیه السلام) در نامه ای که به مامون نوشتند فرمودند از روش ائمه (ع) ورع و عفت و راستی و درستی و طولانی کردن سجده است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٤، ص ٤٧٤، ح ٥٢٠٠
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعَفَافُ أَفْضَلُ شِیمَةٍ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت برترین خصلتهاست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٢
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): عَلَیْکَ بِالْعَفَافِ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ شِیَمِ الْأَشْرَافِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: بر تو باد به داشتن عفت که آن برترین خصلت بزرگان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٢
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): عَلَیْکُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْأَمَانَةِ فَإِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: بر شما باد به داشتن عفت و امانت که آن دو شریفترین چیزی است که در درون شماست و خوبترین چیزی است که در آشکار شماست و برترین چیزی است که ذخیره می کنید.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٣
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): أَفْضَلُ الشِّیَمِ السَّخَاءُ وَ الْعِفَّةُ وَ السَّکِینَةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: برترین خصلتها سخاوت و عفت و آرامش است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٧٦، ح ٨٤٦٠
عَنْ بِسْطَامَ بْنِ سَابُورَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: یَا أَخَا أَهْلِ الْجَبَلِ مَا مِنْ شَیْءٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ أَنْ یُسْأَلَ وَ مَا عِنْدَ اللَّهِ شَیْءٌ هُوَ أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ أَوْ فَرْجٍ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: ای برادر اهل جبل (بسطام بن سابور) چیزی نزد خدا دوست داشتنی تر از این نیست که از او درخواست شود و چیزی نزد خدا برتر از عفت شکم و عورت نیست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٥، ح ١٢٩٩١
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مِنْ کَمَالِ النِّعْمَةِ التَّحَلِّی بِالسَّخَاءِ وَ التَّعَفُّفِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: از کمال نعمت آراسته بودن به سخاوت و عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٧
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): لَا تَکْمُلُ الْمَکَارِمُ إِلَّا بِالْعَفَافِ وَ الْإِیثَارِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: مکام (اخلاق) کامل نمی شوند مگر با عفت و ایثار.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٨
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): أَرْبَعٌ مَنْ أُعْطِیَهُنَّ فَقَدْ أُعْطِیَ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ صِدْقُ حَدِیثٍ وَ أَدَاءُ أَمَانَةٍ وَ عِفَّةُ بَطْنٍ وَ حُسْنُ خُلُقٍ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: چهار چیز است که به هر که داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است؛ راستی گفتار، دادن امانت، عفت شکم و اخلاق خوب.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢١٧، ح ٤٢٨٢
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْءٍ أَفْضَلَ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: خدا بچیزى بهتر از عفت شکم و فرج عبادت نشده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ١
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّ أَفْضَلَ الْعِبَادَةِ عِفَّةُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: بهترین عبادت عفت شکم و فرج است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ٢
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص یَقُولُ أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْعَفَافُ.
امام صادق علیه السّلام فرماید: امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه میفرمود: بهترین عبادت عفت است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ٣
قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): مَا مِنْ عِبَادَةٍ أَفْضَلَ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: هیچ عبادتى بهتر از عفت شکم و فرج نیست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٨٠، ح ٧
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَا مِنْ عِبَادَةٍ أَفْضَلَ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: هیچ عبادتى نزد خدا بهتر از عفت شکم و فرج نیست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٨٠، ح ٨
عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ قَالَ: أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ شَیْءٌ وَاحِدٌ وَ هُوَ الْعَفَافُ.
امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمودند: برترین عبادت یک چیز است و آن عفت داشتن است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٦، ح ١٢٩٩٣
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنَ الْوَرَعِ وَ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: بر شما باد به ورع پس همانا چیزی نزد خدا دوست داشتنی تر از ورع و عفت شکم و فرج نیست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٥، ح ١٢٩٩٢
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: أَحَبُّ الْعَفَافِ إِلَى اللَّهِ عَفَافِ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ.
رسول خدا (ص) فرمودند: دوست داشتنی ترین عفتها نزد خدا عفت شکم و فرج است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٦، ح ١٢٩٩٨
عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ: إِنَّ رَجُلًا رَکِبَ الْبَحْرَ بِأَهْلِهِ فَکُسِرَ بِهِمْ فَلَمْ یَنْجُ مِمَّنْ کَانَ فِی السَّفِینَةِ إِلَّا امْرَأَةُ الرَّجُلِ فَإِنَّهَا نَجَتْ عَلَى لَوْحٍ مِنْ أَلْوَاحِ السَّفِینَةِ حَتَّى أُلْجِئَتْ إِلَى جَزِیرَةٍ مِنْ جَزَائِرِ الْبَحْرِ وَ کَانَ فِی تِلْکَ الْجَزِیرَةِ رَجُلٌ یَقْطَعُ الطَّرِیقَ وَ لَمْ یَدَعْ لِلَّهِ حُرْمَةً إِلَّا انْتَهَکَهَا فَلَمْ یَعْلَمْ إِلَّا وَ الْمَرْأَةُ قَائِمَةٌ عَلَى رَأْسِهِ فَرَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ إِنْسِیَّةٌ أَمْ جِنِّیَّةٌ فَقَالَتْ إِنْسِیَّةٌ فَلَمْ یُکَلِّمْهَا کَلِمَةً حَتَّى جَلَسَ مِنْهَا مَجْلِسَ الرَّجُلِ مِنْ أَهْلِهِ فَلَمَّا أَنْ هَمَّ بِهَا اضْطَرَبَتْ فَقَالَ لَهَا مَا لَکِ تَضْطَرِبِینَ فَقَالَتِ أَفْرَقُ مِنْ هَذَا وَ أَشَارَتْ بِیَدِهَا إِلَى أَنْ قَالَ لَهَا فَصَنَعْتِ مِنْ هَذَا شَیْئاً فَقَالَتْ لَا وَ عِزَّتِهِ قَالَ فَأَنْتِ تَفْرَقِینَ مِنْهُ هَذَا الْفَرَقَ وَ لَمْ تَصْنَعِی مِنْ هَذَا شَیْئاً وَ إِنَّمَا اسْتَکْرَهْتُکِ اسْتِکْرَاهاً فَأَنَا وَ اللَّهِ أَوْلَى بِهَذَا الْفَرَقِ وَ الْخَوْفِ وَ أَحَقُّ مِنْکِ قَالَ فَقَامَ وَ لَمْ یُحْدِثْ شَیْئاً وَ رَجَعَ إِلَى أَهْلِهِ وَ لَیْسَ لَهُ هِمَّةٌ إِلَّا التَّوْبَةُ وَ الْمُرَاجَعَةُ فَبَیْنَمَا هُوَ یَمْشِی إِذْ صَادَفَهُ رَاهِبٌ یَمْشِی فِی الطَّرِیقِ فَحَمِیَتْ عَلَیْهِمَا الشَّمْسُ فَقَالَ الرَّاهِبُ لِلشَّابِّ ادْعُ اللَّهَ أَنْ یُظَلِّلَنَا بِغَمَامَةٍ فَقَدْ حَمِیَتْ عَلَیْنَا الشَّمْسُ فَقَالَ الشَّابُّ مَا أَعْلَمُ أَنَّ لِی عِنْدَ رَبِّی حَسَنَةً فَأَتَجَاسَرَ أَنْ أَسْأَلَهُ شَیْئاً قَالَ فَأَدْعُو أَنَا وَ تُؤَمِّنُ أَنْتَ قَالَ نَعَمْ فَأَقْبَلَ الرَّاهِبُ یَدْعُو وَ الشَّابُّ یُؤَمِّنُ فَمَا کَانَ بِأَسْرَعَ مِنْ أَنْ أَظَلَّتْهُمَا غَمَامَةٌ فَمَشَیَا تَحْتَهَا مَلِیّاً مِنَ النَّهَارِ ثُمَّ انْفَرَقَتِ الْجَادَّةُ جَادَّتَیْنِ فَأَخَذَ الشَّابُّ فِی وَاحِدَةٍ وَ الرَّاهِبُ فِی وَاحِدَةٍ فَإِذَا السَّحَابُ مَعَ الشَّابِّ فَقَالَ الرَّاهِبُ أَنْتَ خَیْرٌ مِنِّی لَکَ اسْتُجِیبَ وَ لَمْ یُسْتَجَبْ لِی فَخَبِّرْنِی مَا قِصَّتُکَ فَأَخْبَرَهُ بِخَبَرِ الْمَرْأَةِ فَقَالَ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى حَیْثُ ذَهَلَکَ الْخَوْفُ فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِیمَا تَسْتَقْبِلُ.
امام زین العابدین علیه السلام فرمودند: مردى با خانواده خود به سفرى دریایى رفت. کشتى آنها درهم شکست و هیچ کس جز همسر آن مرد نجات پیدا نکرد. او بر تخته شکسته اى از کشتى نجات یافت و به جزیره اى پناه برد. در آن جزیره مردى راهزن بود که هیچ حریمى براى خدا نبود که او آن را هتک نکرده باشد. ناگهان دید که آن زن بالاى سرش ایستاده است. سرش را به سوى او بلند کرد و پرسید: انسانى یا جنّى؟ زن پاسخ داد: انسانم. مرد، بى آن که با او سخنى بگوید، همانند مردى که با همسرش مى نشیند، نزد او نشست. هنگامى که قصد نزدیکى با او کرد، زن پریشان شد. مرد از وى پرسید: چرا پریشان و نگران شدى؟ پاسخ داد: از این (خدا) مى ترسم و به آسمان اشاره کرد. مرد گفت: آیا تا به حال چنین کارى کرده اى (زنا داده اى)؟ زن پاسخ داد: نه؛ به عزّتش سوگند. مرد گفت: تو این چنین از او مى ترسى، در حالى که چنین کارى نکرده اى؛ و اینک هم من تو را مجبور مى کنم؟! به خدا سوگند که من به پریشانى و ترس، از تو سزاوارترم. سپس مرد برخواست؛ و هیچ کارى نکرد و به سوى خانواده اش رهسپار شد، در حالى که هیچ فکرى جز توبه به سوى خداوند نداشت. در همان اندیشه راه مى رفت که راهبى در راه با او برخورد کرد. خورشید، گرماى سوزانى بر آن دو مى تابانْد. راهب به جوان گفت: از خداوند بخواه که برایمان ابرى سایه افکن فراهم کند. خورشید، گرماى سوزانى دارد. جوان گفت: گمان نمى کنم هیچ خوبى اى در پیشگاه خداوند داشته باشم تا با آن جرئت درخواست از او را داشته باشم. راهب گفت: پس من دعا مى کنم، تو آمین بگو. جوان پاسخ داد: باشد. راهب، دعا مى کرد و جوان، آمین مى گفت، طولى نکشید که ابرى بر آنها سایه گسترانْد. هر دو مدّتى را زیر سایه ابر، راه طى کردند. آن گاه، راهشان جدا شد. جوان به راهى و راهب به راه دیگرى رفت. ابر با جوان همراه شد. راهب به وى گفت: تو از من بهترى. براى این که دعاى تو اجابت شد و دعاى من اجابت نشد. به من بگو ماجرایت چیست؟ جوان، ماجراى خود را با آن زن براى راهب گفت. راهب گفت: به جهت ترسى که از خداوند در دلت راه یافت، گناهان گذاشته ات آمرزیده شد. دقّت کن که در آینده چگونه خواهى بود.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٣٥٧، ح ١٦٩٥٢
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): عَلَیْکَ بِالْعِفَّةِ فَإِنَّهَا نِعْمَ الْقَرِینُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: بر تو باد به عفت که آن خوب همنشینی است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١١
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعِفَّةُ شِیمَةُ الْأَکْیَاسِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت روش زیرکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٣
توصیه
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ذَرِ الطَّمَعَ وَ الشَّرَهَ وَ عَلَیْکَ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْوَرَعِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: رها کن طمع و آزمندی را و بر تو باد به داشتن عفت و ورع.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٩٧، ح ٦٦٩١
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَتَى النَّبِیَّ ص أَعْرَابِیٌّ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَوْصِنِی فَقَالَ احْفَظْ مَا بَیْنَ رِجْلَیْکَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت ای رسول خدا! مرا سفارشی کن، پس حضرت فرمودند: حفظ کن آنچه میان دو پایت است.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٦، ح ٢٥٨١٦
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَیْکُمْ بِالْعَفَافِ وَ تَرْکِ الْفُجُورِ.
رسول خدا (ص) فرمودند: بر شما باد به عفت و ترک زشت کاری.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٦، ح ٢٥٨١٩
عفت زنان
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: أَفْضَلُ نِسَاءِ أُمَّتِی أَقَلُّهُنَّ مَهْراً وَ أَحْسَنُهُنَّ وَجْهاً وَ عِفَّةً.
رسول خدا (ص) فرمودند: برترین زنان امت من کم مهرترینشان هستند و خوبترینشان در چهره و عفت.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٢١٦، ح ١٦٥٣٣
موجبات عفت
ایمان
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): إِنَّ الْحَیَاءَ وَ الْعِفَّةَ مِنْ خَلَائِقِ الْإِیمَانِ وَ إِنَّهُمَا لَسَجِیَّةُ الْأَحْرَارِ وَ شِیمَةُ الْأَبْرَارِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به راستى که حیا و عفت از خلق و خوهاى ایمان است و به راستى این هر دو، خصلت آزادگان و خوى نیکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٢
ورع
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع: حَسْبُکَ مِنْ کَمَالِ الْمَرْءِ ... وَ مِنْ وَرَعِهِ عِفَّةُ بَصَرِهِ وَ عِفَّةُ بَطْنِهِ ...
امام علی (علیه السلام) فرمودند: کفایت می کند تو را از کمال فرد ... و از ورع شخص عفت او در نگاه و شکمش ... (عفت در نگاه)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ١٧٠، ح ١٣٨٠١
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع: حَسْبُکَ مِنْ کَمَالِ الْمَرْءِ ... وَ مِنْ وَرَعِهِ عِفَّةُ بَصَرِهِ وَ عِفَّةُ بَطْنِهِ ...
امام علی (علیه السلام) فرمودند: کفایت می کند تو را از کمال فرد ... و از ورع شخص عفت او در نگاه و شکمش ... (عفت در نگاه)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ١٧٠، ح ١٣٨٠١
غیرت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): دَلِیلُ غَیْرَةِ الرَّجُلِ عِفَّتُهُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: دلیل غیرت مرد عفت اوست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٨
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ وَ صِدْقُهُ عَلَى قَدْرِ مُرُوءَتِهِ وَ شَجَاعَتُهُ عَلَى قَدْرِ أَنَفَتِهِ وَ عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَیْرَتِه.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: اندازه ارزش هر کس به اندازه همت او است و صداقتش به اندازه مردانگی اوست و شجاعتش به اندازه بزرگ منشی اوست و عفتش به اندازه غیرت اوست.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ٤٧٧، حکمت ٤٧
حیاء
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): عَلَى قَدْرِ الْحَیَاءِ تَکُونُ الْعِفَّةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به اندازه حیاء عفت وجود دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٤
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): سَبَبُ الْعِفَّةِ الْحَیَاءُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: حیاء موجب عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٤
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ثَمَرَةُ الْحَیَاءِ الْعِفَّةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: میوه حیا پاکدامنى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٥٧
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): أَفْضَلُ [أَصْلُ] الْمُرُوءَةِ الْحَیَاءُ وَ ثَمَرَتُهُ الْعِفَّةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: برترین جوانمردی حیاء است و نتیجه آن عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٨، ح ٥٥٠٢
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): أَصْلُ الْمُرُوءَةِ الْحَیَاءُ وَ ثَمَرَتُهَا الْعِفَّةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: اصل جوانمردی حیاء است و نتیجه آن عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٨، ح ٥٥٠٣
تقوی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): کَمَا تَشْتَهِی عِفَّ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به اندازه اى که خواهش دارى پاکدامن باش.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٥
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): لَمْ یَتَحَلَّ بِالْعِفَّةِ مَنِ اشْتَهَى مَا لَا یَجِدُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: هر که آنچه را نمى یابد بخواهد، به زیور عفّت و مناعت آراسته نباشد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٦
عقلانیت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): یُسْتَدَلُّ عَلَى عَقْلِ الرَّجُلِ بِالتَّحَلِّی بِالْعِفَّةِ وَ الْقَنَاعَةِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عقلانیت مرد با آراسته بودن به عفت و قناعت مشخص می شود.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٩
صبر بر شهوت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الصَّبْرُ عَنِ الشَّهْوَةِ عِفَّةٌ وَ عَنِ الْغَضَبِ نَجْدَةٌ وَ عَنِ الْمَعْصِیَةِ وَرَعٌ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: صبر بر شهوت عفت است و صبر در برابر خشم شجاعت و صبر از گناه باعث ورع است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٨٤، ح ٦٣٦٠
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): فِی وَصِیَّتِهِ لِمُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ قَالَ وَ مَنْ لَمْ یُعْطِ نَفْسَهُ شَهْوَتَهَا أَصَابَ رُشْدَهُ.
امام علی (علیه السلام) در وصیت به محمد بن حنفیه فرمودند: کسی که به نفس خود، شهواتش را عطا نکند به رشد خود رسیده است.
وسائل الشیعة، ج ١٥، ص ٢٥٠، ح ٢٠٤٢١
دوری از بدی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): النَّزَاهَةُ آیَةُ الْعِفَّةِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: دوری از بدی نشانه عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣١٨، ح ٧٣٤٣
نداشتن طمع
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْکَفُّ عَمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ عِفَّةٌ وَ کِبَرُ هِمَّةٍ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، عفت است و بلند همتى.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٩٨، ح ٩٢٤٥
زهد
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعَفَافُ زَهَادَةٌ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفّت، پارسایى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٠
جوانمردی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعِفَّةُ أَفْضَلُ [أَصْلُ] الْفُتُوَّةِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت برترین جوانمردی است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠١
بزرگی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): حُسْنُ الْعَفَافِ مِنْ شِیَمِ الْأَشْرَافِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت نیکو از خصلت بزرگان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٧
آزادگی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): إِنَّ الْحَیَاءَ وَ الْعِفَّةَ مِنْ خَلَائِقِ الْإِیمَانِ وَ إِنَّهُمَا لَسَجِیَّةُ الْأَحْرَارِ وَ شِیمَةُ الْأَبْرَارِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به راستى که حیا و عفت از خلق و خوهاى ایمان است و به راستى این هر دو، خصلت آزادگان و خوى نیکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٢
نیکوکاری
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): إِنَّ الْحَیَاءَ وَ الْعِفَّةَ مِنْ خَلَائِقِ الْإِیمَانِ وَ إِنَّهُمَا لَسَجِیَّةُ الْأَحْرَارِ وَ شِیمَةُ الْأَبْرَارِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به راستى که حیا و عفت از خلق و خوهاى ایمان است و به راستى این هر دو، خصلت آزادگان و خوى نیکان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٧، ح ٤٥٤٢
آراستن خود برای همسر
٥٠- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَهْمٍ قَالَ: رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع اخْتَضَبَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ اخْتَضَبْتَ فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ التَّهْیِئَةَ مِمَّا یَزِیدُ فِی عِفَّةِ النِّسَاءِ وَ لَقَدْ تَرَکَ النِّسَاءُ الْعِفَّةَ بِتَرْکِ أَزْوَاجِهِنَّ التَّهْیِئَةَ ثُمَّ قَالَ أَ یَسُرُّکَ أَنْ تَرَاهَا عَلَى مَا تَرَاکَ عَلَیْهِ إِذَا کُنْتَ عَلَى غَیْرِ تَهْیِئَةٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَهُوَ ذَاکَ ثُمَّ قَالَ مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیَاءِ التَّنَظُّفُ وَ التَّطَیُّبُ وَ حَلْقُ الشَّعْرِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ ثُمَّ قَالَ کَانَ لِسُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ ع أَلْفُ امْرَأَةٍ فِی قَصْرٍ وَاحِدٍ ثَلَاثُمِائَةٍ مَهِیرَةٌ وَ سَبْعُمِائَةٍ سُرِّیَّةٌ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَهُ بُضْعُ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ کَانَ عِنْدَهُ تِسْعُ نِسْوَةٍ وَ کَانَ یَطُوفُ عَلَیْهِنَّ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ.
حسن بن جهم گوید امام کاظم علیه السّلام را دیدم که خضاب بسته است. گفتم: قربانت شوم! آیا خضاب بسته‌اید؟ فرمود: آرى، به راستى که رسیدگى مرد به خودش از چیزهایى است که باعث فزونى عفّت زنان مى‌شود و همانا بى‌عفّتى زنان از عدم رسیدگى شوهرانشان مى‌باشد. سپس فرمود: آیا باعث خوشحالى تو مى‌شود که همسرت را همان‌طور که او تو را مى‌بیند (یعنى به صورتى که به خودت نرسیده‌اى) ببینى؟ عرض کردم: نه. فرمود: پس این، همان است! سپس فرمود: از اخلاق پیامبران علیه السّلام: تمیز کردن خود، عطر زدن، تراشیدن موى سر و فراوانى جماع است. سپس فرمود: سلیمان بن داوود علیه السّلام در یک قصر هزاران زن داشت؛ که سیصد زن آزاد و هفتصد کنیز بودند؛ و پیامبر خدا علیه السّلام نیروى جنسى چهل مرد را دارا بود و حضرتش نه همسر داشت که در هرروز و شب نزد آنان رفت و آمد مى‌نمود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٧، ح ٥٠
١- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ ع وَ قَدِ اخْتَضَبَ بِالسَّوَادِ فَقُلْتُ أَرَاکَ قَدِ اخْتَضَبْتَ بِالسَّوَادِ فَقَالَ إِنَّ فِی الْخِضَابِ أَجْراً وَ الْخِضَابُ وَ التَّهْیِئَةُ مِمَّا یَزِیدُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی عِفَّةِ النِّسَاءِ وَ لَقَدْ تَرَکَ النِّسَاءُ الْعِفَّةَ بِتَرْکِ أَزْوَاجِهِنَّ لَهُنَّ التَّهْیِئَةَ.
حسن بن جهم گوید: روزى خدمت امام کاظم علیه السّلام شرف‌یاب شدم در حالى‌که حضرت علیه السّلام موى خود را به رنگ سیاه خضاب نموده بود. عرض کردم: مى‌بینم که شما با رنگ سیاه خضاب کرده‌اید! فرمود: به‌راستى که در خضاب کردن، اجر و پاداشى است و خضاب کردن و خودآرایى، عفّت زنان را افزایش مى‌دهد. همانا زنان عفّت و پاکدامنى را به جهت عدم خودآرایى شوهرانشان را ترک کردند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٦، ص ٤٨٠، ح ١
نتیجه عفت
از بین رفتن حرص
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ضَادُّوا الشَّرَهَ بِالْعِفَّةِ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: آزمندی را با عفت از بین ببرید.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤١٠
عَنِ الْحُسَیْنِ ع: أَنَّهُ قَالَ لِرَجُلٍ یَا هَذَا لَا تُجَاهِدْ فِی الرِّزْقِ جِهَادَ الْغَالِبِ وَ لَا تَتَّکِلْ عَلَى الْقَدَرِ اتِّکَالَ مُسْتَسْلِمٍ فَإِنَّ ابْتِغَاءَ الرِّزْقِ مِنَ السُّنَّةِ وَ الْإِجْمَالَ فِی الطَّلَبِ مِنَ الْعِفَّةِ وَ لَیْسَ الْعِفَّةُ بِمَانِعَةٍ رِزْقاً وَ لَا الْحِرْصُ بِجَالِبٍ فَضْلًا وَ إِنَّ الرِّزْقَ مَقْسُومٌ وَ الْأَجَلَ مَحْتُومٌ وَ اسْتِعْمَالَ الْحِرْصِ جَالِبُ الْمَآثِمِ.
امام‌حسین (ع) به مردی فرمود: ای مرد! در طلب رزق نه آنچنان تلاش کن که همه تلاش تو در طلب رزق صرف شود و نه آنچنان کار را به تقدیر واگذار که دست‌بسته تسلیم شوی، چرا که طلب رزق، سنت است و حریص نبودن، از عفت و عفت‌ورزیدن در طلب رزق موجب نمی‌شود که رزق از تو منع شود، همچنان که حرص موجب نمی‌شود که رزق اضافه‌تر به‌دست آری. چرا که رزق تقسیم شده است و اجل هرکسی حتمی است و حرص‌زدن در رزق زمینة ایجاد گناه است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٣، ص ٣٥، ح ١٤٦٧٠
شیعه بودن
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّمَا شِیعَةُ جَعْفَرٍ مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ اشْتَدَّ جِهَادُهُ وَ عَمِلَ لِخَالِقِهِ وَ رَجَا ثَوَابَهُ وَ خَافَ عِقَابَهُ فَإِذَا رَأَیْتَ أُولَئِکَ فَأُولَئِکَ شِیعَةُ جَعْفَرٍ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: پیروان جعفر، فقط آنان‌اند که شکم و شهوت را پاک دارند و سخت کوش باشند و برای خدا کار کنند و به پاداش او امیدوار و از عقوبتش بیمناک باشند. پس هرگاه چنین کسانی را یافتی همینان پیروان جعفرند.
وسائل الشیعة، ج ١٥، ص ٢٥١، ح ٢٠٤٢٥
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): فِی کِتَابِهِ إِلَى عُثْمَانَ بْنِ حُنَیْفٍ أَلَا وَ إِنَّ لِکُلِّ مَأْمُومٍ إِمَاماً یَقْتَدِی بِهِ وَ یَسْتَضِیءُ بِنُورِ عِلْمِهِ أَلَا وَ إِنَّ إِمَامَکُمْ قَدِ اکْتَفَى مِنْ دُنْیَاهُ بِطِمْرَیْهِ وَ مِنْ طَعْمِهِ بِقُرْصَیْهِ أَلَا وَ إِنَّکُمْ لَا تَقْدِرُونَ عَلَى ذَلِکَ وَ لَکِنْ أَعِینُونِی بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدَادٍ.
امام علی (علیه السلام) به عثمان بن حنیف فرمودند: آگاه باش که هر مأمومی را امامی است که به او اقتدا می‌کند و از نور علمش بهره می‌گیرد. آگاه باش که امام شما از تمام دنیایش به دو جامه کهنه و از خوراکش به دو قرص نان قناعت نموده. آگاه باش که شما توانایی چنین کاری را ندارید ولی مرا با ورع و کوشش و عفت و درستی یاری کنید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ٥٤، ح ١٣٤٩٧
سود بردن
عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ: أَرْبَعُ خِصَالٍ یَسُودُ بِهَا الْمَرْءُ الْعِفَّةُ وَ الْأَدَبُ وَ الْجُودُ وَ الْعَقْلُ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: چهار خصلت است که شخص از آن سود می برد؛ عفت و ادب و بخشش و عقل.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٥، ص ٢٥٩، ح ١٨١٧٩
محافظت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعَفَافُ یَصُونُ النَّفْسَ وَ یُنَزِّهُهَا عَنِ الدَّنَایَا.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت از نفس محافظت می کند و از پستیها پاک می نماید.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٠
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ثَمَرَةُ الْعِفَّةِ الصِّیَانَةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: نتیجه عفت محافظت (شدن) است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٣
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ فِیمَا أَوْحَى اللَّهُ إِلَى مُوسَى ع مَنْ زَنَى زُنِیَ بِهِ وَ لَوْ فِی الْعَقِبِ مِنْ بَعْدِهِ یَا مُوسَى عِفَّ یَعِفَّ أَهْلُکَ یَا مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ- إِنْ أَرَدْتَ أَنْ یَکْثُرَ خَیْرُ أَهْلِ بَیْتِکَ فَإِیَّاکَ وَ الزِّنَا یَا مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: از جمله وحى‌هایى که خداوند به حضرت موسى کرد، این بود که: هر کس زنا کند با وى زنا مى‌شود هر چند درباره فرزندان بعدیش باشد. اى موسى، با عفت باش تا ناموس تو هم محفوظ بماند. اى موسى، اگر مى‌خواهى برکت و خیر خانواده تو زیاد بشود، از زنا دورى کن. اى فرزند عمران، چون هر طور عمل مى‌کنى همان طور هم پاداش مى‌بینى.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٥، ح ٢٥٨١٥
قَالَ رَسُولُ اللَّه (ص): بَرُّوا [آبَاءَکُمْ] یَبَرَّکُمْ أَبْنَاؤُکُمْ وَ عِفُّوا عَنْ نِسَاءِ النَّاسِ تَعِفَّ نِسَاؤُکُمْ.
رسول خدا (ص) فرمودند: به پدر و مادر خود نیکى کنید تا فرزندانتان به شما نیکى کنند و به زنان مردم عفّت ورزید تا دیگران به زنانتان عفّت ورزند.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٦، ح ٢٥٨١٨
کم شدن شهوت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): الْعِفَّةُ تُضَعِّفُ الشَّهْوَةَ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: عفت ضعیف کننده شهوت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢١
پاک شدن اعمال
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): بِالْعَفَافِ تَزْکُو الْأَعْمَالُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: با عفت اعمال خود را پاک کنید.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٢
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مَنْ عَفَّ خَفَّ وِزْرُهُ وَ عَظُمَ عِنْدَ اللَّهِ قَدْرُهُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: کسی که عفاف بورزد گناهش (سنگینی نفسش) سبک شده و ارزشش نزد خدا زیاد می گردد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٦
قناعت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ثَمَرَةُ الْعِفَّةِ الْقَنَاعَةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: نتیجه عفت قناعت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٤
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): سَبَبُ الْقَنَاعَةِ الْعَفَافُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: آنچه موجب قناعت می شود عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٥
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): عَلَى قَدْرِ الْعِفَّةِ تَکُونُ الْقَنَاعَةُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به اندازه عفت قناعت وجود دارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٩٣، ح ٩٠٦٨
بزرگی نزد خدا
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مَنْ عَفَّ خَفَّ وِزْرُهُ وَ عَظُمَ عِنْدَ اللَّهِ قَدْرُهُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: کسی که عفاف بورزد گناهش (سنگینی نفسش) سبک شده و ارزشش نزد خدا زیاد می گردد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٦
عزت
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مَنْ أُتْحِفَ [الْتَحَفَ] الْعِفَّةَ وَ الْقَنَاعَةَ حَالَفَهُ الْعِزُّ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: هر کس به پاکدامنى و قناعت، تحفه داده شود با عزت هم سوگند گردد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٩٢، ح ٩٠٢٥
فضائل اخلاق
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مَنْ عَفَّتْ أَطْرَافُهُ حَسُنَتْ أَوْصَافُهُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: هرکس اعضا و جوارحش با عفت باشد، به فضائل اخلاق برسد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٨
غنی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): لَا فَاقَةَ مَعَ عَفَافٍ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: با عفت فقری وجود ندارد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٣٠
حقیقت دینداری
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): ثَلَاثٌ هُنَّ جِمَاعُ الدِّینِ الْعِفَّةُ وَ الْوَرَعُ وَ الْحَیَاءُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: سه چیز جمع کننده دین است؛ عفت، ورع و حیاء.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٨٥، ح ١٣٩٧
معرفت نفس
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): یَنْبَغِی لِمَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ أَنْ یَلْزَمَ الْقَنَاعَةَ وَ الْعِفَّةَ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: به دست نمی آید برای کسی شناخت نفسش مگر آنکه با قناعت و عفت باشد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٣٩١، ح ٩٠٠٦
بهشت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ ضَمِنَ لِیَ اثْنَتَیْنِ ضَمِنْتُ لَهُ عَلَى اللَّهِ الْجَنَّةَ مَنْ ضَمِنَ لِی مَا بَیْنَ لَحْیَیْهِ وَ مَا بَیْنَ رِجْلَیْهِ ضَمِنْتُ لَهُ عَلَى اللَّهِ الْجَنَّةَ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که براى من دو چیز را ضمانت کند من نیز در پیشگاه خداوند بهشت را براى او ضمانت می کنم؛ کسى که براى من ضامن آنچه که بین ریش و سبیلش و آنچه بین دو پایش هست باشد من نیز در پیشگاه خدا ضامن بهشت براى اویم. (یعنى ضامن زبان و فرج خود باشد.)
وسائل الشیعة، ج ١٥، ص ٢٥٠، ح ٢٠٤٢٢
قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): مَنْ کَفَّ أَذَاهُ عَنْ جَارِهِ أَقَالَهُ اللَّهُ عَثْرَتَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ عَفَّ بَطْنَهُ وَ فَرْجَهُ کَانَ فِی الْجَنَّةِ مَلِکاً مَحْبُوراً وَ مَنْ أَعْتَقَ نَسَمَةً مُؤْمِنَةً بُنِیَ لَهُ بَیْتٌ فِی الْجَنَّةِ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر که آزار خویش را از همسایه خود باز دارد، خداوند لغزشهاى او را روز قیامت مى‌بخشد و هر کس عفت بطن و فرج داشته باشد، در بهشت چون فرشته محبوبى خواهد بود و هر کس بردۀ مؤمنى یا کنیزک مؤمنى را آزاد کند برایش در بهشت خانه‌یى ساخته مى‌شود.
وسائل الشیعة، ج ١٥، ص ٢٥١، ح ٢٠٤٢٣
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: یَا أَبَا ذَرٍّ مَنْ مَلَکَ مَا بَیْنَ فَخِذَیْهِ وَ بَیْنَ لَحْیَیْهِ دَخَلَ الْجَنَّةَ.
رسول خدا (ص) فرمودند: اى ابوذر! هرکه مابین دو ران خود (یعنى عورت) و مابین دو فک خود (یعنى دهان و زبان را از گناه) حفاظت کند داخل بهشت گردد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٦، ح ١٢٩٩٤
نرفتن به دوزخ
قَالَ رَسُولُ اللَّه (ص): مَنْ قَدَرَ عَلَى امْرَأَةٍ أَوْ جَارِیَةٍ حَرَاماً فَتَرَکَهَا مَخَافَةَ اللَّهِ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ النَّارَ وَ آمَنَهُ مِنَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ وَ أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ فَإِنْ أَصَابَهَا حَرَاماً حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَ أَدْخَلَهُ النَّارَ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس این امکان برایش پیش آید که با زن یا کنیزى به حرام نزدیکى کند اما از ترس خدا دست به این کار نزند، خداوند عزّ و جلّ آتش را بر او حرام گرداند و او را از آن هراس بزرگ ایمن دارد و به بهشتش برد. پس اگر مبتلا به حرام شود خداوند بهشت را بر او حرام کرده و در آتش داخل کند.
وسائل الشیعة، ج ١٥، ص ٢٥١، ح ٢٠٤٢٤
ایمنی در قیامت
عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: مَنْ عُرِضَتْ لَهُ فَاحِشَةٌ أَوْ شَهْوَةٌ فَاجْتَنَبَهَا مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ النَّارَ وَ آمَنَهُ مِنَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ.
رسول خدا (ص) فرمودند: کسی که به او عرضه شود فاحشه ای یا شهوتی و اجتناب کند از آن از ترس خدای عزوجل خدا آتش (دوزخ) را بر او حرام کند و از هراس بزرگ (قیامت) در امانش دارد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ٣٥٨، ح ١٦٩٥٣
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ثَلَاثٌ فِی حِرْزِ اللَّهِ إِلَى أَنْ یَفْرُغَ مِنَ الْحِسَابِ رَجُلٌ لَمْ یَهُمَّ بِزِنًا قَطُّ وَ رَجُلٌ لَمْ یَشُبْ مَالَهُ بِرِبًا قَطُّ وَ رَجُلٌ لَمْ یَسْعَ فِیهِمَا قَطُّ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: سه کس در پناه خداوند عزّ و جلّ باشند تا آن گاه که خداوند از حسابرسى فارغ شود: مردى که هرگز گِردِ زنا نگردد، مردى که مالش را هرگز به ربا آلوده نسازد و مردى که در این دو کار هرگز واسطه نشود.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٩، ح ٢٥٨٢٨
نتیجه نداشتن عفت
گناه
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): مَا زَنَى عَفِیفٌ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: کسی که زنا می کند با عفت نیست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٢٩
دوزخ
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَکْثَرُ مَا تَلِجُ بِهِ أُمَّتِی النَّارَ الْأَجْوَفَانِ الْبَطْنُ وَ الْفَرْجُ.
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: بیشتر چیزى که امتم را بدوزخ در آرد، دو میان خالى است، یعنى شکم و فرج.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ٥
عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: أَکْثَرُ مَا یُدْخَلُ بِهِ النَّارُ مِنْ أُمَّتِیَ الْأَجْوَفَانِ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ ص وَ مَا الْأَجْوَفَانِ قَالَ الْفَرْجُ وَ الْفَمُ وَ أَکْثَرُ مَا یُدْخَلُ بِهِ الْجَنَّةُ تَقْوَى اللَّهِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ.
رسول خدا (ص) فرمودند: بیشتر چیزی که باعث داخل شدن امت من به آتش می شود دو حفره است. گفتند ای رسول خدا (ص) آن دو حفره چیسستند؟ فرمود: عورت و دهان و (فرمودند) بیشترین چیزی که باعث داخل شدن امت من به بهشت می شوند تقوای الهی است و خوش اخلاقی.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٨، ح ٢٥٨٢٧
گمراهی
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثٌ أَخَافُهُنَّ عَلَى أُمَّتِی مِنْ بَعْدِی الضَّلَالَةُ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ وَ مَضَلَّاتُ الْفِتَنِ وَ شَهْوَةُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ.
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: پس از خود بر امتم از سه چیز میترسم: گمراهى بعد از معرفت و فتنههاى گمراهکننده و شهوت شکم و فرج.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٧٩، ح ٦
بی عفتی خاندان
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَزَوَّجُوا إِلَى آلِ فُلَانٍ فَإِنَّهُمْ عَفُّوا فَعَفَّتْ نِسَاؤُهُمْ وَ لَا تَزَوَّجُوا إِلَى آلِ فُلَانٍ فَإِنَّهُمْ بَغَوْا فَبَغَتْ نِسَاؤُهُمْ وَ قَالَ مَکْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ إِنَّ اللَّهَ قَاتِلُ الْقَاتِلِینَ وَ مُفْقِرُ الزَّانِینَ لَا تَزْنُوا فَتَزْنِیَ نِسَاؤُکُمْ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ.
پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: با «آل فلان» ازدواج کنید؛ زیرا آنها عفّت ورزیدند در نتیجه زنان آنها نیز عفّت ورزیدند. امّا با «آل فلان» ازدواج نکنید؛ زیرا آنها زناکارند در نتیجه زنان‌شان نیز زناکارند. هم‌چنین فرمود: در تورات نوشته شده است: من خداوندم، کشنده قاتلان و فقیر کننده زناکاران. اى مردم! زنا نکنید که زنانتان زنا خواهند نمود؛ هرطور که رفتار کنى، با شما رفتار می شود.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٧، ح ٢٥٨٢٠
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَمَّا أَقَامَ الْعَالِمُ الْجِدَارَ أَوْحَى اللَّهُ إِلَى مُوسَى- أَنِّی مُجَازِی الْأَبْنَاءِ بِسَعْیِ الْآبَاءِ إِنْ خَیْراً فَخَیْراً وَ إِنْ شَرّاً فَشَرّاً لَا تَزْنُوا فَتَزْنِیَ نِسَاؤُکُمْ وَ مَنْ وَطِئَ فِرَاشَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ وُطِئَ فِرَاشُهُ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: وقتى که در زمان موسى قحطى دنیا را فرا گرفت، خداوند به حضرت موسى وحى فرمود: که من فرزندان را بواسطه اعمال پدران مجازات مى‌دهم. اگر اعمال پدران خوب باشد پاداش خوب به فرزندان مى‌دهم و اگر بد باشد پاداش بد مى‌دهم. زنا نکنید تا با زنان شما زنا نکنند. زیرا هر کس با زن یک مرد مسلمانى همخوابه شود، دیگران با زن او همخوابه مى‌شوند. چون هر طور عمل کنى همان طور پاداش مى‌بینى.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٧، ح ٢٥٨٢١
بی آبرویی
عَنْ نَجْمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ لِی یَا نَجْمُ کُلُّکُمْ فِی الْجَنَّةِ مَعَنَا إِلَّا أَنَّهُ مَا أَقْبَحَ بِالرَّجُلِ مِنْکُمْ أَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ قَدْ هُتِکَ سِتْرُهُ وَ بَدَتْ عَوْرَتُهُ قُلْتُ وَ إِنَّ ذَلِکَ لَکَائِنٌ قَالَ نَعَمْ إِنْ لَمْ یَحْفَظْ فَرْجَهُ وَ بَطْنَهُ.
نجم گوید امام باقر (ع) بمن فرمود: اى نجم همه شماها در بهشت با ما هستید جز اینکه براى بعضى از شما چقدر زشت است که به بهشت وارد شود در حالى که پرده آبرویش دریده گشته و عیبش نمایان است. گوید: گفتمش من بفدایت مگر این چنین خواهد شد؟ فرمود: بلى اگر چنانچه دامن خود را (از آلودگى) و شکم خود را (از حرام) نگاه نداشته باشد.
وسائل الشیعة، ج ٢٠، ص ٣٥٨، ح ٢٥٨٢٥
کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ عِنْدَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ مَوَالِیهِ فَجَرَى ذِکْرُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْلِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اعْرِفُوا الْعَقْلَ وَ جُنْدَهُ وَ الْجَهْلَ وَ جُنْدَهُ تَهْتَدُوا ... وَ الْعِفَّةُ وَ ضِدَّهَا التَّهَتُّکَ ...
امام صادق (علیه السلام) (در مورد لشکر عقل و جهل) فرمودند:... و عفت و ضد آن بی آبرویی است ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٢١، ح ١٤
بدکار بودن
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: مَنْ وُقِیَ شَرَّ ثَلَاثٍ فَقَدْ وُقِیَ الشَّرَّ کُلَّهُ لَقْلَقَةً وَ قَبْقَبَةً وَ ذَبْذَبَةً فَلَقْلَقَتُهُ لِسَانُهُ وَ قَبْقَبَتُهُ بَطْنُهُ وَ ذَبْذَبَتُهُ فَرْجُهُ.
رسول خدا (ص) فرمودند: کسی که بپرهیزد از شر سه چیز، پس پرهیز کرده است از جمیع شرور؛ لقلقه و قبقبه و ذبذبه، پس لقلقه او، زبان او و قبقبه او شکم او و ذبذبه او آلت شهوی اوست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١١، ص ٢٧٥، ح ١٢٩٨٨
متفرقات
عفت و زیبایی
قَالَ عَلِیّ (علیه السلام): زَکَاةُ الْجَمَالِ الْعَفَافُ.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: زکات زیبایی، عفت است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ٢٥٦، ح ٥٤٠٩
عفت و ازدواج
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص: أَنَّهُ نَهَى عَنْ نِکَاحٍ یُرَادُ بِهِ غَیْرُ وَجْهِ اللَّهِ وَ الْعِفَّةِ وَ نَهَى عَنِ النِّکَاحِ لِلرِّیَاءِ وَ السُّمْعَةِ.
رسول خدا (ص) نهی فرمودند از ازدواجی که در آن غیر رضایت خدا و داشتن عفت اراده شود و نهی فرمودند از ازدواج برای ریا و به گوش دیگران رساندن. (به رخ کشیدن به دیگران.)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٧٥، ح ١٦٤٢٦
