صالحین - بخش ٢
موضوعات
نتیجه: رسیدن به بهشتی بی نظیر- هراس نداشتن در قیامت- پذیرفته شدن توبه- دعوت به نیکی- حفظ دین-
روش صالح شدن: دوست داشتن خدا و رسول و ائمه (ع) - ایمان و اطاعت از خدا و ائمه (ع) - دینداری کامل، تقوی و خودداری از گناهان- خودداری از هوای نفس- زهد، ورع، راغبین به خدا، اهل انس با خدا- زیارت قبر امام حسین (ع)- خواندن نماز شب- معرفت- عمل به آنچه می شناسد- خوش اخلاقی- ارتباط خوب با دوستان- روزه ماه رجب- روزه ماه رمضان- خواندن سوره بلد در نماز واجب- خواندن سوره یوسف- خواندن نماز روز شنبه- حج گزاردن
متفرقات: انتخاب صالحین برای اداره امور جامعه- مسجد سهله منزل صالحین است-حب به زن راه منحرف شدن صالحان-
کلمه «صالحین» در کتابهای الکافی (ط - الإسلامیة)، تحف العقول، من لا یحضره الفقیه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، وسائل الشیعة، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل بررسی شد.
نتیجه
وَ قَدْ وَرَدَ فِی الصَّحِیحِ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ أَعْدَدْتُ لِعِبَادِیَ الصَّالِحِینَ مَا لَا عَیْنٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لَا خَطَرَ عَلَى قَلْبِ بَشَرٍ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: خداوند متعال فرموده است: براى بندگان صالح خود چیزهایى فراهم آورده ام که نه چشمى دیده است و نه گوشى شنیده است و نه به ذهن بشرى خطور کرده است.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٨، ص ٩٢
١٠٣- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْهُمْ (ع) قَالَ فِیمَا وَعَظَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عِیسَى (ع) یَا عِیسَى أَنَا رَبُّکَ وَ رَبُّ آبَائِکَ ... یَا ابْنَ مَرْیَمَ لَوْ رَأَتْ عَیْنُکَ مَا أَعْدَدْتُ لِأَوْلِیَائِیَ الصَّالِحِینَ ذَابَ قَلْبُکَ وَ زَهَقَتْ نَفْسُکَ شَوْقاً إِلَیْهِ فَلَیْسَ کَدَارِ الْآخِرَةِ دَارٌ تَجَاوَرَ فِیهَا الطَّیِّبُونَ وَ یَدْخُلُ عَلَیْهِمْ فِیهَا الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ هُمْ مِمَّا یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنْ أَهْوَالِهَا آمِنُونَ دَارٌ لَا یَتَغَیَّرُ فِیهَا النَّعِیمُ وَ لَا یَزُولُ عَنْ أَهْلِهَا یَا ابْنَ مَرْیَمَ نَافِسْ فِیهَا مَعَ الْمُتَنَافِسِینَ فَإِنَّهَا أُمْنِیَّةُ الْمُتَمَنِّینَ حَسَنَةُ الْمَنْظَرِ طُوبَى لَکَ یَا ابْنَ مَرْیَمَ إِنْ کُنْتَ لَهَا مِنَ الْعَامِلِینَ مَعَ آبَائِکَ آدَمَ وَ إِبْرَاهِیمَ فِی جَنَّاتٍ وَ نَعِیمٍ لَا تَبْغِی بِهَا بَدَلًا وَ لَا تَحْوِیلًا کَذَلِکَ أَفْعَلُ بِالْمُتَّقِینَ ...
على بن اسباط از ائمه علیهم السّلام نقل مىکند که فرمودهاند: از جمله پندهاى خداوند به عیسى علیه السّلام است که: اى عیسى! منم پروردگارت و پروردگار پدرانت ... اى زاده مریم! اگر دیده تو ببیند آنچه را براى اولیاى شایسته خود فراهم کردهام، دلت آب شود و جانت از شوق دستیابى بدان، در پیکر نگنجد. خانهاى همچون خانه آخرت نیست. در آن جا پاکان همسایه یکدیگرند و فرشتههاى مقرّب بر آنها درآیند و آنان باشند که روز رستاخیز از هر گونه هراسى در آسایشاند. خانهاى است که نعمت آن دگرگونى نپذیرد و از کف متنعّمان برون نرود،
اى زاده مریم! براى به چنگ آوردن آن با همگنان به رقابت برخیز، زیرا آن آرمان نهایى آرزومندان است. منظرى زیبا دارد. خوشا به حال تو اى زاده مریم! اگر در آن جا همراه کسانى باشى که براى آن کوشیدهاند و همراه پدرت آدم و ابراهیم در جنّات نعیم باشى و براى آن جایگزینى نخواهى و از آن نقل مکان نجویى و چنین خواهم کرد با پرهیزکاران.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٣٥، ح ١٠٣
قَالَ عَلِیٌّ علیه السّلام: دَارُ الْبَقَاءِ مَحَلُّ الصِّدِّیقِینَ وَ مَوْطِنُ الْأَبْرَارِ وَ الصَّالِحِینَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: سراى جاویدان جایگاه راستگویان و وطن نیکان و شایستگان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ١٤٥، ح ٢٦٢٢
٩٠٥- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ: ... أَمَّا الْبَابُ الْأَعْظَمُ فَیَدْخُلُ مِنْهُ الْعِبَادُ الصَّالِحُونَ وَ هُمْ أَهْلُ الزُّهْدِ وَ الْوَرَعِ وَ الرَّاغِبُونَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْمُسْتَأْنِسُونَ بِهِ قُلْتُ یَرْحَمُکَ اللَّهُ فَإِذَا دَخَلُوا الْجَنَّةَ فَمَا ذَا یَصْنَعُونَ قَالَ یَسِیرُونَ عَلَى نَهَرَیْنِ فِی مَاءٍ صَافٍ فِی سُفُنِ الْیَاقُوتِ مَجَاذِیفُهَا اللُّؤْلُؤُ فِیهَا مَلَائِکَةٌ مِنْ نُورٍ عَلَیْهِمْ ثِیَابٌ خُضْرٌ شَدِیدَةٌ خُضْرَتُهَا قُلْتُ یَرْحَمُکَ اللَّهُ هَلْ یَکُونُ مِنَ النُّورِ أَخْضَرُ قَالَ إِنَّ الثِّیَابَ هِیَ خُضْرٌ وَ لَکِنْ فِیهَا نُورٌ مِنْ نُورِ رَبِّ الْعَالَمِینَ جَلَّ جَلَالُهُ لِیَسِیرُوا عَلَى حَافَتَیْ ذَلِکَ النَّهَرِ قُلْتُ فَمَا اسْمُ ذَلِکَ النَّهَرِ قَالَ جَنَّةُ الْمَأْوَى ...
روایت کرده‌اند از عبد اللّٰه بن على که گفت شخصی از ابوذر غفاری سوال کرد: ... أمّا باب اعظم، از آن در (درِ بهشت) بندگان صالح وارد مى‌شوند و ایشان گروهى هستند که دنیا و محبّت آن را ترک گفته‌اند و اهل پارسائى و پرهیزکارى‌اند و راغبان به خداوند عزّ و جلّ و مأنوسان به او هستند. گفتم: خدا تو را مورد رحمت خویش قرار دهد بگو پس از اینکه داخل بهشت شوند چه میکنند؟ گفت: بر کنار یا بر روى دو نهر در آب زلال و پاک و در کشتیهائى که از یاقوت سرخ است، با پاروهائى از مروارید سیر مى‌کنند و در آنها فرشتگانى از نور مى‌باشند و بر تن ایشان جامه‌هاى سبز رنگ باشد، سبز پر رنگ. گفتم: خدایت رحمت کناد آیا نور سبز هم هست؟ گفت: جامه‌ها سبز است لکن از نور پروردگار عالمیان جلّ جلاله نور و پرتوى در آن جامه‌ها تابیده و آن را منوّر گردانیده است ایشان بر دو طرف آن نهر گردش کنند. گفتم: اسم آن نهر چیست؟ گفت: جنّة المأوى ...
من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ٢٩٢، ح ٩٠٥
هراس نداشتن در قیامت
١٠٣- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْهُمْ (ع) قَالَ فِیمَا وَعَظَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عِیسَى (ع) یَا عِیسَى أَنَا رَبُّکَ وَ رَبُّ آبَائِکَ ... یَا ابْنَ مَرْیَمَ لَوْ رَأَتْ عَیْنُکَ مَا أَعْدَدْتُ لِأَوْلِیَائِیَ الصَّالِحِینَ ذَابَ قَلْبُکَ وَ زَهَقَتْ نَفْسُکَ شَوْقاً إِلَیْهِ فَلَیْسَ کَدَارِ الْآخِرَةِ دَارٌ تَجَاوَرَ فِیهَا الطَّیِّبُونَ وَ یَدْخُلُ عَلَیْهِمْ فِیهَا الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ هُمْ مِمَّا یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنْ أَهْوَالِهَا آمِنُونَ دَارٌ لَا یَتَغَیَّرُ فِیهَا النَّعِیمُ وَ لَا یَزُولُ عَنْ أَهْلِهَا یَا ابْنَ مَرْیَمَ نَافِسْ فِیهَا مَعَ الْمُتَنَافِسِینَ فَإِنَّهَا أُمْنِیَّةُ الْمُتَمَنِّینَ حَسَنَةُ الْمَنْظَرِ طُوبَى لَکَ یَا ابْنَ مَرْیَمَ إِنْ کُنْتَ لَهَا مِنَ الْعَامِلِینَ مَعَ آبَائِکَ آدَمَ وَ إِبْرَاهِیمَ فِی جَنَّاتٍ وَ نَعِیمٍ لَا تَبْغِی بِهَا بَدَلًا وَ لَا تَحْوِیلًا کَذَلِکَ أَفْعَلُ بِالْمُتَّقِینَ ...
على بن اسباط از ائمه علیهم السّلام نقل مىکند که فرمودهاند: از جمله پندهاى خداوند به عیسى علیه السّلام است که: اى عیسى! منم پروردگارت و پروردگار پدرانت ... اى زاده مریم! اگر دیده تو ببیند آنچه را براى اولیاى شایسته خود فراهم کردهام، دلت آب شود و جانت از شوق دستیابى بدان، در پیکر نگنجد. خانهاى همچون خانه آخرت نیست. در آن جا پاکان همسایه یکدیگرند و فرشتههاى مقرّب بر آنها درآیند و آنان باشند که روز رستاخیز از هر گونه هراسى در آسایشاند. خانهاى است که نعمت آن دگرگونى نپذیرد و از کف متنعّمان برون نرود،
اى زاده مریم! براى به چنگ آوردن آن با همگنان به رقابت برخیز، زیرا آن آرمان نهایى آرزومندان است. منظرى زیبا دارد. خوشا به حال تو اى زاده مریم! اگر در آن جا همراه کسانى باشى که براى آن کوشیدهاند و همراه پدرت آدم و ابراهیم در جنّات نعیم باشى و براى آن جایگزینى نخواهى و از آن نقل مکان نجویى و چنین خواهم کرد با پرهیزکاران.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٣٥، ح ١٠٣
پذیرفته شدن توبه
١٣٦٩٦- الْعَیَّاشِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ، عَنْ أَبِی عَمْرٍو الزُّبَیْرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً تَابَ إِلَى اللَّهِ قَبْلَ الْمَوْتِ فَإِنَّ التَّوْبَةَ مُطَهِّرَةٌ مِنْ دَنَسِ الْخَطِیئَةِ وَ مُنْقِذَةٌ مِنْ شَفَا الْهَلَکَةِ فَرَضَ اللَّهُ بِهَا عَلَى نَفْسِهِ لِعِبَادِهِ الصَّالِحِینَ فَقَالَ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ؛ وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: خداوند بنده‌ای را که قبل از مرگش توبه کند، رحمت کند. همانا توبه، انسان را از آلودگی خطاها پاک می‌کند و از پرتگاه‌های هلاکت نجات می‌دهد. خداوند پذیرش توبه از صالحان را بر خود واجب دانسته است و فرموده است: «خدا بر خویش مقرّر کرده که شما را رحمت کند، زیرا هرکس از شما که از روی نادانی کاری بد کند، آنگاه توبه کند و نیکوکار شود، بداند که خدا آمرزنده و مهربان است.» (سوره انعام، آیه ٥٤) «و هر که عمل زشتی از او سرزند یا به خویشتن ستم کند سپس از خدا طلب آمرزش و عفو نماید خدا را بخشنده و مهربان خواهد یافت.» (سوره نساء، آیه ١١٠)
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ١٢٥، ح ١٣٦٩٦
دعوت به نیکی
قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع: مُجَالَسَةُ الصَّالِحِینَ دَاعِیَةٌ إِلَى الصَّلَاحِ وَ آدَابُ الْعُلَمَاءِ زِیَادَةٌ فِی الْعَقْلِ وَ طَاعَةُ وُلَاةِ الْعَدْلِ تَمَامُ الْعِزِّ وَ اسْتِثْمَارُ الْمَالِ تَمَامُ الْمُرُوءَةِ وَ إِرْشَادُ الْمُسْتَشِیرِ قَضَاءٌ لِحَقِّ النِّعْمَةِ وَ کَفُّ الْأَذَى مِنْ کَمَالِ الْعَقْلِ وَ فِیهِ رَاحَةُ الْبَدَنِ عَاجِلًا وَ آجِلًا.
امام على بن حسین علیهما السّلام فرمود: همنشینى با صالحین باعث دعوت به صلاح است و حسن اخلاق دانشمندان عقل خیز و فرمانبرى از حاکمان عادل کمال عزت است و بهره بردارى از مال کمال مردانگى و رهنمائى مشورت خواه اداى حق نعمت است و خوددارى از آزار نشانه کمال عقل است و آسایش تن در دنیا و آخرت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ٢٠، ح ١٢
حفظ دین
٨- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عِیسَى رَفَعَهُ قَالَ: إِنَّ مُوسَى ع نَاجَاهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَقَالَ لَهُ فِی مُنَاجَاتِهِ یَا مُوسَى لَا یَطُولُ فِی الدُّنْیَا أَمَلُکَ فَیَقْسُوَ لِذَلِکَ قَلْبُکَ وَ قَاسِی الْقَلْبِ مِنِّی بَعِیدٌ- یَا مُوسَى کُنْ کَمَسَرَّتِی فِیکَ فَإِنَّ مَسَرَّتِی أَنْ أُطَاعَ فَلَا أُعْصَى فَأَمِتْ قَلْبَکَ بِالْخَشْیَةِ وَ کُنْ خَلَقَ الثِّیَابِ جَدِیدَ الْقَلْبِ تُخْفَى عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ وَ تُعْرَفُ فِی أَهْلِ السَّمَاءِ حِلْسَ الْبُیُوتِ مِصْبَاحَ اللَّیْلِ وَ اقْنُتْ بَیْنَ یَدَیَّ قُنُوتَ الصَّابِرِینَ وَ صِحْ إِلَیَّ مِنْ کَثْرَةِ الذُّنُوبِ صِیَاحَ الْمُذْنِبِ الْهَارِبِ مِنْ عَدُوِّهِ وَ اسْتَعِنْ بِی عَلَى ذَلِکَ فَإِنِّی نِعْمَ الْعَوْنُ وَ نِعْمَ الْمُسْتَعَانُ یَا مُوسَى إِنِّی أَنَا اللَّهُ فَوْقَ الْعِبَادِ وَ الْعِبَادُ دُونِی وَ کُلٌّ لِی دَاخِرُونَ فَاتَّهِمْ نَفْسَکَ عَلَى نَفْسِکَ وَ لَا تَأْتَمِنْ وَلَدَکَ عَلَى دِینِکَ إِلَّا أَنْ یَکُونَ وَلَدُکَ مِثْلَکَ یُحِبُّ الصَّالِحِینَ یَا مُوسَى اغْسِلْ وَ اغْتَسِلْ وَ اقْتَرِبْ مِنْ عِبَادِیَ الصَّالِحِینَ یَا مُوسَى کُنْ إِمَامَهُمْ فِی صَلَاتِهِمْ وَ إِمَامَهُمْ فِیمَا یَتَشَاجَرُونَ وَ احْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلْتُ عَلَیْکَ فَقَدْ أَنْزَلْتُهُ حُکْماً بَیِّناً وَ بُرْهَاناً نَیِّراً وَ نُوراً یَنْطِقُ بِمَا کَانَ فِی الْأَوَّلِینَ وَ بِمَا هُوَ کَائِنٌ فِی الْآخِرِینَ...
على بن عیسى سند خود را به معصوم رسانیده که فرموده است: همانا خداوند تبارک و تعالى با موسى مناجات کرد و در مناجاتش به او فرمود:
اى موسى! در این دنیا آرزویت دراز نباشد تا دلت براى آن سخت گردد که سخت دل از من دور است.
اى موسى! چنان باش که من در تو شادم، زیرا شادى من این است که فرمانم برند و نافرمانیم نکنند و دلت را با ترس بکش و ژندهپوش باش و خرّم دل، در زمین گمنام باش و در آسمان پر آوازه و خانهنشین و شب تاب و در برابرم به پرستش خیز مانند پرستش خیزى شکیبایان و به درگاهم از بسیارى گناهان شیون کن چونان شیون گناهکاران گریزان از دشمن و از من در این راه یارى بجوى که من چه نیکو یار و یاورى هستم.
اى موسى! من بر فراز بندگانم و بندگان، زیر دست منند و همه در برابر من زبون و درمانده اند. از خود بر خود نگران باش و فرزندانت را هم بر دینت امین مدان، مگر آنکه او همچون تو خوبان را دوست داشته باشد.
اى موسى! تن بشوى و غسل کن و به بنده‌هاى خوبم نزدیک شو.
اى موسى! در نماز پیشواى ایشان باش و در کشمکشهاشان قاضى و با آنچه من براى تو فرود آوردم در باره آنها حکم کن، که من آن را حکمى روشن و برهانى درخشان ساختم و نورى که گویاست بدان چه در پیشینیان بوده و آنچه در پسینیان خواهد بود ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ٤٢، ح ٨
روش صالح شدن
دوست داشتن خدا و رسول و ائمه (ع)
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): ... وَ اعْلَمُوا أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ أَنَّ السُّنَّةَ مِنَ اللَّهِ قَدْ جَرَتْ فِی الصَّالِحِینَ قَبْلُ وَ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَلْقَى اللَّهَ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ حَقّاً حَقّاً فَلْیَتَوَلَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لْیَبْرَأْ إِلَى اللَّهِ مِنْ عَدُوِّهِمْ وَ یُسَلِّمُ لِمَا انْتَهَى إِلَیْهِ مِنْ فَضْلِهِمْ لِأَنَّ فَضْلَهُمْ لَا یَبْلُغُهُ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَنْ دُونَ ذَلِکَ- أَ لَمْ تَسْمَعُوا مَا ذَکَرَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِ أَتْبَاعِ الْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ وَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً (النساء: ٦٩) فَهَذَا وَجْهٌ مِنْ وُجُوهِ فَضْلِ أَتْبَاعِ الْأَئِمَّةِ فَکَیْفَ بِهِمْ وَ فَضْلِهِمْ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: ... آگاه باشید اى مردم که دستور خدا درباره نیکان از پیش صادر شده است و فرمود: هر که دوست دارد خدا را در حالى ملاقات کند که مؤمن حقیقى است باید خدا و رسول و مؤمنان را دوست بدارد و نزد خدا از دشمنانشان تبرّى جوید و هر چه از فضل آنها به وى رسد بپذیرد، زیرا هیچ فرشته مقرّب و پیامبرى و نه موجودات پائینتر از ایشان به کنه فضل آنها نرسد.
آیا نشنیدهاید که خدا در برترى پیروان مؤمن امامان هدایتگر فرموده است: «و کسانى که از خدا و پیامبر اطاعت کنند، در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند.» (سوره نساء/ آیه ٦٩)
این بخشى از برترى پیروان امامان بود دیگر چه رسد به خود امامان و برترىشان!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٠، ح ١
ایمان و اطاعت از خدا و ائمه (ع)
٥- بصائر الدرجات الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ جَرِیشٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ قَالَ: إِنَّ لَنَا فِی لَیَالِی الْجُمُعَةِ لَشَأْناً مِنَ الشَّأْنِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَیَّ شَأْنٍ قَالَ یُؤْذَنُ لِلْمَلَائِکَةِ وَ النَّبِیِّینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ الْمَوْتَى وَ الْأَرْوَاحِ الْأَوْصِیَاءِ وَ الْوَصِیِّ الَّذِی بَیْنَ ظَهْرَانَیْکُمْ یُعْرَجُ بِهَا إِلَى السَّمَاءِ فَیَطُوفُونَ بِعَرْشِ رَبِّهَا أُسْبُوعاً وَ هُمْ یَقُولُونَ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِکَةِ وَ الرُّوحِ حَتَّى إِذَا فَرَغُوا صَلَّوْا خَلْفَ کُلِّ قَائِمَةٍ لَهُ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ یَنْصَرِفُونَ فَتَنْصَرِفُ الْمَلَائِکَةُ بِمَا وَضَعَ اللَّهُ فِیهَا مِنَ الِاجْتِهَادِ شدید [شَدِیداً] إِعْظَامُهُمْ لِمَا رَأَوْا وَ قَدْ زِیدَ فِی اجْتِهَادِهِمْ وَ خَوْفِهِمْ مِثْلُهُ وَ یَنْصَرِفُ النَّبِیُّونَ وَ الْأَوْصِیَاءُ وَ أَرْوَاحُ الْأَحْیَاءِ شَدِیداً عَجَبُهُمْ وَ قَدْ فَرِحُوا أَشَدَّ الْفَرَحِ لِأَنْفُسِهِمْ وَ یُصْبِحُ الْوَصِیُّ وَ الْأَوْصِیَاءُ قَدْ أُلْهِمُوا إِلْهَاماً مِنَ الْعِلْمِ عِلْماً مِثْلَ جَمِ الْغَفِیرِ لَیْسَ شَیْءٌ أَشَدَّ سُرُوراً مِنْهُمْ اکْتُمْ فَوَ اللَّهِ لَهَذَا أَعَزُّ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ کَذَا وَ کَذَا عِنْدَکَ حِصَنَةً قَالَ یَا مَحْبُورُ وَ اللَّهِ مَا یُلْهَمُ الْإِقْرَارُ بِمَا تَرَى إِلَّا الصَّالِحُونَ قُلْتُ وَ اللَّهِ مَا عِنْدِی کَثِیرُ صَلَاحٍ قَالَ لَا تَکْذِبْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ سَمَّاکَ صَالِحاً حَیْثُ یَقُولُ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ یَعْنِی الَّذِینَ آمَنُوا بِنَا وَ بِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَلَائِکَتِهِ وَ أَنْبِیَائِهِ وَ جَمِیعِ حُجَجِهِ عَلَیْهِ وَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ الْأَبْرَارِ السَّلَامُ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: به درستی که برای ما در شبهای جمعه جایگاه ویژه ای می باشد. عرض کردم فدایت شوم، کدام جایگاه؟ فرمود به فرشتگان و پیامبران و اوصیای مرده و ارواح اوصیاء و وصی در میان شما اذن داده می‌شود که به آسمان عروج نمایند، پس ایشان یک هفته گرد عرش پروردگارشان می گردند و طواف می نمایند در حالی که می گویند: «بسیار پاک و منزه و پر قداست است پروردگار فرشتگان و پروردگار روح» زمانی که از طواف نمودن فارغ گردند پشت هر ستونی دو رکعت نماز به جای می آورند. سپس همه می روند؛ پس فرشتگان پس از تلاش فراوانی که خداوند متعال قرار داده -که این تلاش ناشی از بزرگداشتشان از آنچه می بینند می باشد، که به همان اندازه از این تلاش و ترس بر آنان افزوده می گردد- منصرف گردیده می روند، همچنین پیامبران و اوصیا و ارواح زندگان منصرف می گردند در حالی که بسیار شگفت زده می باشند و برای خود بسیار شادامانند. به وصی و اوصیاء الهامی از علم الهام شده است، علمی بسیار و سرشار که هیچکس از ایشان شادتر نیست. این امر را مخفی نگاهدار که به خدا قسم این مسأله نزد او بسیار پراهمیت تر و عزیزتر از هر امر مهم دیگر می باشد. فرمود ای محبور مورد تنعم قرار گرفته به خدا قسم اقرار به مطلبی که بیان کردم به کسی الهام نمی‌گردد مگر اینکه از صالحان و پارسایان باشد. عرض کردم به خدا قسم من مقدار زیادی از صلاح و پارسایی ندارم. امام (ع) فرمود به خداوند دروغ نگو، همانا خداوند متعال تو را صالح و پارسا نامید آنجا که می فرماید: «ایشان همراه کسانی هستند که خداوند متعال بر ایشان نعمت قرار داد از پیامبران و راستگویان و شهدا و صالحان.» صالحان یعنی کسانی که به ما و به امیرالمؤمنین (ع) و فرشتگان خداوند و پیامبران او و به تمام حجتهای خداوند بر او و بر محمد و آل پاک و طاهرین دیندار او ایمان آورده‌اند.
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ٢٦، ص ٨٧، ح ٥
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): ... وَ إِیَّاکُمْ وَ مُمَاظَّةَ أَهْلِ الْبَاطِلِ وَ عَلَیْکُمْ بِهُدَى الصَّالِحِینَ وَ وَقَارِهِمْ وَ سَکِینَتِهِمْ وَ حِلْمِهِمْ وَ تَخَشُّعِهِمْ وَ وَرَعِهِمْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ صِدْقِهِمْ وَ وَفَائِهِمْ وَ اجْتِهَادِهِمْ لِلَّهِ فِی الْعَمَلِ بِطَاعَتِهِ فَإِنَّکُمْ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا ذَلِکَ لَمْ تُنْزَلُوا عِنْدَ رَبِّکُمْ مَنْزِلَةَ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ ... فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ سَلُوهُ أَنْ یَشْرَحَ صُدُورَکُمْ لِلْإِسْلَامِ وَ أَنْ یَجْعَلَ أَلْسِنَتَکُمْ تَنْطِقُ بِالْحَقِّ حَتَّى یَتَوَفَّیکُمْ وَ أَنْتُمْ عَلَى ذَلِکَ وَ أَنْ یَجْعَلَ مُنْقَلَبَکُمْ مُنْقَلَبَ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ ... وَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ یُحِبُّهُ فَلْیَعْمَلْ بِطَاعَةِ اللَّهِ وَ لْیَتَّبِعْنَا أَ لَمْ یَسْمَعْ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِنَبِیِّهِ (ص) قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللَّهِ لَا یُطِیعُ اللَّهَ عَبْدٌ أَبَداً إِلَّا أَدْخَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی طَاعَتِهِ اتِّبَاعَنَا وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یَتَّبِعُنَا عَبْدٌ أَبَداً إِلَّا أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یَدَعُ أَحَدٌ اتِّبَاعَنَا أَبَداً إِلَّا أَبْغَضَنَا وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یُبْغِضُنَا أَحَدٌ أَبَداً إِلَّا عَصَى اللَّهَ وَ مَنْ مَاتَ عَاصِیاً لِلَّهِ أَخْزَاهُ اللَّهُ وَ أَکَبَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِی النَّارِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: ... مبادا با اهل باطل درافتید و ستیزه جویید و بر شما باد هدایت صالحان و وقار و آرامش و حلم و خشوع و ورع آنها از محرّمات خدا و وفادارى و کوشش آنان در جلب رضایت خدا با عمل به طاعت او، زیرا اگر چنین نکنید نزد خدا به مقام نیکان پیش از خود دست نیازید ... تقواى خدا در پیش گیرید و از او بخواهید سینه شما را براى پذیرش اسلام بگشاید و زبانتان را حقگو گرداند تا وقتى که شما را مىمیراند در حالى که شما بر حق قرار دارید و بازگشت شما را چون بازگشت نیکان قبل از خود قرار دهد و نیرو و قوّتى نیست مگر بخدا ...
هر که دوست دارد که بداند خدا او را دوست دارد باید کمر به طاعت الهى بندد و از ما پیروى نماید، آیا نشنیدهاید که خداوند به پیامبرش فرمود: «بگو: اگر خدا را دوست دارید، از من پیروى کنید تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشاید و خداوند آمرزنده مهربان است.» (سوره آل عمران/ آیه ٣١)
بخدا سوگند بندهاى از خدا فرمان نبرده است مگر آنکه خداوند در فرمانبرى خود پیروى از ما را نیز داخل کرده است و بخدا سوگند هرگز بندهاى از ما پیروى نکرده است مگر آنکه خداوند او را دوست دارد و بخدا سوگند هیچ کس پیروى از ما را کنار ننهاده مگر آنکه ما را دشمن داشته است و بخدا سوگند هیچ کس ما را دشمن نداشته است مگر آنکه خدا را عصیان نموده و هر که با عصیان الهى جان خود از کف دهد، خداوند او را خوار گرداند و به رو در آتشش افکند؛ و ستایش از آن خداوند جهانیان است.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٣، ح ١
١٠٣- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْهُمْ (ع) قَالَ فِیمَا وَعَظَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ عِیسَى (ع) یَا عِیسَى أَنَا رَبُّکَ وَ رَبُّ آبَائِکَ ... یَا عِیسَى إِنَّ الْمُلْکَ لِی وَ بِیَدِی وَ أَنَا الْمَلِکُ فَإِنْ تُطِعْنِی أَدْخَلْتُکَ جَنَّتِی فِی جِوَارِ الصَّالِحِینَ ...
اى عیسى! همانا سلطنت از من و به دست من است و منم پادشاه حقیقى، اگر مرا فرمان برى به فردوست برم و در بر نیکان نشانمت.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٣٨، ح ١٠٣
دینداری کامل، تقوی و خودداری از گناهان
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): ... وَ اعْلَمُوا أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ أَنَّ السُّنَّةَ مِنَ اللَّهِ قَدْ جَرَتْ فِی الصَّالِحِینَ قَبْلُ وَ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَلْقَى اللَّهَ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ حَقّاً حَقّاً فَلْیَتَوَلَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لْیَبْرَأْ إِلَى اللَّهِ مِنْ عَدُوِّهِمْ وَ یُسَلِّمُ لِمَا انْتَهَى إِلَیْهِ مِنْ فَضْلِهِمْ لِأَنَّ فَضْلَهُمْ لَا یَبْلُغُهُ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَنْ دُونَ ذَلِکَ- أَ لَمْ تَسْمَعُوا مَا ذَکَرَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِ أَتْبَاعِ الْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ وَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً (النساء: ٦٩) فَهَذَا وَجْهٌ مِنْ وُجُوهِ فَضْلِ أَتْبَاعِ الْأَئِمَّةِ فَکَیْفَ بِهِمْ وَ فَضْلِهِمْ وَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُتِمَّ اللَّهُ لَهُ إِیمَانَهُ حَتَّى یَکُونَ مُؤْمِناً حَقّاً حَقّاً فَلْیَفِ لِلَّهِ بِشُرُوطِهِ الَّتِی اشْتَرَطَهَا عَلَى الْمُؤْمِنِینَ فَإِنَّهُ قَدِ اشْتَرَطَ مَعَ وَلَایَتِهِ وَ وَلَایَةِ رَسُولِهِ وَ وَلَایَةِ أَئِمَّةِ الْمُؤْمِنِینَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ وَ إِقْرَاضَ اللَّهِ قَرْضاً حَسَناً* وَ اجْتِنَابَ الْفَوَاحِشِ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ* فَلَمْ یَبْقَ شَیْءٌ مِمَّا فُسِّرَ مِمَّا حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا وَ قَدْ دَخَلَ فِی جُمْلَةِ قَوْلِهِ فَمَنْ دَانَ اللَّهَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ مُخْلِصاً لِلَّهِ وَ لَمْ یُرَخِّصْ لِنَفْسِهِ فِی تَرْکِ شَیْءٍ مِنْ هَذَا- فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ فِی حِزْبِهِ الْغَالِبِینَ- وَ هُوَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ حَقّاً- وَ إِیَّاکُمْ وَ الْإِصْرَارَ عَلَى شَیْءٍ مِمَّا حَرَّمَ اللَّهُ فِی ظَهْرِ الْقُرْآنِ وَ بَطْنِهِ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى- وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ (آل عمران: ١٣٥) (إِلَى هَاهُنَا رِوَایَةُ الْقَاسِمِ بْنِ رَبِیعٍ) یَعْنِی الْمُؤْمِنِینَ قَبْلَکُمْ إِذَا نَسُوا شَیْئاً مِمَّا اشْتَرَطَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ عَرَفُوا أَنَّهُمْ قَدْ عَصَوُا اللَّهَ فِی تَرْکِهِمْ ذَلِکَ الشَّیْءَ فَاسْتَغْفَرُوا وَ لَمْ یَعُودُوا إِلَى تَرْکِهِ فَذَلِکَ مَعْنَى قَوْلِ اللَّهِ- وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ إِنَّمَا أَمَرَ وَ نَهَى لِیُطَاعَ فِیمَا أَمَرَ بِهِ وَ لِیُنْتَهَى عَمَّا نَهَى عَنْهُ فَمَنِ اتَّبَعَ أَمْرَهُ فَقَدْ أَطَاعَهُ وَ قَدْ أَدْرَکَ کُلَّ شَیْءٍ مِنَ الْخَیْرِ عِنْدَهُ وَ مَنْ لَمْ یَنْتَهِ عَمَّا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ فَقَدْ عَصَاهُ فَإِنْ مَاتَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِی النَّارِ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ بَیْنَ اللَّهِ وَ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَنْ دُونَ ذَلِکَ مِنْ خَلْقِهِ کُلِّهِمْ إِلَّا طَاعَتُهُمْ لَهُ فَاجْتَهِدُوا فِی طَاعَةِ اللَّهِ إِنْ سَرَّکُمْ أَنْ تَکُونُوا مُؤْمِنِینَ حَقّاً حَقّاً وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ وَ قَالَ وَ عَلَیْکُمْ بِطَاعَةِ رَبِّکُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنَّ اللَّهَ رَبُّکُمْ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: ... آگاه باشید اى مردم که دستور خدا درباره نیکان از پیش صادر شده است و فرمود: هر که دوست دارد خدا را در حالى ملاقات کند که مؤمن حقیقى است باید خدا و رسول و مؤمنان را دوست بدارد و نزد خدا از دشمنانشان تبرّى جوید و هر چه از فضل آنها به وى رسد بپذیرد، زیرا هیچ فرشته مقرّب و پیامبرى و نه موجودات پائینتر از ایشان به کنه فضل آنها نرسد.
آیا نشنیدهاید که خدا در برترى پیروان مؤمن امامان هدایتگر فرموده است: «و کسانى که از خدا و پیامبر اطاعت کنند، در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند.» (سوره نساء/ آیه ٦٩)
این بخشى از برترى پیروان امامان بود دیگر چه رسد به خود امامان و برترىشان! هر که شاد مىشود از اینکه خدا ایمانش را کامل گرداند تا مؤمن حقیقى گردد باید تقواى خدا را با همان شرایطى که براى مؤمنان قرار داده در پیش گیرد. همانا خدا همراه با دوست داشتن او و پیامبر و پیشوایان مؤمنان، برپا کردن نماز و پرداخت زکات و دادن قرض الحسنه و دورى از کارهاى زشت- خواه آشکار یا پنهان- را شرط کرده است و نکتهاى از محرّمات خدا نیست مگر آنکه تفسیر شده و در سخن الهى آمده است. هر که میان خود و خدا به درگاه الهى مخلصانه دیندارى کند و به خود اجازه ندهد دستورى از این دستورات را نادیده گیرد، در حزب پیروز خداوندى قرار دارد و از مؤمنان حقیقى به شمار آید. بپرهیزید از اینکه در انجام محرّمات ظاهر و باطن الهى که در قرآن بیان شده پا فشارى کنید، چه، خداوند مىفرماید: «و بر آنچه مرتکب شدهاند، با آنکه مىدانند [که گناه است] پافشارى نمىکنند» (سوره آل عمران/ آیه ١٣٥). [تا این جا روایت قاسم بن ربیع است].
یعنى مؤمنان پیشین هنگامى که از روى فراموشى گناهى مرتکب مىشدند در مىیافتند که در فرو گذاشتن دستور الهى خدا را عصیان کرده‌اند و از همین رو از او طلب آمرزش مىنمودند و دیگر بدان باز نمىگشتند و این است مقصود خداوند تبارک از آیه مذکور.
آگاه باشید که خدا از این روى فرمان داده و بر حذر داشته تا در آنچه فرمان داده فرمانش برند و از آنچه بازداشته دست شویند، پس هر که از فرمان او پیروى کند مطیع او بوده است و همه خیر او را دریافت کند و هر که خداوند او را از چیزى باز دارد و او از آن دست نشوید بتحقیق خدا را عصیان کرده است و هر که با عصیان الهى عمرش به سر رسد خداوند او را به رو در آتش افکند.
و بدانید که میان خدا و احدى از مخلوقاتش اعم از فرشته مقرّب یا پیامبر مرسل یا هر موجودى پایینتر از آنها پیوندى نیست مگر فرمانبرى آنها از خدا، پس در فرمانبرى از خدا بکوشید اگر مىخواهید مؤمنان حقیقى باشید و نیرویى نیست مگر بخدا؛ و نیز مىفرماید: بر شما باد فرمانبرى از خدایتان تا جایى که توان دارید، چه اللَّه خداى شماست.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٠، ح ١
١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): ... وَ إِیَّاکُمْ وَ مُمَاظَّةَ أَهْلِ الْبَاطِلِ وَ عَلَیْکُمْ بِهُدَى الصَّالِحِینَ وَ وَقَارِهِمْ وَ سَکِینَتِهِمْ وَ حِلْمِهِمْ وَ تَخَشُّعِهِمْ وَ وَرَعِهِمْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ صِدْقِهِمْ وَ وَفَائِهِمْ وَ اجْتِهَادِهِمْ لِلَّهِ فِی الْعَمَلِ بِطَاعَتِهِ فَإِنَّکُمْ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا ذَلِکَ لَمْ تُنْزَلُوا عِنْدَ رَبِّکُمْ مَنْزِلَةَ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ ... فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ سَلُوهُ أَنْ یَشْرَحَ صُدُورَکُمْ لِلْإِسْلَامِ وَ أَنْ یَجْعَلَ أَلْسِنَتَکُمْ تَنْطِقُ بِالْحَقِّ حَتَّى یَتَوَفَّیکُمْ وَ أَنْتُمْ عَلَى ذَلِکَ وَ أَنْ یَجْعَلَ مُنْقَلَبَکُمْ مُنْقَلَبَ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: ... مبادا با اهل باطل درافتید و ستیزه جویید و بر شما باد هدایت صالحان و وقار و آرامش و حلم و خشوع و ورع آنها از محرّمات خدا و وفادارى و کوشش آنان در جلب رضایت خدا با عمل به طاعت او، زیرا اگر چنین نکنید نزد خدا به مقام نیکان پیش از خود دست نیازید ... تقواى خدا در پیش گیرید و از او بخواهید سینه شما را براى پذیرش اسلام بگشاید و زبانتان را حقگو گرداند تا وقتى که شما را مىمیراند در حالى که شما بر حق قرار دارید و بازگشت شما را چون بازگشت نیکان قبل از خود قرار دهد و نیرو و قوّتى نیست مگر بخدا.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٨، ص ١٣، ح ١
قَالَ الْحَسَن بْنِ عَلِیّ (ع): اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ لَمْ یَخْلُقْکُمْ عَبَثاً وَ لَیْسَ بِتَارِکِکُمْ سُدًى کَتَبَ آجَالَکُمْ وَ قَسَمَ بَیْنَکُمْ مَعَایِشَکُمْ لِیَعْرِفَ کُلُّ ذِی لُبٍّ مَنْزِلَتَهُ وَ أَنَّ مَا قُدِّرَ لَهُ أَصَابَهُ وَ مَا صُرِفَ عَنْهُ فَلَنْ یُصِیبَهُ قَدْ کَفَاکُمْ مَئُونَةَ الدُّنْیَا وَ فَرَغَکُمْ لِعِبَادَتِهِ وَ حَثَّکُمْ عَلَى الشُّکْرِ وَ افْتَرَضَ عَلَیْکُمُ الذِّکْرَ وَ أَوْصَاکُمْ بِالتَّقْوَى وَ جَعَلَ التَّقْوَى مُنْتَهَى رِضَاهُ وَ التَّقْوَى بَابُ کُلِّ تَوْبَةٍ وَ رَأْسُ کُلِّ حِکْمَةٍ وَ شَرَفُ کُلِّ عَمَلٍ بِالتَّقْوَى فَازَ مَنْ فَازَ مِنَ الْمُتَّقِینَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى- إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفازاً وَ قَالَ وَ یُنَجِّی اللَّهُ الَّذِینَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ لا یَمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً مِنَ الْفِتَنِ وَ یُسَدِّدْهُ فِی أَمْرِهِ وَ یُهَیِّئْ لَهُ رُشْدَهُ وَ یُفْلِجْهُ بِحُجَّتِهِ وَ یُبَیِّضْ وَجْهَهُ وَ یُعْطِهِ رَغْبَتَهُ- مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً
امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمودند: اى بنده‌هاى خدا بدانید براستى که خدا شما را بیهوده نیافریده و سر خود رها نکرده، عمر شما را نوشته و روزى شما را میانتان قسمت کرده تا هر خردمندى اندازه خود را بداند و بفهمد که هر چه برایش مقدر است باو میرسد و هر چه از آنش نیست باو نخواهد رسید. خدا خرج دنیاى شما را کفایت کرده و شما را براى پرستش فراغت بخشیده و بشکرگزارى تشویق کرده و ذکر و نماز را بر شما واجب کرده و تقوى را بشما سفارش کرده و آن را نهایت رضایتمندى خود مقرر ساخته، تقوى باب هر توبه و سر هر حکمت و شرف هر کردار است. هر که از متقیان کامیاب شد بسبب تقوى کامیاب گشته و خداوند تبارک و تعالى فرماید: «راستى براى متقین مقام شایانى است» (٣٢-النبأ) و نیز فرموده: «و خدا پرهیزکاران را در مقام شایان خود نجات بخشد، نه بدى بدانها رسد و نه غمى دارند.» (٦١-الزمر) اى بنده‌هاى خدا از خدا بپرهیزید و بدانید که هر که از خدا بپرهیزد خدایش از فتنه‌ها و آزمایشها نیکو برآورد و در کارش موفق سازد و راه حق را برایش آماده کند و حجت او را پیروز گرداند و رویش را سفید کند و دلخواهش را باو عطا کند، بهمراه آنان که خدا بر آنها نعمت داده از پیمبران و صدیقان و شهیدان و صالحین و چه خوب رفیقانى باشند.
تحف العقول، ص ٢٣٢
خودداری از هوای نفس
١٣٦٦٠- مِصْبَاحُ الشَّرِیعَةِ، قَالَ الصَّادِقُ ع: مَنْ رَعَى قَلْبَهُ عَنِ الْغَفْلَةِ وَ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهْوَةِ وَ عَقْلَهُ عَنِ الْجَهْلِ فَقَدْ دَخَلَ فِی دِیوَانِ الْمُنَبَّهِینَ (الْمُتَنَبِّهِینَ) ثُمَ مَنْ رَعَى عَمَلَهُ عَنِ الْهَوَى وَ دِینَهُ عَنِ الْبِدْعَةِ وَ مَالَهُ عَنِ الْحَرَامِ فَهُوَ مِنْ جُمْلَةِ الصَّالِحِینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که قلبش را از غفلت و نفسش را از شهوت و عقلش را از جهل حفظ کند، داخل در دیوان آگاهى یافتگان (بیدار شدگان) است سپس هر که عملش را از هواى نفس و دینش را از بدعت و مالش را از حرام حفظ کند، از جمله صالحان است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٢، ص ١١١، ح ١٣٦٦٠
زهد، ورع، راغبین به خدا، اهل انس با خدا
٩٠٥- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ: ... أَمَّا الْبَابُ الْأَعْظَمُ فَیَدْخُلُ مِنْهُ الْعِبَادُ الصَّالِحُونَ وَ هُمْ أَهْلُ الزُّهْدِ وَ الْوَرَعِ وَ الرَّاغِبُونَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْمُسْتَأْنِسُونَ بِهِ قُلْتُ یَرْحَمُکَ اللَّهُ فَإِذَا دَخَلُوا الْجَنَّةَ فَمَا ذَا یَصْنَعُونَ قَالَ یَسِیرُونَ عَلَى نَهَرَیْنِ فِی مَاءٍ صَافٍ فِی سُفُنِ الْیَاقُوتِ مَجَاذِیفُهَا اللُّؤْلُؤُ فِیهَا مَلَائِکَةٌ مِنْ نُورٍ عَلَیْهِمْ ثِیَابٌ خُضْرٌ شَدِیدَةٌ خُضْرَتُهَا قُلْتُ یَرْحَمُکَ اللَّهُ هَلْ یَکُونُ مِنَ النُّورِ أَخْضَرُ قَالَ إِنَّ الثِّیَابَ هِیَ خُضْرٌ وَ لَکِنْ فِیهَا نُورٌ مِنْ نُورِ رَبِّ الْعَالَمِینَ جَلَّ جَلَالُهُ لِیَسِیرُوا عَلَى حَافَتَیْ ذَلِکَ النَّهَرِ قُلْتُ فَمَا اسْمُ ذَلِکَ النَّهَرِ قَالَ جَنَّةُ الْمَأْوَى ...
روایت کرده‌اند از عبد اللّٰه بن على که گفت شخصی از ابوذر غفاری سوال کرد: ... أمّا باب اعظم، از آن در (درِ بهشت) بندگان صالح وارد مى‌شوند و ایشان گروهى هستند که دنیا و محبّت آن را ترک گفته‌اند و اهل پارسائى و پرهیزکارى‌اند و راغبان به خداوند عزّ و جلّ و مأنوسان به او هستند. گفتم: خدا تو را مورد رحمت خویش قرار دهد بگو پس از اینکه داخل بهشت شوند چه میکنند؟ گفت: بر کنار یا بر روى دو نهر در آب زلال و پاک و در کشتیهائى که از یاقوت سرخ است، با پاروهائى از مروارید سیر مى‌کنند و در آنها فرشتگانى از نور مى‌باشند و بر تن ایشان جامه‌هاى سبز رنگ باشد، سبز پر رنگ. گفتم: خدایت رحمت کناد آیا نور سبز هم هست؟ گفت: جامه‌ها سبز است لکن از نور پروردگار عالمیان جلّ جلاله نور و پرتوى در آن جامه‌ها تابیده و آن را منوّر گردانیده است ایشان بر دو طرف آن نهر گردش کنند. گفتم: اسم آن نهر چیست؟ گفت: جنّة المأوى ...
من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ٢٩٢، ح ٩٠٥
زیارت قبر امام حسین (ع)
١٩٥٥٣- عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ ثُوَیْرِ بْنِ أَبِی فَاخِتَةَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَا حُسَیْنُ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع- إِنْ کَانَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ حَطَّ بِهَا عَنْهُ سَیِّئَةً (وَ إِنْ کَانَ رَاکِباً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ حَافِرٍ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ بِهَا سَیِّئَةً) حَتَّى إِذَا صَارَ بِالْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِینَ- وَ إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ لَهُ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ رَبُّکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ اسْتَأْنِفْ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که از خانه اش به قصد زیارت حسین بن على بن ابى طالب (ع) بیرون آید، اگر پیاده باشد، خداوند براى هر گامش حَسَنه اى مى نویسد و زشتکارى اى را از او مى زُداید و چون به حرم حسین (ع) رسید، خداوند او را جزو صالحین مى نویسد و چون زیارتش را به پایان برَد، خداوند، او را از رستگاران مى نویسد و چون بخواهد باز گردد، فرشته اى نزد او آید و به او گوید: من، پیام آور خدایم. خداوند، به تو سلام مى رساند و مى فرماید: عمل، از سر گیر که گذشته ات آمرزیده شد.
وسائل الشیعة، ج ١٤، ص ٤٣٩، ح ١٩٥٥٣
خواندن نماز شب
١٣٦٣- وَ قَالَ الصَّادِقُ ع عَلَیْکُمْ بِصَلَاةِ اللَّیْلِ فَإِنَّهَا سُنَّةُ نَبِیِّکُمْ وَ أَدَبُ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ وَ مَطْرَدَةُ الدَّاءِ عَنْ أَجْسَادِکُمْ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بر شما باد نماز شب، که آن سنّت پیامبر شماست و ادب صالحانِ پیش از شما و دور کننده درد و بیمارى از جسمهاى شماست.
من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ٤٧٢، ح ٢١٣٦٣٣١٠
١٠٢٧١- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: عَلَیْکُمْ بِصَلَاةِ اللَّیْلِ فَإِنَّهَا سُنَّةُ نَبِیِّکُمْ وَ دَأْبُ الصَّالِحِینَ قَبْلَکُمْ وَ مَطْرَدَةُ الدَّاءِ عَنْ أَجْسَادِکُمْ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بر شما باد نماز شب، که آن سنّت پیامبر شماست و شیوه صالحانِ پیش از شما و دور کننده درد و بیمارى از جسمهاى شماست.
(دَأَب فی العمل: آن کار را پیوسته ادامه داد، در آن کار کوشید و خسته شد.)
وسائل الشیعة، ج ٨، ص ١٤٩، ح ١٠٢٧١
معرفت و عمل به آنچه می شناسد
٦- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی لَیْلَى عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّکُمْ لَا تَکُونُونَ صَالِحِینَ حَتَّى تَعْرِفُوا وَ لَا تَعْرِفُوا حَتَّى تُصَدِّقُوا وَ لَا تُصَدِّقُوا حَتَّى تُسَلِّمُوا أَبْوَاباً أَرْبَعَةً لَا یَصْلُحُ أَوَّلُهَا إِلَّا بِآخِرِهَا ضَلَّ أَصْحَابُ الثَّلَاثَةِ وَ تَاهُوا تَیْهاً بَعِیداً إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَا یَقْبَلُ إِلَّا الْعَمَلَ الصَّالِحَ وَ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ إِلَّا الْوَفَاءَ بِالشُّرُوطِ وَ الْعُهُودِ فَمَنْ وَفَى لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِشَرْطِهِ وَ اسْتَعْمَلَ مَا وَصَفَ فِی عَهْدِهِ نَالَ مَا عِنْدَهُ وَ اسْتَکْمَلَ مَا وَعَدَهُ- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَخْبَرَ الْعِبَادَ بِطُرُقِ الْهُدَى وَ شَرَعَ لَهُمْ فِیهَا الْمَنَارَ وَ أَخْبَرَهُمْ کَیْفَ یَسْلُکُونَ فَقَالَ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى (طه ٨٥) وَ قَالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ (المائدة: ٣١) فَمَنِ اتَّقَى اللَّهَ فِیمَا أَمَرَهُ لَقِیَ اللَّهَ مُؤْمِناً بِمَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ ص ...
امام صادق (ع) فرمود: شما صالح نباشید جز اینکه معرفت پیدا کنید و معرفت نیابید جز اینکه تصدیق کنید و تصدیق نکنید جز اینکه تسلیم باشید. هر چهار در (تسلیم و تصدیق و معرفت و صلاح) را بکوبید که نخستین آنها جز به همراهى آخرشان شایسته نگردد، کسانى که همراه سه در باشند گمراه گشته و در بیراهى دورى افتادهاند. خداى تبارک و تعالى جز عمل صالح نپذیرد و جز وفاء به شروط و پیمانها را نپذیرد، کسى که شرطش را با خداى عز و جل وفا کند و آنچه خدا در پیمانش بیان کرده بکار بندد بآنچه نزد خداست برسد و وعده خدا را کاملا دریابد، خداى تبارک و تعالى بندگانش را به راههاى هدایت خبر داده و براى ایشان در آن راهها چراغهاى بلند قرار داده و بآنها خبر داده است که چگونه راه پیمایند و فرموده است «و من آمرزنده کسانی هستم که توبه کرده و عمل صالح کنند سپس راه هدایت پیماید.» (٨٣ سوره ٣٠) و فرموده است «خدا فقط از پرهیزکاران میپذیرد» (٣١ سوره ٥) پس کسى که از خدا نسبت باوامرش باک داشته باشد خدا را ملاقات کند در حالى که مؤمن باشد بآنچه محمد (ص) آورده است ...
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ١، ص ١٨١، ح ٦
٢١٤١٨- قَالَ رَجُلٌ لِلرِّضَا ع: سَلْ لِی رَبَّکَ التَّقِیَّةَ الْحَسَنَةَ وَ الْمَعْرِفَةَ بِحُقُوقِ الْإِخْوَانِ وَ الْعَمَلَ بِمَا أَعْرِفُ مِنْ ذَلِکَ فَقَالَ الرِّضَا ع: قَدْ أَعْطَاکَ اللَّهُ ذَلِکَ لَقَدْ سَأَلْتَ أَفْضَلَ شِعَارِ الصَّالِحِینَ وَ دِثَارِهِمْ.
مردی به امام رضا علیه السّلام گفت برای من از پروردگارت تقیه حسنه و معرفت به حقوق برادران و عمل به آنچه شناخته ام درخواست کن پس امام رضا علیه السّلام فرمودند: هرآینه خدا آن را به تو عطا فرمود و هر آینه بهترین نشانه و زیور بندگان صالح و آنچه آبروی آنها را حفظ می‌کند را درخواست کردی.
وسائل الشیعة، ج ١٦، ص ٢٢٣، ح ٢١٤١٨
خوش اخلاقی
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَا عَمَلٌ أَثْقَلَ فِی الْمِیزَانِ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیُدْرِکُ بِحُسْنِ الْخُلُقِ دَرَجَةَ الصَّالِحِینَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: عملی در ترازو [ی اعمال] سنگین تر از خوش اخلاقی نیست و همانا بنده هرآینه با خوش اخلاقی به درجه صالحین می رسد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ٨، ص ٤٤٧، ح ٩٩٥٥
ارتباط خوب با دوستان
٤- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَلَاءِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کَانَ أَبُو جَعْفَرٍ ع یَقُولُ عَظِّمُوا أَصْحَابَکُمْ وَ وَقِّرُوهُمْ وَ لَا یَتَهَجَّمْ بَعْضُکُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ لَا تَضَارُّوا وَ لَا تَحَاسَدُوا وَ إِیَّاکُمْ وَ الْبُخْلَ کُونُوا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِینَ الصَّالِحِینَ.
امام باقر علیه السّلام فرمودند: یاران خود را بزرگ شمارید و احترامشان کنید و برخى از شما بر برخى دیگر هجوم نبرید و بهم زیان نزنید و بر هم حسد نورزید و از بخل بپرهیزید تا از بندگان با اخلاص و شایسته خدا باشید.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ٢، ص ٦٣٧، ح ٤
روزه
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): ... وَ مَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ اثْنَیْنِ وَ عِشْرِینَ یَوْماً نَادَى مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَبْشِرْ یَا وَلِیَّ اللَّهِ بِالْکَرَامَةِ الْعَظِیمَةِ وَ مُرَافَقَةِ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً ...
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ... هر که بیست و دو روز از ماه رجب را روزه بدارد، نداگری از آسمان ندا سر دهد: ای دوست خدا مژده باد تو را به ارجمندی بزرگ و دوستی با پیامبران و راستگویان و شهیدان و صالحان که خدا بر آنان نعمت ارزانی داشته است؛ و چه نیکو دوستانی هستند.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ٥٦
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) (فی فضل شهر رمضان و ثواب صیامه): ... وَ یَوْمَ ثَالِثٍ وَ عِشْرِینَ تَمُرُّونَ عَلَى الصِّرَاطِ مَعَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ کَأَنَّمَا أَشْبَعْتُمْ کُلَّ یَتِیمٍ فِی أُمَّتِی وَ کَسَوْتُمْ کُلَّ عُرْیَانٍ مِنْ أُمَّتِی ...
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله در مورد پاداش روزه روزهای ماه رمضان فرمودند: ... روز بیست و سوم شما همراه پیامبران و راست پیشگان و شهیدان و درستکاران از پل صراط بگذرید و گویا که همه یتیمان امتم را سیر کرده و همه برهنگان را پوشانده اید.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ٧٠
خواندن سوره بلد و یوسف
٧٥٨٧- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ کَانَتْ قِرَاءَتُهُ فِی (فَرِیضَةٍ) لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ کَانَ فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفاً أَنَّهُ مِنَ الصَّالِحِینَ وَ کَانَ فِی الْآخِرَةِ مَعْرُوفاً أَنَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ مَکَاناً وَ کَانَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنْ رُفَقَاءِ النَّبِیِّینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که در نماز واجبش سوره بلد را بخواند، در دنیا در شمار نیکوکاران شناخته شود و در آخرت از کسانی شناخته شود که در درگاه خداوند مقام و منزلتی دارند و در روز قیامت در زمره‌ی همراهان پیامبران و شهیدان و نیکوکاران شود.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ١٤٩، ح ٧٥٨٧
٧٨٦٤- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ یُوسُفَ فِی کُلِّ یَوْمٍ أَوْ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ جَمَالُهُ مِثْلُ جَمَالِ یُوسُفَ ع وَ لَا یُصِیبُهُ فَزَعُ یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ کَانَ مِنْ خِیَارِ عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هرکه سوره یوسف را روز یا شب قرائت کند، خداوند در روز قیامت او را با زیبایی روی یوسف (علیه السلام) محشور می‌گرداند و به ترس و وحشتی که مردم در روز قیامت دچار می‌شوند دچار نخواهد شد و از بهترین بندگان شایسته خدا خواهد بود.
وسائل الشیعة، ج ٦، ص ٢٥١، ح ٧٨٦٤
خواندن نماز روز شنبه
١٠٣٥٨- أَبِی الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ ع قَالَ قَرَأْتُ فِی کُتُبِ آبَائِی ع: مَنْ صَلَّى یَوْمَ السَّبْتِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ کَتَبَهُ اللَّهُ فِی دَرَجَةِ النَّبِیِّینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقاً.
امام حسن عسکری علیه السّلام فرمودند: هر که در شنبه، چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت حمد، توحید و آیت الکرسی را بخواند خداوند او را در درجه پیامبران و شهدا و صالحین می نویسد و ایشان نیکو رفیقانی هستند.
وسائل الشیعة، ج ٨، ص ١٧٩، ح ١٠٣٥٨
حج گزاردن
١٤٣٥١- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ: سُئِلَ الصَّادِقُ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ فَأَصَّدَّقَ وَ أَکُنْ مِنَ الصَّالِحِینَ- قَالَ فَأَصَّدَّقَ مِنَ الصَّدَقَةِ وَ أَکُنْ مِنَ الصَّالِحِینَ أَیْ أَحُجَّ.
از امام صادق علیه السّلام درباره گفتار خدای عزوجل «تا صدقه دهم و از صالحان باشم» (سوره منافقون، آیه ١٠) سوال شد فرمودند: «أَصَّدَّقَ» از صدقه دادن است و «از صالحان باشم» یعنی حج بگذارم.
وسائل الشیعة، ج ١١، ص ١٠٢، ح ١٤٣٥١
متفرقات
انتخاب صالحین برای اداره امور جامعه
قَالَ الصَّادِقُ (ع): ... لَیْسَ یُحَبُّ لِلْمُلُوکِ أَنْ یُفَرِّطُوا فِی ثَلَاثٍ فِی حِفْظِ الثُّغُورِ وَ تَفَقُّدِ الْمَظَالِمِ وَ اخْتِیَارِ الصَّالِحِینَ لِأَعْمَالِهِمْ ...
امام صادق علیه السّلام فرمودند: برای حکمرانان پسندیده نیست که در سه کار کوتاهی ورزند: حفظ مرزها؛ رسیدگی به مظالم و حقوق پایمال شده مردم؛ و انتخاب افراد شایسته برای کارهای خود.
تحف العقول، ص ٣١٩
مسجد سهله منزل صالحین است
٦٤٧٦- عَنْ أَبِی بَکْرٍ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَیُّ الْبِقَاعِ أَفْضَلُ بَعْدَ حَرَمِ اللَّهِ- وَ حَرَمِ رَسُولِهِ قَالَ الْکُوفَةُ یَا أَبَا بَکْرٍ- هِیَ الزَّکِیَّةُ الطَّاهِرَةُ فِیهَا قُبُورُ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ غَیْرِ الْمُرْسَلِینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ الصَّادِقِینَ وَ فِیهَا مَسْجِدُ سُهَیْلٍ- الَّذِی لَمْ یَبْعَثِ اللَّهُ نَبِیّاً إِلَّا وَ قَدْ صَلَّى فِیهِ وَ فِیهَا یَظْهَرُ عَدْلُ اللَّهِ وَ فِیهَا یَکُونُ قَائِمُهُ وَ الْقُوَّامُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هِیَ مَنَازِلُ النَّبِیِّینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ وَ الصَّالِحِینَ.
از ابى بکر خضرمى و او از حضرت ابى عبد اللَّه علیه السّلام یا ابو جعفر علیه السّلام نقل نموده، مى گوید: محضر مبارکش عرضه داشتم: بعد از حرم خداوند عزّ و جل و حرم رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم چه مکانى از زمین از جاهای دیگر برتر و اشرف است؟ حضرت فرمودند: اى ابو بکر، آن زمین کوفه مى باشد، این زمین پاک و پاکیزه بوده و در آن قبور انبیاء مرسل و غیر مرسل و اوصیاء انبیاء بوده و در آن مسجد سهیل قرار دارد، از خصوصیات این مسجد آن است که حق تعالى هیچ پیغمبرى را مبعوث نفرموده مگر آنکه وى در آن نماز خوانده است و نیز از آن عدل الهى ظاهر و آشکار مى گردد و در آن قائم حق تعالى قیام نموده و پس از آن عدالت را بر پاى مى فرماید، در این زمین منازل انبیاء و اوصیاء و صالحین است.
وسائل الشیعة، ج ٥، ص ٢٥٥، ح ٦٤٧٦
حب به زن راه منحرف شدن صالحان
١٦٣٧٢- وَ عَنْ عَکَّافِ بْنِ وَدَاعَةَ الْهِلَالِیِّ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص فِی حَدِیثٍ تَقَدَّمَ صَدْرُهُ قَالَ قَالَ ص: مَا لِلشَّیْطَانِ سِلَاحٌ أَبْلَغُ فِی الصَّالِحِینَ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا الْمُتَزَوِّجُونَ أُولَئِکَ الْمُطَهَّرُونَ الْمُبَرَّءُونَ [مِنَ الْخَنَا] وَیْحَکَ یَا عَکَّافُ إِنَّهُنَّ صَوَاحِبُ أَیُّوبَ وَ دَاوُدَ وَ یُوسُفَ وَ کُرْسُفَ قُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ کُرْسُفُ قَالَ رَجُلٌ کَانَ یَعْبُدُ اللَّهَ بِسَاحِلِ الْبَحْرِ ثَلَاثَمِائَةِ عَامٍ یَصُومُ النَّهَارَ وَ یَقُومُ اللَّیْلَ ثُمَّ إِنَّهُ کَفَرَ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ فِی سَبَبِ امْرَأَةٍ عَشِقَهَا وَ تَرَکَ مَا کَانَ عَلَیْهِ مِنْ عِبَادَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْتَدْرَکَهُ اللَّهُ بِبَعْضِ مَا کَانَ مِنْهُ فَتَابَ عَلَیْهِ وَیْحَکَ یَا عَکَّافُ تَزَوَّجْ الْخَبَرَ وَ قَدْ تَقَدَّمَ بَاقِیهِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: شیطان برای [تباه کردن] نیکان، سلاحی بُرنده تر از زنان ندارد، مگر آنان که ازدواج کرده باشند. آنان پاک هستند و از فساد در امان اند. وای بر تو، ای عکاف! زنان، حتّی از [وسوسه کردن] ایوب و داوود و یوسف و کرسُف، دست بردار نبودند.
[راوی گوید] گفتم: کرسُف کیست، ای پیامبر خدا؟ فرمود: مردی بود که در ساحلی از سواحل دریا سیصد سال خدا را عبادت می کرد. روزها روزه می گرفت و شب ها را به عبادت می گذراند؛ امّا عاشق زنی شد و به سبب آن، به خدای بزرگ، کافر گشت و عبادت خداوند عز و جل را رها کرد؛ ولی بعد، به واسطه کاری که کرد، خداوند به داد او رسید و توبه اش را پذیرفت. وای بر تو، ای عَکاف! ازدواج کن، وگر نه از نااستواران [در دین و ایمان] خواهی بود.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ١٤، ص ١٥٩، ح ١٦٣٧٢
