ازدواج- ٢
روش انتخاب همسر: تربیت مناسب- هم کفو بودن- دینداری- امانتداری- عقل و فهم- نبودن از روی هوس- اخلاق خوب- مشخصات ظاهری- همسر پولدار- همسر نازا- باکره- شرابخوار نبودن- زناکار- دیگر ادیان- تحقیق نکردن بعد از ازدواج
بخش « کِتَابُ النِّکَاحِ » در جلد ٥ (صفحات ٣٢٠ تا آخر) کتاب الکافی بررسی شد.
این تحقیق در موضوع کلی ازدواج و اهمیت و اثرات آن می باشد بنابراین بیشتر روایات که درباره احکام ازدواج بود در این تحقیق آورده نشده است.
٤- بِإِسْنَادِهِ قَالَ: قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَطِیباً فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِیَّاکُمْ وَ خَضْرَاءَ الدِّمَنِ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا خَضْرَاءُ الدِّمَنِ قَالَ الْمَرْأَةُ الْحَسْنَاءُ فِی مَنْبِتِ السَّوْءِ.
روزى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله براى ایراد سخنرانى برخاست و فرمود: اى مردم! از گل‌هایى که در اثر فضولات چارپایان روییده، برحذر باشید. پرسیده شد: اى پیامبر خدا! این گل‌ها چیست؟ فرمود: زن زیبایى که در خانواده بد تربیت شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٢، ح ٤
٣ وَ- بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْکِحُوا الْأَکْفَاءَ وَ انْکِحُوا فِیهِمْ وَ اخْتَارُوا لِنُطَفِکُمْ.
پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: با خانواده‌اى که همانند خودتان هستند ازدواج کنید و براى نطفه‌هایتان (زن خوب انتخاب کنید.)
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٢، ح ٣
٢- بَعْضُ أَصْحَابِنَا سَقَطَ عَنِّی إِسْنَادُهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ... قَالَ فَقَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَنْ نُزَوِّجُ فَقَالَ الْأَکْفَاءَ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنِ الْأَکْفَاءُ فَقَالَ الْمُؤْمِنُونَ بَعْضُهُمْ أَکْفَاءُ بَعْضٍ الْمُؤْمِنُونَ بَعْضُهُمْ أَکْفَاءُ بَعْضٍ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: ... آن‌گاه مردى برخاست و عرض کرد: اى رسول خدا! دخترانمان را به چه کسى شوهر بدهیم؟ فرمود: به افراد هم‌شأن و همانند خودتان. عرض کرد: اى رسول خدا! منظور از هم‌شأن چه کسانى هستند؟ فرمود: مؤمنان، هریک کفو و هم‌شأن دیگرى هستند؛ مؤمنان، هریک کفو و هم‌شأن دیگرى هستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٧، ح ٢
١- عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ ع إِذِ اسْتَأْذَنَ عَلَیْهِ رَجُلٌ فَأَذِنَ لَهُ فَدَخَلَ عَلَیْهِ فَسَلَّمَ فَرَحَّبَ بِهِ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ أَدْنَاهُ وَ سَاءَلَهُ فَقَالَ الرَّجُلُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی خَطَبْتُ إِلَى مَوْلَاکَ فُلَانِ بْنِ أَبِی رَافِعٍ ابْنَتَهُ فُلَانَةَ فَرَدَّنِی وَ رَغِبَ عَنِّی وَ ازْدَرَأَنِی لِدَمَامَتِی وَ حَاجَتِی وَ غُرْبَتِی وَ قَدْ دَخَلَنِی مِنْ ذَلِکَ غَضَاضَةٌ هَجْمَةٌ غُضَّ لَهَا قَلْبِی تَمَنَّیْتُ عِنْدَهَا الْمَوْتَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع اذْهَبْ فَأَنْتَ رَسُولِی إِلَیْهِ وَ قُلْ لَهُ یَقُولُ لَکَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع زَوِّجْ مُنْجِحَ بْنَ رَبَاحٍ مَوْلَایَ ابْنَتَکَ فُلَانَةَ وَ لَا تَرُدَّهُ قَالَ أَبُو حَمْزَةَ فَوَثَبَ الرَّجُلُ فَرِحاً مُسْرِعاً بِرِسَالَةِ أَبِی جَعْفَرٍ ع فَلَمَّا أَنْ تَوَارَى الرَّجُلُ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّ رَجُلًا کَانَ مِنْ أَهْلِ الْیَمَامَةِ یُقَالُ لَهُ جُوَیْبِرٌ أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ص مُنْتَجِعاً لِلْإِسْلَامِ فَأَسْلَمَ وَ حَسُنَ إِسْلَامُهُ وَ کَانَ رَجُلًا قَصِیراً دَمِیماً مُحْتَاجاً عَارِیاً وَ کَانَ مِنْ قِبَاحِ السُّودَانِ فَضَمَّهُ رَسُولُ اللَّهِ ص لِحَالِ غُرْبَتِهِ وَ عَرَاهُ وَ کَانَ یُجْرِی عَلَیْهِ طَعَامَهُ صَاعاً مِنْ تَمْرٍ بِالصَّاعِ الْأَوَّلِ وَ کَسَاهُ شَمْلَتَیْنِ وَ أَمَرَهُ أَنْ یَلْزَمَ الْمَسْجِدَ وَ یَرْقُدَ فِیهِ بِاللَّیْلِ فَمَکَثَ بِذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ حَتَّى کَثُرَ الْغُرَبَاءُ مِمَّنْ یَدْخُلُ فِی الْإِسْلَامِ مِنْ أَهْلِ الْحَاجَةِ بِالْمَدِینَةِ وَ ضَاقَ بِهِمُ الْمَسْجِدُ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى نَبِیِّهِ ص أَنْ طَهِّرْ مَسْجِدَکَ وَ أَخْرِجْ مِنَ الْمَسْجِدِ مَنْ یَرْقُدُ فِیهِ بِاللَّیْلِ وَ مُرْ بِسَدِّ أَبْوَابِ مَنْ کَانَ لَهُ فِی مَسْجِدِکَ بَابٌ إِلَّا بَابَ عَلِیٍّ ع وَ مَسْکَنَ فَاطِمَةَ ع وَ لَا یَمُرَّنَّ فِیهِ جُنُبٌ وَ لَا یَرْقُدْ فِیهِ غَرِیبٌ قَالَ فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِسَدِّ أَبْوَابِهِمْ إِلَّا بَابَ عَلِیٍّ ع وَ أَقَرَّ مَسْکَنَ فَاطِمَةَ ع عَلَى حَالِهِ قَالَ ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَمَرَ أَنْ یُتَّخَذَ لِلْمُسْلِمِینَ سَقِیفَةٌ فَعُمِلَتْ لَهُمْ وَ هِیَ الصُّفَّةُ ثُمَّ أَمَرَ الْغُرَبَاءَ وَ الْمَسَاکِینَ أَنْ یَظَلُّوا فِیهَا نَهَارَهُمْ وَ لَیْلَهُمْ فَنَزَلُوهَا وَ اجْتَمَعُوا فِیهَا فَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَتَعَاهَدُهُمْ بِالْبُرِّ وَ التَّمْرِ وَ الشَّعِیرِ وَ الزَّبِیبِ إِذَا کَانَ عِنْدَهُ وَ کَانَ الْمُسْلِمُونَ یَتَعَاهَدُونَهُمْ وَ یَرِقُّونَ عَلَیْهِمْ لِرِقَّةِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ یَصْرِفُونَ صَدَقَاتِهِمْ إِلَیْهِمْ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَظَرَ إِلَى جُوَیْبِرٍ ذَاتَ یَوْمٍ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ لَهُ وَ رِقَّةٍ عَلَیْهِ فَقَالَ لَهُ یَا جُوَیْبِرُ لَوْ تَزَوَّجْتَ امْرَأَةً فَعَفَفْتَ بِهَا فَرْجَکَ وَ أَعَانَتْکَ عَلَى دُنْیَاکَ وَ آخِرَتِکَ فَقَالَ لَهُ جُوَیْبِرٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی مَنْ یَرْغَبُ فِیَّ فَوَ اللَّهِ مَا مِنْ حَسَبٍ وَ لَا نَسَبٍ وَ لَا مَالٍ وَ لَا جَمَالٍ فَأَیَّةُ امْرَأَةٍ تَرْغَبُ فِیَّ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا جُوَیْبِرُ إِنَّ اللَّهَ قَدْ وَضَعَ بِالْإِسْلَامِ مَنْ کَانَ فِی الْجَاهِلِیَّةِ شَرِیفاً وَ شَرَّفَ بِالْإِسْلَامِ مَنْ کَانَ فِی الْجَاهِلِیَّةِ وَضِیعاً وَ أَعَزَّ بِالْإِسْلَامِ مَنْ کَانَ فِی الْجَاهِلِیَّةِ ذَلِیلًا وَ أَذْهَبَ بِالْإِسْلَامِ مَا کَانَ مِنْ نَخْوَةِ الْجَاهِلِیَّةِ وَ تَفَاخُرِهَا بِعَشَائِرِهَا وَ بَاسِقِ أَنْسَابِهَا فَالنَّاسُ الْیَوْمَ کُلُّهُمْ أَبْیَضُهُمْ وَ أَسْوَدُهُمْ وَ قُرَشِیُّهُمْ وَ عَرَبِیُّهُمْ وَ عَجَمِیُّهُمْ مِنْ آدَمَ وَ إِنَّ آدَمَ خَلَقَهُ اللَّهُ مِنْ طِینٍ وَ إِنَّ أَحَبَّ النَّاسِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَطْوَعُهُمْ لَهُ وَ أَتْقَاهُمْ وَ مَا أَعْلَمُ یَا جُوَیْبِرُ لِأَحَدٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ عَلَیْکَ الْیَوْمَ فَضْلًا إِلَّا لِمَنْ کَانَ أَتْقَى لِلَّهِ مِنْکَ وَ أَطْوَعَ ثُمَّ قَالَ لَهُ انْطَلِقْ یَا جُوَیْبِرُ إِلَى زِیَادِ بْنِ لَبِیدٍ فَإِنَّهُ مِنْ أَشْرَفِ بَنِی بَیَاضَةَ حَسَباً فِیهِمْ فَقُلْ لَهُ إِنِّی رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ إِلَیْکَ وَ هُوَ یَقُولُ لَکَ زَوِّجْ جُوَیْبِراً ابْنَتَکَ الذَّلْفَاءَ قَالَ فَانْطَلَقَ جُوَیْبِرٌ بِرِسَالَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِلَى زِیَادِ بْنِ لَبِیدٍ وَ هُوَ فِی مَنْزِلِهِ وَ جَمَاعَةٌ مِنْ قَوْمِهِ عِنْدَهُ فَاسْتَأْذَنَ فَأُعْلِمَ فَأَذِنَ لَهُ فَدَخَلَ وَ سَلَّمَ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا زِیَادَ بْنَ لَبِیدٍ إِنِّی رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ إِلَیْکَ فِی حَاجَةٍ لِی فَأَبُوحُ بِهَا أَمْ أُسِرُّهَا إِلَیْکَ فَقَالَ لَهُ زِیَادٌ بَلْ بُحْ بِهَا فَإِنَّ ذَلِکَ شَرَفٌ لِی وَ فَخْرٌ فَقَالَ لَهُ جُوَیْبِرٌ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ لَکَ زَوِّجْ جُوَیْبِراً ابْنَتَکَ الذَّلْفَاءَ فَقَالَ لَهُ زِیَادٌ أَ رَسُولُ اللَّهِ أَرْسَلَکَ إِلَیَّ بِهَذَا فَقَالَ لَهُ نَعَمْ مَا کُنْتُ لِأَکْذِبَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ لَهُ زِیَادٌ إِنَّا لَا نُزَوِّجُ فَتَیَاتِنَا إِلَّا أَکْفَاءَنَا مِنَ الْأَنْصَارِ فَانْصَرِفْ یَا جُوَیْبِرُ حَتَّى أَلْقَى رَسُولَ اللَّهِ ص فَأُخْبِرَهُ بِعُذْرِی فَانْصَرَفَ جُوَیْبِرٌ وَ هُوَ یَقُولُ وَ اللَّهِ مَا بِهَذَا نَزَلَ الْقُرْآنُ وَ لَا بِهَذَا ظَهَرَتْ نُبُوَّةُ مُحَمَّدٍ ص فَسَمِعَتْ مَقَالَتَهُ الذَّلْفَاءُ بِنْتُ زِیَادٍ وَ هِیَ فِی خِدْرِهَا فَأَرْسَلَتْ إِلَى أَبِیهَا ادْخُلْ إِلَیَّ فَدَخَلَ إِلَیْهَا فَقَالَتْ لَهُ مَا هَذَا الْکَلَامُ الَّذِی سَمِعْتُهُ مِنْکَ تُحَاوِرُ بِهِ جُوَیْبِراً فَقَالَ لَهَا ذَکَرَ لِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَرْسَلَهُ وَ قَالَ یَقُولُ لَکَ رَسُولُ اللَّهِ ص زَوِّجْ جُوَیْبِراً ابْنَتَکَ الذَّلْفَاءَ فَقَالَتْ لَهُ وَ اللَّهِ مَا کَانَ جُوَیْبِرٌ لِیَکْذِبَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِحَضْرَتِهِ فَابْعَثِ الْآنَ رَسُولًا یَرُدُّ عَلَیْکَ جُوَیْبِراً فَبَعَثَ زِیَادٌ رَسُولًا فَلَحِقَ جُوَیْبِراً فَقَالَ لَهُ زِیَادٌ یَا جُوَیْبِرُ مَرْحَباً بِکَ اطْمَئِنَّ حَتَّى أَعُودَ إِلَیْکَ ثُمَّ انْطَلَقَ زِیَادٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ لَهُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّ جُوَیْبِراً أَتَانِی بِرِسَالَتِکَ وَ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ لَکَ زَوِّجْ جُوَیْبِراً ابْنَتَکَ الذَّلْفَاءَ فَلَمْ أَلِنْ لَهُ بِالْقَوْلِ وَ رَأَیْتُ لِقَاءَکَ وَ نَحْنُ لَا نَتَزَوَّجُ إِلَّا أَکْفَاءَنَا مِنَ الْأَنْصَارِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا زِیَادُ- جُوَیْبِرٌ مُؤْمِنٌ وَ الْمُؤْمِنُ کُفْوٌ لِلْمُؤْمِنَةِ وَ الْمُسْلِمُ کُفْوٌ لِلْمُسْلِمَةِ فَزَوِّجْهُ یَا زِیَادُ وَ لَا تَرْغَبْ عَنْهُ قَالَ فَرَجَعَ زِیَادٌ إِلَى مَنْزِلِهِ وَ دَخَلَ عَلَى ابْنَتِهِ فَقَالَ لَهَا مَا سَمِعَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَتْ لَهُ إِنَّکَ إِنْ عَصَیْتَ رَسُولَ اللَّهِ ص کَفَرْتَ فَزَوِّجْ جُوَیْبِراً فَخَرَجَ زِیَادٌ فَأَخَذَ بِیَدِ جُوَیْبِرٍ ثُمَّ أَخْرَجَهُ إِلَى قَوْمِهِ فَزَوَّجَهُ عَلَى سُنَّةِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ رَسُولِهِ ص وَ ضَمِنَ صَدَاقَهُ قَالَ فَجَهَّزَهَا زِیَادٌ وَ هَیَّئُوهَا ثُمَ أَرْسَلُوا إِلَى جُوَیْبِرٍ فَقَالُوا لَهُ أَ لَکَ مَنْزِلٌ فَنَسُوقَهَا إِلَیْکَ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا لِی مِنْ مَنْزِلٍ قَالَ فَهَیَّئُوهَا وَ هَیَّئُوا لَهَا مَنْزِلًا وَ هَیَّئُوا فِیهِ فِرَاشاً وَ مَتَاعاً وَ کَسَوْا جُوَیْبِراً ثَوْبَیْنِ وَ أُدْخِلَتِ الذَّلْفَاءُ فِی بَیْتِهَا وَ أُدْخِلَ جُوَیْبِرٌ عَلَیْهَا مُعَتِّماً فَلَمَّا رَآهَا نَظَرَ إِلَى بَیْتٍ وَ مَتَاعٍ وَ رِیحٍ طَیِّبَةٍ قَامَ إِلَى زَاوِیَةِ الْبَیْتِ فَلَمْ یَزَلْ تَالِیاً لِلْقُرْآنِ رَاکِعاً وَ سَاجِداً حَتَّى طَلَعَ الْفَجْرُ فَلَمَّا سَمِعَ النِّدَاءَ خَرَجَ وَ خَرَجَتْ زَوْجَتُهُ إِلَى الصَّلَاةِ فَتَوَضَّأَتْ وَ صَلَّتِ الصُّبْحَ فَسُئِلَتْ هَلْ مَسَّکِ فَقَالَتْ مَا زَالَ تَالِیاً لِلْقُرْآنِ وَ رَاکِعاً وَ سَاجِداً حَتَّى سَمِعَ النِّدَاءَ فَخَرَجَ فَلَمَّا کَانَتِ اللَّیْلَةُ الثَّانِیَةُ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِکَ وَ أَخْفَوْا ذَلِکَ مِنْ زِیَادٍ فَلَمَّا کَانَ الْیَوْمُ الثَّالِثُ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِکَ فَأُخْبِرَ بِذَلِکَ أَبُوهَا فَانْطَلَقَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ لَهُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ أَمَرْتَنِی بِتَزْوِیجِ جُوَیْبِرٍ وَ لَا وَ اللَّهِ مَا کَانَ مِنْ مَنَاکِحِنَا وَ لَکِنْ طَاعَتُکَ أَوْجَبَتْ عَلَیَّ تَزْوِیجَهُ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص فَمَا الَّذِی أَنْکَرْتُمْ مِنْهُ قَالَ إِنَّا هَیَّأْنَا لَهُ بَیْتاً وَ مَتَاعاً وَ أُدْخِلَتِ ابْنَتِیَ الْبَیْتَ وَ أُدْخِلَ مَعَهَا مُعَتِّماً فَمَا کَلَّمَهَا وَ لَا نَظَرَ إِلَیْهَا وَ لَا دَنَا مِنْهَا بَلْ قَامَ إِلَى زَاوِیَةِ الْبَیْتِ فَلَمْ یَزَلْ تَالِیاً لِلْقُرْآنِ رَاکِعاً وَ سَاجِداً حَتَّى سَمِعَ النِّدَاءَ فَخَرَجَ ثُمَّ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِکَ فِی اللَّیْلَةِ الثَّانِیَةِ وَ مِثْلَ ذَلِکَ فِی الثَّالِثَةِ وَ لَمْ یَدْنُ مِنْهَا وَ لَمْ یُکَلِّمْهَا إِلَى أَنْ جِئْتُکَ وَ مَا نَرَاهُ یُرِیدُ النِّسَاءَ فَانْظُرْ فِی أَمْرِنَا فَانْصَرَفَ زِیَادٌ وَ بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِلَى جُوَیْبِرٍ فَقَالَ لَهُ أَ مَا تَقْرَبُ النِّسَاءَ فَقَالَ لَهُ جُوَیْبِرٌ أَ وَ مَا أَنَا بِفَحْلٍ بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی لَشَبِقٌ نَهِمٌ إِلَى النِّسَاءِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص قَدْ خُبِّرْتُ بِخِلَافِ مَا وَصَفْتَ بِهِ نَفْسَکَ قَدْ ذُکِرَ لِی أَنَّهُمْ هَیَّئُوا لَکَ بَیْتاً وَ فِرَاشاً وَ مَتَاعاً وَ أُدْخِلَتْ عَلَیْکَ فَتَاةٌ حَسْنَاءُ عَطِرَةٌ وَ أَتَیْتَ مُعَتِّماً فَلَمْ تَنْظُرْ إِلَیْهَا وَ لَمْ تُکَلِّمْهَا وَ لَمْ تَدْنُ مِنْهَا فَمَا دَهَاکَ إِذَنْ فَقَالَ لَهُ جُوَیْبِرٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ دَخَلْتُ بَیْتاً وَاسِعاً وَ رَأَیْتُ فِرَاشاً وَ مَتَاعاً وَ فَتَاةً حَسْنَاءَ عَطِرَةً وَ ذَکَرْتُ حَالِیَ الَّتِی کُنْتُ عَلَیْهَا وَ غُرْبَتِی وَ حَاجَتِی وَ وَضِیعَتِی وَ کِسْوَتِی مَعَ الْغُرَبَاءِ وَ الْمَسَاکِینِ فَأَحْبَبْتُ إِذْ أَوْلَانِی اللَّهُ ذَلِکَ أَنْ أَشْکُرَهُ عَلَى مَا أَعْطَانِی وَ أَتَقَرَّبُ إِلَیْهِ بِحَقِیقَةِ الشُّکْرِ فَنَهَضْتُ إِلَى جَانِبِ الْبَیْتِ فَلَمْ أَزَلْ فِی صَلَاتِی تَالِیاً لِلْقُرْآنِ رَاکِعاً وَ سَاجِداً أَشْکُرُ اللَّهَ حَتَّى سَمِعْتُ النِّدَاءَ فَخَرَجْتُ فَلَمَّا أَصْبَحْتُ رَأَیْتُ أَنْ أَصُومَ ذَلِکَ الْیَوْمَ فَفَعَلْتُ ذَلِکَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ وَ لَیَالِیَهَا وَ رَأَیْتُ ذَلِکَ فِی جَنْبِ مَا أَعْطَانِی اللَّهُ یَسِیراً وَ لَکِنِّی سَأُرْضِیهَا وَ أُرْضِیهِمُ اللَّیْلَةَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَأَرْسَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِلَى زِیَادٍ فَأَتَاهُ فَأَعْلَمَهُ مَا قَالَ جُوَیْبِرٌ فَطَابَتْ أَنْفُسُهُمْ قَالَ وَ وَفَى لَهَا جُوَیْبِرٌ بِمَا قَالَ ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص خَرَجَ فِی غَزْوَةٍ لَهُ وَ مَعَهُ جُوَیْبِرٌ فَاسْتُشْهِدَ رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى فَمَا کَانَ فِی الْأَنْصَارِ أَیِّمٌ أَنْفَقُ مِنْهَا بَعْدَ جُوَیْبِرٍ.
ابو حمزه ثمالى گوید: محضر امام باقر علیه السّلام بودم که مردى اجازه ورود خواست و آن حضرت اجازه فرمود و آن مرد وارد شد و سلام کرد و امام باقر علیه السّلام نیز به او خوش‌آمد گفتند و نزدیک خود نشانده از او احوال پرسى کردند. آن مرد عرض کرد: قربانت گردم! من از دوست شما فلانى فرزند ابى رافع دخترش فلانى را خواستگارى کردم، ولى مرا نپذیرفت و از من رو گرداند و به خاطر این‌که زیبا نیستم و فقیر و غریب هستم مرا کوچک و تحقیر کرد و از این کارش چنان خوار شدم که دلم گرفت و آرزوى مرگ کردم. حضرت فرمود: تو به‌عنوان فرستاده من به سوى او برو و به او بگو: محمد بن على بن الحسین بن على بن ابى طالب علیهم السّلام به تو مى‌گوید: دخترت فلانى را به ازدواج دوست من، منحج بن رباح درآور و او را رد مکن. ابو حمزه ثمالى مى‌گوید: آن مرد از پیغام امام باقر علیه السّلام بسیار خوشحال شد و به سرعت از جاى برخاست تا پیغام را به او برساند. وقتى آن مرد برخاست و رفت، امام باقر علیه السّلام فرمود: مردى از اهل یمامه به نام «جویبر» براى تحقیق در مورد اسلام، نزد رسول خدا علیه السّلام رفت و مسلمان شد و احکام اسلام را نیز به خوبى رعایت مى‌کرد. وى مردى کوتاه قد، زشت‌رو، فقیر و عریان بود و از سیاه‌پوستان زشت‌رو بود، ولى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به خاطر غریبى و عریانى‌اش وى را نزد خود برد و برایش مقدارى خرما مى‌فرستاد و دو لباس به او داد و او را مأمور نمود که پیوسته در مسجد باشد و شب‌ها را بیدار بماند. جویبر نیز چنین کرد و مدّتى طولانى این کار را ادامه مى‌داد و تا آن‌که غریبان نیازمند بسیارى در مدینه مسلمان شدند که مسجد براى مسکن آنان کوچک بود. خداوند عز و جلّ به پیامبرش صلّى اللّه علیه و آله وحى فرستاد: مسجدت را تطهیر کن و کسانى را که شب در آن مى‌مانند بیرون کن و دستور بستن درهاى خانه کسانى را که دربى به مسجد گشوده‌اند، جز در خانه على علیه السّلام و منزل فاطمه علیها السّلام صادر فرما و نباید کسى که در حال جنابت از مسجد عبور کند و نباید افراد غریب شب را در مسجد بمانند. حضرتش افزود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دستور بستن درب‌ها - جز درب خانه على علیه السّلام - را صادر فرمود و خانه فاطمه علیها السّلام را به حال خود گذاشت. آن‌گاه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دستور فرمود که سایه‌بانى براى مسلمانان بى‌سرپناه تهیّه شود و این‌کار را انجام شد که همان «صفّه» است؛ آن‌گاه به غریبان و مسکینان فرمود که شب و روز را در آنجا منزل کنند. آنان نیز در آنجا منزل کردند و گرد هم آمدند. هرگاه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چیزى از گندم، خرما، جو و کشمش در اختیار داشت به آنان مى‌فرستاد و مسلمانان نیز به آن افراد غذا مى‌فرستادند و برایشان دلسوزى مى‌کردند به خاطر آن‌که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نسبت به آنان دلسوز بود. مسلمانان، صدقه‌هاى خود را نیز به آن افراد مى‌دادند. روزى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله مهربانانه و دلسوزانه به جویبر نگریست و فرمود: اى جویبر! کاش با زنى ازدواج مى‌کردى و عفّت خود را حفظ مى‌نمودى و همسرت تو را در کارهاى دنیا و آخرتت یارى مى‌نمود. جویبر عرض کرد: اى رسول خدا! پدر و مادرم فدایت باد! چه کسى به من علاقه نشان مى‌دهد؟! به خدا سوگند! نه حسب و نسب دارم و نه ثروت و زیبایى؛ پس کدام زنى به من علاقمند مى‌شود؟ رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به او فرمود: اى جویبر! خداوند به واسطه اسلام، افرادى را که در اثر آداب جاهلى، شرافت داشتند پست کرد و افرادى را که در دوران جاهلى پست بودند شریف کرد، تکبّر و فخرفروشى خانوادگى و نسب‌هاى والا را از بین برد، در نتیجه، امروز همگى از سپیدپوست و سیاه‌پوست و عرب و عجم، از آدم علیه السّلام هستند و خدا نیز آدم را از گل آفرید و محبوب‌ترین مردم در پیشگاه خداى عز و جلّ در روز قیامت، کسى است که بیش از همه از خداوند اطاعت کرده و با تقواتر بوده است. اى جویبر! امروز، براى هیچ‌یک از مسلمانان نسبت به تو فضل و برترى نمى‌دانم مگر براى - کسى که تقواى الهى او از تو بیشتر و نسبت به خدا مطیع‌تر باشد. سپس به او فرمود: اى جویبر! به سوى زیاد بن لبید برو - که از شریف‌ترین افراد قبیله بنى بیاضى انصارى است و در میان ایشان سرشناس است - و به او بگو: من فرستاده رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله به سوى تو هستم و او به تو مى‌فرماید: دخترت ذلفاء را به جویبر تزویج کن. جویبر با پیغام رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به سوى زیاد بن لبید رفت، او در منزلش بود و گروهى از اقوامش نیز نزد او بودند. جویبر اجازه خواست و به زیاد گفته شد و او نیز اجازه داد. جویبر وارد شد و بر او سلام کرد و گفت: اى زیاد بن لبید! من فرستاده رسول خدا به سوى تو، در مورد خواسته خود هستم؛ آن‌را آشکارا به تو بگویم، یا پنهانى با تو در میان بگذارم؟ زیاد گفت: بلکه آشکارا بگو؛ چون این شرافت و افتخارى براى من است. جویبر گفت: واقعیّت آن است که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به تو مى‌فرماید: دخترت ذلفاء را به جویبر تزویج کن. زیاد گفت: آیا رسول خدا این پیغام را به وسیله تو برایم فرستاده است؟ گفت: آرى، من که بر رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دروغ ببندم. زیاد گفت: ما دخترانمان را جز به افرادى که هم‌شأن ما از انصار باشند، تزویج نمى‌کنیم. اى جویبر! تو بازگرد تا من به ملاقات رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بیایم و عذر خود را برایش بازگو کنم. جویبر در حال بازگشت مى‌گفت: به خدا سوگند! قرآن این را نفرموده است و پیامبرى محمّد صلّى اللّه علیه و آله نیز چنین آشکار نشده است. ذلفاء، دختر زیاد، از پشت پرده این کلام را شنید و براى پدرش پیغام فرستاد و گفت: نزد من بیا. پدرش نزد او رفت و ذلفاء گفت: این چه سخنى است که شنیدم به جویبر گفتى؟ پدرش گفت: او به من گفت که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله او را فرستاده و گفته است: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به تو مى‌فرماید که دخترت ذلفاء را به جویبر تزویج کن. ذلفاء گفت: به خدا سوگند! جویبر این‌گونه نیست که به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دروغ ببندد. همین حالا، کسى را بفرست تا جویبر را بازگرداند. زیاد نیز کسى را فرستاد و جویبر را بازگرداند. زیاد به جویبر گفت: اى جویبر! خوش آمدى! همین اکنون استراحت کن تا بازگردم. آن‌گاه زیاد به محضر رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله مشرّف شد و عرض کرد: پدر و مادرم فدایت شوند! جویبر نزد من آمده و پیغامى از جانب شما برایم آورد و گفت: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به تو مى‌فرماید: دخترت ذلفاء را به جویبر تزویج کن؛ ولى من به او پاسخ مثبت ندادم و به نظرم رسید شما را ملاقات کنم؛ چرا که ما انصار، تنها به هم‌شأنان خود دختر مى‌دهیم. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اى زیاد! جویبر مؤمن است! و مرد مؤمن، هم‌شأن زن مؤمن است و مرد مسلمان، هم‌شأن زن مسلمان است. از این‌رو اى زیاد! دخترت را به او تزویج کن و از او روى مگردان. زیاد به منزلش بازگشت و نزد دخترش رفت و آن‌چه را که از پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله شنیده بود براى او بازگو کرد. ذلفاء به پدرش گفت: اگر تو از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نافرمانى کنى کافر مى‌شوى؛ پس مرا به ازدواج جویبر درآور. زیاد رفت و دست جویبر را گرفت و او را نزد اقوام خود برد و براساس سنّت خدا و رسولش صلّى اللّه علیه و آله دخترش را به عقد او درآورد و مهریه‌اش را نیز خودش ضمانت کرد. آن‌گاه جهیزیه دخترش را آماده کرد و دختر را نیز مهیّا کردند و به دنبال جویبر فرستادند و گفتند: آیا خانه‌اى دارى تا همسرت را بیاوریم؟ گفت: به خدا سوگند! من خانه‌اى ندارم. حضرتش افزود: آنان دختر را مهیّا کردند و خانه‌اى نیز برایش فراهم نمودند و فرش و لوازم خانگى را در آن قرار دادند و براى جویبر نیز دو لباس تهیّه کردند و ذلفاء را وارد خانه او کردند و همان شب جویبر را براى شب زفاف نزد او بردند. وقتى جویبر، ذلفاء را مشاهده کرد و به خانه و اسباب آن و بوى خوش توجّه کرد، به گوشه خانه رفت و پیوسته به قرائت قرآن و رکوع و سجود مشغول بود تا صبح شد، با شنیدن صداى اذان، از خانه بیرون رفت. زنش نیز براى نماز بیرون آمد و وضو گرفت و نماز صبح را گزارد و از او پرسیدند: آیا با تو هم بستر شد؟ گفت: پیوسته به قرائت قرآن، (نماز) رکوع و سجود مشغول بود تا آن‌گاه که صداى اذان را شنید و بیرون رفت. دومین شب نیز به همین شکل گذشت؛ ولى این مطلب را از زیاد پنهان داشت؛ جویبر در سومین روز نیز همین‌گونه رفتار کرد. زیاد، پدر ذلفاء را از این ماجرا مطلع کردند. او نزد رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله رفت و عرض کرد: اى رسول خدا! پدر و مادرم فدایت شوند! مرا مأمور فرمودى که دخترم را به جویبر تزویج کنم، با این‌که به خدا سوگند! او کسى نبود که اجازه دهیم داماد ما شود، ولى فرمانبردارى از تو، تزویج او را بر من واجب کرد. پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به او فرمود: مگر چه بدى از او دیده‌اید؟! عرض کرد: ما برایش خانه و لوازم خانگى مهیّا کردیم و دخترم را به آن خانه فرستادیم و او نیز شبانگاه نزد دخترم برده شد، ولى جویبر هیچ سخنى با او نگفته و به او ننگریسته و نزدیک او نرفته است، بلکه به گوشه خانه رفته و مشغول تلاوت قرآن شده است و به رکوع و سجود (نماز) پرداخته تا آن‌گاه که صداى اذان را شنیده و از خانه خارج شده است؛ در شب دوم و سوم نیز همین کار را کرده است و به او نزدیک نشده و سخنى به او نگفته است تا این‌که من خدمت شما آمدم و به نظر ما او زن نمى‌خواهد. پس در مورد مشکل ما دستورى بفرمایید. زیاد بازگشت. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به دنبال جویبر فرستاد و به او فرمود: اى جویبر! آیا تو نمى‌خواهى با زنان ازدواج کنى؟! جویبر عرض کرد: مگر من مرد نیستم؟! چرا، اى رسول خدا! واقعیّت آن است که من بسیار مشتاق ازدواج هستم و نسبت به این‌کار حرص دارم. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: چیزى جز این را که در مورد خودت گفتى برایم گزارش داده‌اند. براى من بازگو شده است که آنان برایت خانه، فرش و لوازم خانگى فراهم کرده‌اند و دوشیزه زیبایى را برایت آورده شده و تو نیز در شب عروسى نزد او رفته‌اى، ولى به او ننگریسته و با او سخن نگفته و نزدیکش نشده‌اى؛ با این وجود، مگر چه مشکلى داشتى؟! جویبر عرض کرد: اى رسول خدا! به خانه‌اى بزرگ وارد شدم و فرش و لوازم زندگى و دوشیزه‌اى زیباروى و عطرآگین شده را مشاهده کردم و دوران پیشین خود را به یاد آوردم که غریب، فقیر، بى‌اعتبار و عریان در بین غریبان و مسکینان زندگى مى‌کردم از این‌رو دوست داشتم حالا که خداوند این نعمت‌ها را به من ارزانى داشته و به خاطر آن‌چه به من بخشیده از او تشکّر و سپاسگزارى کنم و به وسیله شکرگزارى حقیقى خود را به او نزدیک گردانم؛ از این‌رو به گوشه خانه رفتم و پیوسته به نماز و تلاوت قرآن و رکوع و سجود پرداختم تا خدا را سپاس گویم تا آن‌که صداى اذان را شنیدم و از خانه بیرون آمدم. وقتى نماز صبح را که خواندم تصمیم گرفتم که آن‌روز را روزه بدارم. من تا سه روز و سه شب این کارها را ادامه دادم، ولى دیدم این کارها در برابر چیزهایى که خداوند به من بخشیده بسیار اندک و ناچیز است. ولى تصمیم دارم به زودى و همین امشب آن زن و اقوامش را خوشنود گردانم، ان شاء اللّه. بعد از سخنان جویبر، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فردى را در پى زیاد فرستاد. زیاد خدمت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله مشرّف شد و حضرتش نیز او را از گفتار جویبر آگاه فرمود. زیاد و اقوامش نیز خوشحال شدند، جویبر نیز به وعده‌اى که داده بود وفا کرد. سپس رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آماده نبردى شد و جویبر نیز در رکاب آن حضرت حرکت کرد و در آن جنگ شهید شد. خداى تعالى او را رحمت کند. پس از شهادت جویبر، هیچ زنى همانند ذلفاء خواستگار نداشت (که افراد مى‌آمدند و مهریّه‌هاى بسیار بالا براى او پیشنهاد مى‌کردند).
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٩، ح ١
٢- بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ صَالِحٍ التَّیْمُلِیِّ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَتَى رَجُلٌ النَّبِیَّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ عِنْدِی مَهِیرَةُ الْعَرَبِ وَ أَنَا أُحِبُّ أَنْ تَقْبَلَهَا وَ هِیَ ابْنَتِی قَالَ فَقَالَ قَدْ قَبِلْتُهَا قَالَ فَأُخْرَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ وَ مَا هِیَ قَالَ لَمْ یَضْرِبْ عَلَیْهَا صُدْغٌ قَطُّ قَالَ لَا حَاجَةَ لِی فِیهَا وَ لَکِنْ زَوِّجْهَا مِنْ جِلْبِیبٍ قَالَ فَسَقَطَ رِجْلَا الرَّجُلِ مِمَّا دَخَلَهُ ثُمَّ أَتَى أُمَّهَا فَأَخْبَرَهَا الْخَبَرَ فَدَخَلَهَا مِثْلُ مَا دَخَلَهُ فَسَمِعَتِ الْجَارِیَةُ مَقَالَتَهُ وَ رَأَتْ مَا دَخَلَ أَبَاهَا فَقَالَتْ لَهُمَا ارْضَیَا لِی مَا رَضِیَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ لِی قَالَ فَتَسَلَّى ذَلِکَ عَنْهُمَا وَ أَتَى أَبُوهَا النَّبِیَّ ص فَأَخْبَرَهُ الْخَبَرَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَدْ جَعَلْتُ مَهْرَهَا الْجَنَّةَ وَ زَادَ فِیهِ صَفْوَانُ قَالَ فَمَاتَ عَنْهَا حِلْبِیبٌ فَبَلَغَ مَهْرُهَا بَعْدَهُ مِائَةَ أَلْفِ دِرْهَمٍ.
محمّد بن سنان از شخصى نقل مى‌کند که مى‌گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: مردى نزد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آمد و عرض کرد: اى رسول خدا! دخترى دارم که مهریّه‌اش در بین عرب بسیار بالاست. دوست مى‌دارم که شما او را از من بپذیرید. فرمود: پذیرفتم. عرض کرد: اى رسول خدا! خصلت نیکوى دیگرى نیز دارید. فرمود: چه خصلتى؟ عرض کرد: تا به حال هیچ مصیبتى ندیده است. فرمود: من نیازى به چنین دخترى ندارم؛ ولى او را به تزویج حلبیب درآور. حضرتش افزود: آن مرد از خبر بسیار ناراحت شد و پاهایش سست شد. آن‌گاه نزد مادر دختر رفت و او را گزارش داد و مادر نیز همان‌گونه ناراحت شد. وقتى دختر این سخنان را شنید و متوجّه ناراحتى پدرش شد، به پدر و مادرش گفت: شما دو نفر نیز به چیزى راضى شوید که خدا و رسولش صلّى اللّه علیه و آله براى من بدان رضایت داده‌اند. آن حضرت افزود: دختر پدر و مادرش را آرام کرد. پدرش نزد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله رفت و جریان را بازگو کرد، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: بهشت را مهریّه او قرار دادم. صفوان مى‌افزاید: حضرتش فرمود: پس از مدّتى حلبیب از دنیا رفت. پس از او مهریه آن دختر به یکصد هزار درهم افزایش یافت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٣، ح ٢
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْکُفْوُ أَنْ یَکُونَ عَفِیفاً وَ عِنْدَهُ یَسَارٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: همسر کفو (و هم‌شأن) بدین معناست که پاکدامن باشد و به قدر تأمین آسایش نیز ثروت داشته باشد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٧، ح ١
٦- عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ لِامْرَأَتِی أُخْتاً عَارِفَةً عَلَى رَأْیِنَا وَ لَیْسَ عَلَى رَأْیِنَا بِالْبَصْرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ فَأُزَوِّجُهَا مِمَّنْ لَا یَرَى رَأْیَهَا قَالَ لَا وَ لَا نِعْمَةَ [وَ لَا کَرَامَةَ] إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فَلا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْکُفَّارِ لا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَ لا هُمْ یَحِلُّونَ لَهُنَ. (الممتحنة: ١٠)
فضیل بن یسار گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: زن من خواهرى دارد که با ما هم‌عقیده (و شیعه، است)، ولى در بصره جز تعداد اندکى از شیعیان وجود ندارند؛ آیا او را به کسى شوهر بدهم که با او هم‌عقیده نیست؟ فرمود: نه هیچ بهره و ارزشى ندارد؛ خداوند عز و جلّ مى‌فرماید: «آنها (زنان مؤمن) را به کافران بازنگردانید؛ نه آنها براى کافران حلالند و نه کافران براى آنها حلالند.»
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ٦
١١- حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ نِکَاحِ النَّاصِبِ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا یَحِلُّ قَالَ فُضَیْلٌ ثُمَّ سَأَلْتُهُ مَرَّةً أُخْرَى فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا تَقُولُ فِی نِکَاحِهِمْ قَالَ وَ الْمَرْأَةُ عَارِفَةٌ قُلْتُ عَارِفَةٌ قَالَ إِنَّ الْعَارِفَةَ لَا تُوضَعُ إِلَّا عِنْدَ عَارِفٍ.
فضیل بن یسار گوید: از امام صادق علیه السّلام درباره ازدواج با ناصبى پرسیدم. فرمود: نه به خدا سوگند! حلال نیست. فضیل گوید: دوباره پرسیدم و به حضرتش عرض کردم: قربانت شوم! در مورد ازدواج آنها با زن مؤمن چه مى‌فرمایید؟ فرمود: آیا آن زن، معرفت دارد (شیعه است)؟ عرض کردم: (آرى) معرفت دارد. فرمود: زن با معرفت (شیعه) فقط مى‌تواند نزد مرد با معرفت (شیعه) برود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٠، ح ١١
١- قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَتَى رَجُلٌ النَّبِیَّ ص یَسْتَأْمِرُهُ فِی النِّکَاحِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص انْکِحْ وَ عَلَیْکَ بِذَاتِ الدِّینِ تَرِبَتْ یَدَاکَ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: مردى خدمت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آمد تا از آن حضرت درباره ازدواج، دستورى بگیرد. آن حضرت به او فرمود: ازدواج کن و تو را به جدّ، ازدواج با زن دین‌دار سفارش کنم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٢، ح ١
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا تَزَوَّجَ الرَّجُلُ الْمَرْأَةَ لِجَمَالِهَا أَوْ مَالِهَا وُکِلَ إِلَى ذَلِکَ وَ إِذَا تَزَوَّجَهَا لِدِینِهَا رَزَقَهُ اللَّهُ الْجَمَالَ وَ الْمَالَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: اگر مردى به جهت زیبایى یا دارایى زنى با او ازدواج کند به همان چیز سپرده مى‌شود؛ و اگر زنى را به جهت دین‌دارى‌اش بگیرد، خداوند زیبایى و ثروت را نیز نصیبش مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ٣
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: تَزَوَّجُوا فِی الشُّکَّاکِ وَ لَا تُزَوِّجُوهُمْ لِأَنَّ الْمَرْأَةَ تَأْخُذُ مِنْ أَدَبِ زَوْجِهَا وَ یَقْهَرُهَا عَلَى دِینِهِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: با زنان اهل شکّ ازدواج کنید، ولى دخترانتان را به ازدواج آنان درنیاورید؛ چون زن اخلاق شوهرش را یاد مى‌گیرد و تحت تأثیر دین خود او قرار مى‌گیرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ١
٢- عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَتَزَوَّجُ بِمُرْجِئَةٍ أَوْ حَرُورِیَّةٍ قَالَ لَا عَلَیْکَ بِالْبُلْهِ مِنَ النِّسَاءِ قَالَ زُرَارَةَ فَقُلْتُ وَ اللَّهِ مَا هِیَ إِلَّا مُؤْمِنَةٌ أَوْ کَافِرَةٌ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَیْنَ أَهْلُ ثَنْوَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَصْدَقُ مِنْ قَوْلِکَ إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ لا یَسْتَطِیعُونَ حِیلَةً وَ لا یَهْتَدُونَ سَبِیلًا. (النساء: ١٠١)
زراره گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: با زنان مرجئه یا حروریّه ازدواج کنم؟ فرمود: نه مى‌توانى با زنانى ازدواج کنى که از روى نادانى (گمراه شده‌اند). زراره مى‌گوید: عرض کردم: به خدا سوگند! زن یا مؤمن است و یا کافر است. فرمود: پس استثناى خداى عز و جلّ چگونه مى‌شود؟ فرموده خداوند عز و جلّ از گفتار تو صادقانه‌تر است آنجا که مى‌فرماید: «مگر آن دسته از مردان و زنان و کودکانى که تحت فشار قرار گرفته و استضعاف فکرى دارند و چاره ندارند و راهى (براى نجات از آن محیط) نیافته‌اند».
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا یَتَزَوَّجِ الْمُؤْمِنُ النَّاصِبَةَ الْمَعْرُوفَةَ بِذَلِکَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مؤمن (شیعه) نباید با زنى ناصبى معروف ازدواج کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ٣
٤- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ لَهُ الْفُضَیْلُ أَتَزَوَّجُ النَّاصِبَةَ قَالَ لَا وَ لَا کَرَامَةَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ اللَّهِ إِنِّی لَأَقُولُ لَکَ هَذَا وَ لَوْ جَاءَنِی بِبَیْتٍ مَلْآنَ دَرَاهِمَ مَا فَعَلْتُ.
فضیل بن یسار به امام صادق علیه السّلام عرض کرد: آیا مى‌توانم با زن ناصبى ازدواج کنم؟ فرمود: نه ارزشى ندارد. عرض کرد: قربانت شوم! من این سخن را عرض مى‌کنم، ولى اگر (چنین زنى) با خانه‌اى پر از درهم به نزد من آید چنین نمى‌کنم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ٤
٥- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: تَزَوَّجُوا فِی الشُّکَّاکِ وَ لَا تُزَوِّجُوهُمْ فَإِنَّ الْمَرْأَةَ تَأْخُذُ مِنْ أَدَبِ زَوْجِهَا وَ یَقْهَرُهَا عَلَى دِینِهِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: با زنان اهل شک ازدواج کنید، ولى به آنان زن مدهید؛ زیرا زن از اخلاق شوهرش پیروى مى‌کند و شوهر او را به دین خود وامى‌دارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ٥
٧- عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع إِنِّی أَخْشَى أَنْ لَا یَحِلَّ لِی أَنْ أَتَزَوَّجَ مَنْ لَمْ یَکُنْ عَلَى أَمْرِی فَقَالَ مَا یَمْنَعُکَ مِنَ الْبُلْهِ مِنَ النِّسَاءِ قُلْتُ وَ مَا الْبُلْهُ قَالَ هُنَّ الْمُسْتَضْعَفَاتُ مِنَ اللَّاتِی لَا یَنْصِبْنَ وَ لَا یَعْرِفْنَ مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ.
زراره گوید: به امام باقر علیه السّلام عرض کردم: بیم دارم که برایم حلال نباشد با زنى ازدواج کنم که هم عقیده من نباشد. فرمود: چه مانعى دارد با زنان ابله (نادان گمراه) ازدواج کنى؟! گفتم: زنان ابله کدامند؟ فرمود: اینها زنان مستضعف گمراهى هستند که نه ناصبى‌اند و نه از عقیده شما آگاهند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ٧
٨- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنِ النَّاصِبِ الَّذِی قَدْ عُرِفَ نَصْبُهُ وَ عَدَاوَتُهُ هَلْ نُزَوِّجُهُ الْمُؤْمِنَةَ وَ هُوَ قَادِرٌ عَلَى رَدِّهِ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ بِرَدِّهِ قَالَ لَا یُزَوَّجِ الْمُؤْمِنُ النَّاصِبَةَ وَ لَا یَتَزَوَّجِ النَّاصِبُ الْمُؤْمِنَةَ وَ لَا یَتَزَوَّجِ الْمُسْتَضْعَفُ مُؤْمِنَةً.
عبد اللّه بن سنان گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: شخصى ناصبى است که دشمنى او معلوم است، آیا مى‌توانیم زن مؤمن (شیعه) را به فرد ناصبى معروف شوهر بدهیم، با آن که مى‌توانیم او را طورى رد کنیم که او نفهمد. فرمود: نباید مرد مؤمن با زن ناصبى ازدواج کند و مرد ناصبى نیز نمى‌تواند با زن مؤمن ازدواج کند و مردى که استضعاف فکرى دارد و نیز نمى‌تواند با زن مؤمن ازدواج کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ٨
٩- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: کَانَ بَعْضُ أَهْلِهِ یُرِیدُ التَّزْوِیجَ فَلَمْ یَجِدِ امْرَأَةً مُسْلِمَةً مُوَافِقَةً فَذَکَرْتُ ذَلِکَ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ أَیْنَ أَنْتَ مِنَ الْبُلْهِ الَّذِینَ لَا یَعْرِفُونَ شَیْئاً.
یونس بن یعقوب گوید: یکى از افراد خانواده حمران قصد ازدواج داشت، ولى زنى مسلمان هم‌عقیده نیافت؛ حمران این مطلب را براى امام صادق علیه السّلام بازگو کرد. آن حضرت فرمودند: چرا با زن‌هاى مستضعفى که چیزى را نفهمیده‌اند ازدواج نمى‌کنى؟!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ٩
١٠- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ جَمِیلٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَصْلَحَکَ اللَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَنْ لَا یَحِلَّ لِی أَنْ أَتَزَوَّجَ یَعْنِی مِمَّنْ لَمْ یَکُنْ عَلَى أَمْرِهِ قَالَ وَ مَا یَمْنَعُکَ مِنَ الْبُلْهِ مِنَ النِّسَاءِ وَ قَالَ هُنَ الْمُسْتَضْعَفَاتُ اللَّاتِی لَا یَنْصِبْنَ وَ لَا یَعْرِفْنَ مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ.
زراره گوید: به امام باقر علیه السّلام عرض کردم: خداوند امورتان را اصلاح فرماید! من از این بیم دارم که براى من ازدواج (با زنى که شیعه نیست) حلال نباشد! حضرت فرمود: چرا با زنان مستضعف (که درک درست ندارند) ازدواج نمى‌کنى؟ و فرمود: این زنان، زنان مستضعفى هستند که ناصبى نیستند، ولى از عقاید شیعه نیز آگاه نیستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٩، ح ١٠
١٣- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: کَانَتْ تَحْتَهُ امْرَأَةٌ مِنْ ثَقِیفٍ وَ لَهُ مِنْهَا ابْنٌ یُقَالُ لَهُ إِبْرَاهِیمُ فَدَخَلَتْ عَلَیْهَا مَوْلَاةٌ لِثَقِیفٍ فَقَالَتْ لَهَا مَنْ زَوْجُکِ هَذَا قَالَتْ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ قَالَتْ فَإِنَّ لِذَلِکِ أَصْحَاباً بِالْکُوفَةِ قَوْمٌ یَشْتِمُونَ السَّلَفَ وَ یَقُولُونَ قَالَ فَخَلَّى سَبِیلَهَا قَالَ فَرَأَیْتُهُ بَعْدَ ذَلِکَ قَدِ اسْتَبَانَ عَلَیْهِ وَ تَضَعْضَعَ مِنْ جِسْمِهِ شَیْءٌ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ قَدِ اسْتَبَانَ عَلَیْکَ فِرَاقُهَا قَالَ وَ قَدْ رَأَیْتَ ذَاکَ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ.
زراره گوید: امام باقر علیه السّلام همسرى از قبیله ثقیف داشت که پسرى به نام ابراهیم نیز از آن همسر داشت. یکى از کنیزان این قبیله نزد آن زن رفت و گفت: شوهر تو کیست؟ گفت: محمد بن على علیهما السّلام. کنیز گفت: او در کوفه یارانى دارد که پیشینیان را ناسزا مى‌گویند و مى‌گویند...آن حضرت، زن مذکور را رها کرد. زراره مى‌افزاید: پس از این ماجرا آن حضرت را دیدم که این امر برایش گران آمده بود و جسمش کمى ضعیف شده بود؛ عرض کردم: دورى او بر شما گران آمده است؟! فرمود: تو نیز این را متوجّه شده‌اى؟ (ربیعة الرأى از اهل سنّت است.) عرض کردم: آرى.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥١، ح ١٣
١٤- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع فَقَالَ إِنَّ امْرَأَتَکَ الشَّیْبَانِیَّةَ خَارِجِیَّةٌ تَشْتِمُ عَلِیّاً ع فَإِنْ سَرَّکَ أَنْ أُسْمِعَکَ مِنْهَا ذَاکَ أَسْمَعْتُکَ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَإِذَا کَانَ غَداً حِینَ تُرِیدُ أَنْ تَخْرُجَ کَمَا کُنْتَ تَخْرُجُ فَعُدْ فَاکْمُنْ فِی جَانِبِ الدَّارِ قَالَ فَلَمَّا کَانَ مِنَ الْغَدِ کَمَنَ فِی جَانِبِ الدَّارِ فَجَاءَ الرَّجُلُ فَکَلَّمَهَا فَتَبَیَّنَ مِنْهَا ذَلِکَ فَخَلَّى سَبِیلَهَا وَ کَانَتْ تُعْجِبُهُ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: مردى نزد امام سجّاد علیه السّلام آمد و عرض کرد: همسر شیبانى شما از خوارج است و على علیه السّلام را دشنام مى‌دهد، اگر دوست دارى من کارى مى‌کنم که این مطلب را از زبان خودش بشنوید؟! فرمود: آرى. عرض کرد: فردا در همان زمانى که هرروز از منزل تشریف مى‌برید، از خانه بیرون بیایید، ولى به‌طور مخفیانه بازگردید و در گوشه‌اى از خانه پنهان شوید. فرداى آن روز امام علیه السّلام در گوشه‌اى از خانه پنهان شد و آن مرد آمد و با آن زن سخن گفت و او نیز به مطالب ناشایست پرداخت. با روشن شدن این مطلب، امام علیه السّلام با این‌که از او خوشش مى‌آمد، طلاقش داد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥١، ح ١٤
١٥- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلَهُ أَبِی وَ أَنَا أَسْمَعُ عَنْ نِکَاحِ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ فَقَالَ نِکَاحُهُمَا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ نِکَاحِ النَّاصِبِیَّةِ وَ مَا أُحِبُّ لِلرَّجُلِ الْمُسْلِمِ أَنْ یَتَزَوَّجَ الْیَهُودِیَّةَ وَ لَا النَّصْرَانِیَّةَ مَخَافَةَ أَنْ یَتَهَوَّدَ وَلَدُهُ أَوْ یَتَنَصَّرَ.
عبد اللّه بن سنان گوید: با پدرم در حضور امام صادق علیه السّلام بودیم، شنیدم که پدرم از حضرتش درباره ازدواج با زن یهودى و مسیحى پرسید. آن حضرت فرمود: ازدواج با آنها بهتر از ازدواج با زن ناصبى است؛ در حالى‌که دوست ندارم مرد مسلمان با زن یهودى یا نصرانى ازدواج کند، چرا که بیم آن مى‌رود که فرزندش یهودى یا نصرانى شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥١، ح ١٥
١٦- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: تَزَوُّجُ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ أَفْضَلُ أَوْ قَالَ خَیْرٌ مِنْ تَزَوُّجِ النَّاصِبِ وَ النَّاصِبِیَّةِ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: ازدواج با زن یهودى یا نصرانى برتر یا بهتر - از ازدواج با مرد یا زن ناصبى است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥١، ح ١٦
١٧- عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ أَتَاهُ قَوْمٌ مِنْ أَهْلِ خُرَاسَانَ مِنْ وَرَاءِ النَّهْرِ فَقَالَ لَهُمْ تُصَافِحُونَ أَهْلَ بِلَادِکُمْ وَ تُنَاکِحُونَهُمْ أَمَا إِنَّکُمْ إِذَا صَافَحْتُمُوهُمْ انْقَطَعَتْ عُرْوَةٌ مِنْ عُرَى الْإِسْلَامِ وَ إِذَا نَاکَحْتُمُوهُمْ انْهَتَکَ الْحِجَابُ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
حلبى گوید: گروهى از خراسانیان از منطقه ماوراء النهر خدمت امام صادق علیه السّلام شرف‌یاب شدند، آن حضرت به ایشان فرمود: آیا با مردم سرزمینتان مصافحه (دوستى و رفت و آمد) و ازدواج مى‌کنید؟ آگاه باشید که وقتى با آنان مصافحه کنید، یکى از دستاویزهاى اسلام بریده مى‌شود و آن‌گاه که با ایشان ازدواج کنید حجاب و پرده بین شما و خداى عز و جلّ دریده مى‌شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٢، ح ١٧
١- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ بَشَّارٍ الْوَاسِطِیِّ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع أَسْأَلُهُ عَنِ النِّکَاحِ فَکَتَبَ إِلَیَّ مَنْ خَطَبَ إِلَیْکُمْ فَرَضِیتُمْ دِینَهُ وَ أَمَانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ- إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ.
حسین بن بشّار واسطى گوید: به امام ابو جعفر علیه السّلام نامه‌اى نوشتم وسایلى در مورد ازدواج پرسیدم. در پاسخ مرقوم فرمود: اگر کسى از شما خواستگارى کرد و دین‌دارى و امانت‌دارى‌اش را پسندیدید، دختر را به او تزویج کنید؛ اگر این‌کار را نکنید، فتنه و فساد بزرگى در زمین پدید خواهد آمد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٧، ح ١
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص إِیَّاکُمْ وَ تَزْوِیجَ الْحَمْقَاءِ فَإِنَّ صُحْبَتَهَا بَلَاءٌ وَ وُلْدَهَا ضِیَاعٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: امیر مؤمنان على علیه السّلام فرمود: از ازدواج با زن کم‌عقل برحذر باشید! زیرا مصاحبت با او بلا و فرزند او تباه است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٣، ح ١
٢- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: زَوِّجُوا الْأَحْمَقَ وَ لَا تُزَوِّجُوا الْحَمْقَاءَ فَإِنَّ الْأَحْمَقَ یَنْجُبُ وَ الْحَمْقَاءَ لَا تَنْجُبُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: به مرد کم‌عقل زن بدهید، ولى با زن کم‌عقل ازدواج نکنید؛ زیرا مرد کم‌عقل با نجابت است، ولى زن کم‌عقل نجابت ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٤، ح ٢
٣- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلَهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ تُعْجِبُهُ الْمَرْأَةُ الْحَسْنَاءُ أَ یَصْلُحُ لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا وَ هِیَ مَجْنُونَةٌ قَالَ لَا وَ لَکِنْ إِنْ کَانَتْ عِنْدَهُ أَمَةٌ مَجْنُونَةٌ فَلَا بَأْسَ بِأَنْ یَطَأَهَا وَ لَا یَطْلُبَ وَلَدَهَا.
محمّد بن مسلم گوید: یکى از یاران ما از امام باقر علیه السّلام پرسید: مرد مسلمانى به زن زیبایى که دیوانه است علاقه دارد آیا به صلاحش است با آن زن ازدواج کند؟ فرمود: نه امّا اگر کنیز دیوانه دارد، ایرادى ندارد که با او آمیزش نماید ولى از او فرزند نخواهد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٤، ح ٣
١- أَخْبَرَنَا عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ ص بِرَجُلٍ فَقَالَ مَا فَعَلْتَ امْرَأَتَکَ قَالَ طَلَّقْتُهَا یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الرَّجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بِهِ النَّبِیُّ ص فَقَالَ تَزَوَّجْتَ قَالَ نَعَمْ ثُمَّ قَالَ لَهُ بَعْدَ ذَلِکَ مَا فَعَلْتَ امْرَأَتَکَ قَالَ طَلَّقْتُهَا قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ ثُمَّ إِنَّ الرَّجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بِهِ النَّبِیُّ ص فَقَالَ تَزَوَّجْتَ فَقَالَ نَعَمْ ثُمَّ قَالَ لَهُ بَعْدَ ذَلِکَ مَا فَعَلْتَ امْرَأَتَکَ قَالَ طَلَّقْتُهَا قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ قَالَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُبْغِضُ أَوْ یَلْعَنُ کُلَّ ذَوَّاقٍ مِنَ الرِّجَالِ وَ کُلَّ ذَوَّاقَةٍ مِنَ النِّسَاءِ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: روزى پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله از کنار شخصى عبور مى‌کرد به او فرمود: همسرت چه شد؟ گفت: اى پیامبر خدا! طلاقش دادم. فرمود: بدون این‌که از او بدى دیده باشى؟ گفت: بدون این‌که از او بدى دیده باشم! راوى گوید: آن مرد مجدّدا ازدواج نمود. پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله دوباره از کنار او عبور مى‌کرد به او فرمود: ازدواج نمودى؟ گفت: آرى. بعد از مدّتی پیامبر صلّى اللّه علیه و آله او را دید به او فرمود: همسرت چه شد؟ گفت: طلاقش دادم. فرمود: بدون این‌که از او بدى دیده باشى؟ گفت: بدون این‌که از او بدى دیده باشم!
آن مرد مجدّدا ازدواج کرد. پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله دوباره از کنار او عبور مى‌کرد به او فرمود: ازدواج نمودى؟ گفت: آرى. بعد از مدّتى پیامبر صلّى اللّه علیه و آله او را دید به او فرمود: همسرت چه شد؟ گفت: طلاقش دادم. فرمود: بدون این‌که از او بدى دیده باشى؟ گفت: بدون این‌که از او بدى دیده باشم! در این هنگام پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: به راستى که خداوند هر مرد «ذوّاق» و هر زن ذوّاقه را دشمن مى‌دارد یا لعنت مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٦، ص ٥٤، ح ١
٢- عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ قَالَ کَتَبَ عَلِیُّ بْنُ أَسْبَاطٍ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی أَمْرِ بَنَاتِهِ وَ أَنَّهُ لَا یَجِدُ أَحَداً مِثْلَهُ فَکَتَبَ إِلَیْهِ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَهِمْتُ مَا ذَکَرْتَ مِنْ أَمْرِ بَنَاتِکَ وَ أَنَّکَ لَا تَجِدُ أَحَداً مِثْلَکَ فَلَا تَنْظُرْ فِی ذَلِکَ رَحِمَکَ اللَّهُ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ- إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِینَهُ فَزَوِّجُوهُ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ.
على بن مهزیار گوید: على بن اسباط در مورد ازدواج دخترانش و این‌که کسى همانند و هم‌شأن خود را نمى‌یابد به امام جواد علیه السّلام نامه نوشت. حضرتش مرقوم فرمود: آن‌چه در مورد ازدواج دخترانت نوشتى و این‌که کسى همانند و هم‌شأن خودت را نمى‌یابى دریافتم. خدا تو را بیامرزد، در این مورد درنگ مکن؛ چون رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اگر کسى نزد شما آمد که اخلاق و دین‌دارى‌اش را پسندیدید، (دختر را به) ازدواج او درآورید؛ اگر این‌کار را نکنید، در زمین فتنه و فاسدى بزرگ پدیدار مى‌شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٧، ح ٢
٣- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْهَمَذَانِیِّ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی التَّزْوِیجِ فَأَتَانِی کِتَابُهُ بِخَطِّهِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِینَهُ فَزَوِّجُوهُ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ.
ابراهیم بن محمّد همدانى گوید: به امام ابو جعفر علیه السّلام نامه نوشتم و در مورد شوهر دادن (دختر) پرسیدم. نامه آن حضرت که با دست خط شریف خودش به دست من رسید که در آن مرقوم فرموده بود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: هرگاه کسى که از اخلاق و دین‌دارى‌اش راضى هستید نزدتان آمد، به او (دختر) دهید؛ اگر این‌کار را نکنید، فتنه و فسادى بزرگ در زمین پدید مى‌آید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٧، ح ٣
٣٠- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ بَشَّارٍ الْوَاسِطِیِّ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَى أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع أَنَّ لِی قَرَابَةً قَدْ خَطَبَ إِلَیَّ وَ فِی خُلُقِهِ شَیْءٌ فَقَالَ لَا تُزَوِّجْهُ إِنْ کَانَ سَیِّئَ الْخُلُقِ.
حسین بن بشّار واسطى گوید: طى نامه‌اى به امام رضا علیه السّلام نوشتم: من خویشاوندى دارم که دخترم را از من خواستگارى کرده است، امّا این مرد مشکل اخلاقى دارد. فرمود: اگر بد اخلاق است دخترت را به او مده.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٥٦٣، ح ٣٠
١- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ عَلَیْکُمْ بِذَوَاتِ الْأَوْرَاکِ فَإِنَّهُنَّ أَنْجَبُ.
عبد اللّه بن مغیره گوید: از امام کاظم علیه السّلام شنیدم که مى‌فرمود: شما را به ازدواج با زنان بزرگ سرین سفارش مى‌کنم؛ چون نجیب‌تر از زنان دیگر هستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٤، ح ١
٣- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ لِیَ الرِّضَا ع إِذَا نَکَحْتَ فَانْکِحْ عَجْزَاءَ.
امام رضا علیه السّلام به من فرمود: اگر خواستى ازدواج کنى با زن بزرگ کپل ازدواج کن.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٣
٢- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مَالِکِ بْنِ أَشْیَمَ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع تَزَوَّجُوا سَمْرَاءَ عَیْنَاءَ عَجْزَاءَ مَرْبُوعَةً فَإِنْ کَرِهْتَهَا فَعَلَیَّ مَهْرُهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: با زنى ازدواج کنید که گندم‌گون، بزرگ چشم بزرگ کپل چهارشانه باشد، که اگر او را نپسندیدى مهرش با من است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٢
٤- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَ الْحَدِیثَ قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ ص إِذَا أَرَادَ تَزْوِیجَ امْرَأَةٍ بَعَثَ مَنْ یَنْظُرُ إِلَیْهَا وَ یَقُولُ لِلْمَبْعُوثَةِ شَمِّی لِیتَهَا فَإِنْ طَابَ لِیتُهَا طَابَ عَرْفُهَا وَ انْظُرِی کَعْبَهَا فَإِنْ دَرِمَ کَعْبُهَا عَظُمَ کَعْثَبُهَا.
یکى از اصحاب ما در روایت مرفوعه‌اى گوید: هنگامى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله قصد داشت با زنى ازدواج کند، زنى را مى‌فرستاد تا او را ببیند و به او مى‌فرمود: گردنش را ببوى که اگر آن خوشبو باشد، بدنش خوشبو خواهد بود و به غوزک پایش بنگر که اگر آن پرگوشت باشد فرجش پرگوشت خواهد بود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٤
٥- أَحْمَدُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ أَخِیهِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنِّی جَرَّبْتُ جَوَارِیَ بَیْضَاءَ وَ أَدْمَاءَ فَکَانَ بَیْنَهُنَّ بَوْنٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: من کنیزان سفیدرو و سبزه‌رو را تجربه کرده‌ام؛ بین آنها فاصله زیادى بود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٥
٦- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَزَوَّجُوا الزُّرْقَ فَإِنَّ فِیهِنَّ الْیُمْنَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: با زنان چشم‌آبى ازدواج کنید؛ چون برکت دارند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٦
٧- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ: مِنْ سَعَادَةِ الرَّجُلِ أَنْ یَکْشِفَ الثَّوْبَ عَنِ امْرَأَةٍ بَیْضَاءَ.
امام کاظم علیه السّلام فرمود: از خوشبختى مرد آن است که لباس را از زن سفیدپوست برگیرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٧
٨- سَهْلٌ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مَالِکِ بْنِ أَشْیَمَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع تَزَوَّجْهَا عَیْنَاءَ سَمْرَاءَ عَجْزَاءَ مَرْبُوعَةً فَإِنْ کَرِهْتَهَا فَعَلَیَّ الصَّدَاقُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: با زن چشم‌درشت، سبزه، کپل بزرگ و چهارشانه ازدواج کن، اگر از او خوشت نیامد، مهریه‌اش را من به گردن مى‌گیرم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٥، ح ٨
١- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِیَّاکُمْ وَ نِکَاحَ الزِّنْجِ فَإِنَّهُ خَلْقٌ مُشَوَّهٌ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: شما را از ازدواج با زنجیان (آفریقایى‌ها) برحذر مى‌دارم؛ چون اینها مخلوقاتى زشت‌اند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٢، ح ١
٢- عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِیِّ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا تَشْتَرِ مِنَ السُّودَانِ أَحَداً فَإِنْ کَانَ لَا بُدَّ فَمِنَ النُّوبَةِ فَإِنَّهُمْ مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصارى أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ (المائدة: ١٤) أَمَا إِنَّهُمْ سَیَذْکُرُونَ ذَلِکَ الْحَظَّ وَ سَیَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ ع مِنَّا عِصَابَةٌ مِنْهُمْ وَ لَا تَنْکِحُوا مِنَ الْأَکْرَادِ أَحَداً فَإِنَّهُمْ جِنْسٌ مِنَ الْجِنِّ کُشِفَ عَنْهُمُ الْغِطَاءُ.
ابو ربیع شامى گوید: امام صادق علیه السّلام به من فرمود: از سودانیان (سیاهان) هیچ برده‌اى را خریدار مکن، اگر ناگزیر بودى از اهل نوبه (حبشه) خریدارى کن؛ چون اینها از کسانى هستند که خداوند عز و جلّ مى‌فرماید: «و از کسانى که گفتند: ما نصارا هستیم؛ نیز پیمان گرفتیم؛ ولى آنان بهره‌اى را به آنان تذکر داده شده بود از یاد بردند». هان که اینها به‌زودى آن حظّ را به یاد خواهند آورد و به زودى گروهى از آنان به همراه قائم ما علیه السّلام قیام خواهند کرد و با هیچ‌یک از کردها نیز ازدواج نکنید؛ چرا که اینان از جنس جنّ هستند که پرده آنها برداشته شده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٢، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تُنَاکِحُوا الزِّنْجَ وَ الْخَزَرَ فَإِنَّ لَهُمْ أَرْحَاماً تَدُلُّ عَلَى غَیْرِ الْوَفَاءِ قَالَ وَ الْهِنْدُ وَ السِّنْدُ وَ الْقَنْدُ لَیْسَ فِیهِمْ نَجِیبٌ یَعْنِی الْقُنْدُهَارَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: با زنان زنج و خزر ازدواج نکنید، چرا که رحم‌هاى آنان نشانگر عدم وفاى به پیمان است. حضرتش فرمود: و با هندیان، اهل سند و قندها نیز ازدواج نکنید که نجیب نیستند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٢، ح ٣
٢- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بُنْدَارَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ مَنْ تَزَوَّجَ امْرَأَةً یُرِیدُ مَالَهَا الْجَأَهُ اللَّهُ إِلَى ذَلِکَ الْمَالِ.
اسحاق بن عمّار گوید: از امام صادق علیه السّلام شنیدم که مى‌فرمود: هرکس با زنى به جهت ثروت او ازدواج کند، خداوند او را به همان ثروت مى‌سپارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ٢
٣- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا تَزَوَّجَ الرَّجُلُ الْمَرْأَةَ لِجَمَالِهَا أَوْ مَالِهَا وُکِلَ إِلَى ذَلِکَ وَ إِذَا تَزَوَّجَهَا لِدِینِهَا رَزَقَهُ اللَّهُ الْجَمَالَ وَ الْمَالَ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: اگر مردى به جهت زیبایى یا دارایى زنى با او ازدواج کند به همان چیز سپرده مى‌شود؛ و اگر زنى را به جهت دین‌دارى‌اش بگیرد، خداوند زیبایى و ثروت را نیز نصیبش مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ٣
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ إِنَّ لِی ابْنَةَ عَمٍّ قَدْ رَضِیتُ جَمَالَهَا وَ حُسْنَهَا وَ دِینَهَا وَ لَکِنَّهَا عَاقِرٌ فَقَالَ لَا تَزَوَّجْهَا إِنَّ یُوسُفَ بْنَ یَعْقُوبَ لَقِیَ أَخَاهُ فَقَالَ یَا أَخِی کَیْفَ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَتَزَوَّجَ النِّسَاءَ بَعْدِی فَقَالَ إِنَّ أَبِی أَمَرَنِی وَ قَالَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ لَکَ ذُرِّیَّةٌ تُثْقِلُ الْأَرْضَ بِالتَّسْبِیحِ فَافْعَلْ قَالَ فَجَاءَ رَجُلٌ مِنَ الْغَدِ إِلَى النَّبِیِّ ص فَقَالَ لَهُ مِثْلَ ذَلِکَ فَقَالَ لَهُ تَزَوَّجْ سَوْءَاءَ وَلُوداً فَإِنِّی مُکَاثِرٌ بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ قَالَ فَقُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا السَّوْءَاءُ قَالَ الْقَبِیحَةُ.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردى نزد رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آمد و عرض کرد: اى پیامبر خدا! من دختر عمویى دارم که زیبایى، خوش‌اخلاقى و دین‌دارى‌اش را پسندیده‌ام، ولى (تنها عیبى که دارد این است که) نازا است. حضرت فرمود: با او ازدواج مکن؛ زیرا یوسف بن یعقوب وقتى با برادرش ملاقات کرد، گفت: برادر جان! چگونه توانستى پس از من، ازدواج کنى؟ عرض کرد: پدرم به من دستور داد و فرمود: اگر مى‌توانى فرزندانى داشته باشى که بر روى زمین با تسبیح الهى سنگینى کنند، این‌کار را بکن. امام صادق علیه السّلام فرمود: فرداى آن‌روز نیز مردى خدمت پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله آمد و همان سؤال را پرسید. آن حضرت به او فرمود: با زن سوءائى بسیار مى‌زاید ازدواج کن؛ چون من در روز قیامت به فراوانى شما مباهات مى‌کنم. راوى گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: سوءاء چیست؟ فرمود: زن زشت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ١
٢- الْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَزَوَّجُوا بِکْراً وَلُوداً وَ لَا تَزَوَّجُوا حَسْنَاءَ جَمِیلَةً عَاقِراً فَإِنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
امام باقر علیه السّلام فرمود: پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: با زن باکره‌اى که بسیار مى‌زاید ازدواج کنید، ولى با زن نیک روى زیبایى که نازاست ازدواج مکنید؛ چون من در روز قیامت به فراوانى شما بر دیگر امّت‌ها مباهات مى‌کنم.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ٢
٣- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ عَبْدِ الْخَالِقِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قِلَّةَ وُلْدِی وَ أَنَّهُ لَا وَلَدَ لِی فَقَالَ لِی إِذَا أَتَیْتَ الْعِرَاقَ فَتَزَوَّجِ امْرَأَةً وَ لَا عَلَیْکَ أَنْ تَکُونَ سَوْءَاءَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا السَّوْءَاءُ قَالَ امْرَأَةٌ فِیهَا قُبْحٌ فَإِنَّهُنَّ أَکْثَرُ أَوْلَاداً.
اسماعیل بن عبد الخالق از شخصى نقل مى‌کند که گوید: از بى‌فرزندى به امام صادق علیه السّلام شکایت کردم. فرمود: وقتى به عراق رفتى با زنى ازدواج کن و برایت اشکالى ندارد که سوءاء باشد. عرض کردم: قربانت گردم! سوءاء چیست؟ فرمود: یعنى زنى که کمى زشت باشد؛ زیرا این زن‌ها فرزندان بسیارى مى‌زایند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٣، ح ٣
٤- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ سَعِیدٍ الرَّقِّیِّ قَالَ حَدَّثَنِی سُلَیْمَانُ بْنُ جَعْفَرٍ الْجَعْفَرِیُّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِرَجُلٍ تَزَوَّجْهَا سَوْءَاءَ وَلُوداً وَ لَا تَزَوَّجْهَا حَسْنَاءَ عَاقِراً فَإِنِّی مُبَاهٍ بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَ وَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْوِلْدَانَ تَحْتَ الْعَرْشِ یَسْتَغْفِرُونَ لآِبَائِهِمْ یَحْضُنُهُمْ إِبْرَاهِیمُ وَ تُرَبِّیهِمْ سَارَةُ فِی جَبَلٍ مِنْ مِسْکٍ وَ عَنْبَرٍ وَ زَعْفَرَانٍ.
سلیمان بن جعفر جعفرى گوید: از امام رضا علیه السّلام روایت است: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به مردى فرمود: با زن سوءاء (کمى زشت) زیاد بچه‌زا ازدواج کن، ولى با زن زیباروى نازا ازدواج مکن؛ چون من در روز قیامت در مقابل دیگر امّت‌ها به شما مباهات مى‌کنم. مگر نمى‌دانى که بچه‌هایى که از دنیا رفته‌اند در زیر عرش الهى هستند و براى پدران خود استغفار مى‌کنند آنها در تحت حضانت و پرورش ابراهیم علیه السّلام هستند و حضرت ساره آنان را در کوهى که از مشک و عنبر و زعفران است، تربیت مى‌کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٤، ح ٤
١- عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى بْنِ أَعْیَنَ مَوْلَى آلِ سَامٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَزَوَّجُوا الْأَبْکَارَ فَإِنَّهُنَّ أَطْیَبُ شَیْءٍ أَفْوَاهاً وَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ وَ أَنْشَفُهُ أَرْحَاماً وَ أَدَرُّ شَیْءٍ أَخْلَافاً وَ أَفْتَحُ شَیْءٍ أَرْحَاماً أَ مَا عَلِمْتُمْ أَنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ- یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى بِالسِّقْطِ یَظَلُّ مُحْبَنْطِئاً عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ادْخُلِ الْجَنَّةَ فَیَقُولُ لَا أَدْخُلُ حَتَّى یَدْخُلَ أَبَوَایَ قَبْلِی فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِمَلَکٍ مِنَ الْمَلَائِکَةِ ائْتِنِی بِأَبَوَیْهِ فَیَأْمُرُ بِهِمَا إِلَى الْجَنَّةِ فَیَقُولُ هَذَا بِفَضْلِ رَحْمَتِی لَکَ.
عبد الاعلى بن اعین گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: با زنان باکره ازدواج کنید، زیرا دهان آنها از هرچیزى پاکیزه‌تر و خوشبوتر است. در حدیث دیگرى آمده است: و رحم‌هاى آنها پذیراتر و سینه‌هاشان شبرده‌تر و رحم‌هاشان گشادتر است. مگر نمى‌دانید من در روز قیامت در مقابل امّت‌هاى دیگر به شما - حتى به بچه‌هاى سقط شده شما - مباهات مى‌کنم. در آن‌روز بچه سقط شده کنار درب بهشت مى‌ایستد و وارد نمى‌شود. خداوند عز و جلّ مى‌فرماید: وارد بهشت شو! مى‌گوید: وارد نمى‌شوم تا پدر و مادرم وارد شوند. خداوند عز و جلّ به یکى از فرشتگان مى‌فرماید: پدر و مادرش را بیاور! آن‌گاه دستور مى‌دهد که آن دو را به بهشت وارد کنند و مى‌فرماید: این به خاطر رحمت بى‌حساب من بر توست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٣٤، ح ١
١- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ زَوَّجَ کَرِیمَتَهُ مِنْ شَارِبِ الْخَمْرِ فَقَدْ قَطَعَ رَحِمَهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: کسى که دخترش را به شرابخوارى شوهر بدهد، در واقع رحم خویش را قطع کرده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٧، ح ١
٢- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص شَارِبُ الْخَمْرِ لَا یُزَوَّجُ إِذَا خَطَبَ.
پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: هرگاه شرابخوارى به خواستگارى آمد، نباید به او زن داده شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ٢
٣- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ بَعْدَ مَا حَرَّمَهَا اللَّهُ عَلَى لِسَانِی فَلَیْسَ بِأَهْلٍ أَنْ یُزَوَّجَ إِذَا خَطَبَ.
پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: هرکس شراب را پس از آن‌که خداوند، حرام بودن آن‌را بر زبان من جارى فرمود، بخورد شایستگى و اهلیّت ندارد که اگر خواستگارى کرد، به او زن داده شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٤٨، ح ٣
٣- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ- الزَّانِی لا یَنْکِحُ إِلَّا زانِیَةً أَوْ مُشْرِکَةً (النور: ٣) قَالَ هُمْ رِجَالٌ وَ نِسَاءٌ کَانُوا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص مَشْهُورِینَ بِالزِّنَا فَنَهَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ أُولَئِکَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَ النَّاسُ الْیَوْمَ عَلَى تِلْکَ الْمَنْزِلَةِ مَنْ شَهَرَ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ أَوْ أُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فَلَا تُزَوِّجُوهُ حَتَّى تُعْرَفَ تَوْبَتُهُ.
محمّد بن مسلم گوید: امام باقر علیه السّلام در مورد گفتار خداوند عز و جلّ که مى‌فرماید: «مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمى‌کند» فرمود: آنان مردان و زنان زناکارى بودند که در زمان رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به زنا شهرت یافته بودند، خداوند متعال از ازدواج با آن مردان و زنان نهى نمود و آن حکم امروزه نیز در مورد مردم جارى است، هرکه به نوعى در این‌باره مشهور گردید، یا بر او حدّ زنا اجرا شد با او ازدواج نکنید تا توبه‌اش معلوم گردد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٥، ح ٣
٤- عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَةً فَعَلِمَ بَعْدَ مَا تَزَوَّجَهَا أَنَّهَا کَانَتْ زَنَتْ قَالَ إِنْ شَاءَ زَوْجُهَا أَنْ یَأْخُذَ الصَّدَاقَ مِنَ الَّذِی زَوَّجَهَا وَ لَهَا الصَّدَاقُ بِمَا اسْتَحَلَّ مِنْ فَرْجِهَا وَ إِنْ شَاءَ تَرَکَهَا.
معاویة بن وهب گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: مردى با زنى ازدواج کرد، سپس متوجّه شد که آن زن زناکار بوده است (چه وظیفه‌اى دارد؟) فرمود: اگر مرد بخواهد مى‌تواند مهریّه را از ولىّ زن بگیرد و زن به جهت استفاده شوهر از او، مهریه را مى‌گیرد و اگر هم مرد بخواهد مى‌تواند زن را طلاق دهد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٥، ح ٤
٦- عَنْ حَکَمِ بْنِ حُکَیْمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ الزَّانِیَةُ لا یَنْکِحُها إِلَّا زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ قَالَ إِنَّمَا ذَلِکَ فِی الْجَهْرِ ثُمَّ قَالَ لَوْ أَنَّ إِنْسَاناً زَنَى ثُمَّ تَابَ تَزَوَّجَ حَیْثُ شَاءَ.
حکم بن حکیم گوید: امام صادق علیه السّلام در مورد گفتار خداوند عز و جلّ که مى‌فرماید «و با زن زناکار جز مرد زناکار ازدواج نمى‌کند» فرمود: این حکم فقط در مورد زنانى است که به صورت علنى زنا مى‌کنند. سپس فرمود: اگر شخصى زنا کند سپس توبه نماید، هرگاه که بخواهد مى‌تواند ازدواج کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٥، ح ٦
١- عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ یَحِلُ لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَ امْرَأَةً کَانَ یَفْجُرُ بِهَا فَقَالَ إِنْ آنَسَ مِنْهَا رُشْداً فَنَعَمْ وَ إِلَّا فَلْیُرَاوِدَنَّهَا عَلَى الْحَرَامِ فَإِنْ تَابَعَتْهُ فَهِیَ عَلَیْهِ حَرَامٌ وَ إِنْ أَبَتْ فَلْیَتَزَوَّجْهَا.
عمّار بن موسى گوید: از امام صادق علیه السّلام سؤال کردم: مردى که با زنى زنا کرده است، آیا جایز است با او ازدواج کند؟ فرمود: اگر بفهمد که زن توبه کرده و به راه راست رفته است پس اشکالى ندارد. وگرنه او را به کار حرام دعوت کند، اگر جواب داد، پس بر مرد حرام است با او ازدواج کند و اگر امتناع نمود، پس با او ازدواج نماید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٥، ح ١
٢- عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَیُّمَا رَجُلٍ فَجَرَ بِامْرَأَةٍ ثُمَّ بَدَا لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا حَلَالًا قَالَ أَوَّلُهُ سِفَاحٌ وَ آخِرُهُ نِکَاحٌ وَ مَثَلُهُ مَثَلُ النَّخْلَةِ أَصَابَ الرَّجُلُ مِنْ ثَمَرِهَا حَرَاماً ثُمَّ اشْتَرَاهَا بَعْدُ فَکَانَتْ لَهُ حَلَالًا.
عبید اللّه بن على حلبى گوید: از امام صادق علیه السّلام درباره هر مردى که با زنى مرتکب زنا شود، پس از آن مى‌تواند با همان زن از راه حلال ازدواج کند (پرسیدم). حضرتش فرمود: آغاز آن سفاح (زنا و عقد حرام) و پایان آن نکاح (عقد شرعى) است. مثل او بمانند درخت خرمایى است که مرد از راه حرام از میوه آن مى‌خورد، سپس آن‌را مى‌خرد و براى او حلال مى‌گردد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٦، ح ٢
٤- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ جَرِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ الرَّجُلُ یَفْجُرُ بِالْمَرْأَةِ ثُمَّ یَبْدُو لَهُ فِی تَزْوِیجِهَا هَلْ یَحِلُّ لَهُ ذَلِکَ قَالَ نَعَمْ إِذَا هُوَ اجْتَنَبَهَا حَتَّى تَنْقَضِیَ عِدَّتُهَا بِاسْتِبْرَاءِ رَحِمِهَا مِنْ مَاءِ الْفُجُورِ فَلَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا وَ إِنَّمَا یَجُوزُ لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا بَعْدَ أَنْ یَقِفَ عَلَى تَوْبَتِهَا.
اسحاق بن جریر گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: مردى با زنى مرتکب زنا مى‌شود، سپس اقدام به ازدواج با او مى‌کند آیا چنین ازدواجى بر آن مرد حلال است؟ فرمود: آرى، ازدواج با او در صورتى حلال است که آن زن از او دورى کند تا عدّه‌اش را به پایان رساند تا رحم آن زن از آب زنا پاک گردد، در این صورت مى‌تواند با او ازدواج کند و در صورتى جایز است با آن ازدواج کند که یقین حاصل کند او توبه کرده است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٦، ح ٤
١- عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الرَّجُلِ الْمُؤْمِنِ یَتَزَوَّجُ الْیَهُودِیَّةَ وَ النَّصْرَانِیَّةَ قَالَ إِذَا أَصَابَ الْمُسْلِمَةَ فَمَا یَصْنَعُ بِالْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ فَقُلْتُ لَهُ یَکُونُ لَهُ فِیهَا الْهَوَى فَقَالَ إِنْ فَعَلَ فَلْیَمْنَعْهَا مِنْ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ أَکْلِ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ وَ اعْلَمْ أَنَّ عَلَیْهِ فِی دِینِهِ غَضَاضَةً.
معاویة بن وهب و دیگران گویند: امام صادق علیه السّلام درباره مرد مؤمنى که با زن یهودى و یا نصرانى ازدواج کند فرمود: اگر زن مسلمانى نصیب او مى‌گردد با زن یهودى و نصرانى چه‌کار دارد؟ عرض کردم: شاید عاشق اوست و او را دوست مى‌دارد. امام علیه السّلام فرمود: اگر چنین کارى کرد پس باید او را از خوردن شراب و گوشت خوک باز دارد و بدان به راستى کسى که چنین کارى کند در دینش نقصى است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٦، ح ١
٢- عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ نِکَاحِ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ فَقَالَ لَا یَصْلُحُ لِلْمُسْلِمِ أَنْ یَنْکِحَ یَهُودِیَّةً وَ لَا نَصْرَانِیَّةً وَ إِنَّمَا یَحِلُّ لَهُ مِنْهُنَّ نِکَاحُ الْبُلْهِ.
زرارة بن اعین گوید: از امام باقر علیه السّلام درباره ازدواج زن یهودى و زن نصرانى پرسیدم. فرمود: جایز نیست مرد مسلمان با زن یهودى و زن مسیحى (به عقد دائم) ازدواج کند، فقط مى‌تواند با زن ابله آنان (که تعصبى در دین خود ندارند و از مذهب شیعه نیز آگاه نیستند) ازدواج نماید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٦، ح ٢
٣- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع أَ یَتَزَوَّجُ الْمَجُوسِیَّةَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ إِنْ کَانَتْ لَهُ أَمَةً.
محمّد بن مسلم گوید: از امام باقر علیه السّلام پرسیدم: آیا مى‌شود با زن مجوسى ازدواج نمود؟ فرمود: نه. ولى اگر زن مجوسى کنیز مرد مسلمان باشد ازدواج؛ ایرادى ندارد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٧، ح ٣
٥- عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ أَ یَتَزَوَّجُهَا الرَّجُلُ عَلَى الْمُسْلِمَةِ قَالَ لَا وَ یَتَزَوَّجُ الْمُسْلِمَةَ عَلَى الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ.
سماعة بن مهران گوید: از امام علیه السّلام پرسیدم: آیا انسان مى‌تواند زن یهودى را روى زن مسلمان به عقدش درآورد؟ فرمود: نه. ولى مى‌تواند زن مسلمان را روى زن یهودى و نصرانى بگیرد.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٧، ح ٥
١٠- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَا یَنْبَغِی لِلْمُسْلِمِ أَنْ یَتَزَوَّجَ یَهُودِیَّةً وَ لَا نَصْرَانِیَّةً وَ هُوَ یَجِدُ مُسْلِمَةً حُرَّةً أَوْ أَمَةً.
امام باقر علیه السّلام فرمود: براى مرد مسلمان جایز نیست باوجود زن مسلمان آزاد یا کنیز با زن یهودى و مسیحى ازدواج کند.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٥، ص ٣٥٨، ح ١٠
